همان‌طور که ممکن است شما هم شنیده باشید بیماری آلزایمر هیچ درمانی ندارد و داروهای موجود برای بیماری آلزایمر فقط برای مدیریت علائم این بیماری و به تعویق انداختن این علائم هستند. ما برای کسب اطلاعات معتبر در زمینه‌های داروهای بیماری آلزایمر به سایت موسسه ملی سالمندی آمریکا مراجعه کرده و مقاله‌ی حاضر را تهیه کرده‌ایم. همچنین در انتهای مقاله درباره نکات عمومی مصرف دارو در سالمندان صحبت کرده‌ایم. بنابراین با ما همراه باشید و در انتها نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
مقدمه
در افراد سالم، تمام احساسات، حرکات، افکار، خاطرات و احساسات نتیجه سیگنال‌هایی هستند که از میلیاردها سلول عصبی یا نورون در مغز عبور می‌کنند. سایر سلول‌های مغز، مانند آستروسیت‌ها (astrocytes) و میکروگلیا (microglia)، ضایعات را پاک کرده و به سلامت نورون‌ها کمک می‌کنند.
در یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر، که ابتدایی‌ترین شکل زوال عقل است، تغییرات سمی ایجادشده در مغز این تعادل سالم را از بین می‌برد. این تغییرات ممکن است سال‌ها یا حتی دهه‌ها قبل از اولین علائم زوال عقل رخ دهد.
محققان بر این باورند که این فرآیند شامل دو پروتئین به نام‌های بتا-آمیلوئید (beta-amyloid) و تاو (tau) است که به‌نوعی باعث سمی شدن مغز می‌شوند.
به نظر می‌رسد که در بیماری آلزایمر پروتئین تاو به‌صورت غیرطبیعی تجمع می‌یابد و در نهایت درون نورون‌ها گره‌هایی ایجاد می‌کند. بتا-آمیلوئید هم به‌أرامی به‌صورت توده‌هایی بین نورون‌ها پلاک‌هایی را ایجاد می‌کند. با رسیدن سطح آمیلوئید به نقطه اوج خودش، پروتئین تا هم به‌صورت سریع در سراسر مغز منتشر میشود.
اما ممکن است پروتئین‌های تاو و بتا-آمیلوئید تنها عوامل دخیل در آلزایمر نباشند. تغییرات دیگری که بر مغز تأثیر می‌گذارند هم ممکن است در طول زمان در این فرآیند نقش داشته باشند:
- ممکن است سیستم عروقی نتواند خون و مواد مغذی کافی را به مغز برساند.
- ممکن است مغز فاقد گلوکز مورد نیاز برای تقویت فعالیت خود باشد.
- زمانی که سلول‌های میکروگلیال نمی‌توانند ضایعات و زباله‌های مغز را پاک کنند و آستروسیت‌ها به میکروگلیای فرسوده واکنش نشان می‌دهند التهاب مزمن ایجاد میشود.
در نهایت، نورون‌ها توانایی خود را برای برقراری ارتباط از دست می‌دهند. با مرگ نورون‌ها، مغز تحلیل می‌رود و این فرآیند از قسمت هیپوکامپ مغز، بخشی از مغز که برای یادگیری و حافظه مهم است، شروع میشود. در مراحل ابتدایی این بیماری افراد، از دست دادن حافظه، اختلال در تصمیم‌گیری و مشکلات زبانی را تجربه می‌کنند.
با مرگ نورون‌های بیشتری در سراسر مغز، فرد مبتلا به آلزایمر به تدریج توانایی تفکر، به خاطر سپردن، تصمیم‌گیری و عملکرد مستقل را از دست می‌دهد.
دستیابی به درک عمیق‌تر مکانیسم‌های مولکولی و سلولی – و نحوه تعامل آن‌ها – برای توسعه درمان‌های موثر حیاتی است. در شناسایی عوامل زمینه‌ای مختلف، پیشرفت‌های زیادی حاصل شده است. پیشرفت‌های ایجادشده در تصویربرداری مغز به ما این امکان را می‌دهد مسیر تغییر پلاک‌ها و گره‌ها را ببینیم.
نشانگرهای زیستی مایع و خون در بدن درباره زمان شروع بیماری و چگونگی پیشرفت آن اطلاعاتی را ارائه می‌دهند. همچنین درمورد زمینه‌های ژنتیکی این بیماری و اینکه ژنتیک چگونه می‌تواند بر مسیرهای بیولوژیکی خاصی تأثیر بگذارد، اطلاعات خوبی بدست آمده است.
این پیشرفت‌ها توسعه و آزمایش درمان‌های نویدبخش جدید را امکان پذیر می‌کند، مانند:
- داروهایی که افزایش پروتئین‌های تاو و آمیلوئید در مغز را کاهش داده یا پاک می‌کنند
- درمان‌هایی که سیستم عروقی، متابولیسم گلوکز و التهاب را هدف قرار می‌دهند
- مداخلات سبک زندگی، مانند ورزش یا رژیم غذایی
- رویکردهای رفتاری مانند مشارکت اجتماعی که ممکن است سلامت مغز را افزایش دهد
تحقیقات به سرعت در حال حرکت است و به روزی که بتوانیم زوال عقل را به تاخیر بیندازیم یا حتی از ویرانگری آن جلوگیری کنیم نزدیک می‌شویم.
درمان بیماری آلزایمر
آلزایمر یک بیماری پیچیده است و تاکنون هیچ دارو یا مداخله‌ای که در تمام افراد مبتلا به این بیماری با موفقیت آن را درمان کند وجود ندارد. با این حال، در سال‌های اخیر، دانشمندان در فهم بهتر این بیماری و آزمایش و توسعه درمان‌های جدید، از جمله چند دارو که در مراحل پایانی کارآزمایی‌های بالینی هستند، پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند.
برای کمک به مدیریت علائم افراد مبتلا به بیماری آلزایمر قبلا چند دارو توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تأیید شده است. و در ۷ ژوئن ۲۰۲۱، FDA برای جدیدترین دارو تأییدیه سریعی را منتشر کرد. این دارو آدوکانوماب نام دارد و در کاهش رسوبات آمیلوئید مغز کمک‌کننده است و ممکن است به کند کردن پیشرفت آلزایمر کمک کند، اگرچه هنوز نشان داده نشده است که بر علائم یا نتایج بالینی، مانند پیشرفت زوال شناختی یا زوال عقل، تأثیرگذار است.
اکثر داروهای کشف‌شده برای افرادی که در مراحل اولیه یا میانی آلزایمر هستند کارایی دارند. با این حال، مهم است که بدانیم هیچ یک از داروهایی که امروزه در دنیا موجود هستند آلزایمر را درمان نمی‌کنند.
داروهای آلزایمر خفیف تا متوسط
اگرچه هیچ درمانی برای آلزایمر وجود ندارد اما درمان‌های موجود می‌توانند علائم آلزایمر را مورد هدف قرار داده و برای مدت طولانی‌تری آرامش و استقلال را برای افراد مبتلا به این بیماری فراهم کرده و شرایط را برای مراقبان آن‌ها تسهیل کند.
یرای علائم خفیف تا متوسط آلزایمر سه دارو با نام‌های گالانتامین (Galantamine)، ریواستیگمین (rivastigmine) و دونپزیل (donepezil) موجود هستند. این داروها مهارکننده‌های کولین‌استراز (cholinesterase) هستند و ممکن است در کاهش یا کنترل برخی علائم شناختی و رفتاری بیماران مبتلا به آلزایمر کمک‌کننده باشند.
دانشمندان هنوز به‌طور کامل نمی‌دانند مهارکننده‌های کولین‌استراز چگونه عمل می‌کنند، اما تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که این داروها از تجزیه استیل‌کولین (acetylcholine) جلوگیری می کنند. استیل‌کولین یک ماده شیمیایی در مغز است که برای حافظه و تفکر مهم است.
با پیشروی بیماری آلزایمر، مغز استیل‌کولین کمتری تولید می‌کند. از آنجایی که مهارکننده‌های کولین‌استراز از روش مشابهی عمل می‌کنند، تغییر دارو ممکن است نتایج قابل توجهی متفاوت نداشته باشد، اما ممکن است بدن فرد مبتلا به آلزایمر به یکی از داروها بهتر از بقیه واکنش دهد.
آدوکانوماب تنها داروی موثر در علائم بیماری الزایمر است که در حال حاضر مورد تایید است. این دارو درواقع یک آنتی‌بادی است که پروتئین بتا-آمیلوئید را مورد هدف قرار داده و به کاهش پلاک‌های آمیلوئید (ضایعات مغزی ایجادشده توسط بیماری آلزایمر) کمک می‌کند.
برای تعیین اثربخشی آدوکانوماب، مطالعات بالینی فقط در افراد مبتلا به آلزایمر که در مراحل اولیه یا اختلالات شناختی خفیف هستند انجام شده است. محققان به بررسی اینکه آیا این دارو در طول زمان بر میزان زوال شناختی افراد تأثیر می‌گذارد ادامه می‌دهند.
پزشکان قبل از تجویز آدوکانوماب نیاز به اسکن PET یا تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی دارند تا بررسی کنند که آیا در مغز رسوبات آمیلوئید وجود دارد یا خیر. این روش های تشخیصی می‌تواند به پزشکان کمک کند تا قبل از تجویز دارو، تشخیص دقیقی برای آلزایمر داشته باشند.
وقتی فردی از آدوکانوماب استفاده می‌کند، ممکن است پزشک یا متخصص او برای نظارت بر عوارض جانبی این دارو مانند تورم یا خونریزی در مغز، به MRI نیاز داشته باشد. دانشمندان در حال بررسی و آزمایش چند داروی بالقوه دیگر برای درمان اختلال شناختی خفیف یا آلزایمر اولیه هستند.
برنامه تایید سریع FDA
آدوکانوماب از طریق برنامه تایید سریع سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده است. این برنامه برای تایید زودهنگام داروهایی که برخی بیماری‌های جدی را درمان می‌کنند، مسیری را فراهم می‌کند. این تاییدیه به افراد مبتلا به این بیماری کمک می‌کند زودتر به درمان دسترسی پیدا کنند.
تایید آدوکانوماب بر اساس توانایی این دارو در کاهش آمیلوئید در مغز بوده است. هنگام استفاده از مسیر تأیید سریع، شرکت‌های دارویی برای تعیین اینکه آیا واقعاً پس از تأیید دارو مزایای بالینی دارد یا خیر ملزم به انجام مطالعات اضافی هستند. اگر کارآزمایی‌های بعدی نتواند مزایای بالینی مورد انتظار را تأیید کند، FDA ممکن است تأیید دارو را لغو کند. انتظار می‌رود نتایج فاز ۴ کارآزمایی بالینی آدوکانوماب تا اوایل سال ۲۰۳۰ در دسترس باشد.
داروهای آلزایمر متوسط تا شدید
برای درمان بیماری آلزایمر متوسط تا شدید دارویی با نام ممانتین (memantine)، که یک آنتاگونیست NMDA (مخفف N-methyl D-aspartate) است، تجویز میشود. اثر اصلی این دارو کاهش علائم است. کاهش علائم می‌تواند به برخی از افراد کمک کند تا عملکردهای روزانه خاصی را برای مدتی طولانی‌تری بتوانند به‌صورت مستقل انجام دهند.
به عنوان مثال، ممانتین ممکن است بتواند به فردی که در مراحل متوسط بیماری است کمک کند تا توانایی خود برای استفاده مستقل از حمام را برای چند ماه دیگر حفظ کند. این استقلال هم برای فرد مبتلا به آلزایمر و هم برای مراقبین او مفید است.
دانشمندان معتقدند ممانتین با تنظیم گلوتامات (glutamate)، که یک ماده شیمیایی مهم در مغز است، عمل می‌کند. وقتی مقدار گلوتامات در مغز بیشازحد شود، ممکن است منجر به مرگ سلول‌های مغزی شود. از آنجایی که نحوه‌ی عملکرد آنتاگونیست‌های NMDA متفاوت از مهارکننده‌های کولین‌استراز است، می‌توان این دو نوع دارو را با هم تجویز کرد.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان آلزایمر متوسط تا شدید دونپزیل (donepezil)، پچ ریواستیگمین (rivastigmine) و داروی ترکیبی ممانتین و دونپزیل را هم تایید کرده است.
اطلاعات دارویی داروهای بیماری آلزایمر
نام دارو: Aducanumab
- نوع دارو:ایمونوتراپی اصلاح‌کننده بیماری است و برای درمان اختلالات شناختی خفیف یا آلزایمر خفیف تجویز میشود.
- نحوه عملکرد: با حذف بتا-آمیلوئید غیر طبیی به کاهش تعداد پلاک‌ها در مغز کمک می‌کند.
- عوارض جانبی: ناهنجاری‌های تصویربرداری مرتبط با آمیلوئید (ARIA)، که می‌تواند منجر به تجمع مایع یا خونریزی در مغز شود؛ همچنین سردرد، سرگیجه، افتادن، اسهال، گیجی
- نوع انتقال دارو به بدن: تزریق داخل وریدی. دوز مورد نیاز بر اساس وزن فرد تعیین میشود؛ هر چهار هفته یکبار تزریق میشود؛ در بیشتر افراد با دوز کمتر شروع میشود و در طی یک دوره زمانی مقدار دارو را افزایش می‌دهند تا به دوز کامل نسخه برسد.
نام دارو: Donepezil
- نوع دارو: مهارکننده کولین‌استراز است و برای درمان علائم آلزایمر خفیف، متوسط و شدید تجویز میشود.
- نحوه عملکرد: از تجزیه استیل کولین در مغز جلوگیری می‌کند.
- عوارض جانبی: تهوع، استفراغ، اسهال، گرفتگی عضلات، خستگی، کاهش وزن
- نوع انتقال داو به بدن: به صورت مصرف قرص. یک بار در روز، در صورت تحمل بدن، مقدار مصرف ممکن است به مرور زمان افزایش یابد.
نام دارو: Rivastigmine
- نوع دارو: مهارکننده کولین‌استراز است و برای درمان علائم آلزایمر خفیف، متوسط و شدید تجویز میشود.
- نحوه عملکرد: از تجزیه استیل‌کولین و بوتیریل‌کولین (butyrylcholine: یک ماده شیمیایی در مغز شبیه استیل‌کولین) در مغز جلوگیری می‌کند.
- عوارض جانبی: تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش وزن، سوء‌هاضمه، ضعف عضلانی
- نوع انتقال دارو به بدن: کپسول: دو بار در روز؛ در صورت تحمل بدن، ممکن است به مرور زمان، در فواصل زمانی دو هفته‌ای دوز دارو افزایش یابد. پچ: یک بار در روز؛ در صورت تحمل بدن، مقدار دوز ممکن است در طول زمان، در فواصل زمانی چهار هفته‌ای، افزایش یابد.
نام دارو: Memantine
- نوع دارو: آنتاگونیست N-متیل D-آسپارتات یا NMDA (مخفف N-methyl D-aspartate) است و برای درمان علائم آلزایمر متوسط تا شدید تجویز میشود.
- نحوه عملکرد: اثرات سمی مربوط به گلوتامات اضافی را کاهش داده و فعال‌سازی گلوتامات را تنظیم می‌کند.
- عوارض جانبی: سرگیجه، سردرد، اسهال، یبوست، گیجی
- نوع انتقال دارو به بدن: قرص: یک بار در روز؛ در صورت تحمل بدن، مقدار و دفعات مصرف ممکن است افزایش یابد (تا دو بار در روز). محلول خوراکی: دوز مشابه قرص . کپسول پیوسته‌رهش: یک بار در روز، در صورت تحمل بدن، مقدار مصرف ممکن است به مرور زمان، در فواصل زمانی حداقل یک هفته‌ای افزایش یابد.
نام دارو: داروی ترکیبی memantine و donepezil
- نوع دارو: آنتاگونیست NMDA و مهارکننده کولین‌استراز است و برای درمان علائم آلزایمر متوسط تا شدید تجویز میشود.
- نحوه عملکرد: اثرات سمی مربوط به گلوتامات اضافی را کاهش داده و از تجزیه استیل‌کولین در مغز جلوگیری می‌کند.
- عوارض جانبی: سردرد، تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، بی‌اشتهایی
- نوع انتقال دارو به بدن: کپسول پیوسته‌رهش: یک بار در روز؛ دوز اولیه بستگی به این دارد که آیا فرد در حال حاضر دوز ثابت ممانتین و/یا دونپزیل مصرف کرده است یا خیر؛ در صورت تحمل بدن، ممکن است به مرور زمان، در فواصل زمانی یک هفته‌ای دوز دارو افزایش یابد.
نام دارو: Galantamine
- نوع دارو: مهارکننده کولین‌استراز است و برای درمان علائم آلزایمر خفیف تا متوسط تجویز میشود.
- نحوه عملکرد: از تجزیه استیل‌کولین جلوگیری و گیرنده‌های نیکوتین را تحریک می‌کند تا استیل‌کولین بیشتری در مغز آزاد شود.
- عوارض جانبی: تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش اشتها، سرگیجه، سردرد
- نوع انتقال دارو به بدن: قرص: دو بار در روز؛ در صورت تحمل بدن، ممکن است در طول زمان، در فواصل حداقل چهار هفته‌ای دوز دارو افزایش یابد. کپسول پیوسته‌رهش: دوز کپسول مشابه قرص است اما یک بار در روز مصرف میشود.
دوز و عوارض جانبی داروهای بیماری آلزایمر
پزشکان معمولاً درمان بیماران را با دوزهای پایین دارو شروع می‌کنند و به‌تدریج دوز را بر اساس میزان تحمل بدن بیمار افزایش می‌دهند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است افراد خاصی از دوزهای بالاتر داروهای آلزایمر بهره‌مند شوند.با این حال، هر چه دوز دارو بالاتر باشد، احتمال بروز عوارض جانبی بیشتر خواهد بود.
هنگام شروع دارو، بیماران باید تحت نظر باشند. همه این داروها دارای عوارض جانبی احتمالی از جمله تهوع، استفراغ، اسهال، واکنش‌های آلرژیک و از دست دادن اشتها هستند. هر گونه علائم غیرعادی را فوراً به پزشک تجویزکننده گزارش دهید. هنگام مصرف هر دارویی حتی ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی، پیروی از دستورات پزشک مهم است. همچنین قبل از افزودن یا تغییر هر دارویی به پزشک خود اطلاع دهید.
مدیریت علائم رفتاری بیماری آلزایمر
علائم رفتاری رایج در بیماران مبتلا به آلزایمر شامل بیقراری، بی‌خوابی، سرگردانی، پرخاشگری، اضطراب و افسردگی است. دانشمندان در حال بررسی دلیل بروز این علائم و مطالعه درمان‌های – دارویی و غیردارویی – جدید برای مدیریت آن‌ها هستند. تحقیقات نشان داده است درمان علائم رفتاری بیماری آلزایمر می‌تواند زندگی بیماران را راحت‌تر کرده و کار مراقبان را آسان‌تر کند.
کارشناسان معتقدند که داروهای درمان این مشکلات رفتاری باید تنها پس از محک زدن سایر روش‌هایی که شامل دارو نمی‌شوند استفاده شوند.
دارو هایی که در افراد مبتلا به آلزایمر باید بااحتیاط مصرف شوند
برخی از داروها مانند داروهای خواب‌آور، داروهای ضداضطراب، ضدتشنج‌ها و داروهای ضد روان‌پریشی وجود دارند که فرد مبتلا به بیماری آلزایمر فقط تحت شرایط خاصی باید آن‌ها را مصرف کند:
- بعد از اینکه پزشک تمام خطرات و عوارض دارو را توضیح داده باشد
- گزینه‌های غیر دارویی ایمن‌تر به درمان مشکل کمک نکرده باشند
افراد مبتلا به آلزایمر و مراقبان آن‌ها باید به‌دقت مراقب عوارض جانبی این داروها باشند.
داروهای خواب‌آور برای کمک به خوابیدن و در خواب ماندن افراد استفاده میشود. افراد مبتلا به آلزایمر نباید به‌طور منظم از این داروها استفاده کنند زیرا سردرگمی فرد و احتمال افتادن او بیشتر میشود. به‌جای آن سعی کنید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی به بهبود خواب فرد کمک کنید.
داروهای ضداضطراب برای درمان بیقراری استفاده میشود. این داروها می‌توانند باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه، افتادن و گیجی شوند. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند که فقط برای مدت کوتاهی مصرف شوند.
داروهای ضدتشنج داروهایی هستند که گاهی برای درمان پرخاشگری شدید استفاده می‌شوند. عوارض جانبی این داروها ممکن است باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه، نوسانات خلقی و گیجی شود.
داروهای ضدروان‌پریشی داروهایی هستند که برای درمان پارانویا، توهم، بیقراری و پرخاشگری استفاده می‌شوند. عوارض جانبی استفاده از این داروها می‌تواند جدی باشد، از جمله افزایش خطر مرگ در برخی از افراد مسن مبتلا به زوال عقل. این داروها باید فقط زمانی به افراد مبتلا به آلزایمر داده شوند که پزشک تأیید کند علائم فرد شدید هستند.
مدیریت داروها برای فرد مبتلا به آلزایمر
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر برای درمان خودِ بیماری، تغییرات خلقی یا رفتاری و سایر شرایط پزشکی دارو مصرف می‌کنند. مراقبان افراد مبتلا به آلزایمر باید اطمینان حاصل کنند که دارو های بیماری آلزایمر به‌طور ایمن و صحیح مصرف می‌شوند. در این مقاله چند نکته برای کمک به مدیریت داروها برای فرد مبتلا به آلزایمر ارائه شده است.
اصول اولیه را بیاموزید
هر دارویی (نسخه‌ای و بدون نسخه) که فرد مبتلا به بیماری آلزایمر مصرف می‌کند را بشناسید. از پزشک یا داروساز بپرسید:
- چرا از این دارو استفاده میشود؟
- چه اثرات مثبتی را باید جستجو کنم و در چه مدت‌زمانی؟
- فرد چه مدت باید آن را مصرف کند؟
- دوز دارو چقدر است و هر چند وقت یک بار باید دارو را مصرف کند؟
- اگر فرد مصرف یک دوز (یکبار مصرف دارو) را فراموش کند چه کاری باید انجام دهد؟
- عوارض جانبی داروها چیست و برای هر کدام چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
- آیا در صورت مصرف این دارو با داروهای دیگر چه مشکلاتی ممکن است ایجاد شود؟
اگر فهرست کاملی از داروها داشته باشید، مدیریت داروها آسان‌تر است. فهرست باید نام دارو، پزشکی که آن دارو را تجویز کرده، میزان مصرف داروها و تعداد دفعات مصرف آن را نشان دهد. فهرست داروها را در مکانی امن در خانه نگه دارید، و یک کپی برای نگهداری در کیف خود تهیه کرده یا تصویر آن را در تلفن خود ذخیره کنید و هنگام مراجعه به پزشک یا داروساز، آن را همراه خود داشته باشید.
افراد مبتلا به آلزایمر هنگام شروع مصرف داروی جدید باید تحت نظر باشند. دستورالعمل‌های پزشک را دنبال کنید و علائم غیرعادی را فوراً گزارش دهید. همچنین قبل از افزودن یا تغییر هر دارویی به پزشک اطلاع دهید.
از داروها به صورت ایمن استفاده کنید
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر اغلب برای مصرف داروهای خود به کمک نیاز دارند. اگر فرد، تنها زندگی می‌کند، ممکن است لازم باشد با او تماس بگیرید و به او یادآوری کنید یا یادداشت هایی در خانه‌ی او بگذارید. داشتن یک جعبه قرص به شما امکان می دهد تا قرص‌ها را هر روز در یک مکان قرار دهید. برخی از جعبه‌قرص‌ها با آلارم‌هایی همراه هستند که به فرد یادآوری می‌کند داروها را مصرف کند.
با بدتر شدن آلزایمر، باید داروهای فرد را مورد توجه قرار دهید، همچنین باید مطمئن شوید که فرد داروها را مصرف می‌کند یا داروها را به او داده میشود.
برخی از افراد مبتلا به آلزایمر برای درمان مشکلات رفتاری مانند بیقراری، اضطراب، افسردگی، مشکلات خواب و پرخاشگری دارو مصرف می‌کنند. کارشناسان عقیده دارند داروهایی که برای درمان مشکلات رفتاری تجویز می‌شوند باید تنها پس از آزمایش سایر راهکارهایی که از دارو استفاده نمی‌کنند استفاده شوند. درمورد اینکه کدام داروها بی‌خطرتر و مؤثرتر هستند با پزشک صحبت کنید.
مهم است که درمورد این نوع داروها نکات زیر را بدانید:
- از کمترین دوز ممکن استفاده کنید.
- مراقب عوارض جانبی مانند گیجی و افتادن باشید.
- چند هفته اجازه دهید تا دارو اثر کند.
توصیه میشود افراد مبتلا به آلزایمر از داروهای آنتی‌کولینرژیک (anticholinergic) استفاده نکنند. این داروها برای درمان بسیاری از مشکلات پزشکی مانند مشکلات خواب، گرفتگی معده، بی‌اختیاری، آسم، بیماری حرکتی و اسپاسم عضلانی استفاده میشود.
عوارض جانبی مانند گیجی می‌تواند برای فرد مبتلا به آلزایمر جدی و خطرناک باشد. این داروها نباید به افراد مبتلا به آلزایمر داده شود. می‌توانید در مورد گزینه‌های دیگر با پزشک صحبت کنید. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- ایپراتروپیوم (Ipratropium) – نام تجاری Atrovent
- دیمن‌هیدرینات (Dimenhydrinate) – نام تجاری Dramamine
- دیفن‌هیدرامین (Diphenhydramine) – شامل نام‌های تجاری مانند Benadryl و Nytol
برخی از افراد، به‌خصوص آن‌هایی که در مراحل آخر بیماری آلزایمر هستند، ممکن است در بلع قرص‌ها مشکل داشته باشند. در این مورد، از داروساز بپرسید که آیا می‌توان دارو را خرد کرده یا به صورت مایع مصرف کرد. در ادامه برای اطمینان از مصرف ایمن داروها راهکارهایی ارائه شده است:
- تمام داروها را در بسته نگه دارید.
- بررسی کنید که برچسب روی هر بطری دارای نام و دوز دارو، نام بیمار و تاریخ انقضا باشد.
- اگر درمورد هر دارویی سوالی دارید با پزشک یا داروساز تماس بگیرید.
دارو های درمان بیماری آلزایمر
برای کمک به مدیریت علائم افراد مبتلا به بیماری آلزایمر چند دارو توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تایید شده است. این داروها ممکن است در برخی افراد به کند کردن برخی از مشکلات مانند از دست دادن حافظه کمک کنند. کاهش سرعت از دست دادن حافظه می‌تواند به بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر اجازه دهد تا برای مدت طولانی‌تری راحت‌تر و مستقل‌تر زندگی کنند.
در سال ۲۰۲۱، FDA داروی جدیدی به نام aducanumab را تأیید کرد. این دارو به کاهش رسوب آمیلوئید ( amyloid) در مغز افراد مبتلا به آلزایمر کمک می‌کند، اما هنوز نشان داده نشده است که بر علائم یا پیامدهای بالینی مانند پیشرفت زوال شناختی یا زوال عقل تأثیر بگذارد.
بیشتر داروها برای افرادی که در مراحل اولیه یا میانی آلزایمر هستند بهترین کارایی را دارند. با این حال، درک این نکته مهم است که هیچ یک از این داروها نمی‌توانند آلزایمر را درمان یا متوقف کنند.
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر شرایط پزشکی دیگری مانند دیابت، فشار خون بالا یا بیماری قلبی نیز دارند و ممکن است داروهای مختلفی را برای این شرایط مصرف کنند. پیگیری همه من بسیار مهم است. مهم است که تمام داروهایی که فرد بیمار مصرف می‌کند را ردیابی کنید و در هر بار ویزیت، لیست را با خود همراه داشته باشید.
سوالات مهمی درباره مصرف داروها در افراد مسن
افراد بالای ۶۵ سال بیشتر از هر گروه سنی دیگری تمایل به مصرف دارو دارند. از آنجایی که افراد مسن ممکن است همزمان تعدادی بیماری داشته باشند، مصرف انواع مختلفی از داروها برای آن‌ها رایج است. در این مقاله به پاسخ سوالات رایجی که افراد مسن ممکن است درمورد داروهای خود داشته باشند و همچنین نحوه‌ی مصرف ایمن داروها می‌پردازیم.
سوالات:
- با وجود اینکه حواسم هست که مثل همیشه داروهایم را مصرف کنم، اما انگار داروهایم مثل گذشته موثر نیستند، چه اتفاقی ممکن است افتاده باشد؟
- چرا باید درمورد داروهای گیاهی، ویتامین‌ها و داروهای بدون نسخه (OTC) که مصرف می‌کنم، با پزشکم صحبت کنم؟
- چرا باید مواد فعال موجود در داروهایم را پیگیری کنم؟
- دکتر من در نسخه من از اختصارات استفاده کرده است، اما من مطمئن نیستم که به چه معنا هستند. چگونه می‌توانم معنی ان‌ها را بفهمم؟
- عوارض جانبی چیست؟
- از زمانی که قرص‌های جدیدم را شروع کرده‌ام به‌شدت دچار معده‌درد می‌شوم، بعضی روزها آنقدر حالم بد میشود که فکر می‌کنم دارو را مصرف نکنم، چه کار کنم؟
- مصرف داروها با معده خالی به چه معناست؟
- اکنون حالم بهتر است آیا قطع مصرف دارو اشکالی ندارد؟
۱. با وجود اینکه حواسم هست که مثل همیشه داروهایم را مصرف کنم، اما داروهایم مثل گذشته موثر نیستند، چه اتفاقی ممکن است افتاده باشد؟
با افزایش سن، در بدن تغییرات طبیعی اتفاق می‌افتد. مثلا آب بدن و کشش ماهیچه‌ها را از دست می‌دهید. همچنین، کلیه‌ها و کبد ممکن است مانند دوران جوانی به‌سرعت داروها را وارد سیستم بدن نکنند. این بدان معناست که بسیاری از داروها در افراد مسن متفاوت عمل می‌کنند. مثلا ممکن است بیشتر طول بکشد تا داروها از سیستم بدن خارج شوند. اگر فکر می‌کنید داروی شما آنطور که باید کار نمی‌کند با پزشک خود صحبت کنید.
۲. چرا باید درمورد داروهای گیاهی، ویتامین‌ها و داروهای بدون نسخه (OTC: مخفف over-the-counter) که مصرف می‌کنم با پزشکم صحبت کنم؟
بسیار مهم است که درمورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید. مصرف برخی از داروهای OTC همراه با داروهای تجویزی شما می‌تواند خطرناک باشد. برای مثال، در صورت مصرف وارفارین برای مشکلات قلبی، نباید آسپرین مصرف کنید.
برخی از داروهای OTC، ویتامین‌ها در صورت استفاده زیاد یا همراه با برخی داروهای دیگر می‌توانند منجر به مشکلات جدی و خطرناک شوند. ترکیب داروها بدون مشورت با پزشک می‌تواند عواقب جدی به‌دنبال داشته باشد.
۳. چرا باید مواد فعال موجود در داروهایم را پیگیری کنم؟
درمورد اینکه در داروهای تجویزی و OTCی که مصرف می‌کنید چه مواد موثره‌ای وجود دارد تحقیق کنید تا بیش از یک دارو که حاوی یک ماده فعال (ها) است را مصرف نکنید. به‌عنوان مثال، اگر شربت سرفه شما حاوی استامینوفن است، آن را همزمان با مسکن حاوی استامینوفن مصرف نکنید. مصرف بیش از یک داروی که حاوی ماده فعال یکسان هستند می‌تواند منجر به دریافت بیشازحد آن ماده شود و به کبد شما آسیب رسانده یا منجر به سایر مشکلات جدی سلامتی شود.
۴. دکتر من در نسخه من از اختصارات استفاده کرده است، اما من مطمئن نیستم که به چه معنا هستند. چگونه می‌توانم معنی ان‌ها را بفهمم؟
پزشکان و داروسازان اغلب از اختصارات یا اصطلاحاتی استفاده می‌کنند که ممکن است برای ما آشنا نباشند. در ادامه برخی از رایج‌ترین اختصاراتی که روی برچسب داروهای تجویزی خود مشاهده می‌کنید، توضیح داده شده است:
- p.r.n : در صورت نیاز
- q.d : هر روز
- b.i.d : دو بار در روز
- t.i.d سه بار در روز
- q.i.d : روزی چهار بار
- a.c : قبل از غذا
- p.c : بعد از غذا
- h.s : موقع خواب
- p.o : از طریق دهان
۵. عوارض جانبی چیست؟
علائم یا احساس‌های ناخواسته یا غیرمنتظره مانند ناراحتی معده، خواب‌آلودگی و سرگیجه که هنگام مصرف دارو اتفاق می‌افتد، عوارض جانبی نامیده میشود. برخی از عوارض جانبی درست زمانی که دارو را شروع می‌کنید اتفاق می‌افتند، برخی دیگر فقط هر چند وقت یکبار اتفاق می‌افتند. اگر این اتفاق افتاد به پزشک خود بگویید. ممکن است پزشکتان بتواند داروی دیگری را تجویز کند یا از روش‌های دیگری در مقابله با عوارض جانبی به شما کمک کند.
۶. از زمانی که قرص‌های جدیدم را شروع کرده‌ام به‌شدت دچار معده‌درد می‌شوم، بعضی روزها آنقدر حالم بد میشود که فکر می‌کنم دارو را مصرف نکنم، چه کار کنم؟
قبل از قطع مصرف داروها، درمورد عوارض جانبی آن با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است پزشک نکاتی را بداند که بتواند کمک‌کننده باشد، مانند خوردن یک میان‌وعده سبک همراه با قرص‌های خود. بنابراین قبل از قطع دارو با پزشک خود درمورد تغییر داروها صحبت کنید.
۷. مصرف داروها با معده خالی به چه معناست؟
مصرف داروها با معده خالی به این معنی است که قرص‌های خود را باید ۲ ساعت قبل از غذا یا ۲ ساعت بعد از غذا مصرف کنید.
دو مثال:
- اول غذا بخورید و ۲ ساعت بعد قرص‌ها را بخورید: اگر ساعت ۸ صبحانه می‌خورید تا ساعت ۱۰ صبح صبر کنید و بعد قرص‌هایتان را بخورید.
- یا ابتدا قرص‌ها را بخورید و ۲ ساعت بعد غذا بخورید: اگر ساعت ۸ صبح قرص‌های خود را خوردید تا ساعت ۱۰ صبح صبر کنید و بعد غذا بخورید.
۸. اکنون حالم بهتر است،می‌توانم داروهایم را قطع کنم؟
خیر، حتی اگر احساس بهتری دارید، نباید مصرف داروی تجویزی خود را قطع کنید، مگر اینکه پزشکتان بگوید مشکلی ندارد.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منابع:
National Institute on Aging, How Is Alzheimer’s Disease Treated, Content reviewed: July 08, 2021
National Institute on Aging, Video: How Alzheimer’s Changes the Brain, Content reviewed: August 30, 2017
National Institute on Aging, Medicines: Common Questions Answered, Content reviewed: May 23, 2017
National Institute on Aging, Managing Medicines for a Person With Alzheimer’s, Content reviewed: August 25, 2021