شواهد جدید نشان دهنده ی آن است که شاید ما درباره ی اینکه چرا انسان ها راست دست و یا چپ دست هستند اشتباه می کردیم و ممکن است این به مغز ما ارتباطی نداشته باشد.

دانشمندان برای مدت زمان بسیاری درباره ی علت آنکه چرا مردم در استفاده از یکی از دستانشان بر دیگری ارجعیت قائل می شدند فریفته شده بودند. ما هنوز دلیل اصلی آنچه را که باعث میشود مردم راست دست و یا چپ دست باشند را نمی دانیم ،اما دانشمندان برای دهه های متمادی می پنداشتند که این به خاطر منشاء هایی است که در مغز ما نهفته میباشد.

چرا بعضی انسان ها راست دست و مابقی چپ دست هستند؟

چه عضوی در بدن تعیین کننده ی راست دست و یا چپ دست بودن انسان است؟

اما تحقیقات جدید نشان میدهد که شواهد جدیدی حمایت کننده ی این هستند که تنها مغز انسان مسئول تعیین راست دست بودن و یا چپ دست بودن نیست ، بلکه ستون فقرات نیز نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا میکند.

یک تیم جهانی از زیست شناسان که در دانشگاه روهر آلمان گرد هم آمده اند نشان دادند که فعالیت های ژنتیکی در طرفین ستون فقرات به صورت نامتقارن و در هنگام حضور انسان در رحم  روی راست دست بودن و یا چپ دست بودن جنین تاثیر گذار است.

فرضیه تاثیر ستون فقرات بر تعیین راست دست و با چپ دست بودن

یک محقق در مجله ی eLife مطلبی منتشر کرد که مبنی بر آن بود که این نتایج بنیادین در درک ما از عامل نامتقارن بودن سیستم مغزی تغییر ایجاد خواهد کرد.

اگر بخواهیم واضح بیان کنیم این چیزی جز یک فرضیه سازی نیست که هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. ما هنوز به تعداد بیشتری آزمایش های متنوع و مستقل نیازمندیم تا به نتیجه برسیم قبل از آنکه دهه های متمادی را برای کشف و درک چگونگی تعیین شدن دست راست بودن و یا دست چپ بودن و تاثیر مغز بر آن صرف کنیم.

اما بر خلاف اینکه شاید این مطالعه در مراحل اولیه ی خود باشد اگر این فرضیه که دست راست بودن یا چپ دست بودن قبل از اینکه مغز ما قادر باشد تا کنترل حرکات ما را بدست آورد تعیین میشود به طرز خیره کننده ای درست باشد چه؟

استفاده از اسکن کمر با امواج فراصوت در سال ۱۹۸۰ نشان دهنده ی آن بود که دست راست بودن و یا چپ دست بودن در هفته ی هشتم بارداری در رحم مادر تعیین میشود و به آسانی در هفته ی دهم بارداری قابل تشخیص است .محققان میگویند که همچنین این پدیده از این رو قابل رویت است که در هفته ی سیزدهم بارداری کودک زاییده نشده ترجیح میدهد که از شست کدام دستش برای مکیدن استفاده کند.

بخاطر اینکه حرکات بازو و دست ها از طریق غشاهای حرکتی درون مغز آغاز می شود ، دانشمندان همیشه یه توجیه عملکرد درونی ژن های نامتقارن در درون غشاهای حرکتی و دیگر قسمت های مغز چشم داشته اند که میتواند دلیل این ترجیح استفاده از کدام دست را روشن سازد.

اما در این پیشرفت بدوی در دوران جنینی، غشای حرکتی همیشه در ارتباط با ستون فقرات عمل نمی کند . در حقیقت وقتی شواهد اولیه درباره ی ترجیح استفاده از دست ها مطرح میشود که هنوز ارتباطی بین مغز و ستون فقرات تشکیل نشده است.

این تیم ارائه میدهند که ” جنین انسان در مراحل اولیه عدم تقارن خاصی را در حرکات بازو ها و دست های خود قبل از آن که غشای حرکتی با ستون فقرات لینک شود نشان میدهد که این باعث میشود که ژن های فقراتی رفتار هایی غیر متقارن در شکل مولکولی پایه موثر بر دست های خود از خود بروز دهند”.

به همین سبب این تیم تصمیم گرفت تا احتمال این که اتفاقی به صورت مستقل در قسمت ستون فقرات را که باعث تعیین راست دستی و یا چپ دستی بودن میشود را مورد بررسی قرار دهد.

بررسی عملکرد ژن های اطراف ستون فقرات

آنها رفتار های ژن ها را در طرفین ستون فقرات پنج جنین در دوره ی بنیادین بین هشت الی دوازده هفتگی بارداری مورد بررسی قرار دادند.

محققان تفاوت هایی بین میزان ژن های ترشح شده در سمت راست و چپ ستون فقرات در زمان هشت هفتگی مشاهده کردند که به طور بسیار جالبی این تفاوت ها در قسمتی از ستون فقرات بود که مستقیما مسئول حرکت دادن بازو ها و دستت ها بوده است.

این تیم همچنین به دنبال عامل پدید آورنده ی نامتوازنی در فعالیت ژن ها نیز هستند و نشان داده شد که این مربوط به فاکتور های محیطی بوده که در کدام قسمت از ستون فقرات فعالیت آنها بیشتر شود . در طرف راست یا چپ.

عوامل محیطی میتوانند رفتار های ژن ها را از طریق چیزی به نام اپی ژنتیک epigenetic کنترل کند. اپی ژنتیک یک لایه ای است که با جای گیری بر روی کروموزوم ها مشخص سازد که کدام ژن باید فعال و کدام یک باید غیر فعال شود.این مطالعه پیشنهاد می دهد که از طریق اپی ژنتیک ها ،عوامل محیطی میتوانند سبب شوند که فعالیت ژن در کدام قسمت از ستون فقزات زیادتر از طرف دیگر شود.

محققان همچنین اضافه میکنند که ” یافته های ما پیشنهاد میدهد که مکانیزم مولکولی اپی ژنتیک های عمومی در ستون فقرات مبدا هر گونه تعیین راست دست بودن و یا چپ دست بودن است”.

همانطور که در بالا هم اشاره کردیم این مطالعه کوچک و جدید است و هنوز بسیار زود است که دلیل اصلی ارجعیت دست ها را ارزیابی کنیم . اما این قطعا به کنجکاوی جدیدی رانسبت به این مهم مطرح می سازد که هنوز دانشمندان نیاز دارند تا بیشتر تمامی امکانات و احتمالات را بررسی کنند.

با بسیاری سوال دیگر که درباره ی این است که چرا و چگونه مردم راست دست و یا  چپ دست هستند و اینکه آیا این در آینده ی آنها نیز تاثیر دارد یا خیر بیشتر میفهمیم که چه کاستی هایی ممکن است از عدم آگاهی ما بوجود آید.

این تحقیق در مجله ی Elife منتشر و توسط مجله قرمز ترجمه شده است.

منبع : www.sciencealert.com