برای یک جنین قرار گرفتن در معرض الکل زمانی اتفاق می‌افتد که یک مادر در دوران بارداری الکل مصرف کند. الکل می‌تواند رشد جنین را در هر مرحله از بارداری مختل کند – حتی در مراحل اولیه قبل از اینکه زن بداند باردار است.
تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن زیاد و منظم الکل، جنین را در معرض خطرات سلامتی زیادی قرار می‌دهد. موسسه ملی سوء‌مصرف الکل و الکلیسم، افراط‌نوشی الکل را به‌عنوان الگویی از نوشیدن الکل تعریف می‌کند که غلظت الکل خون [BAC] را به ۰.۰۸ درصد می‌رساند. یا ۰.۰۸ گرم الکل در هر دسی‌لیتر و بیشتر. برای یک زن بالغ معمولی، این الگوی مصرف الکل با مصرف ۴ نوشیدنی یا بیشتر در حدود ۲ ساعت مطابقت دارد. با این حال، مقادیر کمتر از آن نیز می تواند باعث آسیب شود. در واقع، هیچ سطح ایمن شناخته‌شده ای برای مصرف مصرف الکل در دوران بارداری وجود ندارد.
الکل به راحتی از جریان خون مادر به جریان خون جنین در حال رشد او منتقل می شود. الکل موجود در جریان خون جنین در حال رشد می‌تواند در رشد مغز و سایر اندام ها، ساختارها و سیستم‌های فیزیولوژیکی حیاتی او اختلال ایجاد کند.
قرار گرفتن در معرض الکل قبل از تولد، یکی از دلایل اصلی قابل پیشگیری نقص‌های مادرزادی و ناهنجاری‌های رشد عصبی است. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد طیفی از مشکلات رشدی، شناختی و رفتاری شود که درواقع ممکن است در هر زمانی از دوران کودکی خود را نشان داده و تا آخر عمر ادامه داشته باشد.
عمیق‌ترین اثرات قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد، آسیب مغزی و اختلالات ناشی از آن در عملکرد رفتاری و شناختی است.
اختلالات طیف الکل جنینی
دانشمندان طیف گسترده‌ای از اثرات و علائم ناشی از قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد را تحت عنوان اختلالات طیف الکل جنینی (FASD: مخفف Fetal Alcohol Spectrum Disorders) تعریف می‌کنند.
اختلالات پزشکی که در مجموع با برچسب FASD شناخته می‌شوند توسط Institute of Medicine (IOM) شامل موارد زیر می‌شود:
- سندرم جنین الکلی (FAS)
- FAS جزئی (pFAS)
- اختلال رشد عصبی مرتبط با الکل (ARND)
- نقایص مادرزادی مرتبط با الکل (ARBD)
ویژگی‌های اساسی مشترک در تشخیص‌های پزشکی IOM و تشخیص روانپزشکی DSM-5، قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد و درگیری سیستم عصبی مرکزی (CNS) است.
شواهد درگیری CNS می‌تواند ساختاری (مانند اندازه کوچک مغز، تغییرات در مناطق خاصی از مغز) یا عملکردی (مانند نقص شناختی و رفتاری، مشکلات حرکتی و هماهنگی) باشد. مطالعات تصویربرداری پیشرفته تفاوت‌هایی را در ساختار و فعالیت مغز نشان داده‌اند که با داده‌های آزمایش‌های عصبی روان‌شناختی، از جمله نقص در پردازش حسی، شناخت و رفتار در افراد مبتلا به FASD در مقایسه با افراد بدون FASD مطابقت دارد.
مشکلات و بیماری‌های مربوط به اختلالات طیف الکل جنینی
هر فرد مبتلا به FASD ترکیب منحصر‌به‌فردی از چالش‌های روزانه را تجربه می‌کند که می‌تواند شامل مشکلات پزشکی، رفتاری، آموزشی و اجتماعی باشد. افراد مبتلا به FASD ممکن است در زمینه‌های زیر مشکل داشته باشند:
- یادگیری و به خاطر سپردن
- درک و پیروی از دستورالعمل‌ها
- تغییر دادن تمرکز و توجه
- کنترل احساسات و تکانشگری
- برقراری ارتباط و معاشرت
- انجام مهارت‌های زندگی روزمره، از جمله تغذیه، حمام کردن، شمارش پول، گفتن زمان، و توجه به ایمنی شخصی
آسیب مغزی مرتبط با FASD، رسیدگی به موقعیت‌های معمول زندگی را دشوار می‌کند، باعث می‌شود افراد تصمیمات بدی بگیرند، اشتباهات مشابه را تکرار کنند، به افراد اشتباه اعتماد کنند و در درک عواقب اعمالشان مشکل داشته باشند.
موارد FASD به طور جدی کمتر تشخیص داده شده است. برای پزشکان تشخیص FASD از سایر اختلالات رشدی دشوار است، زیرا این اختلالات در مشکلات یادگیری و رفتاری مشترک هستند.
علاوه‌بر‌این، افراد مبتلا به FASD به احتمال زیاد از اختلالات بهداشت روانی زیر رنج می‌برند:
- اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)
- افسردگی و اضطراب
- مشکلات بیش‌فعالی، رفتار و کنترل تکانه
- افزایش بروز اختلالات مصرف الکل و سایر مواد
آمار کلیدی برای ایالات متحده – نوشیدن الکل توسط مادر
- حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از زنان گزارش کرده‌اند که در دوره‌ای از بارداری مشروبات الکلی مصرف کرده‌اند – معمولاً در سه ماهه اول.
- بیش از ۸ درصد از زنان گزارش کرده‌اند که در دوره‌ای از دوران بارداری در مصرف مشروبات الکلی زیاده‌روی کرده‌اند – معمولاً بیشتر در سه ماهه اول.
- تقریباً ۱۰ درصد از زنان باردار از نوشیدن الکل در ماه قبل گزارش کرده‌اند
- تقریباً ۵ درصد از زنان باردار مصرف زیاد نوشیدنی الکلی را در ماه قبل (از گزارش) گزارش کردند (۴ نوشیدنی یا بیشتر در هر نوبت).
تشخیص های بالینی مرتبط با تاثیر مصرف الکل در بارداری روی جنین
تشخیص IOM
سندرم جنین الکلی (FAS): سندرم جنین الکلی (FAS) اولین شکل FASD بود که کشف شد و شناخته‌شده‌ترین نوع آن است. مصرف زیاد الکل در سه ماهه اول بارداری می‌تواند رشد طبیعی صورت و مغز را مختل کند. در واقع، قرار گرفتن در معرض الکل در هر نقطه از بارداری ممکن است بر رشد مغز تأثیر بگذارد. تشخیص FAS به موارد زیر نیاز دارد:
- شواهدی از قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد
- شواهد ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی (CNS) (ساختاری یا عملکردی)
- یک الگوی خاص از سه ناهنجاری صورت: بازشدن باریک چشم، یک ناحیه صاف بین لب و بینی (در مقابل برجستگی طبیعی)، و لب فوقانی نازک
- نقص رشد در قبل از تولد، بعد از تولد یا هر دو
FAS جزئی (pFAS): FAS جزئی (pFAS) مستلزم قرار گرفتن در معرض الکل در قبل از تولد است، و شامل برخی، اما نه همه، ویژگی‌های FAS کامل است.
اختلال رشد عصبی جنین در اثر مصرف الکل در بارداری
تشخیص اختلال رشد عصبی مرتبط با الکل (ARND) یکی از اختلالات ایجاد‌شده در جنین در معرض الکل است و به شواهدی از قرار گرفتن در معرض الکل در قبل از تولد و ناهنجاری‌های CNS که ممکن است ساختاری یا عملکردی باشد نیاز دارد. ناهنجاری‌های عملکردی می‌تواند شامل الگوی پیچیده‌ای از مشکلات شناختی یا رفتاری باشد که با سطح رشد سازگار نیست و با عواملی غیر از قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد (به عنوان مثال، زمینه خانوادگی، محیط و سایر مسمومیت‌ها) قابل توضیح نیست. نیازی به وجود ناهنجاری‌های صورت و تاخیر در رشد نیست.
نقایص مادرزادی جنین در اثر مصرف الکل در بارداری
این اختلال نقص مادرزادی مرتبط با الکل (ARBD) نامیده می‌شود و شامل شرایط پزشکی مرتبط با قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد است، مانند: مشکلات قلبی، کلیوی، استخوان و سایر ناهنجاری‌ها، مشکل در دیدن و شنیدن؛ و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن. نقایص مادرزادی مرتبط با الکل (ARBD) به‌ندرت به‌تنهایی دیده می‌شود، بلکه به‌عنوان یک اختلال ثانویه همراه با سایر شرایط FASD (مانند FAS و ARBD) دیده می‌شود.
تشخیص DSM-5
اختلال عصبی رفتاری مرتبط با مواجهه با الکل در زمان قبل از تولد (ND-PAE): اختلال عصبی رفتاری مرتبط با مواجهه با الکل در زمان قبل از تولد (ND-PAE) یک تشخیص روانپزشکی جدید در DSM-5 است. تشخیص این مورد، نیاز به شواهدی از قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد و درگیری CNS دارد و با اختلالات در سه حوزه زیر نشان داده می‌شود: شناخت، خودتنظیمی، و عملکرد سازگار. این تشخیص جدید که مورد استفاده برای متخصصان سلامت روان است، درک نقایص رفتاری چندوجهی مشاهده‌شده در برخی از افرادی که در دوران بارداری در معرض الکل قرار گرفته‌اند را بهبود می‌بخشد و تشخیص و درمان بهتر این افراد را تسهیل می‌کند.
عوامل خطر مصرف الکل در بارداری
شدت اثرات الکل بر جنین در درجه اول به موارد زیر بستگی دارد:
مقدار: مقدار مصرف الکل توسط یک زن باردار
فرکانس: هر چند وقت بار یکبار مصرف الکل در زن باردار وجود دارد
زمان: در چه مرحله‌ای از بارداری الکل مصرف شده است و آیا به اندازه‌ای که در جنین یک ویژگی یا ناحیه مغزی خاصی را تغییر دهد، مصرف شده است؟
عوامل دیگری نیز می‌توانند در تأثیر قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد بر کودکان نقش داشته باشند. تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان ممکن است بیشتر تحت تاثیر قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد باشند اگر مادران‌شان:
- تغذیه نامناسب داشته باشند
- حاملگی و زایمان چندقلوی داشته باشند
- وزن، قد و شاخص توده بدنی (BMI) کمتر از حد متوسط باشد
- در معرض دود دخانیات باشند
- سن بالایی داشته باشند
- عضوی از خانواده‌ای هستند که مشروبات الکلی زیاد مصرف می‌کنند
فاکتورهای محیطی
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر مادران این کودکان شرایط نامطلوب زندگی و سطوح بالایی از استرس را تجربه کنند، این کودکان بیشتر تحت تاثیر اثرات در معرض الکل بودن در قبل از تولد قرار می‌گیرند. این شرایط نامطلوب و منابع استرس‌زا عبارتند از: انزوای اجتماعی، زندگی در شرایطی که سوء‌استفاده از الکل رایج و پذیرفته شده است، و زندگی در جامعه‌ای که منابع مراقبت‌های دوران بارداری محدود است.
ژنتیک
میزان علائم FASD ممکن است به ساختار ژنتیکی مادر، ساختار ژنتیکی فرزندش و تغییرات در فعالیت ژن‌ها که ناشی از قرار گرفتن در معرض الکل در زمان قبل از تولد است، بستگی داشته باشد.
مداخلات درمانی
محققان و پزشکان مداخلات درمانی یادگیری و رفتاری مؤثری را برای کمک به افراد مبتلا به FASD ایجاد کرده‌اند. به‌عنوان مثال، مداخلات مدرسه–محور می‌تواند به کودکان مبتلا به FASD کمک کند تا راحت‌تر یاد بگیرند. مداخلات مدرسه–محور می‌تواند شامل راهبردهای آموزشی تخصصی باشد که یک روال ثابت را ارائه می‌کند و به کودکان اجازه می‌دهد تا مهارت‌های جدید را بارها و بارها تمرین کنند. سایر مداخلات امیدوارکننده عبارتند از:
- گروه‌ها و کلاس‌های حمایت از خانواده برای کمک به والدین برای مراقبت بهتر از کودک مبتلا به FASD.
- مکمل‌های غذایی برای زنان باردار و مکمل‌های بعد از زایمان برای فرزندان آن‌ها.
- مداخلات رفتاری برای کودکان آسیب‌دیده، از جمله آموزش مهارت‌های اجتماعی، حل مسئله و ایمنی شخصی.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع:
National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, Fetal Alcohol Exposure