آیا رابطه‌ای بین مصرف الکل و سرطان وجود دارد؟ آیا مصرف شراب قرمز به میزان اندک اثرات ضد سرطانی دارد؟ ما برای کسب اطلاعات معتبر در این زمینه به سایت موسسه ملی سرطان آمریکا مراجعه کرده و مقاله حاضر را تهیه نموده‌ایم. فهرست مطالب ارائه‌شده به صورت زیر است:
- الکل چیست؟
- چه شواهدی مبنی بر اینکه نوشیدن الکل می‌تواند باعث سرطان شود وجود دارد؟
- الکل چگونه بر خطر ابتلا به سرطان تأثیر می‌گذارد؟
- ترکیب الکل و تنباکو چه تاثیری بر خطر سرطان دارد؟
- آیا ژن‌های افراد می‌توانند بر خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با الکل تأثیر بگذارند؟
- آیا نوشیدن شراب قرمز می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند؟
- پس از قطع نوشیدن الکل توسط فرد خطر ابتلا به سرطان چه تغییری می‌کند؟
- آیا نوشیدن الکل در حین شیمی‌درمانی سرطان بی‌خطر است؟
الکل چیست؟
الکل اصطلاح رایج برای معرفی اتانول یا الکل اتیلیک که یک ماده شیمیایی موجود در نوشیدنی‌های الکلی مانند آبجو، شراب سیب، مشروب مالت، شراب انگور و الکل‌های مقطر (الکل) یافت می‌شود. الکل از تخمیر قندها و نشاسته توسط مخمر تولید می‌شود. الکل همچنین در برخی داروها، دهانشویه‌ها و محصولات خانگی (از جمله عصاره وانیل و سایر طعم دهنده‌ها) نیز یافت می‌شود. این مقاله اطلاعاتی درمورد خطرات سرطان ناشی از مصرف نوشیدنی‌های الکلی تمرکز دارد.
به گفته موسسه ملی سوءمصرف الکل آمریکا، یک نوشیدنی الکلی استاندارد در ایالات متحده حاوی ۱۴.۰ گرم (۰.۶ اونس) الکل خالص است. به طور کلی، مقدار الکل خالص یافته شده در مواد مختلف به این صورت است:
- ۱۲ اونس آبجو
- ۸-۹ اونس مشروب مالت
- ۵ اونس شراب
این مقادیر در تدوین دستورالعمل‌های بهداشتی در مورد مصرف الکل توسط کارشناسان بهداشت عمومی استفاده می‌شود و به عنوان ارائه راهی برای مقایسه میزان الکل مصرفی توسط افراد مختلف ارائه شده است. با این حال، ممکن است درباره اندازه‌های معمولی که مردم در زندگی روزمره با آن مواجه هستند اطلاعاتی را منعکس نکند.
طبق دستورالعمل رژیم غذایی دولت فدرال آمریکایی در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۵، افرادی که الکل نمی‌نوشند به هیچ دلیلی نباید شروع به مصرف آن کنند. دستورالعمل‌های غذایی همچنین توصیه می‌کند افرادی که الکل مصرف می‌کنند با محدود کردن مصرف به ۲ نوشیدنی یا کمتر در روز برای مردان و ۱ نوشیدنی یا کمتر در روز برای زنان، این کار را به اعتدال برسانند. نوشیدن الکل سنگین ۴ واحد یا بیشتر در هر روز یا ۸ واحد یا بیشتر در هفته برای زنان و ۵ واحد یا بیشتر در هر روز یا ۱۵ یا بیشتر در هفته برای مردان تعریف شده است.
Photo by cottonbro from Pexels
چه شواهدی مبنی بر اینکه نوشیدن الکل می‌تواند باعث سرطان شود وجود دارد؟
یک اجماع علمی قوی وجود دارد که نوشیدن الکل می‌تواند باعث ایجاد چند نوع سرطان شود. برنامه ملی سم‌شناسی وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده در گزارش خود درمورد مواد سرطان‌زا، مصرف نوشیدنی‌های الکلی را به عنوان یک عامل سرطان‌زای شناخته‌شده برای انسان فهرست می‌کند.
شواهد نشان می‌دهد که هرچه یک فرد الکل بیشتری بنوشد – به‌ویژه هر چه فرد به طور منظم الکل بیشتری در طول عمرش بنوشد – خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با الکل در او بیشتر می‌شود. حتی کسانی که بیش از یک واحد الکل در روز مصرف نمی‌کنند و افرادی که زیاد الکل می‌نوشند ( ۴ واحد یا بیشتر برای زنان و ۵ واحد یا بیشتر برای مردان در یک وعده مصرف) در معرض خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها هستند. بر اساس داده‌های سال ۲۰۰۹، تخمین زده می‌شود که ۳.۵ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان در ایالات متحده (حدود ۱۹۵۰۰ مرگ) مربوط به الکل باشد.
الگوهای واضحی بین مصرف الکل و ایجاد انواع سرطان‌های زیر مشاهده شده است:
سرطان سر و گردن: مصرف متوسط تا سنگین الکل با خطر بیشتر برخی از سرطان‌های سر و گردن مرتبط است. خطر ابتلا به سرطان‌های حفره دهان (به استثنای لب‌ها) و حلق (گلو) و خطر ابتلا به سرطان حنجره (جعبه صدا) در مصرف‌کنندگان متوسط الکل ۱.۸ برابر بیشتر از افرادی است که الکل مصرف نمی‌کنند و افرادی که الکل زیاد مصرف می‌کنند، ۵ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های حفره دهان و حلق و ۲.۶ برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان‌های حنجره هستند. علاوه بر این، خطر ابتلا به این سرطان‌ها در بین افرادی که این مقدار الکل مصرف می‌کنند و مصرف تنباکو هم دارند به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر است.
سرطان مری: مصرف الکل در هر مقداری که باشد با افزایش خطر ابتلا به نوعی سرطان مری به نام سرطان سلول سنگفرشی (squamous cell carcinoma) مری همراه است. خطرات ابتلا به این نوع سرطان در مقایسه با عدم مصرف الکل، از ۱.۳ برابر برای مصرف سبک الکل تا تقریبا ۵ برابر بیشتر برای مصرف سنگین آن متغیر است. علاوه بر این، افرادی که کمبود آنزیمی که متابولیزه‌کننده الکل است را به ارث می‌برند، در صورت مصرف الکل، خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی مری در آنها به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.
سرطان کبد: مصرف زیاد الکل با افزایش تقریباً ۲ برابری خطر ابتلا به دو نوع سرطان کبد (سرطان سلول کبدی و کلانژیوکارسینوم داخل کبدی) مرتبط است.
سرطان سینه: مطالعات اپیدمیولوژیک به طور مداوم افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه را با افزایش مصرف الکل نشان داده است. داده‌های جمع‌آوری شده از ۱۱۸ مطالعه نشان می‌دهد افرادی که مصرف سبک الکل دارند، در مقایسه با افرادی که الکل نمی‌نوشند، خطر سرطان سینه در آنها اندکی افزایش (۱.۰۴ برابر بیشتر) دارد. افزایش خطر ابتلا به این سرطان در مصرف‌کنندگان متوسط الکل (۱.۲۳ برابر بیشتر) و مصرف‌کنندگان سنگین الکل (۱.۶ برابر بیشتر) بیشتر است. تجزیه و تحلیل داده‌های آینده‌نگر برای ۸۸۰۰۰ زن شرکت‌کننده در دو مطالعه همگروهی این نتیجه را ارائه داده است که در زنانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند، مصرب سبک تا متوسط الکل با افزایش ۱۳/۱ برابری خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با الکل (بیشتر سرطان سینه) مرتبط است.
سرطان روده بزرگ: مصرف متوسط تا سنگین الکل در مقایسه با عدم مصرف الکل با ۱.۲ تا ۱.۵ برابر افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و راست روده همراه است.
مطالعات متعددی بررسی کرده‌اند که آیا ارتباطی بین مصرف الکل و خطر ابتلا به سایر سرطان‌ها وجود دارد یا خیر. درمورد سرطان‌های تخمدان، پروستات، معده، رحم و مثانه، یا هیچ ارتباطی با مصرف الکل یافت نشده است یا شواهد موجود برای ارتباط آنها متناقض است. با این حال، شواهدی در حال جمع‌آوری است مبنی بر اینکه مصرف الکل با افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست، پروستات و پانکراس مرتبط است.
همچنین در چند مطالعه مصرف الکل با کاهش خطر ابتلا به سرطان کلیه و لنفوم غیرهوچکین مرتبط بوده است. با این حال، احتمالاً هر گونه مزایای بالقوه مصرف الکل برای کاهش خطرات برخی سرطان‌ها از مضرات آن کمتر است. در واقع، یک مطالعه اخیر که شامل داده‌های بیش از ۱۰۰۰ مطالعه و منابع داده درباره الکل و همچنین سوابق مرگ و ناتوانی از ۱۹۵ کشور و منطقه از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶ بوده است، به این نتیجه رسید که برای به حداقل رساندن میزان خطر کلی الکل برای سلامتی تعداد بهینه نوشیدنی حاوی الکل برای مصرف روزانه صفر است. این مطالعه شامل داده‌هایی درمورد سرطان کلیه یا لنفوم غیر هوچکین نمی‌شد.
همچنین ممکن است مصرف الکل با افزایش خطر ابتلای مجدد به سرطان مرتبط باشد. به عنوان مثال، یک متاآنالیز داده‌های ۱۹ مطالعه نشان داد که در بین بیماران مبتلا به سرطان دستگاه گوارش فوقانی (UADT) – که شامل حفره دهان، حلق، حنجره و مری می‌شود – به ازای هر ۱۰ گرم الکل مصرف شده در روز در دوران قبل از اولین تشخیص سرطان UADT خطر ابتلای مجدد به این نوع سرطان ۱.۰۹ برابر بیشتر بود. مشخص نیست که آیا مصرف الکل خطر ابتلا به سرطان‌های مجدد را در سایر اندام‌های بدن افزایش می‌دهد یا خیر.
الکل چگونه بر خطر ابتلا به سرطان تأثیر می‌گذارد؟
محققان چند روند را ارائه کرده‌اند که بر اساس آنها ممکن است الکل خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد، از جمله:
- متابولیسم (تجزیه) اتانول موجود در نوشیدنی‌های الکلی به استالدئید، که یک ماده شیمیایی سمی و یک ماده‌ی احتمالاً سرطان‌زا برای انسان است. استالدئید می‌تواند هم به DNA (ماده ژنتیکی سازنده ژن‌ها) و هم به پروتئین‌ها آسیب برساند.
- تولید گونه‌های اکسیژن فعال (مولکول‌های واکنش‌پذیر شیمیایی حاوی اکسیژن)، که می‌تواند از طریق فرآیندی به نام اکسیداسیون به DNA، پروتئین‌ها و لیپیدها (چربی‌ها) در بدن آسیب برساند.
- اختلال در توانایی بدن برای تجزیه و جذب انواع مواد مغذی که ممکن است با خطر ابتلا به سرطان مرتبط باشند، مانند ویتامین A؛ مواد مغذی موجود در کمپلکس ویتامین B، مانند فولات؛ ویتامین سی؛ ویتامین دی؛ ویتامین E؛ و کاروتنوئیدها.
- افزایش سطح استروژن خون که هورمون جنسی مرتبط با خطر سرطان سینه است.
نوشیدنی‌های الکلی همچنین ممکن است حاوی انواع مختلفی از ناسالم‌کننده‌های سرطان‌زا باشند که در طی تخمیر و تولید ایجاد می‌شوند، مانند نیتروزامین‌ها، الیاف آزبست، فنل‌ها و هیدروکربن‌ها.
مکانیسم‌هایی که توسط آن مصرف الکل ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را کاهش دهد شناخته نشده است و ممکن است غیرمستقیم باشد.
Photo by Charlotte May from Pexels
ترکیب الکل و تنباکو چه تاثیری بر خطر سرطان دارد؟
تحقیقات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد افرادی که هم از الکل و هم از تنباکو استفاده می‌کنند، در مقایسه با افرادی که فقط از الکل یا تنباکو استفاده می‌کنند، در خطر ابتلای بیشتری به سرطان‌های حفره دهان، حلق (گلو)، حنجره و مری هستند. در واقع در این افراد خطرات مرتبط با مصرف الکل و تنباکو برای سرطان‌های دهان و حلق چند برابر است. یعنی در این موارد خطرات سرطان بیشتر از چیزی است که از اضافه کردن خطرات فردی مرتبط با الکل و تنباکو انتظار می‌رود.
آیا ژن‌های افراد می‌توانند بر خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با الکل تأثیر بگذارند؟
خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با الکل در افراد تحت تأثیر ژن‌های آنها است، به‌ویژه ژن‌هایی که آنزیم‌های دخیل در متابولیسم (تجزیه) الکل را رمزگذاری می‌کنند.
برای مثال، یکی از راه‌هایی که بدن الکل را متابولیزه می‌کند، از طریق فعالیت آنزیمی به نام الکل دهیدروژناز یا ADH (مخفف alcohol dehydrogenase) است که اتانول را به متابولیت سرطان‌زای استالدئید، تبدیل می‌کند. شواهد اخیر نشان می‌دهد که تولید استالدئید در حفره دهان نیز رخ می‌دهد و ممکن است تحت تأثیر عواملی مانند میکروبیوم دهان قرار گیرد.
بسیاری از افراد آسیای شرقی نسخه‌ای از ژن ADH را دارند که شکل «فوق فعال» این آنزیم را کد می‌کند. این آنزیم فوق فعال ADH تبدیل الکل (اتانول) به استالدئید سمی را سرعت می‌بخشد. در میان افراد ژاپنی‌تبار، کسانی که به این شکل از ADH مبتلا هستند، در مقایسه با افرادی که دارای شکل شایع ADH هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پانکراس هستند.
آنزیم دیگری به نام آلدهید دهیدروژناز ۲ (ALDH2)، استالدئید سمی را به مواد غیرسمی متابولیزه می‌کند. برخی از افراد، به‌ویژه کسانی که از نژاد آسیایی هستند، حامل گونه‌ای از ژن ALDH2 هستند که شکل معیوبی از این آنزیم را کد می‌کند. در افرادی که این آنزیم معیوب تولید می‌شود، هنگام مصرف الکل استالدئید ایجاد می‌شود. تجمع استالدئید چنان اثرات ناخوشایندی دارد (از جمله برافروختگی صورت و تپش قلب) که اکثر افرادی که نوع ALDH2 را به ارث برده‌اند قادر به مصرف مقادیر زیادی از الکل نیستند و بنابراین خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با الکل در آنها کم است.
با این حال، برخی از افراد مبتلا به فرم معیوب ALDH2 می‌توانند نسبت به اثرات ناخوشایند استالدئید تحمل‌پذیری بالایی داشته باشند و مقادیر زیادی الکل مصرف کنند. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده است که چنین افرادی نسبت به افرادی که دارای آنزیم کاملا فعال هستند و مقادیر قابل مقایسه‌ای الکل مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مری و همچنین سرطان‌های سر و گردن هستند. این خطرات افزایش‌یافته فقط در میان افرادی که دارای نوع ALDH2 هستند و الکل مصرف می‌کنند مشاهده می‌شود. این خطرات در افرادی که این نوع را دارند اما الکل مصرف نمی‌کنند مشاهده نشده است.
آیا نوشیدن شراب قرمز می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند؟
ترکیب گیاهی رسوراترول که در انگور مورد استفاده در تهیه شراب قرمز و برخی گیاهان دیگر یافت می‌شود، از لحاظ اثرات احتمالی سلامتی، از جمله پیشگیری از سرطان، مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال، محققان هیچ ارتباطی بین مصرف متوسط شراب قرمز و خطر ابتلا به سرطان پروستات یا سرطان روده بزرگ پیدا نکرده‌اند.
پس از قطع نوشیدن الکل توسط فرد خطر ابتلا به سرطان چه تغییری می‌کند؟
اکثر مطالعاتی که بررسی کرده‌اند که آیا خطر ابتلا به سرطان پس از قطع نوشیدن الکل کاهش می‌یابد یا خیر، روی سرطان‌های سر و گردن و سرطان مری متمرکز شده‌اند. به طور کلی، این مطالعات نشان داده‌اند که قطع مصرف الکل با کاهش فوری خطر سرطان مرتبط نیست. خطرات سرطان در نهایت کاهش می‌یابد، اگرچه ممکن است سال‌ها طول بکشد تا خطرات ابتلا به سرطان به سطح افرادی که هرگز الکل نمی‌نوشند بازگردد.
به عنوان مثال، افرادی که سابقا مصرف الکل داشتند حتی ۱۶ سال پس از ترک نوشیدن الکل، خطر ابتلا به سرطان حفره دهان و حلق در آنها نسبت به افرادی که هرگز الکل ننوشیده بودند، همچنان بیشتر بود، اگرچه این خطر از قبل ترک الکل کمتر بود. یک مطالعه تخمین زد که بیش از ۳۵ سال طول می‌کشد تا خطرات بالاتر سرطان‌های حنجره و حلق ناشی از مصرف الکل به سطح افرادی که هرگز الکل نمی‌نوشند کاهش یابد.
آیا نوشیدن الکل در حین شیمی‌درمانی سرطان بی‌خطر است؟
مانند بسیاری از سوالات مربوط به درمان سرطان در یک فرد خاص، بهتر است بیماران درمورد بی‌خطر بودن نوشیدن الکل در طول یا بلافاصله پس از درمان شیمی‌درمانی با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنند. پزشکان و پرستارانی که این درمان را انجام می‌دهند، می‌توانند درمورد بی‌خطر بودن مصرف الکل در حین انجام درمان‌های خاص سرطان، توصیه‌های مفیدی داشته باشند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: سایت موسسه ملی سرطان آمریکا
National Cancer Institute (NCI) , Alcohol and Cancer Risk, Updated: July 14, 2021