مشکلات مثانه می‌تواند موجب درد در میانه پایینی شکم شود از جمله موقع ادرار کردن. درد مثانه چندین علت متفاوت دارد از جمله عفونتها و اختلالات التهابی. مثانه در وسط ناحیه لگن قرار گرفته است. اگر شخصی احساس درد در سمت راست یا چپ شکم داشته باشد به احتمال کمتری به مثانه مربوط است و بیشتر ممکن است به علت سنگ کلیه باشد. ما در این مطلب علل احتمالی درد مثانه و درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
سیستیت بینابینی یا سندرم مثانه دردناک
سیستیت بینابینی، سندرم مثانه دردناک (BPS) نیز نامیده می‌شود. پزشکان سیستیت بینابینی را بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال تشخیص می‌دهند. این بیماری در زنان بیش از مردان شیوع دارد. علائم معمول سیستیت بینابینی عبارتند از:
- درد مثانه که ممکن است همراه با احساس فشار باشد
- درد لگن
- درد حین ادرار کردن
- مشکل در ادرار کردن
- تکرر ادرار
- احساس نیاز شدید به ادرار کردن
وقتی سیستیت بینابینی در مرحله اولیه است، بیمار تنها به یکی از این علائم دچار می‌شود. با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم بیشتری بوجود آیند. این بیماری معمولا طولانی مدت است به این معنی که درمانی ندارد. افراد ممکن است متوجه بدتر شدن علائم شوند که در این زمان به مدت چند ساعت، چند روز یا هفته‌ها این علائم شدت یابند.
پزشکان علت سیستیت بینابینی را نمی‌دانند. برای هر شخصی ممکن است تحریک کننده‌ها یا عوامل ملتهب کننده متفاوتی وجود داشته باشند. با این حال بعضی از شایعترین علل آن عبارتند از:
- انجام ورزشهای کف لگن
- پوشیدن لباس تنگ
- ابتلا به یبوست
- داشتن رابطه جنسی
- نوشیدن قهوه
- نوشیدن آب مرکبات
معمولا امکان کنترل علائم وجود دارد و برای افراد مختلف روشهای متفاوتی عمل می‌کند. به عنوان مثال بعضی از افراد با محدود کردن مقدار مایعاتی که می‌نوشند، بهتر می‌شوند در حالی که سایرین با آبرسانی بیشتر بدن علائمشان را بهبود می‌دهند. پزشک شما می‌تواند داروهای بدون نسخه را برای کمک به مقابله شدت یافتن علائم، توصیه کند.
درد مثانه بر اثر عفونتهای ادراری
عفونت مجاری ادراری (UTI) عفونت سیستم ادراری است که شامل میزنای، مثانه و کلیه‌ها ست. اکثر عفونتهای ادراری مثانه را مبتلا می‌کنند و در زنان بیش از مردان شایع هستند. علائم عفونت ادراری عبارتند از:
- درد سوزناک موقع ادرار کردن
- تکرر ادرار یا نیاز شدید به ادرار با وجود ادرار کم
باکتریها موجب عفونت مجاری ادراری می‌شوند بنابراین پزشکان معمولا برای درمان آنها از آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند. پزشک انواع مناسبی از آنتی بیوتیک را تجویز می‌کنند و نیازمند درمان طولانی مدت است. موسسه ملی دیابت و بیماری گوارشی و کلیوی به افراد توصیه می‌کنند آب بیشتری بنوشند تا روند درمان تسریع شود. گذاشتن پد گرمایی روی کمر یا شکم ممکن است به کاهش درد مثانه ناشی از عفونت آن کمک کند.
سرطان مثانه
اکثر موارد درد مثانه به علت سرطان مثانه نیست اما این بیماری هم می‌تواند یکی از علل بالقوه درد مثانه باشد. نخستین علامت سرطان مثانه معمولا وجود خون در ادرار است. این بیماری در مراحل اولیه‌اش نیز منجر به تغییراتی در عادت دستشویی رفتن شخص شود که معمولا شامل موارد زیر است:
- احساس درد یا سوزش موقع ادرار
- افزایش دفعات دستشویی رفتن
- حس شدید ادرار حتی موقعی که مثانه پر نیست
- داشتن مشکل در ادرار کردن
- جریان ضعیف ادرار (ادرار به میزان کم)
افراد مبتلا به سرطان مثانه پیشرفته نیز ممکن است متوجه علائم زیر شوند:
- عدم توانایی ادرار کردن
- درد پایین کمر در یک جهت
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس خستگی یا ضعف
- ورم پاها
- درد استخوان
این علائم شبیه به علائم بیماریهای مجاری ادراری هستند. کسی که دچار این علائم می‌شود باید فورا به پزشک مراجعه کند. گزینه‌های درمانی برای سرطان مثانه بستگی به میزان پیشرفت آن دارد اما پزشکان باید به علائم دیگر همانند سن و تناسب وزنی شخص هم توجه کنند. درمانهای احتمالی شامل جراحی، شیمی درمانی، درمان رادیولوژی و ایمونوتراپی است. در بعضی موارد پزشکان ترکیبی از این درمانها را توصیه می‌کنند.
سنگ کلیه
بسیاری از افراد مبتلا به سنگ کلیه هیچ علامتی ندارند اما این سنگها گاهی اوقات منجر به درد مثانه می‌شوند. سنگهای کلیه شامل مواد معدنی و نمکهایی هستند که در ادرار بوجود می‌آیند. آنها در ابتدا کوچک هستند اما می‌توانند بزرگتر شوند. وقتی که داخل کلیه باقی بمانند معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
در بعضی موارد از طریق مثانه به مجرای ادراری می‌روند و از طریق ادرار از بدن دفع می‌شوند. در این صورت هم باز موجب مشکل نمی‌شوند. گاهی اوقات این سنگها می‌توانند موجب انسداد در مجرای ادراری شوند که لوله ای ست که کلیه را به مثانه متصل می‌کند. وقتی این اتفاق می‌افتد، جریان ادرار مسدود می‌شود و معمولا دردناک است.
علامت اصلی آن درد کمر روی سمت چپ یا راست است که معمولا تا پایین شکم یا کشاله ران ادامه پیدا می‌کند. معمولا به صورت ناگهانی شروع می‌شود و به صورت موج می‌آید. اغلب بیماران آن را به صورت تیر کشیدن و کرامپ توصیف می‌کنند.
علائم شایع دیگر سنگ کلیه عبارتند از:
- درد حین ادرار کردن
- افزایش دفعات ادرار
- ادرار قرمز یا تیره
- تهوع و استفراغ
مردان مبتلا به سنگ کلیه معمولا درد را در نوک آلت تناسلی نیز احساس می‌کنند. درمان بستگی به نوع سنگ، شدت انسداد و علائمی خاص دارد. اگر سنگها کوچک باشند معمولا پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که منتظر افتادن آنها شوند. معمولا بین ۴ تا ۶ هفته منتظر ماندن برای افتادن سنگ کلیه در صورتی که عفونت و علامت انسداد کامل وجود نداشته باشد، بی خطر است. بعضی از داروها با شل کردن مجرای ادراری به دفع سنگ کلیه از طریق ادرار، کمک می‌کنند. تامسولوسین یکی از داروهایی است که در اکثر موارد برای این کار، تجویز می‌شود.
اگر سنگ کلیه دفع نشود، موجب درد غیر قابل تحمل شود یا موجب عفونت در کلیه‌ها شود، پزشکان بیماران را به انجام جراحی توصیه می‌کنند. نوع جراحی بستگی به چندین عامل دارد. روشهای جراحی شامل ایجاد برش کوچک یا بدون برش است که روش اخیر منجر به حداقل درد خواهد شد و زمان نقاهت هم نسبتا کوتاه است.
چشم انداز درمان درد مثانه
سیستیت بینابینی، عفونتهای مجاری ادراری و سرطان مثانه می‌توانند موجب درد مثانه یا درد در میانه پایینی شکم شوند. سنگ کلیه نیز موجب درد در سمت چپ یا راست یا مرکز شکم می‌شود.
چشم انداز برای افراد مبتلا به درد مثانه بسته به علت ایجاد کننده بسیار متفاوت است. سیستیت بینابینی بیماری طولانی مدت و مزمن است که به معنای نداشتن درمان است. حمایت صحیح و تغییر در سبک زندگی موجب می‌شود که افراد بیمار بتوانند علائم خود را به خوبی کنترل کنند.
چشم انداز برای افراد مبتلا به سرطان مثانه بستگی به نوع سرطان و میزان پیشرفته بودن آن دارد. در کل، تشخیص هر چه زودتر انجام شود، بهتر است. به همین دلیل، اگر فردی متوجه علائم آن شود مراجعه سریع به مراکز درمانی بسیار حیاتی است.
مبتلایان به سنگ کلیه نیز می‌توانند با نوشیدن آب کافی و کاهش مقدار نمک در رژیم غذایی‌شان از عود مجدد آن پیشگیری کنند. خوردن میوه و سبزی بیشتر و کاهش مصرف گوشت نیز کمک می‌کند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday