بیماریهای مثانه یا بخشهای نزدیک به آن می‌توانند موجب ادرار دردناک شوند. پزشکان به ادرار دردناک به عنوان دیسوریا یا اختلال ادراری نام می‌برند. عوامل متعددی بالقوه‌ای برای این علامت وجود دارد و بسیاری از آنها قابل درمان هستند.
افراد مبتلا به دیسوریا باید پزشکشان را از هر گونه علائمی که دارند، مطلع سازند. اگر اینها مربوط به ادرار دردناک باشد، پزشک می‌تواند علت را تشخیص دهد و درمان مناسب آن را به شما توصیه کند.
علت های دیسوریا یا ادرار دردناک
بسیاری از بیماریها می‌توانند موجب ادرار دردناک شوند. اکثر این عوامل ایجاد کننده به میزان زیادی قابل درمان هستند. در زیر ۱۰ علت ادرار دردناک به همراه علائمی که همراه با آن بوجود می‌آید، شرح داده شده است.
۱.عفونت ادراری
عفونت مجاری ادراری (UTI) موقعی رخ می‌دهد که باکتریهای زیادی در بخشی از مجاری ادراری تجمع پیدا کنند. این بخش از بدن (دستگاه ادراری) از کلیه به سمت مجرای مثانه است که ادرار را به سمت خارج از بدن حمل می‌کند.
علائم همراه
شخص مبتلا به عفونت مجاری ادراری ممکن است دچار علائم زیر شود از جمله:
- نیاز مکرر به ادرار
- ادرار خونی یا تار
- تب
- ادرار بد بو
- درد در پهلو و کمر
۲. عفونتهای مقاربتی
عفونتهای مقاربتی (STI) همانند کلامیدیا، گنوره و تبخال که می‌توانند بر مجاری ادراری اثر بگذارند و منجر به درد هنگام ادرار کردن شوند.
علائم همراه
علائم ممکن است بر حسب نوع بیماری آمیزشی متفاوت باشد. به عنوان مثال تبخال تناسلی معمولا ضایعات تاول مانندی روی بخش تناسلی ایجاد می‌کند. برای اطلاعات بیشتر در مورد بیماریهای آمیزشی به این مطلب مراجعه کنید.
۳. عفونت پروستات
عفونت ادراری کوتاه مدت می‌تواند موجب عفونت پروستات یا پروستاتیت شود. التهاب مزمن ناشی از یک بیماری دیگر همانند یک بیماری آمیزشی هم می‌تواند موجب پروستاتیت شود.
علائم همراه
عفونت پروستات ممکن است موجب علائم زیر هم شود:
- ادرار کردن همراه با مشکل
- درد مثانه، بیضه و آلت تناسلی
- دشواری در انزال و انزال دردناک
- نیاز مکرر به ادرار بخصوص در شب
۴. سنگ کلیه
سنگ کلیه مجموعه‌ای از مواد همانند کلسیم یا اسید اوریک است که رسوب کرده و سنگهای سختی را در داخل و اطراف کلیه تشکیل می‌دهند. گاهی اوقات سنگهای کلیوی در نزدیکی بخشی قرار می‌گیرند که ادرار در آنجا وارد مثانه می‌شود. این امر می‌تواند باعث ادرار دردناک شود.
علائم همراه
علاوه بر دیسوریا، سنگ کلیه می‌تواند موجب علائم زیر شود:
- درد پهلو و کمر
- ادرار صورتی یا قهوه‌ای رنگ
- ادرار تار
- تهوع
- استفراغ
- دردی که شدت آن تغییر می‌کند
- تب
- لرز
- ادرار مکرر اما با مقادیر کم
۵. کیست تخمدان
همانند سنگهای کلیه، کیستهای تخمدان نمونه‌ای از چیزهایی خارج از مثانه هستند که می‌توانند از روی آن عبور کرده و موجب ادرار دردناک شوند. کیستهای تخمدان می‌توانند روی یک یا هر دو تخمدان که دو طرف مثانه قرار گرفته‌اند بوجود آیند.
علائم همراه
افراد مبتلا به کیست تخمدان ممکن است دچار علائم زیر شوند:
- خونریزی واژن غیر عادی
- درد لگن
- مشکل تشخیص اینکه مثانه پس از ادرار خالی است
- پریودهای دردناک
- حساسیت سینه
- درد خفیف در کمر
۶. سیستیت بینابینی
همانند سندرم درد مثانه، سیستیت بینابینی بیماری است که باعث تحریک مزمن مثانه می‌شود که مدت ۶ هفته و یا بیشتر بدون عفونت زمینه‌ای طول می‌کشد.
علائم همراه
سیستیت بینابینی ممکن است موجب علائم زیر شود:
- فشار در ناحیه مثانه
- درد به هنگام رابطه جنسی
- درد در واژن یا فرج
- درد در کیسه بیضه
- تکرار ادرار اما با مقدار کم
۷. حساسیت به مواد شیمیایی
گاهی اوقات حساسیت به ماده شیمیایی خارج از بدن همچون عطر می‌تواند موجب تحرک بافتهای بدن شود. وقتی شخصی ادرار می‌کند این تحریک ممکن است قابل مشاهده باشد و درد بوجود آید.
محصولاتی که ممکن است موجب حساسیت به ماده شیمیایی شوند عبارتند از:
- شامپو بدن
- صابون
- دستمال توالت معطر
- روان کننده واژن
- فومهای ضد بارداری
علائم همراه
افرادی که به فراورده‌های شیمایی حساسیت دارند ممکن است متوجه علائم زیر شوند:
- تورم
- قرمزی
- خارش
- سوزش پوست یا اطراف ناحیه تناسلی
۸. عفونت یا سوزش واژن
عفونت واژن که به واژینیت یا واژینوزیر هم شناخته می‌شود ممکن است به علت رشد زیاد باکتریها یا مخمرها باشد. یک بیماری مقاربتی به نام عفونت تریکوموناس یا تریکومونازیز هم می‌تواند موجب عفونت واژن شود.
علائم همراه
علائم زیر ممکن است همراه با عفونت ادراری بوجود آید:
- ادرار بد بو یا ترشحات غیر عادی واژن
- سوزش واژن
- درد موقع رابطه جنسی
- خونریزی واژن که معمولا خفیف است
۹. داروها
بعضی از داروها از جمله آنهایی که پزشکان برای درمان سرطان مثانه تجویز می‌کنند ممکن است بافتهای مثانه را تحریک و ملتهب کند. این امر می‌تواند اغلب موجب درد موقع ادرار کردن شود.
اگر شخصی مصرف داروی جدیدی را شروع کرد و احساس درد موقع ادرار کردن در وی بوجود آید باید با پزشک خود تماس بگیرد و از وی بپرسد که آیا این عارضه ناشی از عوارض دارو است یا خیر. نباید مصرف دارو را خودسرانه و بدون مشورت پزشک قطع کرد.
علائم همراه
علائم همراه ممکن است بر اساس نوع دارو متفاوت باشد.
۱۰. سرطان مثانه
سرطان مثانه موقعی بوجود می‌آید که سلولهای سرطانی در مثانه بوجود آیند. احساس درد موقع ادرار کردن معمولا از علائم اولیه سرطان مثانه نیست در عوض شخص متوجه خون در ادرار می‌شود.
علائم همراه
دیگر علائم همراه سرطان مثانه عبارتند از:
- تکرر ادرار
- مشکل در ادرار کردن یا جریان ضعیف ادرار
- درد کمر
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- خستگی
- ورم پا
- درد استخوان
تفاوت ادرار دردناک در زنان و مردان
زنان و مردان هر دو درد موقع ادرار کردن را مبتلا می‌شوند و این عوامل بر حسب آناتومی آنها متفاوت باشد. به عنوان مثال، زنان مجرای ادراری کوتاهتری نسبت به مردان دارند. در نتیجه، باکتریها می‌توانند خیلی راحت وارد مثانه شوند که منجر به عفونت مجاری ادراری می‌شود. شخصی می‌تواند با پزشک در مورد خطرات ادرار دردناک بر اساس جنسیت و سابقه پزشکی خود صحبت کند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
هر کسی که دچار ادرار دردناک به صورت مرتب می‌شود. در صورتی که درد مداوم است و همچنین علائم زیر همراه با آن وجود دارد باید به پزشک مراجعه کرد:
- خون در ادرار که معمولا صورتی، قهوه‌ای یا قرمز است
- درد در پهلو و کمر
- دردی که بیش از ۲۴ ساعت طول بکشد
- ترشح غیر معمول از آلت تناسلی مردانه یا زنانه
- تب
اگر شخصی تب بالای ۱۰۳ درجه فارنهایت (۳۹/۵ درجه سلسیوس) باشد باید به اورژانس مراجعه کند. نباید به درد موقع ادرار کردن بی اعتنایی کرد. پزشک در اغلب موارد می‌تواند درمانهایی را مشخص کند درد را کاهش می‌دهند.
روش های درمان ادرار دردناک
گزینه‌های درمانی برای ادرار دردناک بستگی به علت بوجود آورنده دارد. بعضی از آنها شامل موارد زیر هستند:
- درمان عفونت ادراری با آنتی بیوتیک. در مورد عفونتهای شدید مجاری ادراری که بر کلیه ها اثر می‌گذارد ممکن است نیاز به آنتی بیوتیکهای تزریقی باشد.
- درمان عفونت پروستات با آنتی بیوتیک. در صورتی که شخصی عفونت باکتریایی مزمن پروستات داشته باشد لازم است به مدت حداکثر ۱۲ هفته دارو مصرف کند. درمانهای دیگر پروستاتیت شامل داروهای ضد التهاب بدون نسخه، ماساژ پروستات، حمام گرم و داروهای آلفا بلوکر باشد که عضلات اطراف پروستات را آرام می‌کنند.
- اجتناب از استفاده از صابونهای زیر یا مواد شیمیایی دیگر نزدیک آلت تناسلی که موجب سوزش می‌شوند. وقتی که یک ماده شیمیایی عامل زمینه‌ای ادرار دردناک باشد با حذف آن ماده، علائم به سرعت از بین می‌رود.
مراقبت خانگی برای ادرار دردناک شامل مصرف داروهای ضد التهاب همانند ایبوپروفن است.
پزشکان معمولا بیماران را به نوشیدن آب بیشتر تشویق می‌کنند چون اینکار موجب رقیق شدن ادرار می شود که درد موقع ادرار کردن را کاهش می‌دهد. استراحت و مصرف داروها طبق دستور پزشک معمولا به رفع اکثر علائم کمک می‌کند.
خلاصه
ادرار دردناک یک عارضه شایع با علتهای بسیار است که چندین عامل بوجود آورنده آن به عفونتهای باکتریایی مرتبط است. افرادی که دچار این عارضه می‌شوند باید قبل از اینکه عفونت به مرور زمان بیشتر و بدتر و موجب علائم بیشتر شود، به پزشک مراجعه کنند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday