تاول لب گاهی اوقات می‌تواند دردناک یا ناخوشایند باشد اما اغلب اوقات بی ضرر است و بدون درمان خاصی رفع می‌شود. چندین دلیل ممکن برای ایجاد تاولهای لب وجود دارد از جمله عفونتها، واکنشهای آلرژیک و زخمهای لب.
تاولهای لب از نظر اندازه، ظاهر و علائم مربوط به آن متفاوت هستند. درمان بستگی به علت دارد اما اغلب اوقات می‌توان از داروهای بدون نسخه و درمانهای خانگی استفاده کرد. علتهای جدیتر تاول لب ممکن است نیازمند درمان طبی باشد.
در این مقاله ما به علتهای ممکن تاولهای لب، روشهای درمان آنها و زمان مراجعه به پزشک نگاهی خواهیم انداخت.
علت های اصلی تاول لب
چندین دلیل ممکن برای تاول لب وجود دارد
تبخال
ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) یک عفونت ویروسی شایع است که می‌تواند موجب تبخال روی لب و اطراف دهان شود. تبخالها تاولهای کوچک پر از مایع هستند که می‌توانند دردناک و همراه با خارش باشند.
ویروس تبخال مسری و براحتی از طریق تماس به دیگران منتقل شده و باعث عفونت می‌شود. تبخال معمولا خودش طی یک هفته یا بیشتر از بین می‌رود.
بیماری دست، پا و دهان
عفونت ویروسی دیگر که موجب تاول لب می‌شود بیماری دست، پا و دهان یا HFMD است. علائم این بیماری عبارتند از:
- تب
- کاهش اشتها
- آفت دهان و گلو
- احساس ناخوشی
- لکه‌های قرمز در دهان که بصورت زخمهای دردناک می‌شوند
- بثورات روی انگشتان، دستها، کف پاها، باسن و کشاله ران
HFMD یک بیماری شایع در کودکان زیر ۵ سال است. اگر چه بسیار مسری اما به ندرت شدید می‌شود. بسیاری از افراد بدون هیچ درمان طبی طی ۷ تا ۱۰ روز خوب می‌شوند.
سیفلیس
سیفلیس یک بیماری آمیزشی ست که ناشی از یک عفونت باکتریایی است. این بیماری اغلب همراه با تاولهای قرمز و بدون درد است که می‌تواند روی اندامهای تناسلی یا اطراف مقعد ظاهر شود اما گاهی اوقات هم روی لبها یا داخل دهان بروز می‌کند.
علائم آن در روزهای نخست ملایم است و بسیاری از افراد ممکن است متوجه نشوند که بیماری دارند. پزشکان می‌توانند سیفلیس را با آنتی بیوتیک درمان کنند. البته این بیماری در صورت درمان نشدن می‌تواند موجب اختلالات شدید شود.
برفک دهان
برفک دهان یا کاندیدیاسیس دهانی، عفونتی ست که ناشی از یک نوع مخمر به نام Candida است. این مخمر بطور طبیعی در دهان وجود دارد اما اگر زیاد رشد کند گاهی اوقات می‌تواند مشکلاتی را به وجود بیاورد.
علائم برفک دهان عبارتند از:
- تکه‌های سفید یا لکه لکه‌هایی روی زبان، گلو و سطوح داخلی دهان
- قرمزی و ترک در گوشه‌های دهان
- از دست دادن حس چشایی یا حس ناخوشایند در دهان
- قرمزی یا زخم
- درد موقع خوردن یا بلعیدن
هر کسی ممکن است برفک دهان داشته باشد اما افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند بیش از دیگران در معرض ابتلا هستند. برفک دهان را می‌توان با یک داروی ضد قارچ بدون نسخه درمان کرد.
واکنشهای آلرژیک
واکنش آلرژیک به ماده‌ای خاص که به عنوان آلرژن یا حساسیت زا شناخته می‌شود ممکن است موجب التهاب لب و در ادامه تاول لب شود. آلرژنهایی که موجب تحریک واکنش روی لبها می‌شوند شامل بعضی از غذاها، شوره حیوانات خانگی و بعضی از رژلبها مثلا آنهایی که حاوی تیتانیوم یا مواد شیمیایی دیگر می‌شوند.
افرادی دارای این نوع حساسیت معمولا دچار تورم لب ناگهانی می‌شوند که معمولا پس از مصرف این مواد ظاهر می‌شود .
