معمولاً نمی‌توان به طور دقیق فهمید که دلایل سرطان یک فرد چه هستند و چرا یک نفر به سرطان مبتلا می‌شود و دیگری نه. اما تحقیقات نشان داده است که ممکن است برخی عوامل شانس ابتلا به سرطان را در افراد افزایش دهند.
دلایل و عوامل خطر سرطان شامل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سایر مواد و همچنین رفتارهای خاصی در سبک زندگی است. این عوامل همچنین شامل مواردی هستند که برای ما قابل کنترل نیستند، مانند سن و سابقه خانوادگی. سابقه خانوادگی برخی سرطانها می‌تواند نشانه‌ای از سندرم سرطان ارثی (inherited cancer syndrome) باشد.
سن، وزن، قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا و ژنتیک می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
بیشتر دلایل و عوامل خطر سرطان ابتدا در مطالعات اپیدمیولوژی شناسایی شده‌اند. در این مطالعات، دانشمندان گروه‌های زیادی از افراد را بررسی کرده و افرادی که مبتلا به سرطان هستند را با کسانی که مبتلا نیستند مقایسه می‌کنند.
این مطالعات می‌تواند نشان دهد افرادی که به سرطان مبتلا می‌شوند نسبت به افرادی که به سرطان مبتلا نمی‌شوند، بیشتر یا کمتر عادات سبک زندگی خاصی دارند یا در معرض مواد خاصی قرار گرفته‌اند یا نه.
چنین مطالعاتی به‌تنهایی نمی‌توانند ثابت کنند که رفتار یا ماده خاصی از دلایل سرطان هستند. مثلا، این یافته‌ها می‌تواند یک نتیجه تصادفی باشد، یا دلایل واقعی می‌تواند چیزی غیر از عوامل خطری باشد که ما رصد کرده‌ایم. اما گاهی اوقات این نوع یافته‌ها در رسانه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و این مسأله می‌تواند منجر به ایده‌های غلط درمورد نحوه شروع و گسترش سرطان شود. (در ادامه درباره این شایعات صحبت خواهیم کرد).
وقتی بسیاری از مطالعات به یک رابطه مشابه بین یک دلیل بالقوه و افزایش خطر سرطان اشاره می‌کنند و وقتی یک مکانیسم احتمالی وجود دارد که می‌تواند توضیح دهد که چگونه این دلایل می‌تواند باعث سرطان شود، دانشمندان می‌توانند از رابطه بین این دو اطمینان بیشتری داشته باشند.
لیست زیر شامل عوامل خطر و دلایل بیشتر شناخته‌شده یا احتمالی مربوط به سرطان است. اگرچه می‌توان از برخی از این عوامل خطر جلوگیری کرد، اما برای برخی دیگر – مانند افزایش سن – نمی‌توان کاری انجام داد. محدود کردن قرار گرفتن در معرض عوامل خطری که قابل اجتناب هستند، ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطانها را کاهش دهد.
- در گروه های سنی زیر ۲۰ سال :کمتر از ۲۵ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر
- در افراد ۴۵ تا ۴۹ ساله: حدود ۳۵۰ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر
- در گروه های سنی ۶۰ سال به بالا: بیش از ۱۰۰۰ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر.
بر اساس جدیدترین داده‌های آماری از مؤسسه ملی سرطان آمریکا، میانگین سن تشخیص سرطان ۶۶ سال است. این بدان معناست که نیمی از موارد سرطان در افراد زیر این سن و نیمی دیگر در افراد بالای این سن رخ می‌دهد.
الگوی مشابهی برای بسیاری از انواع رایج سرطان دیده می‌شود. به عنوان مثال برای سرطان سینه میانگین سنی هنگام تشخیص برابر ۶۲ سال، برای سرطان روده بزرگ برابر با ۶۷ سال، برای سرطان ریه ۷۱ سال و برای سرطان پروستات ۶۶ سال است.
اما سرطان در هر سنی قابل تشخیص است. به عنوان مثال، سرطان استخوان بیشتر در کودکان و نوجوانان (افراد زیر ۲۰ سال) دیده می‌شود و حدود یک چهارم موارد در این گروه سنی رخ می‌دهد. ۱۲ درصد از سرطانهای مغز و سایر سیستم‌های عصبی در کودکان و نوجوانان دیده داده می‌شود، در حالی که در کل تنها ۱ درصد سرطان در این گروه سنی رخ می‌دهد. (منبع، بروزرسانی: March 5, 2021)
Photo by Anthony Shkraba from Pexels
الکل و سرطان
نوشیدن الکل می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهان، گلو، مری، حنجره، کبد و سینه را افزایش دهد. هرچه بیشتر مشروب بخورید، این خطر برای شما بیشتر می‌شود. خطر ابتلا به سرطان برای کسانی که هم الکل و هم دخانیات استفاده می‌کنند بسیار بیشتر است.
پزشکان به افرادی که مشروب می‌خورند توصیه می‌کنند که مقدار آن را تا میزان متوسط کاهش دهند. دستورالعمل رژیم فدرال آمریکا نوشیدن متوسط الکل را تا یک نوشیدنی در روز برای زنان و حداکثر دو نوشیدنی در روز برای مردان تعریف می‌کند.
مطرح شده است که برخی از مواد موجود در شراب قرمز مانند رزوراترول دارای خواص ضدسرطانی هستند. با این حال، هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد نوشیدن شراب قرمز خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. (منبع، بروزرسانی: April 29, 2015)
مواد سرطان‌زا
سرطان در اثر تغییراتی که در ژن‌های خاصی ایجاد می‌شود و نحوه عملکرد سلول‌های ما را تغییر می‌دهد اتفاق می‌افتد.
برخی از این تغییرات ژنتیکی به طور طبیعی زمانی اتفاق می‌افتد که DNA در طول فرآیند تقسیم سلولی تکرار شود. اما برخی دیگر در نتیجه قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا هستند که به DNA آسیب می‌رسانند. این مواد ممکن است شامل موادی مانند مواد شیمیایی موجود در دود دخانیات یا اشعه‌هایی مانند اشعه ماوراءبنفش خورشید باشد.
افراد می توانند از قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا مانند دود دخانیات و اشعه خورشید اجتناب کنند. اما اجتناب از عوامل دیگر دشوار است، به ویژه اگر آنها در هوایی که تنفس می‌کنیم، آبی که می‌نوشیم، غذایی که می‌خوریم یا موادی که برای انجام کارهای ضروری‌مان استفاده می‌کنیم، باشند.
دانشمندان در حال بررسی این موضوع هستند که چه عواملی ممکن است باعث ایجاد یا کمک به سرطان شود. درک اینکه کدام مواد مضر هستند و در کجا یافت می‌شوند، می‌تواند به افراد در اجتناب از آنها کمک کند.
بر اساس چهاردهمین گزارش برنامه ملی سم‌شناسی درمورد مواد سرطان‌زا، مواد ذکرشده در زیر جزو محتمل‌ترین عوامل سرطان‌زا هستند که بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارند. صرف اینکه ماده‌ای به عنوان سرطان‌زا تعیین شده است، به این معنی نیست که این ماده لزوماً باعث سرطان می‌شود. عوامل زیادی بر روی ابتلای فرد به سرطان موثر است، از جمله میزان و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن مواد و زمینه ژنتیکی فرد.
- منبع، بروزرسانی ۲۸ دسامبر ۲۰۱۸)
التهاب مزمن به عنوان یکی از دلایل سرطان
التهاب یک واکنش فیزیولوژیکی طبیعی است که باعث التیام بافت آسیب‌دیده بدن می‌شود. یک فرآیند التهابی زمانی شروع می‌شود که مواد شیمیایی توسط بافت آسیب‌دیده آزاد می‌شوند. در پاسخ، گلبول‌های سفید خون موادی را ایجاد می‌کنند که باعث تقسیم و رشد سلول‌ها می‌شود و بافت را بازسازی می‌کند تا به ترمیم آن کمک کند. پس از بهبود زخم، روند التهابی با موفقیت به پایان می‌رسد.
در التهاب مزمن، فرآیند التهابی ممکن است حتی در صورت عدم صدمه نیز شروع شود و به پایان هم نرسد. علت ادامه التهاب همیشه مشخص نیست.
التهاب مزمن می‌تواند ناشی از عفونت‌هایی باشد که درمان نشده‌اند، یا ناشی از واکنش‌های ایمنی غیرطبیعی بدن به بافت‌های طبیعی و یا شرایطی مانند چاقی باشد. التهاب مزمن با گذشت زمان می‌تواند باعث آسیب DNA شده و یکی از دلایل سرطان باشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی مزمن روده، مانند کولیت اولسروز و بیماری کرون، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان روده هستند.
بسیاری از مطالعات بررسی کرده‌اند که آیا داروهای ضدالتهابی مانند آسپرین یا داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهند یا خیر. با این حال، هنوز پاسخ روشنی در دست نیست. (منبع، به‌روزرسانی: ۲۹ آوریل ۲۰۱۵)
Photo by Anthony Shkraba from Pexels
شایعات و باورهای غلط رایج درمورد دلایل سرطان
برخی از ایده‌های رایج درمورد دلایل، نحوه شروع و گسترش سرطان – هر چند از نظر علمی اشتباه است – اما به نظر می‌رسد منطقی باشد، به‌ویژه هنگامی که این ایده‌ها ریشه در نظریه‌های قدیمی دارند. اما ایده‌های اشتباه درمورد دلایل سرطان می‌تواند منجر به نگرانی بی‌مورد شده و حتی مانع تصمیم‌گیری‌های مناسب در پیشگیری و درمان این بیماری شود.
آیا سرطان به معنای حکم اعدام است؟
در ایالات متحده، از دهه ۱۹۹۰ به طور پیوسته احتمال مرگ بر اثر سرطان کاهش یافته است. میزان بقای پنج‌ساله در برخی از سرطانها مانند سرطان سینه، پروستات و تیروئید در حال حاضر ۹۰ درصد یا بیشتر است. میزان بقای ۵ ساله برای همه سرطانها در مجموع در حدود ۶۷ درصد است.
