تأثیر تجهیزات مرغداری در سلامت جوجه ها

امروزه پرورش و تغذیه طیور روز به روز بیشتر صنعتی و علمی شده، پس اهمیت تجهیزات مورد استفاده در آن نیز روز به روز بیشتر شده است. این تجهیزات شامل بخش های مختلفی مانند سیستم دانخوری ها، آبخوری ها، سیستم های سرمایش – گرمایش و تهویه، سیستم های نوردهی و… همراه با سنسورها (سنجشگرها) و کنترلرها و سایر سیستم های مدیریتی یا حمایتی آنها می شود. هرچه انتخاب و مدیریت این سیستم ها بهتر انجام شود، ریسک کاهش عملکرد و افزایش تلفات کمتر شده و میزان موفقیت اقتصادی گله های طیور افزایش می یابد. می توان با اخذ مشاوره یا آموزش های لازمه از منابع مناسب به این اهداف دست یافت.

آب پاکیزه

اولین ماده حیاتی برای هر جاندار زنده و از جمله طیور آب است که ممکن است گاهی اهمیت آن کمتر دیده شود. اصل اساسی در سیستم های آبخوری صنعت طیور تأمین آب کافی، گوارا و تمیز به دردسترس ترین شکل ممکن در تمام سالن پرورش با توجه به تعداد و تراکم طیور در سالن است. البته سیستم های آبخوری باید از هدررفت و به خصوص نشتی آب به بستر طیور نیز مصون باشند.

در راستای داشتن بهترین کیفیت ممکن در آب مصرفی، توصیه شده که مؤلفه های کیفی مانند TDS، TPC یا  HPC یا به بیان دیگر  Water colony count، pH (اسیدی یا قلیایی بودن)، مقادیر عناصر مختلف در آب مانند کلر، سدیم، کلسیم، منیزیم، آهن، سرب و… به تشخیص مشاور متخصص مورد آزمایش قرار گیرد.

دسترسی کافی به دان

در صنعت طیور بر هیچ کس پوشیده نیست که دسترسی کافی به خوراک مناسب یک شرط الزامی جهت رسیدن به حداکثر عملکرد در طیور گوشتی و تخم گذار است. این اصل مهم به واسطه دانخوری ها یا سیستم های تأمین دان در سالن برای طیور محقق می شود که انواع مختلفی از آنها در فرم دستی یا اتوماتیک قابل تهیه هستند. در سالن های مدرن و صنعتی استفاده از سیستم های پخش دان و دانخوری اتوماتیک که دان را از واحد تولید و میکس دان مستقیماً به هر دانخوری و طیور داخل سالن می رساند، بیشتر مورد انتخاب است. آنها به شکل شبکه ای از لوله های پخش کننده عمل می کنند و دان را به پایانه های دانخوری می رساند. این پایانه ها عمدتاً به شکل ناودانی یا اصطلاحاً حلزونی و سایر اشکال هستند.

محیط زیست سالم و مناسب

محیط زیست و پرورش طیور داخل سالن مجموعه شرایطی است که تمام سیستم های تهویه، سرمایش – گرمایش، تأسیسات و ساختمان مرغداری بر تأمین بهینه ترین آنها متمرکز شده اند. این شرایط محیطی شامل دما، رطوبت، گازهای موجود در محیط و… می شود که باید مجموع آنها طوری تنظیم شده باشند تا طیور داخل سالن در دامنه راحتی و آسایش قرار داشته باشند.

تحقق این شرایط نیاز به دقت مناسب کارکرد سیستم های گفته شده و خرید بهترین تجهیزات مرغداری است که تنظیم مناسب هرکدام و همچنین مجموعه آنها به شکل هماهنگ با یکدیگر نیازمند دانش فنی و تجربه بالایی است. برخی از سیستم های دخیل در شرایط محیطی سالن راحت تر قابل تنظیم یا حتی تعویض و به روز رسانی هستند، اما تعدیل و به روز رسانی برخی از آنها مانند ساختمان سالن مرغداری می تواند مستلزم هزینه بالا و تخریب و ساخت مجدد باشد که برای مدت نسبتاً قابل توجهی سالن را از مدار تولید خارج کند. پس انتخاب و هماهنگ کردن سیستم های برقرارکننده محیط مناسب در سالن پرورش از همان بدو انتخاب، خرید و نصب باید با دقت و بررسی کافی انجام شود.