دانه‌های فوردایس
دانه‌های فوردایس مجموعه‌ای از لکه‌های سفید یا زرد روی لبها یا نزدیک آن است. این لکه‌ها مسری یا دردناک نیستند. این لکه‌ها غده‌های چربی بزرگ شده‌ای هستند که بطور طبیعی روی لبها و سایر نقاط مرطوب پوست همانند داخل گونه‌ها در دها یا اندامهای تناسلی است و معمولا به مرور زمان ناپدید می‌شوند.
آفت دهان
آفتها، زخمهای کوچک و مسطحی هستند که داخل لبها یا گونه، روی زبان یا در پایین لثه‌ها تشکیل می‌شوند. این زخمه معمولا در نوجوانان و جوانان ایجاد می‌شوند و ممکن است در طول زندگی شخص بطور مرتب عود کنند. آفتها معمولا دردناک هستند اما مسری نیستند. تحریک کننده‌های آن می‌تواند استرس، زخمهای دهان و غذاهای خاص همچون قهوه، شکلات، توت فرنگی، بادام زمینی و گوجه باشد. این زخمها معمولا طی یک هفته یا بیشتر خود بخود از بین می‌روند.
موکوسل
موکوسل یا کیستهای حاوی مخاط، تاولهای پر از مایع هستند که روی لب پایین، لثه‌ها یا داخل دهان شکل می‌گیرند. این کیستها معمولا پس از یک جراحت مثلا تصادفی گاز گرفتن لب یا مسدود شدن یک غده بزاقی که مسئول تخلیه بزاق به دهان است، ایجاد می‌شوند. اکثر موکوسلها اغلب بدون درمان خود بخود ناپدید می‌شوند.
میلیا
میلیاها کیستهای سفید کوچکی هستند که روی پوست تشکیل می‌شوند. آنها اغلب در نوزادان دیده می‌شوند و بیشتر روی صورت بخصوص روی بینی، چانه یا گونه‌ها بروز می‌کنند اما گاهی اوقات هم در لبه‌های لب ظاهر می‌شوند. میلیا از پوستهای مرده‌ای که داخل بسته‌های کوچک چربی داخل سطح پوست به دام می‌افتند، ناشی می‌شود. آنها بدون درد و بی ضرر هستند و نیازی به درمانهای پزشکی ندارند چون معمولا بدون درمان طی یک یا دو ماه ناپدید می‌شوند.
درماتیت دور دهانی
درماتیت دور دهانی یک عارضه پوستی شایع است که شبیه آکنه یا رزاسه است. افراد مبتلا به این عارضه دچار بثورات کوچک متورم کوچک و قرمز اطراف دهان و روی گونه می‌شوند. پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی موجب درماتیت می‌شود اما استفاده از کرمهای پوستی حاوی کورتیکو استروئیدها، کرمهای خاص آرایشی و یا تماس پوست با آب یا خمیر دندان حاوی فلوراید ممکن است باعث تحریک آن شود.
سرطان دهان
تاول لب در مواردی نادر ممکن است علامت سرطان دهان باشد. این نوع سرطان به هنگامی که یک تومور روی لبها یا پوشش داخلی دهان ایجاد می‌شود، بروز می‌کند.
عوامل خطر ایجاد کننده سرطان دهان عبارتند از:
- سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات دخانی
- استفاده زیاد از الکل
- مرد بودن
- قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید و نور مصنوعی همانند سولاریوم
علائم اولیه سرطان دهان عبارتند از زخمهای کوچک یا توده‌های ظاهر شده روی لبها که بهبود پیدا نمی‌کنند. این زخمها می‌توانند بزرگ شوند و تا داخل دهان، لثه‌ها، زبان و فک گسترده شوند. گاهی اوقات هم از سفید به قرمز تغییر رنگ پیدا می‌کنند.
کسی که فکر می‌کند علائمی که دارد ممکن است نشان دهنده سرطان دهان باشد باید فورا به پزشک مراجعه کند.
عوامل ممکن دیگر تاول لب
عوامل ممکن دیگر برای تاول لب عبارتند از:
- خشکی لب
- آفتاب سوختگی
- واکنش به غذاهایی همچون توت فرنگی، شکلات، قهوه، بادام زمینی، گوجه یا خمیر دندان نعنایی
- استرس
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اکثر موارد تاول لب دلیلی برای نگرانی دارند و بسیاری از انواع آن خودشان بدون درمان از بین می‌روند. البته در صورتی که هر یک از موارد زیر را داشته باشید باید به پزشک مراجعه کنید:
- تاول لبی که برای چند هفته بدون بهبود ثابت می‌ماند
- تاولهای خارش دار یا تحریک شونده
- ورم دهان یا صورت
- مشکلاتی در تنفس یا بلع
- تاولهایی روی لبها، لثه‌ها یا دهان
- درد، خونریزی یا بی حسی لبها، لثه‌ها یا دهان
- افتادن دندان
- تغییرات در صدا
- زخم گلو
- بثورات با رشد سریع
تشخیص تاول لب
برای تشخیص تاول لب پزشک ابتدا شرح حال بیمار را خواهد گرفت و در مورد علائم وی سوالاتی خواهد پرسید. آنها ممکن است در مورد عادات سیگار کشیدن یا نوشیدن، قرار گرفتن در آفتاب و کرمها یا داروهایی که استفاده می‌کنند، سوالاتی خواهند پرسید.
پزشک برای تشخیص بهتر آزمایشات زیر را توصیه خواهد کرد:
- آزمایش خون
- عکس رادیولوژی دهان یا فک
- نمونه برداری از تاول
وقتی نمونه برداری انجام شد، پزشک یک نمونه کوچک از سلولهای عارضه را برای آنالیز زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه می‌فرستد.
درمان تاول لب
درمان برای تاولهای روی لبها بستگی به علت پیش آورنده آن دارد. برای تاولهای ناشی از عفونت، پزشکان ممکن است داروهای زیر را تجویز کنند:
- یک داروی آنتی بیوتیک برای عفونت باکتریایی همچون سیفلیس
- داروی قارچی برای عفونتهای مخمری یا قارچی مثل برفک دهان
- یک داروی ضد ویروسی برای عفونت ویروسی همانند تبخال
اگر آلرژی یا التهاب موجب تاول شود، پزشک ممکن است آنتی هیستامین‌ها را توصیه کند. برای آفت دهانی پزشک ممکن است تجویز یا توصیه زیر را انجام دهد:
- مسکن
- یک کرم یا پماد کورتیکواستروئید همانند آنهایی که حاوی دگزامتازون، فلوئوسینوئید یا کلوبتازول باشند
- دهان شویه معمولا حاوی کلروهگزیدین
برای تبخال دهان ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- کرمهایی برای تسکین درد و تحریک
- داروهای ویروسی برای مبارزه با ویروس
- پچهای سرد برای محافظت از پوست به هنگام درمان
برای درماتیت دور دهانی، پزشکان ممکن است یک آنتی بیوتیک خوراکی یا موضعی را در صورت شدید بودن عارضه، تجویز کنند. آنتی بیوتیکها معمولا شامل تتراسایکلین، داکسی سایکلین، مینوسایکلین یا اریترومایسین هستند.
افراد مبتلا به سرطان دهان ممکن است نیازمند درمانهای شدیدتر و پیچیده تر همانند جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی باشند.
درمان خانگی تاول لب
چندین درمان خانگی و ابزارهای خود مراقبتی وجود دارد که می‌تواند بهبود تاول لب را تسریع کرده و هر نوع درد و ناراحتی را تسکین دهد. اینها معمولا شامل موارد زیر هستند:
- شستن صورت فقط با آب گرم تا زمانی که تاولها از بین بروند و بعد با یک مایع شستشوی صورت یا پن بدون صابون بشویید.
- خشک کردن صورت پس از شستن به صورت خیلی ملایم و آرام به این صورت که تنها حوله را بگذارید و بردارید و پوست را مالش ندهید.
- اجتناب از کرمها، محصولات آرایشی و ضد آفتابهای صورت.
- خوردن رژیم غذایی متعادل که شامل مصرف کافی ویتامینها و مواد معدنی از غذاهای کامل است.
- نوشیدن مقدار آب کافی در طول روز.
- اجتناب از لمس کردن، فشار دادن یا مالیدن تاول.
- استفاده از محصولات لب با عامل محافظ آفتاب و مواد تشکیل دهنده طبیعی.
کلام پایانی
تاول لب چندین علت دارد. این تاولها معمولا بی ضرر هستند و خود بخود از بین می‌روند. البته بعضی از موارد تاول لب ممکن است نیازمند درمان باشند و گاهی اوقات می‌توانند علامت یک عارضه جدیتر همچون سرطان دهان باشند.
در صورتی که تاول لبی دارید که طی چند هفته از بین نمی‌رود یا همراه با علائم شدید دیگر است، باید به پزشک مراجعه کنید.
مقالات مرتبط
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday