ممکن است شما هم با افزایش سن، نگران افزایش خطر زوال عقل بوده و در این زمینه سوالاتی داشته باشید: آیا برای جلوگیری از آلزایمر، اقدامات خاصی وجود دارد؟ آیا کاری هست که بتوانم برای کاهش خطر ابتلا به آلزایمر انجام دهم؟ جواب صریح این است که در حال حاضر هیچ رویکردی وجود ندارد که بتواند به‌طور موثری بیماری آلزایمر و زوال عقل را درمان یا از آن پیشگیری کند. با این حال، مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، ممکن است اقداماتی وجود داشته باشد که بتوانید به کاهش خطر ابتلا به آن کمک کنید.
عامل خطر چیست؟
عامل خطر (risk factor) چیزی است که می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهد. برخی از عامل خطرها را می‌توان کنترل کرد در حالی‌که برخی دیگر را نه. به‌عنوان مثال، یک فرد نمی‌تواند سن خود را کنترل کند، که بزرگترین عامل خطر شناخته‌شده برای آلزایمر و زوال عقل است. یکی دیگر از عوامل خطر غیر قابل کنترل، ژن‌های فرد است. ژن‌ها ساختارهایی در سلول‌های بدن ما هستند که از والدین به فرد منتقل می‌شوند. تغییرات در ژن – حتی تغییرات کوچک – می‌تواند باعث بیماری شود.
نژاد و جنسیت نیز عواملی هستند که بر ریسک این بیماری تأثیر می‌گذارند. تحقیقات نشان می‌دهد که آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، سرخپوستان آمریکایی و بومیان آلاسکا بالاترین میزان زوال عقل را دارند و این عوامل خطر می‌تواند برای زنان و مردان متفاوت باشد. امروزه محققان درباره‌ی این موضوع تحقیق می‌کنند که چه چیزی پشت این تفاوت‌ها نهفته است.
با این حال، افراد، رفتار و سبک زندگی خود، که می‌تواند بر خطر ابتلا به بیماری‌های خاص تأثیر بگذارد را می‌توانند کنترل کنند . به‌عنوان مثال، فشار خون بالا یک عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی است. کاهش فشار خون با تغییر شیوه زندگی یا دارو می‌تواند به کاهش خطر بیماری قلبی و حمله قلبی در فرد کمک کند.
برای تعیین اینکه کدام عوامل خطر می‌توانند از یک بیماری یا شرایط خاص جلوگیری کنند، محققان برای شناسایی ارتباط بین عوامل مختلف ابتدا مطالعات مشاهده‌ای را انجام داده و سپس آزمایشات بالینی با دقت کنترل‌شده را انجام می‌دهند. به‌عنوان مثال، محققان ابتدا ارتباط بین فشار خون بالا و حملات قلبی را شناسایی کردند و سپس آزمایش‌های بالینی را تکمیل کردند تا مشخص کنند که کاهش فشار خون یک فرد واقعاً احتمال حمله قلبی را کاهش می‌دهد یا نه. این بدان معنا نیست که افرادی که فشار خون خود را کاهش می‌دهند قطعاً دچار حمله قلبی نمی‌شوند. اما به‌طور قابل توجهی این احتمال را کاهش می‌دهند.
درمورد آلزایمر و زوال عقل، هیچ عامل رفتاری یا شیوه زندگی به سطحی نرسیده است که محققان بتوانند بگویند: این عامل قطعا از این بیماری جلوگیری می‌کند. اما راه‌های امیدوارکننده‌ای وجود دارد.
در مورد کاهش خطر زوال عقل و آلزایمر چه می‌دانیم؟
تعداد افراد مسن آمریکایی در حال افزایش است، بنابراین پیش‌بینی می‌شود تعداد افراد مبتلا به زوال عقل افزایش یابد. با این حال، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که میزان بروز زوال عقل – به معنی موارد جدید در یک جمعیت و در یک دوره زمانی مشخص – در برخی مکان‌ها از جمله در ایالات متحده کاهش یافته است.
بر اساس مطالعات مشاهده‌ای، عواملی مانند رفتارهای سبک زندگی سالم و سطح تحصیلات بالاتر ممکن است در چنین کاهشی مؤثر باشند. اما علت و معلول هنوز نامشخص است و چنین عواملی باید در یک کارآزمایی بالینی آزمایش شوند تا ثابت شود که آیا می‌توانند از زوال عقل پیشگیری کنند یا خیر.
یک مقاله‌ی مروری، شواهد حاصل از کارآزمایی‌های بالینی که درمورد تغییرات رفتاری و سبک زندگی برای جلوگیری یا به تاخیر انداختن آلزایمر بود را ارزیابی کرد. این بررسی، برای سه نوع تغییر رفتاری (موسوم به مداخلات)، شواهدی «دلگرم‌کننده اما غیرقطعی» یافت:
- فعالیت بدنی،
- کنترل فشار خون،
- آموزش شناختی.
یافته‌های این مطالعات به این معناست که مداخلات در این زمینه‌ها به اندازه کافی امیدوارکننده است که محققان باید برای یادگیری بیشتر به بررسی آن‌ها ادامه دهند. محققان برای تعیین اینکه آیا این عوامل – و در چه مقدار یا در چه اشکالی – می‌توانند از زوال عقل جلوگیری کنند،به بررسی این مداخلات و سایر مداخلات ادامه می‌دهند.
برای جلوگیری از آلزایمر چه کارهای می توانم انجام دهم؟
اگرچه هیچ درمان موثر یا روش جلوگیری اثبات‌شده‌ای برای آلزایمر و زوال عقل وجود ندارد اما به‌طور کلی، داشتن یک سبک زندگی سالم ممکن است به برآورده کردن عوامل خطر مرتبط با این بیماری‌ها کمک کند.
فشار خون بالا را کنترل کنید. فشار خون بالا یا پرفشاری خون اثرات مضری بر قلب، عروق خونی و مغز دارد و خطر سکته مغزی و زوال عقل عروقی را افزایش می‌دهد. درمان فشار خون بالا با دارو و تغییر شیوه زندگی سالم، مانند ورزش و ترک سیگار، ممکن است به کاهش خطر زوال عقل کمک کند.
قند خون را مدیریت کنید. سطوح قند خون یا گلوکز بالاتر از حد طبیعی می‌تواند منجر به دیابت شود و ممکن است خطر بیماری قلبی، سکته مغزی، اختلالات شناختی و زوال عقل را افزایش دهد. انتخاب غذای سالم، ورزش منظم، ترک سیگار و بررسی و رصد کردن سطح گلوکز می‌تواند به مدیریت قند خون کمک کند.
وزن سلامتی خود را حفظ کنید. اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به مشکلات مربوط به سلامتی مانند دیابت و بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. فعال بودن ( از نظر فیزیکی) و انتخاب غذاهای سالم می‌تواند به حفظ وزن سلامتی کمک کند.
رژیم غذایی سالم داشته باشید. ترکیبی از میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل، گوشت بدون چربی و غذاهای دریایی، چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون، محصولات لبنی کم‌چرب یا بدون چربی را در برنامه‌ی غذایی خود جای دهید و سایر چربی‌ها و قندها را محدود کنید.
فعالیت بدنی خود را در سطح خوبی نگه دارید. فعالیت بدنی فواید زیادی برای سلامتی دارد، مانند کمک به جلوگیری از اضافه وزن و چاقی، بیماری قلبی، سکته مغزی و فشار خون بالا. حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشید.
از نظر ذهنی فعال بمانید. بسیاری از فعالیت‌ها می‌توانند به فعال نگه داشتن ذهن شما کمک کنند، از جمله خواندن، بازی‌های فکری، کاردستی یا سرگرمی جدید، یادگیری یک مهارت جدید، کارهای داوطلبانه و معاشرت.
با خانواده و دوستان در ارتباط باشید. ارتباط با افراد و درگیر شدن در فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند از انزوای اجتماعی و تنهایی، که با ابتلا به زوال شناختی و بیماری آلزایمر مرتبط است، جلوگیری کند.
مشکلات شنوایی را درمان کنید. کاهش شنوایی ممکن است در افراد مسن بر خطر عوامل شناختی و زوال عقل تأثیر بگذارد و تعامل با دیگران را دشوارتر کند. گوش‌های خود را از صداهای بلند محافظت کنید تا از کم‌شنوایی جلوگیری کنید و در صورت نیاز از سمعک استفاده کنید.
مراقب سلامت روحی و جسمی خود باشید. این مراقبت شامل انجام غربالگری‌های سلامتی توصیه‌شده، مدیریت مسائل مزمن مانند افسردگی یا کلسترول بالا و بررسی منظم این موارد با پزشک خانواده است.
خوب بخوابید. خوب خوابیدن هم برای ذهن و هم برای بدن شما مهم است. سعی کنید هر شب هفت تا هشت ساعت بخوابید. اگر خواب کافی ندارید، کم می‌خوابید یا فکر می‌کنید ممکن است دچار اختلال خواب باشید، با پزشک خود صحبت کنید.
کمتر الکل مصرف کنید. نوشیدن بیش‌ازحد الکل می‌تواند منجر به زمین خوردن و بدتر شدن شرایط سلامتی مانند دیابت، فشار خون بالا، سکته مغزی، از دست دادن حافظه و اختلالات خلقی شود.
مصرف دخانیات را متوقف کنید. در هر سنی که هستید، ترک سیگار می‌تواند سلامت شما را بهبود بخشد و خطر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های ریوی را کاهش دهد.
محققان نمی‌توانند به‌طور قطعی بگویند که آیا ایجاد تغییرات بالا در شیوه زندگی از آلزایمر جلوگیری می‌کند یا خیر، اما این تغییرات برای سلامتی شما مفید است و همه‌ی آن‌ها بخشی از انتخاب‌های سالم هستند که با افزایش سن می‌توانید اتخاذ کنید.
مراقب درمان های کاذب و شایعات درمان و جلوگیری از آلزایمر باشید
اگرچه ممکن است تبلیغات محصولاتی را ببینید که نویدبخش بهبود سلامت مغز و جلوگیری از زوال عقل هستند، اما درمورد چنین محصولاتی محتاط باشید. در حال حاضر هیچ محصولی وجود ندارد که به‌طور موثر از آلزایمر یا زوال عقل پیشگیری یا آن را درمان کند. قبل از استفاده از هر دارو یا مکمل جدیدی با پزشک خود مشورت کنید.
موضوع تحقیقات آبنده درباره جلوگیری از زوال عقل چیست؟
برای یافتن راه‌هایی برای کمک به پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. تحقیقات آینده ممکن است بتواند مشخص کند که برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن این بیماری در برخی افراد مداخلات خاصی مورد نیاز است، اما در برخی افراد دیگر ممکن است بر اساس عوامل خطر فردی به ترکیبی از درمان‌ها نیاز باشد. درک عوامل خطر و انتخاب‌هایی که اکنون می‌توانید انجام دهید برای سلامت فعلی و آینده شما مهم است.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز