صداهای شکم یا صداهای روده معمولا در مورد صداهای ایجاد شده در روده باریک و روده بزرگ حین فرایند هضم، گفته می‌شود. آنها بوسیله صداهای خاصی مشخص می‌شوند که ممکن است شبیه صداهای آب در حال حرکت داخل لوله‌ها باشد.
صداهای روده در اکثر مواقع یک موضوع کاملا طبیعی هستند. البته صداهای غیر طبیعی، بلند، مکرر یا کمبود صداهای شکم ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای داخل سیستم گوارش باشد.
علائم صداهای شکم
صداهای شکم صداهای ایجاد شده بوسیله روده باریک است. آنها ممکن است بوسیله عبارات زیر توصیف شوند:
- شر شر
- ریزش کردن وسایل
- قار و قور
- صدای خفیف و نازک
علائم همراه با صداهای شکم
صداهای شکم به تنهایی عامل نگرانی نیستند. البته وجود علائم دیگری که همراه صداها ظاهر می‌شود، ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد. این علائم عبارتند از:
- گاز اضافی
- تب
- تهوع
- استفراغ
- اسهال مکرر
- یبوست
- مدفوع خونی
- سوزش سر دل که به داروهای بدون نسخه پاسخ نمی‌دهد
- کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
- احساس سیری
اگر هر کدام از این علائم یا درد شکمی را داشتید، به پزشک مراجعه کنید. مراقبت درمانی می‌تواند از عوارض بالقوه جدی پیشگیری کند.
علتهای صداهای شکم
صداهای شکم که شما می‌شنوید اغلب به حرکت غذا، مایعات، مواد گوارشی و هوای داخل روده‌ها مربوط است.
وقتی روده‌ها غذاها را پردازش و تجزیه می‌کنند، شکم شما ممکن است قار و قور و یا غرش کند. دیواره‌های مسیر دستگاه گوارش اغلب ساخته شده از عضله است. وقتی غذا می‌خورید، دیواره‌ها منقبض می‌شوند تا غذاها را مخلوط کرده و فشار دهند به این صورت می‌توانند آن را هضم کنند. این فرایند حرکات حلقوی نام دارد. حرکات حلقوی عموما مسئول صدای قار و قوری هستند که بعد از غذا خوردن می‌شنوید. این می‌تواند چند ساعت بعد از خوردن و حتی در شب به هنگامی که قصد خوابیدن دارید، اتفاق می‌افتد.
گرسنگی هم می‌تواند موجب صداهای شکم شود. با توجه به مقاله منتشر شده بوسیله متابولسیم و غدد درون ریز، به هنگامی که شما گرسنه هستید، مواد شبه هورمونی در مغز، میل به غذا خوردن را فعال می‌کنند که بعدا پیامهایی به روده‌ها و معده می‌فرستد. در نیتجه، عضلات داخل سیستم گوارشی شما منقبض شده و موجب این صداها می‌شوند.
صداهای شکمی را از می‌توان بصورت طبیعی به دو گروه کم فعالیت یا پر فعالیت طبقه بندی کرد. کم فعالیت یا کاهش صداهای روده معمولا نشان می‌دهد که فعالیت روده‌ای کند شده است. از طرف دیگر، صداهای روده خیلی فعال که بلندتر هستند با افزایش فعالیت روده‌ها ارتباط دارد بطوری که حتی توسط سایر افراد هم شنیده می‌شود. آنها معمولا بعد از غذا خوردن یا به هنگام ابتلا به اسهال رخ می‌دهند.
اگر چه صداهای روده کم فعال و پر فعالیت طبیعی هستند اما تکرار دفعات هر دوی آنها و وجود علائم دیگر ممکن است نشان دهنده یک مشکل در سلامتی باشد.
علتهای دیگر
اکثر صداهایی که شما می‌شنوید به علت هضم طبیعی است اما صداهای شکم همراه با علائم ممکن است به علت یک مشکل جدیتر پیش زمینه یا استفاده از داروهای خاصی باشد.
فعالیت زیاد، فعالیت یا فقدان صداهای روده ممکن است به موارد زیر مرتبط باشد:
- تروما یا ضربه
- یک عفونت داخل دستگاه گوارش
- یک فتق که به هنگامی که بخشی از یک اندام یا بافت را از طریق یک بخش ضعیف شکمی عضله دیواره فشار وارد می‌کند.
- لخته خون یا کاهش جریان خون به روده‌ها
- میزان پتاسیم غیر نرمال خون
- میزان کلسیم غیر نرمال خون
- تومور
- انسداد روده‌ها یا گرفتگی روده‌ها
- کاهش موقت حرکت روده یا انسداد روده
علتهای فعالیت زیاد صداهای روده:
- خونریزی زخمهای گوارشی
- آلرژی غذایی
- عفونتهایی که منجر به التهاب یا اسهال می‌شوند
- استفاده از ملین
- خونریزی در سیستم گوارش
- بیماری التهاب روده بخصوص کرون
علتهای کم فعالیت بودن صداهای شکم یا فقدان صداهای روده:
- زخمهای نفوذ کننده
- داروهای خاص مانند کدئین
- بیهوشی عمومی
- جراحی شکم
- آسیب رادیواکتیو
- صدمه به روده‌ها
- انسداد جزئی یا کامل روده‌ها
- عفونت حفره شکمی یا پریتونیت
آزمونهای تشخیصی برای صداهای شکم
اگر صداهای شکم همراه با علائم دیگری بروز کنند، پزشک شما چندین آزمون را برای تشخیص علت زمینه‌ای انجام خواهد داد. پزشک ممکن است با بررسی شرح حال و پرسیدن چند سوال در مورد دفعات و شدت علائمتان شروع کند. وی از گوشی برای شنیدن هر صدای روده‌ای غیر طبیعی هم استفاده می‌کند. این مرحله شنیداری است. انسداد روده معمولا صداهای بسیار بلندی تولید می‌کند. این صداها اغلب بدون گوشی شنیده می‌شوند. پزشک همچنین بعضی از آزمونهای زیر را هم انجام خواهد داد:
- سونوگرافی
- اندوسکوپی
- آزمایش خون که برای بررسی عفونت، التهاب یا صدمه به اندام انجام می‌شود
درمان صداهای شکم
درمان بستگی به علتهای ایجاد کننده علائم دارد. صداهای طبیعی روده نیازی به درمان ندارند. می‌توانید با محدود کردن مصرف غذاهایی که تولید گاز می‌کنند، صداها را کاهش دهید. این غذاها شامل موارد زیر هستند:
- میوه‌ها
- لوبیاها و بنشن
- شیرین کننده‌های مصنوعی
- نوشیدنی گازدار
- فراورده‌های با غلات کامل
- سبزیجات خاصی مثل کلم، کلم بروکسل و بروکلی
اگر مشکل عدم تحمل لاکتوز دارید از لبنیات اجتناب کنید. بلعیدن هوا بخاطر سریع غذا خوردن، نوشیدن از طریق نی و جویدن آدامس هم می‌تواند منجر به هوای اضافی در سیستم گوارشی شود. پروبیوتیکها ممکن است برای صداهای قار و قور شکم مفید باشند اما فقط در افرادی که مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستند، موثرند. لازم است به خاطر داشته باشید که اکثر این صداها فقط توسط شما شنیده می‌شوند. سایر افراد در مورد آنها یا بی اطلاع هستند یا بی تفاوت.
صداهای شکم و موارد اورژانسی
اگر علائم فوریت درمانی مثل خونریزی، صدمه به روده یا انسداد شدید دارید، لازم است که برای درمان به بیمارستان بروید. در بیمارستان از طریق دهان یا بینی شما در معده یا روده کار گذاشته می‌شود تا آنها را خالی کنند. معمولا بعدا قادر به خوردن یا نوشیدن چیزی نیستید تا به این صورت به روده‌های شما استراحت داده شود.
برای بعضی از افراد، زدن سرم و استراحت دادن به سیستم روده‌ای برای درمان مشکل کافی خواهد بود. برای افراد دیگر ممکن است نیازمند جراحی باشیم. به عنوان مثال اگر یک عفونت جدی یا صدمه به روده‌ها دارید یا اگر روده‌ها بصورت کامل مسدود شده باشند، لازم است که جراحی انجام شود تا مشکل رفع شده و هر گونه صدمه درمان شود.
داروهایی هم برای بیماریهای گوارشی همچون بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو در دسترس هستند. اگر یکی از این مشکلات سلامتی در شما تشخیص داده شود، پزشک داروهایی برایتان تجویز خواهد کرد.
احتمال درمان صداهای شکم
احتمال رفع صداهای شکم بستگی به شدت مشکل دارد. اغلب اوقات و نه همیشه، صداهای داخل سیستم گوارشی طبیعی هستند و نباید موجب نگرانی شما شوند. اگر صداهای شکم شما به نظر غیر طبیعی هستند یا همراه علائم دیگری هستند، فورا به پزشک مراجعه کنید تا خطر اختلالات بعدی را کاهش دهید.
در مواردی نادر، اختلالات خاصی در صورت درمان نشدن می‌تواند کشنده باشد. انسداد روده، بخصوص خطرناک است. انسداد در صورتی که جریان خون به آن بخش قطع شود، می‌تواند منجر به مرگ بافت شود. هر گونه پارگی در معده یا دیواره روده می‌تواند منجر به عفونت در حفره شکم شود. این حالت کشنده است.
بیماری‌ها و عوارض دیگری همچون تومورها یا بیماری کرون ممکن نیازمند کنترل و درمان طولانی مدت باشند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: healthline