بارداری احتمالا شناخته شده‌ترین علت تهوع صبحگاهی است اما علتهای متعدد دیگری نیز وجود دارد. اینها شامل کاهش قند خون و کم آبی بدن است. بسیاری از افراد به هنگام صبح دچار تهوع می‌شوند. گاهی اوقات تنها یک مشکل موقت است اما تهوع صبحگاهی ممکن است به علت بیماریهای مزمن هم باشد.
بیماریهای بسیاری از خفیف تا بسیار جدی ممکن است علت بوجود آمدن تهوع صبحگاهی باشند. اگر علائم در عرض چند روز بهبود نیابند باید به پزشک مراجعه کرد. بعضی از داروها نیز می‌توانند موجب تهوع شوند اگر کسی گس از خوردن دارویی احساس تهوع دارد باید در مورد آن به پزشک خود اطلاع دهد. تهوع صبحگاهی معمولا یک وضعیت شدید و اضطراری نیست مگر اینکه همراه با علائم جدی دیگر باشد. در این مطلب ما در مورد دلایل تهوع صبحگاهی به جز بارداری بحث خواهیم کرد.
اضطراب
صبح هنگام می‌تواند اوقات اضطراب بالا باشد. ممکن است فردی در مورد روزی که در پیش دارد و اتفاقاتی که قرار است بیفتد احساس اضطراب داشته باشد. بعضی از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی هنگام احساس اضطراب دچار حالت تهوع می‌شوند. تهوع می‌تواند اضطراب را بدتر کند بخصوص برای افرادی که از استفراغ می‌ترسند یا آنهایی که در مورد سلامتشان نگران و مضطرب هستند. این می‌تواند چرخه غلط اضطراب – تهوع و تهوع – اضطراب را بوجود آورد.
بعضی از راهکارها می‌توانند به تهوع ناشی از اضطراب کمک کنند. دارو نیز ممکن است به بعضی افراد کمک کند اضطراب ذهنی را آرام کنند. درمان و داروهای ضد اضطراب نیز مفید هستند. برای اضطراب در مورد عجله و تشویش در صبح زودتر بیدار شدن و رفتن به محل کار یا هر جای دیگر کمک می‌کندم.
تهوع صبحگاهی ناشی از کاهش قند خون و گرسنگی
افت قند خون می‌تواند علاوه بر ایجاد علائمی همچون سرگیجه، لرز، گیجی و حتی غش موجب تهوع شود. به هنگام صبح گرسنگی موجب افت قند خون می‌شود بنابراین غذا خوردن به شما کمک می‌کند. افراد مبتلا به دیابت هم ممکن است به علت داروهایی که استفاده می‌کنند دچار افت قند خون شوند. در مورد افراد دیابتی بعد از چند ساعت غذا نخوردن، قند خون به سطح بسیار پایینی سقوط می‌کند. این افراد می‌توانند بلافاصله پس از بیدار شدن غذا بخورند تا از کاهش قند خون پیشگیری کنند. افراد مبتلا به دیابت باید در مورد داروها و نوع غذاهای مصرفی با پزشک خود مشورت کنند.
میگرن و سردردهای دیگر
تهوع علت شایع سردردهای میگرنی است. بعضی از سردردهای دیگر، به خصوص سردردهای خوشه‌ای هم می‌توانند باعث تهوع شوند. سردرد، احساس غیر معمول و حساسیت به نور علائم میگرن هستند.
اکثر افرادی که سردرد دارند متوجه تحریک کننده‌های خاص می‌شوند. برای بعضی از افراد سردردها در ابتدای صبح ظاهر می‌شوند. این ممکن است به خاطر تنش عضلانی، استرس یا قرار گرفتن در معرض نور یا صدا باشد. افت قند خون به علت گرسنگی نیز سردرد میگرنی را تحریک می‌کند.
پزشکانمی‌توانند با انتخاب درمان صحیح سردرد به بیمار کمک کنند. تعیین علت بوجود آورنده سردرد عمدتا موثر است. بعضی متوجه می‌شوند با داروهای بدون نسخه یا تجویزی درمان کننده سردرد فوری خوب می‌شوند.
کمبود آب بدن و تهوع صبحگاهی
کم آبی می‌تواند در برخی افراد موجب احساس تهوع شود. علائم دیگر کم آبی عبارتند از سبکی سر یا سرگیجه، ظاهر بسیار خشک پوست، چشمان ابدار، ادرار تیره، ادرار نکردن یا ادرار با دفعات کم و خستگی است.
کم آبی بدن ممکن است به هنگام صبح پس از اینکه شخصی ساعتها آب ننوشیده به وجود آید. افرادی که بلافاصله قبل از خواب الکل یا کافئین می‌نوشند مستعد کم آبی بدن و تهوع صبحگاهی هستند.
اسهال و استفراغ می‌تواند موجب کم آبی شود بخصوص در کودکان. عرق کردن زیاد بخصوص وقتی آب کافی ننوشید موجب کم آبی بدن می‌شود. نوشیدن آب یا نوشیدنی الکترولیتی به شما کمک می‌کند. گاهی اوقات هم یک بیماری جدی موجب می‌شود جذب آب کافی برای بدن مشکل شود. وقتی این امر رخ می‌دهد نوشیدن آب کمبود آب را رفع نخواهد کرد. اگر نوشیدن آب به رفع علائم کم آبی کمک نمی‌کند فورا به پزشک مراجعه کنید.
ریفلاکس و سوزش سردل
این وضعیت به نام بیماری ریفلاکس اسید معده به مری هنگامی رخ می‌دهد که مقداری از محتویات معده به سمت بالا به مربی و پشت گلو بر می‌گردند، رخ می‌دهد. این مورد می‌تواند موجب تهوع، سوزش و درد شود. اکثر افراد این وضعیت را سوزش سردل می‌نامند.
درد سوزش سردل و ریفلاکس در صبح بدتر می‌شود چون دراز کشیدن حرکت رو به بالای محتویات معده را آسانتر می‌کند. بعضی از افراد هم با صدای خشن و دو رگه از خواب بیدار می‌شوند. بعضی هم متوجه می‌شوند که یک سری غذاها بخصوص غذاهای اسیدی می‌توانند موجب تهوع صبحگاهی ناشی از ریفلاکس شوند. بنابراین این گونه افراد غذاهایی انتخاب کنند که شامل این دسته نباشد. سایرین هم متوجه می‌شوند که خوردن وعده‌های کوچکتر یا مصرف قرصهای ضد اسید این مشکل را رفع خواهد کرد. داروهای تجویزی برای مواردی ست که سوزش سردل شدید باشد.
درد عضلانی علت ناخوشی و تهوع صبحگاهی
تنش عضلات در گردن و شانه‌ها که سردرد را تحریک می‌کند عمدتا موجب تهوع و گیجی می‌شود. بعضی از اشکال دیگر درد عضلانی می‌تواند حس تهوع ایجاد کند. خوابیدن در وضعیتی غیر معمول درد عضلانی را به هنگام صبح بدتر می‌کند. بعضی از افراد ابتدای بیدار شدن متوجه درد مزمن می‌شوند. بعضی از بیماریهای دردناک همانند اسپوندیلیت انکلیوزان یا آرتروز ستون فقرات، درد هنگام صبح را بدتر می‌کند. درد عضلانی که موجب تهوع می‌شود معمولا موقتی است. این وضعیت همچنین نشانه بیماری زمینه‌ای جدی همانند آرتریت، فتق دیسک، فیبرومیالژی یا بیماری شدید عضله است. (پماد ضد درد عضلانی را در خانه درست کنید).
اگر این درد ظرف چند روز برطرف نشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید. بعضی از بیماران متوجه می‌شوند که کشش ملایم به درد عضلانی در صبح و تهوعی که گاهی با آن همراه می‌شود، کمک می‌کند. یک پد گرمایی یا یخ پک برای ناحیه دردناک به مدت ۲۰ دقیقه نیز خوب است.
ترک دارو و مواد مخدر
بسیاری از داروها از جمله مواد مخدر و مواد تفننی، داروهای تجویزی و حتی کافئین می‌توانند علائم ترک اعتیاد را ایجاد کنند. تهوع یکی از شایعترین علائم ترک است. وقتی شخصی بیش از حد معمول از این مواد دور بماند دچار علائم ترک خواهد شد از جمله به هنگام صبح قبل از استفاده از آنها. افرادی که در حال مصرف داروهای تجویزی هستند که موجب علائم ترک می‌شوند باید در مورد علائم با پزشک خود صحبت کنند. تغییر دوز به صورت زمان بندی شده یا تغییر دارو ممکن است کمک کند. برای افرادی که اعتیاد دارند از جمله به داروهای مجازی همانند کافئین، بهترین راهکار پیش از تهوع صبحگاهی توقف استفاده از آنهاست. گروه‌های حمایت کننده، درمان، برنامه‌های ۱۲ مرحله‌ای و توانبخشی بستری یا سرپایی هم کمک می‌کند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
رفتن به بخش اورژانس یا تماس با ۱۱۵ برای تهوع صبحگاهی در صورت وجود موارد زیر الزامی است:
- خون بالا آوردن
- درد معده شدید که مرتب بدتر می‌شود
- تب بالا
- تغییر در هوشیاری
افراد دیابتی که تهوع شدیدی دارند که بعد از غذا خوردن بدتر می‌شود ممکن است دچار کتواسیدوز دیابتی شده باشند. اگر این وضعیت بوجود آید باید فورا با پزشک خود تماس بگیرند یا به اورژانس مراجعه کنند.
اگر تهوع صبحگاهی ظرف چند روز بهتر نشد با پزشک خود تماس بگیرید. ثبت عوامل تحریک کننده از جمله هر نوع تغییر غذایی در روزهای اخیر، سبک زندگی یا تغییرات در دارو، مفید به فایده خواهد بود. این کار می‌تواند به پزشکان کمک کند تا علت تهوع را مشخص کنند.
کلام آخر با خوانندگان
تهوع موقع بیدار شدن شیوه ناخوشایندی برای شروع روزی جدید است. در اکثر موارد این تهوع موقتی و ناپایدار است و علامت بیماری جدی نیست. ترکیب درمانهای خانگی مناسب و درمانهای طبی می‌تواند تقریبا همیشه موثر باشد. اگر پس از چند روز علائم شما برطرف نشد در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
ترجمه و تالیف اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday