اگر شما لیست مواد تشکیل دهنده واکسن آنفولانزا را بخوانید، ممکن است متوجه کلماتی همچون فرمالدئید، پلی سوربات ۸۰ و تیمروزال شوید. بعضی از این مواد همچون تیمروزال به دلیل نگرانیهای در مورد خطرات آن برای سلامتی خبرساز بودهاند.
در طول نیم قرن گذشته میلیونها نفر واکسن آنفولانزا را دریافت کردهاند. تعداد کمی از آنها هر گونه مشکل جدی داشتهاند. تحقیقات به وضوح نشان میدهد که واکسن آنفولانزا و مواد شیمیایی آن ایمن هستند.
ما در اینجا به طور مختصر و مفید مواد معمول که در واکسن آنفولانزا وجود دارد و داستان واقعی پشت پرده خطرات احتمالی آن را شرح خواهیم داد.
واکسن آنفولانزا چیست؟
وقتی یک واکسن دریافت میکنید، شما دو انتخاب دارید:
- واکسنهای آنفولانزای غیر فعال حاوی ویروسهای آنفولانزایی است که کشته شدهاند بنابراین آنها موجب آنفولانزا نمیشوند.
- واکسن آنفولانزای زنده (LAIV یا Flumist) اسپری دهانی حاوی شکل زنده اما ضعیف ویروس است.
شما مواد دیگری را نیز در واکسن آنفولانزا خواهید دید:
پروتئین تخم مرغ
بسیاری از واکسنهای آنفولانزای مرغی با رشد ویروسها درون تخم مرغهای مرغ تخمگذار تولید میشوند. این یعنی که آنها حاوی مقدار کمی پروتئین تخم مرغ هستند. یک نسخه جدیدتر از واکسن، فلوواکس نام دارد که در سلولهای حیوانی رشد کرده است.
تولید کنندگان واکسن ماده نگهدارنده تیمروزال را به ویال واکسن چند دارویی اضافه میکنند. تیمروزال مانع از بروز باکتریهای و قارچهای خطرناک در هر استفاده از آن میشود. تیمروزال حاوی جیوه است که در دوزهای بالا سمی است. شواهد کافی برای اینکه نشان دهد مقادیر کم موجود در آنفولانزا خطرناک است، وجود ندارد. اما اگر شما نگران هستید، نسخههای بدون تیمروزال واکسن آنفولانزا وجود دارد.
تثبت کنندهها
از ساکارزو، سوربیتول و گلوتامات سدیم (MSG) برای حفظ ثبات واکسن استفاده شده است. این مواد برای جلوگیری از دست رفتن قدرت واکسن استفاده میشوند، حتی وقتی که در معرض گرما و نور قرار گیرند. ساکاروز همان شکری است که شما با قاشق در قهوه میریزید و یا روی شیرینیها میپاشید. سوربیتول یک شیرین کننده مصنوعی است که در آدامس یافت میشود. MSG یک طعم دهنده است که به بعضی از غذاهای رستوران چینی استفاده میشود. اگر چه برخی افراد به MSG حساس هستند، مقدار موجود در واکسن آنفولانزا بسیار کم است.
آنتی بیوتیکها
نئومایسین، جنتامایسین و آنتی بیوتیکهای دیگر به واکسنها در مقادیر کم اضافه شدهاند. آنها از آلوده شدن واکسن به باکتری جلوگیری میکنند.
پلی سوربات ۸۰
این امولسیفایر در صنایع غذایی مانع از جدا شدن اجزای سسهای سالاد میشود. در واکسنها، پلی سوربات ۸۰ همه مواد را به طور مساوی توزیع میکند. اگر چه دوزهای بالای آن در بعضی از افراد موجب واکنش میشود اما مقدار آن در واکسن آنفولانزا بسیار کم است.
فرمالدئید
این ترکیب طبیعی در محصولات خانگی از لاک ناخن تا مبلمان چوبی یافت میشود. در واکسن آنفولانزا از آن برای غیر فعال کردن سموم ویروس استفاده میشود. در دوزهای بالا فرمالدئید با التهاب چشم و گلو مرتبط است و مشکل تنفسی ایجاد میکند. اکثر فرمالدئید قبل از روانه شدن واکسن به مراکز درمانی و داروخانهها از بین میرود. سطوح باقی مانده فرمالدئید بسیار کمتر از مقدار طبیعی در بدن انسان است.
عوارض جانبی شایع
عوارض جانبی واکسن آنفولانزا خفیف هستند. این عوارض در کودکان و بزرگسالان یکسان هستند.
واکنش در محل تزریق
شایعترین عارضه جانبی آمپول آنفولانزا، بروز واکنش در محل تزریق است که معمولا روی بازو است. پس از تزریق ممکن است درد، قرمزی، گرما و در بعضی موارد مختصری تورم بوجود آید. این اثرات معمولا کمتر از دو روز طول میکشند. برای کمک به کاهش ناراحتی، قبل از تزریق واکسن سعی کنید ایبوپروفن مصرف کنید.
سردرد و دردهای دیگر
پس از زدن آمپول، شما ممکن است دچار سردرد یا درد و ناراحتی در عضلات بدن خود شوید. این نیز معمولا در روز اول اتفاق میافتد و در عرض دو روز از بین میرود. مصرف داروهای ضد درد مثل ایبوپروفن میتواند به کاهش ناراحتی کمک کند.
سرگیجه یا ضعف
برخی از افراد سرگیجه یا غش را در اثر آنفولانزا تجربه میکنند. این اثرات نباید بیش از یک یا دو روز طول بکشد. اگر در هنگام تزریق آمپول دچار ضعف و سرگیجه میشوید، باید قبل از دریافت واکسن به پزشک مراجعه کنید تا به شما اطمینان دهد که این آمپول برای شما خطری ندارد. شما همچنین میتوانید در حالت نشسته آمپول را دریافت کنید و قبل و بعد از آن یک میان وعده مصرف کنید.
تب
تب بالای ۳۸ درجه یا کمتر جزو عوارض جانبی معمول واکسن است. تب پایین جزو عوارض جانبی خفیف در نظر گرفته میشود و در عرض یک یا دو روز از بین میرود. اگر تب شما را اذیت میکند میتوانید استامینوفن و ایبوپروفن مصرف کنید.
سوال: آیا واکسن اسپری بینی آنفولانزا باعث عوارض جانبی متفاوتی نسبت به آمپول آنفولانزا میشود؟
جواب: اسپری آنفولانزا (LAIV یا واکسن زنده ضعیف نیز نامیده میشود) نیز همچون آمپول آنفولانزا میتواند عوارض جانبی همچون تب خفیف، سرگیجه و غشن کردن را ایجاد کند. با این جال اسپری بینی میتواند سایر عوارض جانبی که آمپول ایجاد نمیکند از جمله خستگی، از دست دادن اشتها، آبریزش بینی و گلو درد را بوجود آورد.
عوارض جانبی جدی
عوارض جانبی جدی واکسن آنفولانزا نادر هستند اما احتمالا شامل موارد زیر هستند:
تب بالا
تب بالای ۳۸ درجه شایع نیست. اگر شما نگران تب بالا هستید با پزشک خود تماس بگیرید.
واکنشهای آلرژیک شدید
واکسن آنفولانزا به ندرت میتواند واکنش آلرژیک ایجاد کند. واکنشهای شدید آلرژیک معمولا در عرض چند ساعت پس از دریافت واکسن اتفاق میافتد. علائم آن عبارتند از:
کهیر
ورم
مشکل تنفس
مشکل تنفس
تپش قلب
سرگیجه
ضعف
اگر هر یک از این علائم بالا را داشتید، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم شدید هستند با اورژانس تماس بگیرید. یا به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه کنید.
سندرم گیلن باره
در موارد بسیار نادر، بعضی از افرادی که واکسن تزریق کردهاند، دچار سندرم گیلن باره (GBS) شدند، که یک بیماری عصبی است که باعث ضعف و فلج در بدن میشود. با این حال روشن نیست که آیا واکسن آنفولانزا عامل اصلی GBS در این موارد است
سندرم گیلن باره بیشتر در افرادی رخ میدهد که در گذشته مبتلا به این سندرم بودهاند، بنابراین اگر سابقه این بیماری را دارید، حتما به پزشک خود بگویید. داشتن سندرم گیلن باره در گذشته همیشه به این معنی نیست که شما نمیتوانید واکسن آنفولانزا دریافت کنید. برای فهمیدن اینکه آیا واکسن آنفولانز برای شما مشکلی ایجاد میکند یا نه با پزشک خود صحبت کنید.
در صورت بروز علائم گیلن باره پس از تزریق آنفولانزا بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
جیوه، واکسن آنفولانزا و عوارض جانبی
یک داروی حاوی جیوه با نام تیمروزال در برخی واکسنهای چند گانه واکسن آنفولانزای خوکی استفاده میشود. این ماده برای جلوگیری از رشد باکتریها و سایر میکروبها استفاده میشود. با توجه به توصیه CDC مصرف تیمروزال در واکسن بی خطر است و باعث عوارض جانبی متعددی میشود. اگر شما در مورد تیمروزال نگران هستید، میتوانید از یک واکسن که دارای این ماده نباشد، استفاده کنید.
تصمیم بگیرید که آیا تزریق واکسن آنفولانزا لازم است
واکسن آنفولانز معمولا برای هر فرد ۶ ماهه و یا سن بالاتر توصیه میشود. افرادی که در معرض خطر عوارض جدی ناشی از آنفولانزا هستند نیز باید از واکسن آنفولانزا را دریافت کنند. اینها شامل زنان باردار، افراد بالای ۶۵ سال، افراد مبتلا به بیماریهای مزمن و همچنین مراقبین آنها هستند.
آمپول آنفولانزا برای افرادی که مشکلات زیر را داشته باشند، توصیه نمیشود:
- واکشن آلرژیک به آنفولانزا در گذشته داشتند.
- آلرژی شدید به تخم مرغ دارند.
- در حال حاضر مبتلا به تب هستند.
- کودکان زیر ۶ ماه
اگر سیستم ایمنی ضعیف دارید، یا اگر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف میکنید، با پزشک خود صحبت کنید. اگر هم بیمار هستید تا زمانی که بهبود پیدا کنید، تزریق واکسن را به تعویق بیندازید.
صحبت کردن با پزشک
همیشه با پزشک خود صحبت کنید، مخصوصا اگر قبلا واکسن آنفولانزا را دریافت نکردهاید و یا وضعیت سلامتی شما تغییر نکرده است. اگر حساسیت دارید یا مشکل دیگری که ممکن است واکسن را برای شما خطرناک میکند، با پزشکتان قبل از واکسینه شدن، با پزشک خود مشورت کنید.
این چند سوال را از پزشک خود بپرسید:
- آیا دلیلی وجود دارد که چرا من نباید واکسن آنفولانزا را مصرف کنم؟
- چه عوارض جانبی ممکن است بوجود آید؟
- اگر من عوارض جانبی داشته باشم چه باید بکنم؟
- باید آمپول آنفولانزا استفاده کنم یا اسپری بینی؟
سوال: در صورتی که به تخم مرغ حساسیت داشته باشم آیا میتوانم واکسن آنفولانزا را تزریق کنم؟
جواب: اکثر واکسنهای آنفولانزا از تخم مرغ ساخته میشوند، بنابراین آنها میتوانند در افراد مبتلا به آلرژی به تخم مرغ، واکنش آلرژیک ایجاد کنند. در گذشته CDC توصیه میکرد که افراد مبتلا به آلرژی تخم مرغ از واکسن آنفولانزا استفاده نکنند اما اکنون CDC میگوید که اکثر افراد مبتلا به آلرژی تخم مرغ میتوانند با خیال راحت واکسن آنفولانزا دریافت کنند.
این که آیا شما میتوانید واکسن آنفولانزا دریافت کنید یا نه، بستگی به شدت حساسیت شما نسبت به تخم مرغ دارد. اگر واکنش شما نسبت به تخم مرغ فقط کهیر است، میتوانید هر نوع واکسن آنفولانزایی استفاده کنید به عبارت دیگر برای شما ایمن است. اگر شما علائم دیگری دارید مانند ورم یا سرگیجه دارید، در این صورت باید از یکی از کارکنان درمانی که در مورد مراقبتهای بهداشتی مربوط به افراد مبتلا به آلرژی آموزش دیده باشد، درخواست کنید که این کار را برای شما انجام دهد و در صورت بروز واکنش، واکنشهای آلرژیک را اداره کند. اما اگر شما تا به حال واکنش شدید به تخم مرغ داشتهاید، توصیه میشود که واکسن آنفولانزا دریافت نکنید.
آیا واکسن آنفولانزا برای زنان باردار مناسب است؟
طبق توصیههای CDC، واکسیناسیون تزریقی (کشته شده) و غیر انسانی، در زمان حاملگی ایمن است و در زنان باردار برای حفاظت از مادر و نوزاد توصیه شدید میشود. خطر عوارض ناشی از بیماری آنفولانزا از جمله نقصهای هنگام تولد، زایمان زودرس و مرگ بسیار بشتر از خطر اثر نامطلوب ناشی از واکسیناسیون است. این توصیه بر اساس چندین سال بررسی و مدیریت برای میلیونها زن باردار که مادر و نوزاد آسیب ندیده بودند، به دست آمد.
فواید واکسن آنفولانزا
واکسن سالانه آنفولانزا بهترین راه برای جلوگیری از آنفولانزا و عوارض آن است. اگر چه اثر بخشی واکسن از سال به سال میتواند متفاوت باشد، در کل واکسن میتواند مراجعه به پزشک را تا ۶۰ درصد کاهش دهد.
واکسن آنفولانزا احتمال ابتلا به بیماری را کاهش میدهد و اگر شما آنفولانزا بگیرید احتمالا خفیفتر از زمانی است که واکسن نزدهاید. واکسن همچنین از عوارض جدی ناشی از آنفولانزا مانند پنومونی، برونشیت و حملات آسم جلوگیری میکنند. به همین دلیل است که بچههای کوچک، کودکان بزرگتر و هر کسی که با بیماریهای مزمن همچون بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD)، بیماری قلبی و دیابت گریبان گیر است، باید واکسینه شوند.
چشم انداز واکسن
واکسن آنفولانزا ایمن در نظر گرفته شده است. شما نمیتوانید آنفولانزا را از طریق واکسن دریافت کنید، زیرا ویروس در واکسن ضعیف یا کشته شده است. واکسن زنده برای افراد دارای سیستم ایمنی ضعیفتر از حد نرمال توصیه نمیشود.
پیشگیری
واکسن آنفولانزا یکی از بهترین راههای جلوگیری از ابتلا به بیماری آنفولانزا در این فصل است. همچنین این توصیهها را نیز برای محافظت از خود در مقابل ویروس آنفولانزا انجام دهید:
- دستها را با آب گرم و صابون یا هر ماده بهداشتی دست بر پایه الکل تمیز کنید تا در طول روز، به خصوص قبل از غذا خوردن، میکروبها کشته شوند.
- حتی اگر دستهای شما تمیز است، آنها را از چشمان، بینی و دهان خود که راه ورود برای ویروسهای آنفولانزا و دیگر میکروبها است، دور نگه دارید.
- سعی کنید از هر کسی که به نظر میرسد بیمار است، دوری کنید.
- اگر فردی در خانه شما آنفولانزا بگیرد، هر سطح لمسی را ضد عفونی کنید مانند کانتر و دستگیره.
- هر زمان که عطسه میکنید، دهان و بینی خود را بپوشانید. هنگام سرفه و عطسه از آلودگی دستهای خود جلوگیری کنید.
ترجمه و تالیف اختصاصی توسط گروه سلامت مجله قرمز
منبع: healtline