اصطلاح پزشکی برای خونریزی بینی اپیتاکسیس است. به دلیل موقعیت بینی یعنی درست در وسط صورت و تراکم بالای مویرگهای خونی، اکثر ما حداقل یک بار در طول زندگیمان خونریزی بینی داشته‌ایم.
اگر چه این وضعیت به ندرت هشدار دهنده است اما در بعضی موارد نادر هم خطرناک و تهدید کننده زندگی است. خونریزی بینی اکثر اوقات به دلیل ضربه و محکم فین کردن بوجود می‌آید اما می‌تواند به علت ورود جسم خارجی یا عفونت سینوس و تنفس طولانی مدت در هوای خشک، بوجود آید. تومور و ناهنجاری‌های عروقی نیز علل بالقوه خونریزی بینی است اما نادر هستند.
خونریزی بینی بدون دلیل نسبتا شایع است به خصوص در کودکان. هنگامی که غشای مخاطی (بافت مخاطی داخل بینی) خشک می‌شود، تکه تکه شده یا شکننده می‌شود و بوسیله انگشت کردن در بینی کنده شده و احتمالا باعث خونریزی می‌شود. از آنجایی که بینی پر از مویرگهای خونی است و زخمی کوچک بر روی صورت می‌تواند موجب خونریزی شدید بینی شود. خونریزی بینی معمولا در افرادی که قرصهای ضد انعقادی (داروهای رقیق کننده خون همچون آسپرین) می‌خورند و همچنین افراد سن بالایی که خون آنها دیر لخته می‌شود، شایع است. اگر شخصی داروهای صد انعقادی مصرف می‌کند پرفشاری خون (فشار خون بالا) دارد یا اختلال لخته شدن خون دارد، خونریزی ممکن است سخت‌تر بند بیاید و بالای ۲۰ دقیقه طول بکشد.
علتهای خونریزی بینی
خونریزی بینی را می‌توان به دو نوع قدامی یا خلفی رده بندی کرد. در خونریزی قدامی، خونریزی از دیواره بین دو سوراخ بینی شروع می‌شود. این بخش از بینی حاوی رگهای خونی ظریفی است. خونریزی قدامی به سادگی در خانه درمان می‌شود، این نوع خونریزی بینی احتمالا در بچه‌ها بیشتر است.
در خونریزی خلفی، خونریزی از پشت و بالای بینی شروع می‌شود جایی که شاخه‌هایی شریان، خون را به بینی می‌فرستد به همین دلیل خونریزی شدیدتر است. خونریزی بینی در ناحیه خلفی اغلب جدیتر از خونریزی قدامی است و ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد. این نوع بیشتر در بزرگسالان شایع است.
علتهای خونریزی بینی قدامی
گاهی اوقات علت خونریزی قدامی ناشناخته است. البته علتهای شایع شامل موارد زیر هستند:
- انگشت فرو کردن در بینی، بخصوص اگر این کار مرتبا انجام شود، اگر ناخنها دراز باشند و اگر داخل بینی اخیرا خشک یا حساس شده باشد.
- یک ضربه به بینی یا محکم فین کردن می‌تواند به عروق خونی ظریف غشا مخاطی ضربه بزند.
- سینوزیت، التهاب سینوس (حفرات استخوانی اطراف بینی)
- سرما خوردگی، آنفولانزا یا آلرژی بینی می‌تواند موجب خونریزی به دلایل مختلف شود: افراد مبتلا به این بیماریها بینی‌شان بیشتر ضربه می‌خورد. همچنین داخل بینی به هنگام عفونت ویروسی ممکن است خشک و حساس شود، که آن را بیشتر مستعد خونریزی می‌کند.
- انحراف بینی، وقتی که دیواره جدا کننده دو سوراخ بینی دچار از مرکزیت خارج شود یا دچار انحراف شود.
- آب و هوای گرم با رطوبت پایین یا تغییرات هوایی از سرما به گرما، اقلیمهای خشک می‌توانند موجب خشک شدن و ترک خوردن داخل بینی شوند که ممکن است منجر به خونریزی شود.
- ارتفاعات بالا، همچنان که ارتفاع افزایش می‌یابد، دسترسی به اکسیژن کاهش می‌یابد، هوا رقیقتر و خشکتر می‌شود. این خشکی می‌تواند موجب خونریزی بینی شود.
- استفاده زیاد از انواع خاصی از داروها همانند رقیق کننده‌ها یا داروهای غیر استروئیدی همانند ایبوپروفن.
- بیماری کبد می‌تواند با لخته خون تداخل پیدا کرده و منجر به خونریزی مکرر یا شدید شود.
- استفاده زیاد از مواد مخدر همانند کوکائین
علتهای خونریزی خلفی
- فشار خون بالا
- جراحی بینی
- کمبود کلسیم
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمایی که ممکن است غشا مخاطی بینی را تحریک کند
- بیماریهای خونی همانند هموفیلی یا لوسمی
- بعضی از تومورها
علتهای دیگر خونریزی بینی
شکستگی بینی- یک ترک یا شکستگی در استخوان یا عضروف بینی.
حسم خارجی در بینی- این بیشتر در بچه‌ها در اتفاق می‌افتد همانند قطعات بازی لگو.
پلاکت پایین خون (ترومبوسیتوپنی)- این افراد بیشتر مستعد خونریزی بینی هستند.
بیماری اوسلر وبر رندو- یک بیماری نادر که ۱ نفر از هر ۵۰۰۰ نفر را مبتلا می‌کند، این یک اختلال ژنتیک رگهای خونی است که منجر به خونریزی شدید می‌شود.
کمبود فاکتور X (کمبود فاکتور استوارت- پروور)- بیماری ایجاد شده بوسیله کمبود پروتئین.
کوارکتاسیون آئورت- تنگی مادرزادی آئورت.
گلومرولونفریت (نفریت)- التهاب حاد کلیه، معمولا بخاطر واکنش سیستم ایمنی ایجاد می‌شود.
ابولا- یکی از علائم مرحله آخر ابولا خونریزی تمام بدن است.
بیماری فون ویلبراند- اختلال خونریزی به علت کمبود فاکتور فون ویلبراند.
پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک- بیماری که خون به طور صحیح لخته می‌شود. این بیماران دچار خونریزی شدید و کبودی می شوند.
کمبود فاکتور ۲، ۵ یا ۷- این بیماریهای نادر بر لخته شدن خون اثر می‌گذارند و شانس خونریزی بینی را افزایش می‌دهند.
تب روماتیسمی- یکی از عوارض گلو درد استرپتوکوکی.
سیروز کبدی- قرار گرفتن در معرض سموم به مدت طولانی.
بیماری سلیاک- آلرژی به گلوتن.
لیشمانیوز- بیماری انگلی که توسط پروانه شنی منتقل می‌شود.
علائم
علامت اصلی خونریزی بینی، خونی ست که از بینی خارج می‌شود که از سبک تا شدید رده بندی می‌شود. این خون از هر یک از سوراخهای بینی خارج می‌شود (معمولا فقط یک سوراخ بینی دچار خونریزی می‌شود). اگر خونریزی به هنگام دراز کشیدن رخ دهد، قبل از اینکه خون از بینی خارج شود، معمولا احساس می‌کنید مایعی در پشت گلو است. بهتر است که خون را فرو ندهید چون ممکن است باعث تهوع و استفراغ شود. خونریزی شدید نیازمند توجه فوری پزشکی است. چیزهایی که باید مراقب باشید شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی شدید
- تپش قلب (بی نظمی ضربان قلب)
- بلعیدن مقدار زیادی از خون که موجب استفراغ شود
- تنگی نفس
- رنگ پریدگی
درمانهای خانگی
نخستین گام برای بند آمدن خونریزی بینی این است:
- بنشینید و بخشهای نرم بینی را به آرامی فشار دهید، از طریق دهان نفس بکشید.
- برای جلوگیری از تخلیه خون در سینوسها و گلو که می‌تواند منجر به رفتن خون در ریه و عق زدن شود، به جلو خم شوید نه به جلو.
- به صورت عمودی بنشینید به طوری که سرتان بالاتر از قلب باشد این فشار خون را کاهش می‌دهد و باعث خونریزی بیشتر می‌شود.
- به فشار دادن بینی، به جلو خم شدن و صاف نشستن برای حداقل ۵ دقیقه و حداکثر ۲۰ دقیقه ادامه دهید سپس خون لخته می‌شود. اگر خونریزی برای بیش از ۲۰ دقیقه ادامه پیدا کرد، نیازمند توجه پزشکی است.
- یک یخ پک روی بینی و گونه بگذارید تا این ناحیه تسکین یابد و از فعالیت شدید برای چند روز آینده جلوگیری کنید.
اگر مکررا دچار خونریزی می‌شوید (این می‌تواند نشان دهنده یک مشکل زمینه‌ای باشد)، زخمی روی سر دارید یا ضد انعقاد (داروهای رقیق کننده خون) مصرف می‌کنید و خونریزی قطع نمی‌شود باید به دنبال درمان باشید.
درمان طبی
اگر پزشکی به علت زمینه‌ای همانند پر فشاری خون (فشار خون بالا)، کم خونی، یا شکستگی بینی، ممکن است آزمونهای بیشتری انجام شود، مانند بررسی فشار خون و ضربان قلب، آنها ممکن است پیش از توصیه درمان مناسب، یک عکس رادیولوژی را هم توصیه کنند.
مجموعه‌ای از گزینه‌های درمانی وجود دارد که پزشکان باید ارائه دهند، اینها شامل موارد زیر هستند:
بانداژ بینی- یک گاز یا اسفنج مخصوص بینی را در پشت بینی قرار می‌هند که روی منبع خونریزی فشار می‌آورد.
کوتری- یک روش حداقلی که کوتریز (سوزاندن) ناحیه‌ای از بینی را که خونریزی دارد، انجام می‌دهد تا کاملا بسته شود. ان مورد در صورت استفاده می‌شود که رگهای خونی خاصی شناسایی شوند. البته ناحیه اطراف بخش سوزانده شده، گاهی اوقات شروع به خونریزی می‌کند.
جراحی تیغه بینی- عمل جراحی برای صاف کردن تیغه خمیده بینی (دیواره بین دو سوراخ بینی) که احتمالا از زمان تولد یا بر اثر آسیب به این شکل درآمده. این جراحی می‌تواند وقوع خونریزی بینی را کاهش دهد.
لیگاسیون- آخرین راه حل، عمل جراحی است که شامل بستن انتهای رگهای خونی ایجاد کننده خونریزی می‌شود. گاهی اوقات حتی شریانی که مویرگهای خونی از آن منشا می‌گیرند، بسته می‌شود. اگر منبع خونریزی بیشتر باشد، باید جراحی عمده‌تری انجام بگیرد.
پیشگیری
- از دست زدن به بینی و فرو بردن انگشت در آن خودداری کنید.
- پماد روان کننده همانند وازلین را داخل بینی استفاده کنید، بخصوص در کودکانی که خونریزی بینی معمولا بخاطر خشکی داخل حفرات بینی است.
- از محکم فین کردن یا تکرار زیاد آن خودداری کنید.
- اگر خانه شما در جایی مرتفع یا اقلیمی خشک است، از مرطوب کننده استفاده کنید.
- برای پیشگیری از عود خونریزی بینی، حداقل به مدت یک هفته بعد از خونریزی از انجام فعالیتهای شدید خودداری کنید.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday