واکسن کوواکسین ساخت شرکت بهارات بیون تک با مشارکت موسسه ویروس شناسی هند، از ۳ ژانویه برای استفاده اضطراری از طرف سازمان بهداشت جهانی مجاز دانسته شد، که با وجود کمبود داده‌های منتشر شده در فاز ۳، نشان می‌دهد که واکسنی ایمن و موثر است. این واکسن از نوع ویروس غیرفعال است.

واکسن ساخته شده از کرونا ویروس

واکسن کوواکسین بوسیله آموزش سیستم ایمنی بدن برای ساخت آنتی بادی علیه ویروس سارس کووید-۲ عمل می‌کند. آنتی بادی‌ها به پروتئین‌های اسپایک ویروسی که آن را به شکل توپ چسبونکی در می‌آورد، متصل می‌شوند. برای ساختن واکسن کوواکسین، شرکت بهارات بیوتک از یک نمونه کرونا ویروس ایزوله شده بوسیله موسسه ملی ویروس شناسی هند جدا شده است.واکسن کوواکسین

مراحل ساخت و اثرگذاری واکسن کوواکسین

کشتن ویروس: وقتی پژوهشگران ذخایر زیادی از کرونا ویروس را تولید کردند، آنها را با یک ماده شیمیایی پروپیولاکتون خنثی کردند. این ترکیب ویروس‌های کرونا را با اتصال به ژن آنها از کار می‌اندازد. ویروسهای کرونا ویروس غیر فعال شده دیگر نمی‌توانند تکرار شوند. اما پروتئین‌های آنها از جمله سنبله دست نخورده باقی می‌ماند. سپس پژوهشگران ویروسهای غیر فعال شده را بیرون کشیده و آنها را با مقدار کمی ترکیبات پایه آلومینیوم به نام مواد کمکی، مخلوط کردند. مواد کمکی سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند تا پاسخ آن به واکسن را افزایش دهند.واکسن کوواکسین

ویروسهای غیر فعال شده بیش از یک قرن است که مورد استفاده قرار می‌گیرند. جوناس سالک از آنها برای ایجاد واکسن فلج اطفال دردهه ۱۹۵۰ استفاده کرد و آنها پایه واکسن علیه بیماری‌های دیگر از جمله هاری و هپاتیت A هستند.

تقویت پاسخ ایمنی: از آنجایی که از ویروس کشته شده کرونا در واکسن کوواکسین استفاده می‌شود، پس می‌توان آن را به بدن تزریق کرد بدون اینکه موجب کووید-۱۹ شود. وقتی درون بدن، بعضی از ویروسهای غیر فعال بوسیله نوعی از سلولهای ایمنی به نام ارائه دهنده آنتی ژن بلعیده می‌شوند. سلول ارائه دهنده آنتی ژن ویروس کرونا را از هم جدا کرده و برخی از قطعات را در سطح خود نشان می‌دهد. یک سلول T به اصطلاح کمکی ممکن است قطعه را تشخیص دهد. اگر این قطعه در یکی از پروتئین‌های سطح آن قرار گیرد، سلول T فعال شده و می‌تواند به سلولهای ایمنی دیگر کمک کند تا به واکسن پاسخ دهد.واکسن کوواکسین

ساختن آنتی بادی‌ها: نوع دیگری از سلولهای ایمنی بدن که سلول B نامیده می‌شود، نیز ممکن است با ویروس کرونا غیر فعال روبرو شود. سلول‌های B دارای پروتئین‌های سطحی به شکلهای بسیار متنوعی هستند و تعداد کمی از آنها ممکن است شکل مناسبی داشته باشند تا بر روی ویروس کرونا بچسبند. هنگامی که یک سلول B روی آن قفل می‌شود، می‌تواند بخشی یا تمام ویروس را به داخل خود بکشاند و قطعات ویروس روی سطح خود ارائه دهد. یک سلول کمکی T فعال شده در برابر ویروس کرونا می‌تواند بر روی همان قطعه قفل شود، وقتی این اتفاق می‌افتد، سلول B نیز فعال می‌شود. آنتی بادی‌هایی را که همان شکل پروتئین‌های سطحشان هستند، تکثیر و بیرون می‌ریزد.واکسن کوواکسین

متوقف کردن ویروس: وقتی واکسیناسیون با کوواکسین انجام شود، سیستم ایمنی می‌تواند به عفونت کرونا ویروسهای زنده پاسخ دهد. سلولهای B آنتی بادیهایی را تولید می‌کنند که به مهاجمان بچسبد. آنتی بادی‌ها که پروتئین سنبله (اسپایک) را هدف قرار می‌دهند، می‌توانند از ورود ویروس به سلول جلوگیری کنند. انواع دیگر آنتی بادی‌ها ممکن است ویروس را بوسیله ابزارهای دیگری قفل کنند.واکسن کوواکسین