با این حال، مهم است توجه داشته باشید که این نرخ‌ها بر اساس داده‌های تعداد زیادی از افراد است. مدت‌زمان زنده ماندن یک فرد مبتلا به سرطان و مرگ وی بر اثر این بیماری به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله کند شدن یا سریع شدن رشد سرطان، میزان گسترش سرطان در بدن، در دسترس بودن درمان‌های موثر، سلامت کلی فرد و موارد دیگر.
آیا خوردن شکر سرطان را بدتر می‌کند؟
خیر. اگرچه تحقیقات نشان داده‌اند که سلول‌های سرطانی بیشتر از سلول‌های معمولی، قند (گلوکز) مصرف می‌کنند، اما هیچ مطالعه‌ای نشان نداده است که خوردن قند باعث بدتر شدن سرطان می‌شود یا اگر از خوردن قند دست بکشید، بیماری شما بهبود می‌یابد. با این حال، رژیم غذایی با قند بالا ممکن است در افزایش وزن موثر باشد و چاقی یکی از دلایل برخی از سرطانها است.
آیا شیرین کننده‌های مصنوعی باعث سرطان می‌شوند؟
خیر. محققان درمورد ایمنی شیرین‌کننده های مصنوعی (جایگزین‌های قند) ساخارین، سیکلامات، آسپارتام، آسسولفام پتاسیم، سوکرالوز و نئوتام هیچ مدرکی مبنی بر ایجاد سرطان در انسان پیدا نکردند. همه این شیرین‌کننده‌های مصنوعی به جز سیکلامات توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای فروش تأیید شده است.
آیا سرطان مسری است؟
به طور کلی، خیر. سرطان یک بیماری مسری نیست که به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. تنها وضعیتی که در آن سرطان می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود، درمورد پیوند اندام یا بافت است.
فردی که عضو یا بافتی را از اهداکننده‌ای دریافت می‌کند که در گذشته سرطان داشته است، ممکن است در آینده در معرض خطر ابتلا به سرطان مرتبط با پیوند قرار گیرد. با این حال، این خطر بسیار کم است یعنی حدود دو مورد سرطان در هر ۱۰ هزار پیوند عضو. پزشکان از پیوند اندام یا بافت اهداکنندگانی که سابقه سرطان دارند اجتناب می‌کنند.
در برخی افراد، سرطانها ممکن است ناشی از ویروس‌های خاصی (مثلاً برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV ) و باکتری‌ها (مانند هلیکوباکتر پیلوری) باشد. در حالی که ویروس یا باکتری می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود، سرطان‌هایی که گاهی اوقات ایجاد می‌کنند نمی‌توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.
آیا نگرش، ذهن و طرز تفکر من – مثبت یا منفی – در خطر ابتلا یا احتمال بهبودی من مؤثر است؟
تا به امروز، هیچ شواهد علمی قانع‌کننده‌ای وجود ندارد که “نگرش” فرد را با خطر ابتلا یا مرگ ناشی از سرطان مرتبط کند. اگر مبتلا به سرطان هستید، طبیعی است گاهی اوقات احساس ناراحتی، عصبانیت یا دلسردی کنید و در مواقعی دیگر مثبت یا خوش‌بین باشید.
افرادی که نگرش مثبتی دارند ممکن است بیشتر به حفظ روابط اجتماعی و ارتباطات بپردازند و فعالیت فیزیکی و حمایت عاطفی ممکن است به شما در مقابله با سرطان کمک کند.
آیا جراحی سرطان یا بافت‌برداری تومور می‌تواند باعث گسترش سرطان در بدن شود؟
احتمال اینکه جراحی باعث گسترش سرطان به سایر نقاط بدن شود بسیار کم است. جراحان با پیروی از روش‌های استاندارد، از روش‌های خاصی استفاده می‌کنند و در طول جراحی برداشتن تومورها اقدامات زیادی را برای جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی انجام می دهند. مثلا اگر آنها باید بافت‌های سرطانی را در بیش از یک ناحیه از بدن خارج کنند، از ابزارهای جراحی مختلفی برای هر ناحیه استفاده می‌کنند.
آیا اگر بافت‌های سرطانی در معرض هوا قرار گیرند بدتر می‌شوند؟
خیر. قرار گرفتن در معرض هوا باعث رشد سریعتر تومورها و یا گسترش سرطان به سایر نقاط بدن نمی‌شود.
آیا تلفن‌های همراه جزو دلایل سرطان هستند؟
بر اساس بهترین مطالعاتی که تاکنون انجام شده، خیر. سرطان، ناشی از جهش‌های ژنتیکی است و تلفن‌های همراه نوعی انرژی با فرکانس پایین ساطع می‌کنند که به ژن‌ها آسیب نمی‌رساند.
آیا خطوط برق می‌توانند یکی از دلایل سرطان باشند؟
بر اساس بهترین مطالعاتی که تاکنون انجام شده، خیر. خطوط برق هم انرژی الکتریکی و هم انرژی مغناطیسی ساطع می‌کنند. انرژی الکتریکی ساطع‌شده توسط خطوط برق به‌راحتی توسط دیوارها و اجسام دیگر از بین رفته یا تضعیف می‌شود. انرژی مغناطیسی ساطع‌شده از خطوط برق نیز یک نوع تابش با فرکانس پایین است که به ژن‌ها آسیبی نمی‌رساند.
آیا محصولات گیاهی‌ای وجود دارد که بتواند سرطان را درمان کند؟
خیر، اگرچه برخی از مطالعات نشان می‌دهد که درمان‌های جایگزین یا مکمل، از جمله برخی گیاهان دارویی، ممکن است به بیماران در مقابله با عوارض جانبی درمان سرطان کمک کنند، اما هیچ محصول گیاهی برای درمان سرطان موثر واقع نشده است.
در حقیقت، برخی از محصولات گیاهی ممکن است هنگام شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی مضر باشند زیرا ممکن است با نحوه عملکرد این درمان‌ها تداخل داشته باشد. بیماران سرطانی باید با پزشک خود درمورد محصولات دارویی مکمل و جایگزین – از جمله ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی – که استفاده می‌کنند، صحبت کنند.
اگر کسی در خانواده سرطان داشته باشد، آیا افراد دیگر آن خانواده نیز به سرطان مبتلا می‌شوند؟
نه لزوما. سرطان در اثر تغییرات مضر (جهش) در ژن‌ها ایجاد می‌شود. تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد از سرطانها ناشی از جهش‌های مضر است که از والدین فرد به ارث می‌رسد. در خانواده‌هایی که دارای جهش ژنتیکی سرطان‌زا هستند، چند نفر از اعضای خانواده اغلب دچار یک نوع سرطان می‌شوند. این سرطانها سرطانهای “خانوادگی” یا “ارثی” نامیده می‌شوند.
۹۰ تا ۹۵ درصد باقی‌مانده از سرطانها ناشی از جهش‌هایی است که در طول زندگی فرد به عنوان نتیجه طبیعی پیری و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند دود دخانیات ایجاد می‌شود. این سرطانها سرطانهای غیرارثی یا خودانگیخته نامیده می‌شوند.
اگر در خانواده‌ای هیچ کس به سرطان مبتلا نشده است، آیا این بدان معناست که افراد این خانواده در خطر سرطان نیستند؟
خیر. بر اساس آخرین داده‌ها، حدود ۳۸ درصد از مردان و زنان در یک زمانی از زندگی خود به سرطان مبتلا می‌شوند. بیشتر سرطانها ناشی از تغییرات ژنتیکی هستند که در طول زندگی فرد به‌عنوان نتیجه طبیعی پیری و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند در معرض دود دخانیات بودن و اشعه‌ها ایجاد می‌شود. عوامل دیگر، مانند نوع و میزان مواد غذایی مصرف‌شده و ورزش نیز ممکن است بر خطر ابتلا به سرطان تأثیر بگذارند.
آیا ضد عرق‌ها یا دئودورانت‌ها از دلایل ایجاد سرطان سینه هستند؟
خیر. تاکنون بهترین مطالعات هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط مواد شیمیایی که معمولاً در ضد عرق‌ها و دئودورانت‌ها وجود دارند با تغییرات در بافت پستان پیدا نکرده‌اند.
آیا استفاده از رنگ مو خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد؟
هیچ شواهد علمی قانع‌کننده‌ای وجود ندارد که نشان دهد استفاده از رنگ مو خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. با این حال، برخی مطالعات نشان می‌دهد که در آرایشگرانی که به طور مرتب در معرض مقادیر زیادی رنگ مو و سایر محصولات شیمیایی قرار می‌گیرند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه افزایش یابد.
(منبع، تاریخ بروزرسانی منبع: ۲۲ آگوست ۲۰۱۸)
Photo by Anthony Shkraba from Pexels
رژیم غذایی به عنوان یکی از علت های سرطان
دانشمندان بسیاری درباره مواد غذایی و اجزای رژیم غذایی برای ارتباط احتمالی با افزایش یا کاهش خطر سرطان مطالعه کرده‌اند. بسیاری از مطالعات این احتمال را بررسی کرده‌اند که اجزای خاص رژیم غذایی یا مواد مغذی با افزایش یا کاهش خطر سرطان مرتبط هستند. مطالعاتی که بر روی سلول‌های سرطانی در آزمایشگاه و مدل‌های حیوانی انجام شده است گاهی شواهدی را ارائه می‌دهد که برخی ترکیبات مواد غذایی به‌صورت جدا ( و نه در کنار و در تعامل با ترکیبات دیگر) ممکن است سرطان‌زا باشند یا فعالیت ضدسرطانی داشته باشند.
اما به استثنای موارد کمی، مطالعات روی جمعیت انسانی هنوز به طور قطعی نشان نداده است که هر جزء مواد غذایی باعث ایجاد یا محافظت در برابر سرطان می‌شود. گاهی اوقات نتایج مطالعات اپیدمیولوژیک که رژیم‌های غذایی افراد مبتلا و افراد بدون سرطان را مقایسه می‌کند نشان می‌دهد که افراد مبتلا و افراد بدون سرطان در رژیم غذایی‌شان تفاوت‌هایی دارند.
با این حال، این نتایج فقط نشان می‌دهد که اجزای خاصی در رژیم غذایی با میزان خطر ابتلا به سرطان ارتباط دارند، نه این که آن اجزای غذایی مسئول تغییر ریسک یا علت آن باشند. به عنوان مثال، شرکت‌کنندگانی که در مطالعات روی افراد با و بدون سرطان هستند می‌توانند به غیر از رژیم غذایی خود از جهات دیگری نیز متفاوت باشند و ممکن است برخی تفاوت‌های دیگر نیز در سرطان تفاوت ایجاد کنند.
وقتی شواهدی از یک مطالعه اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که یک ماده غذایی خاص با کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است، ممکن است یک آزمایش تصادفی برای آزمایش این احتمال انجام شود. تخصیص تصادفی افراد به گروه‌های مختلف تضمین می‌کند که هرگونه تفاوت بین افرادی که از یک ماده مغذی زیاد یا کم دریافت می‌کنند به دلیل خود مواد مغذی است نه سایر تفاوت‌های ناشناخته. (به دلایل اخلاقی، به طور کلی زمانی که مطالعات تصادفی شواهدی مبنی بر اینکه یک رژیم غذایی ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان ارتباط داشته باشد، انجام نمی‌شود.)
دانشمندان بسیاری درباره افزودنی‌ها، مواد مغذی و سایر اجزای رژیم غذایی و ارتباط احتمالی با خطر سرطان مطالعه کرده‌اند. این مطالعات شامل موارد زیر بوده است:
آکریل‌آمید (Acrylamide)
آکریل‌آمید یک ماده شیمیایی است که در دود دخانیات و در برخی از مواد غذایی یافت می‌شود. ممکن است این ماده هنگامی که برخی از سبزیجات مانند سیب‌زمینی، در دمای بالا گرم شوند تولید شود. مطالعات انجام‌شده بر روی مدل‌های حیوانی نشان داده است که قرار گرفتن در معرض آکریل‌آمید خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان را افزایش می‌دهد. با این حال، هیچ شواهد ثابتی وجود ندارد که نشان دهد قرار گرفتن انسان‌ها در معرض آکریل‌آمید غذایی با خطر ابتلا به سرطان ارتباط دارد.
الکل
اگرچه شراب قرمز به عنوان عاملی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مشهور است، اما هیچ شواهد علمی برای چنین ارتباطی وجود ندارد. همچنین، الکل یکی از دلایل شناخته‌شده برای افزایش سرطان است. مصرف زیاد یا منظم الکل خطر ابتلا به سرطانهای حفره دهان (به استثنای لب)، حلق (گلو)، حنجره (جعبه صدا)، مری، کبد، سینه، روده بزرگ و راست‌روده را افزایش می‌دهد. خطر ابتلا به سرطان با میزان الکل مصرفی فرد افزایش می‌یابد.
آنتی‌اکسیدان‌ها
آنتی‌اکسیدان‌ها مواد شیمیایی هستند که مانع فعالیت سایر مواد شیمیایی موسوم به رادیکال‌های آزاد که ممکن است به سلول‌ها آسیب برساند می‌شوند. تحقیقات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده است که آنتی‌اکسیدان‌های خارجی (exogenous antioxidants) می‌توانند از آسیب رادیکال‌های آزاد که با گسترش سرطان مرتبط هستند جلوگیری کنند، اما تحقیقات روی انسان‌ها به طور قانع‌کننده‌ای نشان نداده است که مصرف مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی می‌تواند خطر ایجاد یا مرگ ناشی از سرطان را کاهش دهد. برخی مطالعات حتی افزایش خطر ابتلا به برخی سرطانها را نشان داده‌اند.
شیرین‌کننده‌های مصنوعی
مطالعاتی در زمینه ایمنی چند شیرین‌کننده مصنوعی از جمله ساخارین، آسپارتام، آسولفام پتاسیم، سوکرالوز، نئوتام و سیکلامات انجام شده است. هیچ شواهد روشنی وجود ندارد که نشان دهد شیرین‌کننده های مصنوعی موجود در ایالات متحده با خطر سرطان در انسان ارتباط دارند.
کلسیم
کلسیم یک ماده معدنی ضروری در رژیم غذایی است که می‌توان آن را از طریق غذا و مکمل‌ها به دست آورد. به طور کلی نتایج تحقیقات رابطه بین مصرف بیشتر کلسیم و کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را تایید می‌کند، اما نتایج این مطالعات همواره سازگار و نامتناقض نبوده است. این که آیا بین مصرف بیشتر کلسیم و کاهش خطرات سرطانهای دیگر مانند سرطان سینه و تخمدان رابطه‌ای وجود دارد یا خیر، مشخص نیست. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف زیاد کلسیم ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.
گوشت کباب‌شده
هنگامی ایجاد می که گوشت ماهیچه‌ای شامل گوشت گاو، گوشت خوک، ماهی و طیور با استفاده از روش‌هایی با درجه حرارت بالا پخته شود برخی از مواد شیمیایی موسوم به HCA و PAH تولید می‌شوند. قرار گرفتن در معرض سطوح بالای HCA و PAH می‌تواند باعث ایجاد سرطان در حیوانات شود. با این حال، مشخص نیست که آیا مصرف این مواد باعث ایجاد سرطان در انسان می‌شود یا خیر.
سبزیجات چلیپایی (cruciferous)
سبزیجات چلیپایی حاوی مواد شیمیایی موسوم به گلوکوزینولات هستند که به ترکیبات مختلفی تجزیه می‌شوند که تحت بررسی اثرات احتمالی ضدسرطانی هستند. برخی از این ترکیبات اثرات ضدسرطانی را در سلول‌ها و حیوانات نشان داده‌اند، اما نتایج مطالعات انجام‌شده بر روی انسان‌ها کمتر روشن و قطعی بوده است.
فلوراید
فلوراید موجود در آب از پوسیدگی دندان جلوگیری کرده و حتی می‌تواند باعث معکوس کردن روند پوسیدگی دندان شود. بسیاری از مطالعات انجام‌شده روی انسان و حیوانات هیچ ارتباطی بین آب حاوی فلوراید و خطر سرطان نشان نداده است.
چای
چای حاوی ترکیبات پلی‌فنول، به‌ویژه کاتچین‌ها است که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی هستند. نتایج مطالعات اپیدمیولوژیک که ارتباط بین مصرف چای و خطر ابتلا به سرطان را مورد بررسی قرار داده است، قطعی نیست. چند آزمایش بالینی درمورد مصرف چای و پیشگیری از سرطان انجام شده است و نتایج آنها نیز غیرقطعی بوده است. درمورد چای و سرطان در اینجا بیشتر بخوانید.
ویتامین دی
ویتامین D به بدن کمک می‌کند تا از کلسیم و فسفر برای ساخت استخوان‌ها و دندان‌ها استفاده کند. این ماده در درجه اول از طریق قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید به دست می‌آید، اما می‌توان آن را از برخی غذاها و مکمل‌های غذایی نیز دریافت کرد. مطالعات اپیدمیولوژیک انجام‌شده بر روی افراد نشان داده است که دریافت بیشتر ویتامین D یا سطوح بالاتر این ویتامین در خون ممکن است با کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ مرتبط باشد، اما نتایج مطالعات تصادفی (randomized studies) غیرقطعی بوده است.
( منبع، به‌روزرسانی منبع: ۲۹ آوریل ۲۰۱۵)
هورمون‌ها به عنوان یکی از دلایل سرطان
استروژن‌ها که گروهی از هورمون‌های جنسی زنانه هستند برای انسان‌ها سرطان‌زا شناخته شده‌اند.
اگرچه این هورمون‌ها نقش‌های فیزیولوژیکی اساسی در زنان و مردان دارند، اما با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطانها نیز مرتبط هستند. به عنوان مثال، هورمون‌درمانی یائسگی (استروژن به همراه پروژستین (progestin)، که نسخه مصنوعی هورمون پروژسترون زنانه است) می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان را افزایش دهد. هورمون‌درمانی یائسگی به‌تنهایی با استروژن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد و فقط در زنانی که هیسترکتومی کرده‌اند استفاده می‌شود.
زنانی که به درمان هورمونی در دوران یائسگی فکر می‌کند باید درباره خطرات و مزایای احتمالی این روش با پزشک خود صحبت کند.
همچنین مطالعات نشان داده است که خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان، به استروژن و پروژسترون ساخته‌شده در تخمدان‌ها (معروف به استروژن و پروژسترون درونی) مربوط می‌شود.
قرار گرفتن در معرض طولانی‌مدت و/یا سطوح بالای این هورمون‌ها با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط است. افزایش این هورمون‌ها می‌تواند به دلیل شروع زودرس قاعدگی، دیر رسیدن به یائسگی، افزایش سن در اولین بارداری و عدم زایمان باشد. درواقع، زایمان یک عامل محافظتی برای سرطان سینه است.
دی‌اتیل‌استیلبسترول (DES) نوعی استروژن است که بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۱ در ایالات متحده به برخی از زنان باردار داده می‌شد تا از سقط جنین، زایمان زودرس و مشکلات مربوط به بارداری جلوگیری کند. زنانی که در دوران بارداری از DES استفاده کرده بودند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه بودند و دختران آنها در معرض خطر سرطان واژن یا دهانه رحم بودند. تأثیرات احتمالی بر پسران و نوه‌های زنانی که در دوران بارداری از DES استفاده کرده‌اند، در حال مطالعه است.
(منبع، تاریخ بروزرسانی منبع: April 29, 2015)
Photo by Anthony Shkraba from Pexels
سرکوب سیستم ایمنی به عنوان یکی از دلایل سرطان
بسیاری از افرادی که عمل پیوند اعضا دارند و عضو دریافت می‌کنند از داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی استفاده می‌کنند تا بدن این اعضا را پس نزند. این داروهای “سرکوب‌کننده سیستم ایمنی” باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن کمتر بتواند سلول‌های سرطانی را تشخیص داده و از بین ببرد یا با عفونت‌هایی که باعث سرطان می‌شوند مبارزه کند. عفونت با ویروس HIV نیز سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند و خطر ابتلا به برخی سرطانها را افزایش می‌دهد.
تحقیقات نشان داده است که دریافت‌کنندگان پیوند اعضا در معرض افزایش ریسک تعداد زیادی از سرطانهای مختلف هستند. برخی از این سرطانها می‌توانند توسط عوامل عفونی ایجاد شوند، در حالی که برخی دیگر اینطور نیستند.
چهار سرطان شایع در بین دریافت‌کنندگان پیوند که در این افراد بیشتر از عموم مردم رخ می‌دهد شامل لنفوم غیرهوچکین (NHL مخفف non-Hodgkin lymphoma) و سرطانهای ریه، کلیه و کبد است. NHL می‌تواند در اثر عفونت ویروس اپشتین‌بار (EBV مخفف Epstein-Barr virus) و سرطان کبد می‌تواند در اثر عفونت مزمن با ویروس‌های هپاتیت B و هپاتیت C ایجاد شود. عموما اینطور نیست که سرطان ریه و کلیه با عفونت ارتباط داشته باشد.
در افراد مبتلا به HIV/AIDS خطر ابتلا به سرطانهای ناشی از عوامل عفونی مانند ویروس اپشتین‌بار ( EBV)، ویروس تبخال انسانی ۸ یا ویروس مرتبط با سارکوم کاپوزی، HBV و HCV، که باعث سرطان کبد می‌شوند ؛ و ویروس پاپیلومای انسانی، که باعث سرطانهای دهانه رحم، مقعد، دهان و حلق و دیگر سرطانها می‌شود، افزایش می‌یابد. عفونت HIV همچنین با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌هایی که تصور نمی‌شود ناشی از عوامل عفونی باشد مانند سرطان ریه، در ارتباط است. (منبع، بروزرسانی: April 29, 2015)
عوامل عفونی به عنوان یکی از دلایل سرطان
برخی عوامل عفونی از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها می‌توانند یکی از دلایل سرطان باشند یا خطر ایجاد سرطان را افزایش دهند. برخی از ویروس‌ها می‌توانند سیگنال‌دهی را مختل کنند. سیگنال‌دهی به طور معمول رشد و تکثیر سلولی را در کنترل نگه می‌دارد. همچنین برخی از عفونت‌ها سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و بدن را در برابر سایر عفونت‌های سرطان‌زا ضعیف می‌کند. برخی از ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها نیز باعث التهاب مزمن می‌شوند که یکی از دلایل احتمالی سرطان است.
اکثر ویروس‌هایی که با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط هستند می‌توانند از طریق خون و یا مایعات دیگر بدن از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. همانطور که در ادامه توضیح داده شده است، می‌توانید با واکسیناسیون، نداشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده و استفاده نکردن از سوزن مشترک، خطر این نوع ابتلا را کاهش دهید.
در ادامه درباره عوامل عفونت‌زای زیر صحبت خواهیم کرد:
- منبع ، تاریخ به‌روزرسانی منبع: ۴ مارس ۲۰۱۹)
Photo by Anthony Shkraba from Pexels
چاقی به عنوان یکی از دلایل سرطان
در افراد مبتلا به چاقی خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان، از جمله سرطانهای سینه (در زنانی که یائسه شده‌اند)، روده بزرگ، راست‌روده، آندومتر (پوشش داخلی رحم)، مری، کلیه، لوزالمعده و کیسه صفرا می‌تواند افزایش یابد.
برعکس چاقی یعنی داشتن رژیم غذایی سالم، داشتن فعالیت بدنی و حفظ وزن سلامتی می‌تواند خطر ابتلا به برخی سرطانها را کاهش دهد. این رفتارهای سالم همچنین برای کاهش خطر بیماری‌های دیگر مانند بیماری‌های قلبی، دیابت نوع دو و فشار خون بالا مهم است. (منبع، بروزرسانی: April 29, 2015)
رابطه تابش امواج و تشعشعات آنها با سرطان
تشعشع طول موج‌های معینی که تابش یونیزه نامیده می‌شود، دارای انرژی کافی برای آسیب رساندن به DNA و ایجاد سرطان است. تشعشع یونیزه‌کننده شامل رادون (Radon)، اشعه ایکس ، اشعه گاما و سایر اشعه‌های پرانرژی است. دیده نشده است که اشعه‌های کم‌انرژی و غیر یونیزه‌کننده مانند نور مرئی و انرژی تلفن‌های همراه، باعث ایجاد سرطان در افراد شود.
رادون
رادون یک گاز رادیواکتیو است که توسط سنگ‌ها و خاک منتشر می‌شود. رادون هنگام تجزیه عنصر رادیواکتیو رادیوم ایجاد می‌شود. رادیوم نیز خود با تجزیه عناصر رادیواکتیو اورانیوم و توریم تشکیل می‌شود. افرادی که در معرض سطوح بالای رادون قرار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه هستند.
اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که در سنگ‌ها و خاک آن میزان زیادی رادون وجود دارد، می‌توانید خانه خود را از نظر این گاز آزمایش کنید. استفاده از آزمایشات خانگی رادون آسان است و هزینه زیادی ندارد. اکثر فروشگاه‌های ابزارآلات کیت تست آن را می‌فروشند. راه‌های زیادی برای کاهش میزان رادون در خانه به میزان ایمن وجود دارد.
اشعه ایکس و سایر منابع تابشی دیگر
اشعه‌های پرانرژی مانند اشعه ایکس، اشعه گاما، ذرات آلفا ، ذرات بتا و نوترون‌ها می‌توانند به DNA آسیب زده و یکی از دلایل ایجاد سرطان باشند. این تشعشعات می‌توانند در حوادث نیروگاه‌های هسته‌ای و هنگام ساخت، آزمایش یا استفاده از سلاح‌های اتمی آزاد شوند.
برخی از روش‌های پزشکی مانند اشعه ایکس قفسه سینه، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) ، اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) و پرتودرمانی نیز می‌توانند باعث آسیب به سلول شده و منجر به سرطان شوند. با این حال، خطرات ناشی از این روش‌های پزشکی بسیار ناچیز است و منفعت ناشی از آنها تقریباً همیشه بیشتر از خطرات آن است.
اگر فکر می‌کنید به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه در معرض ابتلا به سرطان هستید، با پزشک خود مشورت کنید. افرادی که سی تی اسکن انجام میدهند باید با پزشکان خود درمورد ضرورت انجام و خطرات و مزایای آن صحبت کنند. بیماران سرطانی می‌توانند با پزشکان خود درمورد اینکه چگونه پرتودرمانی می‌تواند در آینده خطر ابتلا به سرطانهای بعدی را افزایش دهد، صحبت کنند. (منبع، بروزرسانی: March 7, 2019)
ارتباط نور خورشید و سرطان
برای محافظت در برابر آفتاب، ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن و هر دو ساعت یکبار یا بعد از شنا و تعریق، کرم ضدآفتاب را روی پوست خود بمالید.
خورشید، لامپ‌های آفتابی و اتاقک‌های برنزه‌کننده همه اشعه ماوراءبنفش (UV) را منتشر می‌کنند. قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش باعث پیری زودرس پوست و ایجاد آسیب‌هایی می‌شود که می‌تواند منجر به سرطان پوست شود.
افراد در هر سنی و با هر رنگ پوستی باید مدت زمانی که در زیر نور آفتاب می‌گذرانند، به‌ویژه بین اواسط صبح و بعد از ظهر را محدود کنند و از سایر منابع تابش اشعه ماوراءبنفش مانند تخت‌های برنزه‌کننده خودداری کنند. به خاطر داشته باشید که اشعه ماوراءبنفش توسط ماسه، آب، برف و یخ منعکس می‌شود و می‌تواند از شیشه‌ها و پنجره‌ها عبور کند. اگرچه سرطان پوست در بین افراد با رنگ پوست روشن شایع‌تر است، اما افراد با هر رنگ پوستی می‌توانند به سرطان پوست مبتلا شوند، از جمله افرادی که دارای پوست تیره هستند.
برای محافظت از پوست‌تان در برابر نور خورشید نکات زیر را رعایت کنید:
- کرم‌های ضدآفتاب با فاکتور حفاظتی (SPF) حداقل ۱۵ استفاده کنید (برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند از محصولاتی با SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید.) مقدار توصیه‌شده ضدآفتاب را ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن، روی پوست خود بمالید و هر دو ساعت یکبار یا بعد از شنا یا تعریق تمدید کنید.
به خاطر داشته باشید که اشعه خورشید:
- منبع، تاریخ بروزرسانی منبع: ۱ مه ۲۰۲۰ )
Photo by Tara Winstead from Pexels
دخانیات به عنوان یکی از دلایل سرطان
مصرف دخانیات یکی از دلایل اصلی سرطان و مرگ ناشی از سرطان است. افرادی که از دخانیات استفاده می‌کنند یا به طور منظم در معرض دود دخانیات هستند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند، زیرا دود دخانیات دارای مواد شیمیایی زیادی هستند که به DNA آسیب می‌رسانند.
مصرف دخانیات باعث ایجاد انواع مختلفی از سرطان، از جمله سرطان ریه، حنجره، دهان، مری، گلو، مثانه، کلیه، کبد، معده، لوزالمعده، روده بزرگ و راست‌روده و دهانه رحم و همچنین لوسمی حاد میلوئیدی (acute myeloid leukemia) می‌شود. در افرادی که از دخانیات بدون دود (دخانیات جویدنی) استفاده می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان دهان، مری و لوزالمعده افزایش می‌یابد.
سطح ایمن در مصرف دخانیات وجود ندارد. از افرادی که از هر نوع فرآورده دخانی استفاده می‌کنند اکیداً خواسته می‌شود که آن را ترک کنند. افرادی که دخانیات را فارغ از سن، ترک می‌کنند، در مقایسه با افرادی که به مصرف دخانیات ادامه میدهند ، امید به زندگی بیشتری دارند. همچنین ترک دخانیات در زمان تشخیص سرطان، خطر مرگ را کاهش می‌دهد. (منبع، تاریخ بروزرسانی منبع: January 23, 2017)
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: سایت موسسه ملی سرطان آمریکا
(National Cancer Instituteat the National Institutes of Health, “Risk Factors for Cancer” , Updated: December 23, 2015)