تهویه و گردش هوای مناسب

همان طور که عنوان شد، سیستم های دخیل در کیفیت محیطی سالن طیور نقش بسیار مهمی در پرورش دارند. یکی از این سیستم ها که در کنترل اکسیژن و دی اکسید کربن، رطوبت و گازهای متصاعد شده از طیور و بستر پرورش آنها نقش حیاتی دارد، سیستم تهویه و گردش هوای سالن است که با توجه به مؤلفه های مختلف مانند اقلیم منطقه، ساختمان سالن پرورش و… می توان یکی از انواع آن را انتخاب نمود.

در سیستم های صنعتی و متراکم پرورش طیور که اکسیژن بالایی مصرف می شود و میزان قابل توجهی از گازهای مضر در محیط آزاد می شوند (عمدتاً گاز آمونیاک و دی اکسید کربن) و باید دفع شوند، کارکرد منظم و مطمئن سیستم با حداقل امکان اختلال یا قطعی عملکرد سیستم دارای اهمیت حیاتی است؛ البته مصرف انرژی بهینه نیز از نظر اقتصادی برای مرغدار مهم است. امروزه سیستم هایی مانند تهویه تونلی و سقفی – طولی بیش از سایر سیستم ها مانند سیستم تهویه طبیعی مورد توجه هستند که هر کدام مزایا و چالش های خاص خود را به همراه دارند.

در این سیستم ها می توان از انواع مختلفی از فن های تهویه مکنده یا دمنده با ابعاد مختلف استفاده نمود. به عنوان مثال، جت فن ها در داخل سالن با ارتفاعی مناسب از سقف سالن به عنوان فن های اختصاصی یا مکمل سایر فن های سیستم تهویه قابل نصب هستند. این تنوع تجهیزات و فن های تهویه و نحوه یا محل نصب در کنار میزان انرژی مصرفی آنها باعث می شود که انتخاب بهترین سیستم تهویه دارای پیچیدگی های فنی خاص باشد. به ویژه اگر هماهنگی سیستم تهویه با سیستم گرمایش سالن و سنسورها و کنترل گرهای ضمیمه آنها نیز در نظر گرفته شود، اهمیت اخذ مشاوره از مجموعه ها یا افراد متخصص، معتبر و مجرب در این زمینه بیشتر مشخص می شود.

دمای ایده آل برای رشد جوجه ها

از قبل از ورود جوجه های یکروزه به سالن پرورش باید دمای مناسب در سالن پرورش طیور به شکل یکنواخت و مناسبی برقرار شده باشد. ایجاد یکنواختی در شرایط محیطی و پرورشی – تغذیه ای در سالن پرورش از عوامل اصلی تعیین کننده یکنواختی در گله طیور پرورشی است که خود یکی از عوامل اصلی نشان دهنده میزان موفقیت مدیریت پرورش طیور است. در مورد جوجه های کم سن و سال که هنوز توان جسمانی لازم را برای حفظ دمای بدن خود ندارند، عملکرد مناسب سیستم گرمایش سالن بیشتر حیاتی و سرنوشت ساز است. زیرا اگر جوجه ها در یک هفته تا ده روز اول پرورش به هر دلیلی از رشد مناسب خود عقب بمانند، جبران آن تقریباً غیرممکن به نظر می رسد.

با توجه به اینکه در طی دوره پرورش (از جوجه یکروزه تا کشتار یا آغاز تولید تخم) دمای بهینه برای طیور حدوداً در دامنه ۲۸ تا ۲۲ درجه سانتیگراد تغییر می کند، اهمیت سهولت و دقت مناسب در تنظیم سیستم گرمایشی و حفظ دما بیشتر مشخص می شود. سیستم های گرمایشی باید علاوه بر این دارای مصرف انرژی بهینه و هماهنگی مناسب با سیستم تهویه و البته عدم ایجاد آلودگی یا سروصدای تنش زا برای طیور داخل سالن نیز باشند.

جمع بندی

با توجه به مواردی که گفته شد، انتخاب تجهیزات مرغداری به ویژه برای سالن های در حال راه اندازی و مرغداران کم تجربه تر نیازمند صرف وقت و دقت حتی وسواس گونه است تا دیوار ساختمان و تأسیسات مرغداری از خشت اول با مسیر کج سر به ثریا نبرد. استفاده از امکانات گسترده و همیشه دردسترس فضای اینترنت نیز می تواند کمک بسیار بزرگی به انتخاب مشاورین و ارائه دهندگان بهترین خدمات یا سخت افزار مورد نیاز باشد که وب سایت و اپلیکیشن مرغابی این امکان را به طور اختصاصی برای فعالین عرصه طیور فراهم نموده است.