بخاطر سپردن ویروس: کوواکسین در دو دوز تست شده که دوز دوم چهار هفته پس از دوز اول داده می‌شود. اگر آزمایش بالینی بهارات بیوتک فاز ۳ نشان دهد که کوواکسین از افراد در برابر کووید-۱۹ محافظت می‌کند، محققان مجبور هستند، ماه‌ها آن را مشاهده کنند تا ببینند این محافظت تا چه مدت ادامه دارد. ممکن است سطح آنتی بادی کاهش یابد اما سیستم ایمنی همچنین شامل سلولهای خاصی به نام سلولهای خاطره یا سلولهای حافظه B است که ممکن است اطلاعات مربوط به ویروس کرونا را برای سالها یا حتی دهه‌ها حفظ کند.واکسن کوواکسین

کوواکسیون در برنامه واکسیناسیون هند که بزرگترین در جهان است به همراه واکسن آسترازنکا آکسفورد ساخت هند، تحت نام کووشیلد توزیع شده است. محقیقان می‌گویند: بعید است که جهش ۵۰۱Y بتواند فواید بالقوه واکسن را کاهش دهد. برای انجام فاز ۳ بالینی از ۲۵۸۰۰ شرکت کننده استفاده شد که به نسبت برابر بین دو گروه واکسن و دارونما تقسیم شدند.

مشکلاتی در مورد کوواکسین

همه چیز از آنجایی شروع شد که گفته شده این واکسن برای استفاده محدود در شرایط اضطراری برای با احتیاط فراوان در فاز بالینی، بخصوص در زمینه عفونت توسط سویه‌های جهش یافته استفاده شود. کارشناسان تعجب کردند که چگونه واکسن برای استفاده اضطراری توسط میلیون‌ها نفر از افراد آسیب پذیر و به هنگامی که آزمایشات هنوز در حال انجام بود، استفاده شد. هم تولید کننده و هم تنظیم کننده دارو می‌گویند که کوواکسین بی خطر است و پاسخ ایمنی قوی می‌دهد. اما شبکه عملیات داروی هند می‌گوید: از نظر منطق علمی، تایید واکسنی که ناقص مطالعه شده، گیج کننده است.

 این گزارش گفت: نگرانی‌های شدیدی ناشی از عدم وجود داده‌های اثربخشی وجود دارد. بهارات بیوتک از این تاییدیه دفاع کرده و گفته قوانین کارآزمایی بالینی هند اجازه تسریع استفاده از داروها را پس از مرحله دوم آزمایشات برای موارد جدی طبی و بیماریهای تهدید کننده برآورده نشده در کشور را می‌دهد. همچنین قول داده شده که تا بهمن ماه اطلاعات مربوط به واکسن را ارائه دهند. در زیر پاسخ به این سوالات داده شده است. در زیر اطلاعات داده شده را می بینید.

نگرانی‌ها در مورد واکسن کوواکسینواکسن کوواکسین

مطالعات قبلی نشان داده است که نوع انگلیسی از خنثی سای با پلاسمای بهبود یافتگان حاوی عناصر بالای آنتی بادی خنثی کننده، سرباز می‌زند. مشخص شده که این به دلیل وجود جایگزین E484 به همراه ورود اسید آمینه-۱۱ در حلقه NTD N5 آنتی ژن اسپایک است.

این امر به میزان زیادی منجر به عدم اطمینان در مورد این است که آیا واکسن‌ها می‌توانند گونه‌های جدید ویروس را خنثی کنند یا خیر.

رفع نگرانی‌ها با تحقیقات جدید

کوواکسین یک واکسن ویروسی است که بطور کامل از ویروس سارس کووید-۲ ساخته شده، دارای قدرت خنثی سازی بالا در یک آزمایش بالینی فاز ۱ علیه سویه همولوگ و همچنین دو سویه دیگر است که هر سه سویه دارای ویژگی جهش N501Y از اسپایک RBD سویه انگلستان هستند.

در فاز۲ بالینی با انجام تست خنثی سازی کاهش پلاک (PRNT50) نشان دهنده نتایج شگفت انگیز، با سرم ایمنی گرفته شده از دریافت کنندگان کوواکسین، نشان دهنده توانایی کاهش سطح عفونت ویروسی سلولها در کشت در تیترهای پایین پس از ایمن سازی بود. تولید آنتی بادی دفاعی و خنثی کننده در ۹۹/۶ درصد افراد مشاهده شد.

اثربخشی علیه کرونای انگلیسی

تحقیقات اخیر نتایجی از تست خنثی سازی نمونه‌های سرم به دست آمده از شرکت کنندگان فاز ۲ در برابر سویه انگلیسی را نشان داد. پژوهشگران ابتدا ویروس جهش یافته انگلیسی را از مسافران برگشته به هند جدا کردند. این نوع ویروس جدا شده همه خصوصیات جهش‌های یافته شده در کرونا ویروس انگلیسی را داشت. سرم‌های به دست آمده از ۳۸ شرکت کننده تست شده با نوع انگلیسی ویروس، آزمایش شد. سرم ۲۰ نفر به طور همزمان در برابر یکی از سویه‌های ذکر شده در بالا مورد آزمایش قرار گرفت.

 نتایج این سویه همولوگ با نوع انگلستان مقایسه شد، آزمایش خنثی سازی کاهش پلاک، به ترتیب نسبت خنثی سازی ۰/۸ و ۰/۹ را نشان داد. به عبارت دیگر، آنتی بادی‌های خنثی سازی که بوسیله ایمن سازی با کوواکسین استخراج می‌شوند، اثری مشابه سویه‌ موجود در هند و نوع انگلیسی دارند. همچنین ثابت شد که در خنثی سازی سویه‌های ناهمگون دیگر کووید-۱۹ موثر است.

مطالعه گفته شده در بالا با نشان دادن عمل خنثی سازی بالای افراد واکسینه شده در برابر کرونای همسان و ناهمسان، چنین نگرانی‌هایی را کاهش می‌دهد. این نتایج نشان می‌دهد که جهش‌ها در نوع انگلیسی نمی‌توانند از آنتی بادی‌های خنثی کننده ایجاد شده توسط واکسن کوواکسین، فرار کنند.

عوارض واکسن کوواکسین و کووشیلد (آکسفورد آسترازنکا هندی)واکسن کوواکسین

از آنجایی که واکسن کووشیلد یا همان آسترازنکا به همراه کوواکسین در برنامه واکسیناسیون کشور هند استفاده می‌شود و کشور ایران نیز قصد خریداری این واکسن را دارد، عوارض هر دو واکسن برای آگاهی در مورد آن ارائه می‌شود.

واکسنکوواکسینکووشیلد (آکسفورد آسترازنکا)
عوارض در محل تزریق واکسندرد

ورم

قرمزی

سوزش

سفتی

ضعف

درد

گرما

خارش

ورم یا کبودی

عوارض کلی بدندرد بدن

سردرد

تب

ضعف

کسالت

تهوع

استفراغ

ناخوشی

خستگی

لرز

حس تبدار بودن

سردرد

تهوع

درد مفصلی

عوارض گفته شده در بالا جزو عوارض بسیار شایع هستند که در اکثر واکسن‌های ساخته شده تا کنون برای افراد بوجود می‌آید. عوارض واکنش‌های شدید آلرژیک مثل دشواری در تنفس، ورم صورت، گلو درد، تپش قلب سریع، دانه‌های قرمز روی کل بجزو علائم کمتر شایعی هستند که به ندرت ممکن است در مورد واکسن کوواکسین رخ دهد.

عوارضی مثل بروز علائم آنفولانزا، گلو درد، سرفه، آبریزش بینی و لرز هم جزو موارد گزارش شده کووشیلد هستند که نسبت به علائم بالا شیوع کمتری دارند. عوارض کمتر شایع کووشیلد که از هر ۱۰۰ نفر ممکن است برای یک نفر رخ دهد عبارتند از احساس گیجی، کاهش اشتها، درد شکم، بزرگی غدد لنفاوی، تعریض شدید، خارش پوست یا دانه‌های قرمز روی پوست.

واکسن به چه کشورهایی صادر می‌شود؟

تاکنون ۹۲ کشور تقاضای خریداری واکسن کوواکسین را داشته‌اند. به دلیل تقاضای بسیار واکسن در خود کشور هند و مشکلات حمل و نقل، در حال حاضر ارسال به کشورهای همسایه همچون میانمار، بنگلادش و نپال شروع شده است. همچنین کشور هند علاوه بر واکسن کوواکسین، در حال برنامه ریزی واکسن کووشیلد به بسیاری از کشورها از جمله ایران است. واکسن کووشیلد ارزانترین واکسن با قیمت ۲/۷ دلار است.

چرا واکسن کوواکسین

چون این واکسن همانند واکسن ایرانی کوو برکت بر اساس تکنولوژی واکسن‌های قبلی که سالهای سال استفاده شده، ساخته شده است؛ یعنی استفاده از ویروس کشته شده یا غیر فعال. این واکسن‌ها تنها سایه‌ای از ویروس را به بدن منتقل می‌کنند و موجب واکنش سیستم ایمنی بدن می‌شوند. این سبک واکسن سازی خیال شما را بیشتر راحت می‌کند. واکسن‌های بر پایه نوترکیب یا واکسن‌های mRNA، نمونه‌هایی در حال امتحان هستند که برای امیدواری و نتیجه گیری کامل در مورد آنها هنوز زود است. اگر چه این واکسن‌ها برای بیماری‌هایی همچون سرطان بسیار قابل توصیه هستند.


تالیف اختصاصی توسط مجله قرمز

منابع

news-medical

bbc

nytimes

indiantv

financialexpress

bloomberg

precisionvaccinations