رژیم غذایی قلیایی بنابر اظهار نظر بعضی از افراد pH بدن را بالا می‌برد که موجب کاهش اسیدیته بدن و افزایش حالت قلیایی در آن می‌شود. طرفداران این رژیم غذایی می‌گویند این رژیم کاهش وزن و مبارزه با بیماری را تقویت می‌کند. البته هیچ مدرکی برای اثبات آن وجود ندارد.
بعضی از تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از رژیم غذایی قلیایی معمولا سلامت افراد مبتلا به کلیه را افزایش می‌دهد. البته این اتفاق با تغییر در pH خون رخ نمی‌دهد. بخ چز این رژیم قلیایی افراد را به خوردن میوه‌ها و سبزیجات بیشتر و گوشتهای فراوری شده و محصولات لبنی کمتر. به همین دلیل رژیم قلیایی عمدتا سلامت را هم بهتر می‌کند.
چند تحقیق هم نشان می‌دهد که خوردن غذاهای با اسیدیته پایین سلامتی را بهبود می‌دهد حتی با وجود اینکه pH خون را افزایش نمی‌دهد. در این مطلب ما در مورد رژیم غذایی قلیایی صحبت خواهمی کرد و اینکه آیا واقعیت دارد یا خیر و چگونه غذاهای رژیم قلیایی می‌تواند سلامت را بهتر کند.
آیا رژیم غذایی قلیایی موثر است؟
آنچه که بسیاری از افراد در مورد مزیت اصلی این رژیم باور دارند، نادرست است. رژیم غذایی قلیایی این ایده غلط را که امکان تغییر pH خون با این رژیم وجود دارد، تقویت می‌کند. این موضوع نادرست است و تغییر زیاد در pH خون حتی می‌تواند کشنده باشد.
امکان تغییر pH ادرار و بزاق با این رژیم وجود دارد. با این وجود وقتی که pH این مایعات تغییر کند، pH خون به همان وضع قبلی می‌ماند. قلیایی به معنای چیزی است که pH بالاتر از ۷ داشته باشد. بدن انسان به طور طبیعی به میزان جزئی قلیایی است با pH خون حدود ۷/۴. معده اسیدی است که باعث هضم غذا می‌شود. pH بزاق و ادرار بسته به رژیم غذایی، متابولیسم و عوامل دیگر تغییر می‌کند.
بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد که سلولهای سرطانی در محیط اسیدی سریعتر رشد می‌کنند. بر اساس این تحقیق، طرفداران رژیم قلیایی معتقدند که pH بالا از سرطان پیشگیری می‌کند. تحقیقات در مورد قلیائیت و سرطان، معمولا در مورد سلولهای سرطانی در پتری دیش (ظرف آزمایشگاهی) است نه بدن انسان. غذاهایی که در این رژیم خورده می‌شود به حفظ سلامت وزن هم کمک می‌کنند. بنابراین استفاده از این رژیم به پیشگیری از مشکلات سلامتی مربوط به وزن همانند دیابت پیشگیری می‌کند.
تحقیقات در مورد رژیم غذایی قلیایی
هیچ تحقیقی که نشان دهد رژیم غذایی قلیایی pH خون را بالا ببرد وجود ندارد. البته بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم قلیایی ممکن است سلامت را بهتر کند البته نه به این صورتی که طرفداران این رژیم ادعا می‌کنند. رژیمهای قلیایی مصرف چربی و گوشتهای فرواری شده را کاهش می‌دهند و خوردن میوه و سبزی بیشتر را تشویق می‌کنند. این کار مزایایی برای سلامتی دارد.
در زیر به چندین مزیت رژیم غذایی قلیایی که حامیان آن ادعا می‌کنند و تحقیقات علمی که آن را حمایت یا رد کرده، اشاره می‌شود.
تقویت کاهش وزن
بسیاری از راهبردها می‌توانند به افراد برای کاهش وزن کمک کنند. نهایت همه اینها کاهش وزن بستگی به مصرف کالری کمتر نسبت به میزانی که سوخته می‌شود، دارد. رژیمهای غذایی کم چربی و کم کالری کاهش وزن را تقویت می‌کنند اما تنها به هنگامی که شخصی به لحاظ جسمانی فعال باشد و رژیم غذایی متنوع و سالم مصرف می‌کند، بستگی دارد. رژیم غذایی قلیایی عمدتا کم کالری است بنابراین به کاهش وزن کمک می‌کند.
تقویت سلامت کلیه
افزایش pH ادرار ممکن است سلامت را برای برخی افراد افزایش دهد. با توجه به تحقیقی در سال ۲۰۱۷، رژیم معمولی مردم ایالات متحده بسیار اسیدی است. این نوع مصرف غذا، کلیه را با چالش مواجه می‌کند. برای افراد مبتلا به بیماری کلیه، رژیم غذایی با اسیدیته پایین ممکن است علائم را بهبود بخشد و حتی دوره بیماری را کاهش دهد.
برای اکثر افراد مبتلا به بیماری کلیه نیازی به استفاده از رژیم قلیایی وجود ندارد در عوض کاهش غذاهای پروتئینی همانند شیر، گوشت و پنیر ممکن است به شما کمک کند.
پیشگیری از سرطان
بعضی از طرفداران این رژیم غذایی ادعا می‌کنند که این رژیم می‌تواند سرطان را معکوس کند یا از شیمی درمانی حمایت کند. هیچ مدرک علمی برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد و هیج تحقیقی برای آزمایش مستقیم در مورد این ادعاها انجام نشده است. البته شواهد چشمگیری از تحقیقی در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که کاهش مصرف گوشت و خوردن میوه و سبزیجات بیشتر و غلات کامل به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند. این تحقیق بر بر داده‌های بدست آمده از بررسیهای بدست آمده از موسسه بررسی آینده نگرانه در زمینه سرطان و تغذیه اروپا بدست آمده است. مشخص شده که مصرف ویتامین C، ویتامین A، فیبر و یک رژیم غذایی سبک مدیترانه‌ای ممکن است خطر سرطان را کاهش دهد.
جامعه سرطان آمریکا (ACS) رژیمی مشابه اما نه دقیقا شبیه به رژیم غذایی قلیایی را توصیه کرده است. ACS اجتناب از غذاهای فراوری شده، نوشیدنیهای گازدار و بسیاری از غذاهای پرچرب را توصیه می‌کند. در عوض مصرف رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات و غلات کامل مفیدتر است.
درمان یا پیشگیری از بیماری قلبی
در ایالات متحده بیماری قلبی یکی از علل اصلی منجر به فوت است. عوامل سبک زندگی از جمله تغذیه نامناسب و فعالیت پایین به شدت با آن مرتبط هستند. رژیم غذایی قلیایی به طور طبیعی هورمون رشد را بالا می‌برد اما این تحقیق اولیه و بدون نتیجه است. رژیمهای غذایی قلیایی به دلیل چربی و کالری پایین نیز به طور طبیعی تقویت کننده سلامت وزن و کاهش دهنده عوامل خطر بیماریهای قلبی هستند. همچنین در این رژیم گوشتهای قرمز و فراوری شده کاهش یافته یا کامل قطع می‌شود که کاهش دهنده عوامل اصلی مرتبط با بیماری قلبی ناشی از رژیم غذایی است.
تقویت هورمون رشد
سلامت قلبی بهتر تنها یکی از فوائد داشتن میزان بالاتر هورمون رشد است. تقویت میزان هورمون رشد ممکن است عملکرد مغز را هم تقویت کند بخصوص حافظه و تشخیص. بعضی از شواهد نشان می‌دهند که هورمون رشد کیفیت کلی زندگی را افزایش می‌دهد. با این حال، شواهد مبتنی بر این رژیم غذایی برای افزایش هورمون رشد، ضعیف هستند. برخی پژوهشها نشان داده‌اند که اصلاح محیط با اسیدیته بالا با مکملهایی خاص همانند بیکربنات می‌توانند قلیائیت را تقویت کند اما این ضرورتا به معنای این نیست که رژیم غذایی قلیایی فوائدی مشابه دارد
کاهش کمر درد
چند تحقیق کوچک نشان می‌دهد که همراه کردن رژیم غذایی با مواد معدنی قلیایی احتمالا علائم کمر درد را بهبود می‌دهد. این تحقیق مستقیما فواید رژیم غذایی قلیایی را آزمایش نکرده است بنابراین اینکه آیا غذاهای قلیایی به کاهش کمر درد مزمن کمک می‌کند، مشخص نیست.
پیشگیری از پوکی استخوان
پوکی استخوان یکی از علل اصلی شکستگی استخوان است بخصوص در افراد مسن و زنان. بعضی از طرفداران این رژیم می‌گویند که این رژیم مقدار کلسیم از دست رفته در ادرار را کاهش می‌دهد و خطر پوکی استخوان را پایین می‌آورد. البته هیچ مدرک علمی از این ادعا حمایت نمی‌کند.
این فرض هست که خوردن میوه و سبزی بیشتر سلامت استخوان را بهتر می‌کند. رژیمهای قلیایی سرشار از این غذاها هستند. آنها ممکن است به کاهش پروتئین نیز که از سلامت استخوان و عضله حمایت می‌کند، کمک کنند. بنابراین بعید است که یک رژیم غذایی قلیایی بتواند از پوکی استخوان پیشگیری کند. رژیمهای قلیایی بسیار کم پروتئین ممکن است عامل خطری برای پوکی استخون هم باشند. راهبرد بهتر خوردن پروتئینهای کم چرب، میوه‌ها و سبزیهاست.
تقویت سلامت عضلات
توده عضلانی به مرور با افزایش سن کمتر می‌شود. خطر سقوط و شکستگی افزایش می‌یابد و ممکن است به ضعف و درد مزمن هم مربوط باشد. پژوهشی در سال ۲۰۱۳ شواهد اولیه‌ای نشان داد که طی آن رژیم غذایی قلیایی سلامت عضلات را تقویت می‌کند. پژوهشگران ۲۶۸۹ زن را در یک تحقیق طولانی مدت بررسی کردند. آنها متوجه افزایشی کوچک اما چشمگیر در توده عضلانی زنانی شدند که رژیم غذایی قلیایی را مصرف می‌کردند.
غذاهای رژیم قلیایی
افرادی که علاقه مند به دنبال کردن رژیم قلیایی هستند باید غذاهایی با اسیدیته کمتر، مصرف کنند. این غذاها عبارتند از:
- میوه‌ها
- سبزیجات
- دانه‌ها
- بنشن همانند عدس
- تافو
تافو، عدسها و بعضی از تخمه‌ها منابع خوب پروتئین هستند اما باید به میزان کافی از آنها بخورید تا بتوانید جایگزین گوشت و فراورده‌های لبنی کنید.
کسانی که علاقه مند به مصرف رژیم غذایی قلیایی هستند باید از غذاهای با اسیدیته بالا اجتناب کنند. این غذاها شامل موارد زیر هستند:
- محصولات لبنی همانند شیر و پنیر
- غذاهای فراوری شده
- ماهی
- قهوه
- الکل
- سودا
خلاصه
رژیم غذایی غنی و متنوع سالمترین گزینه است. کسانی که به دنبال این رژیم هستند باید رژیمشان شامل پروتئینهای متفاوت، غلات، میوه‌ها، سبزیجات، ویتامینها و مواد معدنی باشد. حذف یک گروه غذایی خاص یا یک نوع غذا از رژیم غذایی می‌تواند سلامت شخص را با دشواری بیشتری مواجه سازد. رژیمهای غذایی قلیایی بسیار کم پروتئین ممکن است به کاهش وزن کمک کنند اما خطر مشکلات دیگر از جمله ضعف استخوانها و عضلات را افزایش می‌دهند.
کسانی که قصد امتحان کردن رژیم غذایی قلیایی را دارند باید به مصرف پروتئین کافی توجه کنند. آنهایی که قادر به خوردن پروتئین کافی در رژیم غذایی قلیایی هستند می‌توانند بدون خطر آن را استفاده کنند. رژیم غذایی قلیایی اگر چه pH خون را واقعا تغییر نمی‌دهد اما به افراد کمک می‌کند تا غذاهای سالم تقویت کننده سلامت را، مصرف کنند.
کسانی که مشکلات جدی سلامتی یا سابقه مشکلات تغذیه‌ای دارند باید قبل از امتحان کردن این رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday