برای لذت بردن از خواب راحت شبانه در طبیعت، تجهیزاتی مورد نیاز است که کیسه خواب یکی از مهم‌ترین آنهاست.
اما انتخاب و خرید کیسه خواب مناسب با توجه به فاکتور‌هایی مانند دمای مکان استقرار، عادات خواب طبیعت‌گرد، درجه سنگینی برنامه و… قابل تامل است. البته که به همراه هر کیسه خواب لوازم جانبی برای بالا بردن درصد عایق بودن و کاربردی کردن آن لازم است.
اگر می‌خواهید استراحت خوبی داشته باشید؛ پیشنهاد می‌شود برای خرید کیسه خواب که یکی از اصلی‌ترین تجهیزات کمپینگ است تا جایی که می‌توانید هزینه کنید و صرفه‌جویی را کنار بگذارید.
بعضی از مشخصات خاص هر کیسه خواب باعث می‌شود که شما بر اساس آنها بهترین گزینه را انتخاب کنید. فاکتور‌هایی مانند دمای کیسه خواب، نوع عایقی که با آن پر شده است، شکل ظاهری، وزن و ابعاد کیسه در حالت باز و بسته.
اولین مورد، دمایی است که در آن کیسه خواب، خواب راحتی را فراهم کند. اغلب این دما در عنوان اسمی آن گنجانده شده‌است که راه را برای انتخاب سریع‌تر باز می‌کند؛ اما در مواردی هم حجم عایق بخشی از اسم کیسه خواب است، که عدد تراکم عایق کیسه خواب را مشخص می‌کند.
۱- درجه‌بندی دمایی کیسه خواب
فاکتور دما در کیسه خواب مهم‌ترین موردی است که در هنگام انتخاب آن باید مد‌نظر قرار بدهیم و طبیعت‌گرد باید بر اساس جنسیت زن و یا مرد بودن که تحمل دمایی بدن را مشخص می‌کند، فصل سفر و آب و هوای منطقه استقرار کیسه خواب مورد نیاز خود را انتخاب کند. مسئله‌ای که باید آن را مد‌نظر قرار بدهیم این است که یک کیسه خواب را نمی‌توانیم با هدف مصرف چهار‌فصل خریداری کنیم. عموما می‌توانیم برای سه فصل اول سال یک کیسه خواب و برای فصل زمستان کیسه خواب دیگری داشته باشیم.
بر اساس استانداردهای جهانی که برای محاسبه دمای کیسه خواب در‌نظر گرفته شده دمای کیسه خواب به سه پارامتر کلی تقسیم می‌شود که روی همه کیسه خواب‌ها درج شده است و یک راهنمای بسیار مفید برای کاربر در هنگام خرید خواهد بود تا بر اساس آنها کیسه خواب مد‌نظر خود را انتخاب کند.
نکته دیگری که باید آن را مد‌نظر قرار دهیم، جنسیت است زیرا پارامتر‌های دمایی این موضوع را نیز مد‌نظر قرار‌داده‌است.
۱.دمای کامفورت: همان دمای خواب راحت بوده که در آن یک خانم بدون احساس دمای بیرون، خوابی آرام و راحت در کیسه خواب خواهد‌داشت.
۲.دمای لیمیت: در این دما فرد گرمی و یا سردی دمای بیرون را حس می‌کند اما علیرغم آن می‌تواند به راحتی بخوابد. به بیان دیگر دمای لیمیت دمایی است که در آن یک آقا می‌تواند دمای بیرون را حس کند اما بدون اینکه او را اذیت کند به خواب خود ادامه می‌دهد.
۳.دمای اکستریم: کمترین دمایی است که یک خانم می‌تواند تحمل کند و به مدت بین ۵ تا ۶ ساعت به آرامی استراحت کند.
بدن انسان نهایتا تا ۶ ساعت می‌تواند این افت دما را تحمل کند. بعد از آن احتمال دچار هیپوترمی شدن بدن زیاد است.
به طور کلی بهتر است کیسه خوابی که برای تابستان انتخاب می‌کنید در بازه دمایی منفی ۱ به بالا، کیسه خواب های سه فصل بین منفی ۹ تا منفی ۱ و کیسه خواب های زمستانی از منفی ۹ به پایین خریداری شود.
یک نکته کلیدی: همیشه گرم تر برو!
این موضوع به این معناست که حرارت اضافی کیسه خواب را می‌توانید با کمی باز‌کردن زیپ آن و یا کم‌کردن لباسی که به تن دارید کمتر کنید، اما در هنگام خرید آن کیسه خوابی را انتخاب کنید که دمای خواب راحت آن کمتر از دمای مورد انتظار شما از محیطی باشد که قرار است در آنجا مستقر شوید. به زبان ساده‌تر کیسه خواب هر چه شما را گرم‌تر کند بهتر است حتی اگه دمای محیط آنقدر‌ها هم کم و سرد نباشد.
از این موضوع آگاه شوید که پایین‌ترین دمای پیش‌‌بینی‌شده‌ای که در مکان کمپ خود می‌توانید انتظار داشته‌باشید چند درجه است وسپس کیسه خوابی را انتخاب کنید که در دمایی پایین‌تر از آن هم، خواب راحتی را برای شما فراهم کند.
عواملی مانند زیر‌اندازی که برای کیسه خواب استفاده می‌کنید، رطوبت محیط، میزان وزش باد، لباسی که در داخل کیسه به تن‌دارید را هم از یاد نبرید؛ زیرا آنها دمای نهایی کیسه خواب را مشخص می‌کنند.
۲- جنس عایق کیسه خواب: پَر یا الیاف مصنوعی
هیچ‌کدام از دو مدل به صورت خاص پیشنهاد نمی‌شوند. نمی‌توان کیسه خواب پر و الیاف را بر یک‌دیگر برتری داد. در همه کمپانی‌های تولید تجهیزات کوهنوردی هر دو مدل تولید می‌شود. مزایا و معایب آنها را که در ادامه ذکر خواهیم کرد مد‌نظر قرار دهید و بهترین انتخاب را داشته باشید.
لایه بیرونی کیسه خواب‌ها معمولا از جنس پلی‌استر تهیه می‌شوند، زیرا مقاومت بیشتری در برابر سرما و علی‌الخصوص رطوبت دارند.
کیسه خواب پُر شده از پَر
کیسه خواب پر، آن دسته از کیسه خواب‌ها هستند، که با پر انواع پرندگان که معمولا غاز و اردک هستند، پر شده‌اند. برای تشخیص کیفیت کیسه خواب‌های پر گزینه‌ای وجود دارد که بر روی آن در قسمت مشخصات درج شده است و میزان تراکم پر خالص موجود در کیسه را نشان می‌دهد. مثلا میزان تراکم ۱۰/۹۰ نسبت حجم پر به ساقه را مشخص می‌کند. به بیان ساده‌تر ۹۰ درصد پر داخل کیسه خواب از قسمت اصلی آن و ۱۰ درصد از قسمت ساقه تشکیل شده است.
مزایای کیسه خواب پَر:
- سبک و کم حجم است.
- قابلیت تراکم و فشردگی زیادی دارد، که در نتیجه جای کمتری را اشغال می‌کند.
- وزن کمی دارد.
- گرما را سریع‌تر جذب و در خود حبس می‌کند.
معایب کیسه خواب پَر:
- گران هستند.
- به علت جذب رطوبت بیشتر، استفاده از آن در محیط مرطوب پیشنهاد نمی‌شود.
- در نتیجه خیس‌شدن کیسه، پر‌ها به هم می‌چسبند و پروسه خشک‌شدن مقداری زمان‌بر است.
در اینجا این نکته لازم به ذکر است که انواع محدودی از کیسه خواب های فنی وجود دارد که با دارا بودن تکنولوژی دفع آب تا حد زیادی رطوبت را به خود جذب نمی‌کنند، اما بالطبع قیمت بالاتری دارند.
کیسه خواب پر شده از الیاف مصنوعی
دسته دیگر کیسه خواب‌ها، کیسه‌های حاوی الیاف مصنوعی هستند، که اغلب دلیل اصلی انتخاب آنها از طرف طبیعت‌گردان عزیز این است که علیرغم وزن بیشتری که نسبت به کیسه خواب‌های پر دارند، ارزان‌تر بوده و گرمایش مناسبی را ایجاد می‌کنند.
مزایای کیسه خواب الیاف:
- نسبت به عایق پر قدرت دفع نفوذ آب بیشتری دارد.
- در زمان کوتاهی خشک می‌شود.
- ارزان‌تر است.
- در صورت خیس‌شدن هم‌چنان گرم نگه‌می‌دارد.
معایب کیسه خواب الیاف:
- وزن و حجم بیشتر دارند.
- فشردگی کمتر دارند.
- جذب گرما با سرعت کمتر صورت می گیرد.
در بعضی از کیسه خواب‌های غیر ایرانی که پروسه پر‌کردن پر در آنها توسط شرکت Responsible Down Stand تایید شده می‌توان زنجیره تامین را رد‌یابی کرد، تا از سلامتی حیوان و اینکه پر طی یک عملیات بدون درد از حیوان جدا شده‌است، اطمینان حاصل کرد. حتی می‌توانید از نوع موادی که بعضی از کیسه خواب‌های الیاف با متریال باز‌یافتی با آن پر شده‌اند، مطلع شوید.
۳- طراحی ظاهری کیسه خواب
انسان‌ها عادات مختلفی در خوابیدن دارند. این موضوع باعث شده‌است شرکت‌های تولید‌کننده در‌صدد این موضوع بر‌آیند که اشکال مختلفی را برای کیسه خواب‌ها طراحی کنند. به جز چند مدل خاص که در تعداد انگشت‌شماری از شرکت‌ها تولید می‌شود، کیسه خواب‌ها دو شکل اصلی دارند:
- مدل مومیایی
- مدل مستطیلی
اگر‌چه شرایط محیط هم تاثیر دارد، اما نحوه خوابیدن و میزان حرکت شما در خواب می‌تواند به تعیین شکلی که باید خریداری کنید، کمک کند.
کیسه خواب مومیایی
شکل ظاهری این مدل از کیسه‌ها به گونه‌ای است که عرض کیسه خواب در قسمت سر‌شانه بیشتر و پهن‌تر از عرض آن در قسمت پا‌ها است. در واقع از قسمت شانه به سوی قسمت پا‌ها عرض کیسه خواب کم و کمتر می‌شود و مناسب افرادی است که حرکت زیادی در خواب ندارند. زیرا جای زیادی برای غلت‌زدن ندارد. البته بعضی از تولید‌کنندگان معتبر دنیا برای این موضوع نیز راه‌حل‌هایی در نظر گرفته‌اند و با ایجاد خاصیت کشسانی در متریال این مدل کیسه خواب‌ها آزادی حرکت را در آن بالا‌تر برده‌اند. از جمله مزایای این مدل فضای بسته آن است که باعث شده هدر‌رفت انرژی کمتر شود و فرد داخل آن گرم‌تر بماند.
کیسه خواب مستطیلی
خیلی مناسب فصل‌های سرد سال نیست؛ زیرا به دلیل شکل آن امکان خروج گرما از آن وجود دارد. نسبت به مدل قبل وزن بیشتری دارد، اما برای آن دسته از افرادی که در خواب حرکت بیشتری دارند، گزینه مناسبی است. کیسه خواب دو نفره هم می‌تواند زیر مجموعه‌ای از این مدل باشد. ویژگی جذاب دیگر این مدل کیسه‌ها این است که زیپ دور آن به صورت کامل باز می‌شود و از آنها می‌توان به عنوان پتو یا یک زیر‌انداز گرم استفاده کرد.
۴- وزن و حجم کیسه خواب:
یکی دیگر از مهم ترین فاکتور‌های انتخاب کیسه خواب وزن آن است، که با توجه به نوع و درجه سختی برنامه میزان اهمیت آن کم یا زیاد‌تر می‌شود. مثلا برای آن دسته از طبیعت‌گردانی که قصد کمپینگ چند‌روزه دارند و با ماشین خود سفر می‌کنند حمل کیسه خواب‌هایی با وزن و حجم بیشتر که احتمالا ارزان‌تر هم هستند، مشکلی به وجود نمی‌آورد؛ اما برای افرادی که قصد سفر تنها با یک کوله دارند و مسیر طولانی‌تری را می‌خواهند طی کنند وزن کیسه امری مهم است. گاهی حتی فقط چند گرم کمتر یا بیشتر بر روی مسافتی که طی می شود، تاثیر شایانی دارد. در همین راستا معمولا هر چه وزن کیسه خواب بیشتر شود، حجم آن نیز بیشتر می‌شود. پس به این گزینه نیز در انتخاب خود توجه کنید.
سایر نکاتی که در انتخاب کیسه خواب باید مد‌نظر قرار دهید:
جنسیت: اگر برای کودک خود قصد خرید کیسه خواب دارید، بهتر است مدل‌هایی با قابلیت تنظیم قد را انتخاب کنید تا از اتلاف گرما در داخل کیسه خواب جلوگیری کنید. هر چه کیسه خواب بیشتر سایز بدن شما باشد بهتر در آن گرم می مانید. کیسه خواب‌های مخصوص بانوان نیز به دلیل دوخته‌‌شدن در سایز کوچکتر اتلاف انرژی کمتری دارند.
تنفس‌پذیری: آن دسته از کیسه خواب‌ها را انتخاب کنید که متریال پارچه آنها قابلیت تنفس پذیری بیشتری داشته‌باشند یا تکنولوژی‌های استفاده‌شده در آنها به این امر کمک کند. البته استفاده از یک لاینر در این زمینه به شما کمک بیشتری می‌کند. لاینر، لایه‌ای عایق از جنس پارچه قابل تنفس است که رطوبت و عرق را جذب و از ایجاد بوی نا‌مطلوب جلوگیری می‌کند. بعضی از کیسه خواب‌ها به همین منظور دارای حلقه‌هایی هستند که بتوان لاینر را داخل کیسه خواب فیکس کرد.
سایز بندی: اگر قد خیلی بلند و یا اضافه وزن دارید کیسه خوابی بخرید که دارای سایز‌بندی باشد. سایز‌های بزرگ آنها احتمالا مناسب شما خواهند بود.