ناراحتی گوارشی و به طور کل دستگاه گوارش که حالت تهوع و استفراغ شدید است، معمولاً بدون مقدمه و پیش آگهی و به صورت حاد شروع و با گذشت زمانی اندک بر شدت آن افزوده شده و بعد از مدت کوتاهی کم کم علائم آن فروکش پیدا می‌کند. در این مقاله سعی خواهیم کرد که به بررسی کامل این عارضه درگیر کننده بدن بپردازیم.
علل شایع ابتلا به ناراحتی گوارشی نظیر تهوع و استفراغ شدید چیست؟
- مسمومیت غذایی
- مصرف مقادیر زیادی از الکل و نوشیدنی‌های الکلی
- مصرف برخی از داروهای خاص، مصرف بیش از حد هر نوع دارویی، یا متوقف کردن سریع مصرف یک داروی معمولی که باعث بر هم خوردن نظم بدن فرد مصرف کننده می‌شود.
- مراحل اولیه بارداری
- عفونت در معده، روده‌ها یا سایر ارگان‌ها
- ترومای وارده به سر
- اضطراب یا استرس
- گاستروپارزیس (شرایطی که مانع از خالی شدن معده می‌شود)
- اختلالات متابولیکی مانند اورمی یا نارسایی آدرنال
علل شایع ابتلا به تهوع و استفراغ شدید همراه با درد معده چیست؟
- التهاب آپاندیس، کیسه صفرا، معده، لوزالمعده، کلیه‌ها یا سایر ارگان‌های بدن
- سنگ‌های صفراوی
- وجود باکتری یا انگل در دستگاه گوارش
- حمله قلبی
- زخم معده یا انسداد روده یا پیچش روده
علل شایع ابتلا به تهوع و استفراغ شدید همراه با دیگر علائم و نشانه‌ها چیست؟
فرد مبتلا به این عوارض ممکن است دچار تعریق و رنگ پریدگی پوست، مشکل بیش از حد در هضم و ترشح بزاق باشد. به جز این علائم و نشانه‌ها ممکن است موارد زیر نیز ایجاد شود:
- وجود مشکل در ضربان قلب، جریان خون وارده به عضله قلب، فشار خون یا اینکه در معده فرد مایعاتی وجود دارد
- افزایش فشار یا خونریزی در مغز
- تورم بافت پوشاننده مغز
- میگرن یا تشنج (صرع)
- اختلالات گوش داخلی که باعث ایجاد عدم تعادل در هماهنگی در حرکات بدن می‌شود.
نحوه تشخیص ناراحتی گوارشی نظیر تهوع و استفراغ شدید چیست؟
در ابتدا فرد، مراجعه کننده را معاینه کرده و در مورد سوابق ابتلای به ناراحتی‌های معده از او سؤال می‌کند. از جمله اینکه آخرین باری که فرد دچار تهوع و استفراغ شده است. این علائم و نشانه‌ها قبل از مصرف غذا رخ داده است یا بعد از مصرف غذا؟ فرد چه غذایی مصرف کرده است؟ میزان تهوع و استفراغ چقدر است؟ ایا استفراغ دارای رگه‌های از خون یا غذا و یا دارای بوی زننده است؟ آیا استفراغ دارای رنگ زرد روشن است. همچنین متعاقب این معاینه ممکن است برای پیگیری تشخیص این بیماری‌ها نیاز به این روش‌ها باشد:
- ممکن است از آزمایش خون برای بررسی وجود یا عدم وجود عفونت یا التهاب در بدن فرد استفاده شود.
- از تصاویر اشعه ایکس و یا CT (سی تی اسکن) یا MRI ممکن است برای پیدا کردن یک آسیب یا انسداد در بدن فرد استفاده شود.
روش درمان ناراحتی گوارشی چیست؟
با توجه به اینکه کم آبی (دهیدراتاسیون) می‌تواند نتیجه تهوع یا استفراغ شدید باشد، اولین هدف درمان باید پیشگیری و یا رفع کم آبی در بدن فرد بیمار باشد. همچنین باید هر گونه بیماری یا عارضه‌ای که منجز به استفراغ یا تهوع می‌شوند، باید درمان شوند. درمان اصلی برای متوقف کردن علائم و نشانه‌های بیماری است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یکی از مهم‌ترین روش‌های درمانی استفاده از داروهای درمانی برای متوقف کردن علائم و نشانه‌ها و یا احساس ناراحتی ناشی از این بیماری و همچنین تهوع و استفراغ است که می‌تواند باعث بر هم زدن آرامش در فرد بیمار شود. جدای از این برای خالی کردن محتویات معده از محرک‌های دستگاه گوارش استفاده می‌شود. این رویه می‌تواند باعث برهم خوردن تهوع و استفراغ شود.
- یکی دیگر از روش‌های درمان برطرف کردن علائم کم آبی و دهیدراتاسیون است. هوشیاری کم، واکنش پوستی خفیف و بی حالی مفرط می‌تواند نشانه‌ای از این امر باشد. برای بر طرف کردن این علائم در ابتدا فرد در صورت امکان باید مایعات و آشامیدنی و یا ors را مصرف کند. یک ساشه او آر اس را باید در چهار لیوان آب حل کرد. در صورتی که فرد نتواند آب و مایعات مصرف کند، گزینه بعدی رفع کم آبی بدن و تأمین الکترولیت‌ها استفاده از ورود وریدی مایعات از طریق سرم هایی مانند یک سوم / دو سوم و یا نرمال سالین، دکستروز و… است.
- لوله (Nasogastric ( NG: در این روش یک لوله NG در بینی فرد بیمار قرار گرفته و از طریق گلو به معده فرد می‌رسد. اگر فرد بیماری نتواند مواد مورد نیاز خود را از طریق دهان دریافت کند، مواد غذایی و دارو را می‌توان از طریق لوله NG به بدن رساند. در صورت به خالی بودن معده از محتویات آن در ابتدا با استفاده از دستگاه مکش معده خالی شده و سپس عمل تغذیه از طریق لوله تغذیه انجام می‌شود.
روش پیشگیری یا مدیریت ناراحتی گوارشی چیست؟
الکل و یا نوشیدنی‌های الکی ننوشید: مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث تحریک و یا ناراحتی دستگاه گوارش شود. همچنین مصرف بیش از حد الکل و نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند باعث تهوع و استفراغ حاد در فرد مصرف کننده شود.
کنترل استرس: سردردی که در اثر استرس و عوامل محیطی روانی ایجاد شود می‌تواند باعث ایجاد تهوع و استفراغ در فرد شود. از این رو رفع استرس و اسراحت بیشتر می‌تواند باعث کاهش احتمال به تهوع و استفراغ شود.
بنابر تجویز پزشک مقادیر بیشتری از مایعات مصرف کنید: با توجه به اینکه استفراغ می‌توان باعث ایجاد کم آبی در فرد بیمار شود، از این رو مصرف مایعات می‌تواند باعث بر طرف کردن این عارضه شود. تعیین مقدار مناسبی از مایعات را پزشک معالج و یا کارشناس بهداشت و مراقب سلامت تعیین می‌کند. بدین منظور می‌توان از پودر او آر اس که حاوی نمک و شکر است به صورت محلول در آب استفاده کرد.
وعده‌های غذایی را به صورت کوچکتر از میزان معمول مصرف کنید: به جای مصرف مقادیر زیادی از غذا در فواصل طولانی، سعی کنید که هر ۲-۳ ساعت مقدار کمی غذا مصرف کنید. وجود غذا در معده می‌تواند احتمال ابتلا به تهوع را بیشتر کند.
قبل از مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) با پزشک معالج و یا مراقب سلامت خود صحبت کنید: این داروها در صورت استفاده از برخی داروهای دیگر، یا عارضه‌های پزشکی ممکن است باعث تداخل دارویی و ایجاد مشکلات جدی شوند. ممکن است اگر بیش از حد از دارو استفاده کنید یا از آنها برای مدت طولانی‌تر از آنچه توصیه شده، استفاده کنید ممکن است باعث ایجاد عوارضی در فرد بیمار و یا شدت گرفتن بیماری شود.
موارد ارجاع فوری به پزشک و یا اورژانس پزشکی چیست؟
- وجود خون در استفراغ یا محتویات روده.
- اگر بیمار متعاقب استفراغ شدید قسمت بالایی دستگاه گوارش خود دچار درد ناگهانی و شدیدی در قفسه سینه و بالای شکم خود است.
وجود تورم در گردن و سینه. - اگر فرد دچار سرگیجه، سرما و تشنه بوده و همچنین دچار خشکی چشم و دهان است.
- اگر فرد دچار عدم توانایی در دفع ادرار و یا کم بودن مقادیر اجرا است.
- اگر فرد دچار ضعف عضلانی، گرفتگی ساق پا و وجود مشکل در تنفس است.
- اگر فرد دچار تند تپشی و بالا بودن میزان ضربان قلب به صورتی ناخوشایند است.
- اگر استفراغ بیش از ۴۸ ساعت ادامه پیدا کند.
در چه مواردی باید با پزشک و یا دیگر اعضای تیم درمان تماس گرفت ( و یا به آنها مراجعه کرد)؟
- علی رغم داشتن حالت تهوع و استفراغ فرد با خروج موادی روبرو نیست و گلوی او خشک است.
- حالت تهوع و استفراغ بهتر نشده یا بعد از استفاده از دارو کنترل نمی‌شود.
- به جز موارد بالا اگر فرد در مورد وضعیت سلامت یا مراقبت از خود دچار سؤال و یا تشویش و نگرانی است.
دیگر مسائل مربوط به تصمیم گیری در مورد درمان
در مورد انتخاب گزینه‌های درمان بیمار اختیار دارد که این گزینه‌ها را انتخاب یا رد کرده و یا از ادامه روند درمانی خودداری نماید. لازم است که بیمار در مورد روش‌های درمان و مخاطرات و ایمن بودن آنها با مشورت کند.
منبع: drugs.com
این مقاله به‌طور اختصاصی توسط امین ظهورتبار از گروه نویسندگان مجله قرمز ترجمه و تألیف شده است.