بیماری ژیاردیازیس: عامل بیماری، راه‌های انتقال، پیشگیری و درمان
دقیقه مطالعه
بیماری ژیاردیازیس یک بیماری اسهالی است که به‌وسیله ژیاردیا لامبلیا که یک انگل (تک‌یاخته) میکروسکوپی است ایجاد می‌شود. ژیاردیا لامبلیا یک انگل است یعنی یک ارگانیسم است که برای زنده ماندن از دیگران تغذیه می‌کند. هنگامی‌که یک فرد یا حیوان (به‌عنوان‌مثال، گربه، سگ، گاو، گوزن و ببر) به این تک‌یاخته آلوده می‌شود، انگل در روده زندگی می‌کند و از طریق مدفوع منتقل می‌شود. البته این تک‌یاخته گاهی اوقات در خارج از بدن گاهی ممکن است چند هفته یا چند ماه زنده بماند. ژیاردیا را می‌توان در هر منطقه‌ای در سراسر جهان پیدا کرد. در این مقاله به معرفی و بررسی کامل این تک‌یاخته و عفونت و بیماری حاصل از آن می‌پردازیم.
افراد چگونه به بیماری ژیاردیازیس مبتلا می شود و عامل این بیماری چگونه منتشر می شود؟
ژیاردیازیس می‌تواند از طریق راه‌های زیر انتقال پیدا کند:
• بلع ژیاردیا از سطوح (از قبیل دستشویی حمام، جداول، جایگزین کردن پوشک یا از طریق اسباب‌بازی) که حاوی مدفوع (خلط) فرد یا حیوان آلوده، قابل‌انتقال است.
• آب آشامیدنی یا استفاده از یخ ساخته‌شده از منابع آب درجایی که ژیاردیا لامبلیا ممکن است زندگی کند (به‌عنوان‌مثال، آب ناسالم نشده یا تصفیه نشده از دریاچه‌ها، جریان‌ها یا چاه‌ها).
• نوشیدن آب ناسالم در هنگام شنا کردن یا بازی در آب که ممکن است در آن انگل ژیاردیا زندگی کند، به‌ویژه در دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، چشمه‌ها، حوضچه‌ها و جریان‌ها
• خوردن غذایی که حاوی انگل ژیاردیا لامبلیا است.
• داشتن تماس باکسی که مبتلابه بیماری ژیاردیازیس است.
• سفر به کشورهایی که ژیاردیازیس رایج است.
هر چیزی که در تماس با مدفوع (خلط) انسان یا حیوانات آلوده باشد، می‌تواند با انگل ژیاردیا آلوده شود. هنگامی‌که انگل بلع می‌شود، افراد آلوده می‌شوند. ممکن نیست که از طریق تماس با خون افراد به این انگل آلوده شوند.
نشانه‌های ابتلا به بیماری ژیاردیازیس چیست؟
• اسهال
• وجود گاز یا نفخ
• مدفوع چرب (اسهال چرب یا همان استئاچوره)
• گرفتگی معده یا شکم (کرامپ های شکمی)
• ناراحتی معده یا حالت تهوع
• کم آبی (دهیدراتاسیون).
این علائم همچنین ممکن است باعث کاهش وزن شود. البته برخی از افراد مبتلا به عفونت ژیاردیا هیچ نشانه ای ندارند.
چه مدت بعد از عفونت علائم این بیماری ظاهر می‌شود؟
علائم ژیاردیازیس معمولاً ۱ تا ۳ هفته پس از ابتلا به عفونت ناشی از این انگل شروع به پدیدار شدن می‌کنند.
علائم این بیماری چه مدت طول خواهد کشید؟
در سایر افراد سالم، علائم ژیاردیا ممکن است ۲ تا ۶ هفته طول بکشد. گاهی علائم طولانی‌تر می‌شوند. داروها می‌توانند به کاهش زمان طول کشیدن نشانه‌های بیماری ژیاردیازیس کمک کنند.
چه کسی بیشترین خطر ابتلا به بیماری ژیاردیازیس را دارد؟
گرچه ژیاردیا معمولاً به‌عنوان یک بیماری در مدارس و مراکز جمعی شناخته می‌شود و گاهی اوقات به‌عنوان “Beaver Fever” نامیده می‌شود، هرکسی می‌تواند به بیماری ژیاردیازیس مبتلا شود. افرادی که احتمال بیشتری دارند آلوده می‌شوند عبارت‌اند از:
• کودکان در مراکز مراقبت از کودکان، به‌ویژه کودکانی که پوشک می‌شوند
• تماس نزدیک افراد با افراد مبتلابه بیماری ژیاردیازیس (به‌عنوان‌مثال، افرادی که در همان خانواده زندگی می‌کنند) یا افرادی که از بیماران مبتلابه ژیاردیازیس مراقبت می‌کنند.
• افرادی که آب‌هایی را می‌خورند یا از یخ ساخته‌شده از جایی که ژیاردیا لاملبیا ممکن است در آن زندگی کند (به‌عنوان‌مثال، آب تصفیه نشده یا ناسالم دریاچه‌ها، جریان‌ها یا چاه‌ها)
• کوهنوردان، مسافرین و مسافران که آب‌های غیربهداشتی را می‌نوشند و یا وضعیت بهداشت خوبی نداشته باشند (مثلاً شستن دست‌ها به‌طور مناسب).
• افرادی که آب را در هنگام شنا و بازی در آب‌های تفریحی که ژیاردیا لامبلیا ممکن است در آن زندگی کند می‌نوشند، به‌ویژه در دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، چشمه‌ها، حوضچه‌ها و رودخانه‌ها
مسافران بین‌المللی
• افرادی که از طریق تماس‌های جنسی در معرض مدفوع انسانی قرار می‌گیرند.
اگر من فکر می‌کنم که ممکن است به بیماری ژیاردیازیس مبتلا شده باشم چه باید بکنم؟
به بیمارستان یا پزشک متخصص مراجعه نمایید.
این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ارائه‌کننده مراقبت‌های بهداشتی شما از شما می‌خواهد نمونه‌های مدفوعی را برای دیدن اینکه آیا شما آلوده‌شده‌اند، به ایشان تحویل دهید. ازآنجاکه آزمایش ژیاردیا ممکن است دشوار باشد، از شما خواسته می‌شود چند نمونه مدفوعی که در چندین روز جمع‌آوری‌شده است را تحویل مراقب سلامت دهید.
درمان بیماری ژیاردیازیس به چه صورت است؟
بسیاری از داروهای تجویزی برای درمان ژیاردیازیس در دسترس هستند. اگرچه انگل ژیاردیا می‌تواند همه افراد را آلوده کند، نوزادان و زنان باردار با احتمال بیشتری ممکن است از کمبود آب بدن از اسهال ناشی از ژیاردیا لامبلیا رنج ببرند. برای جلوگیری از کم‌آبی بدن در نوزادان وزنان باردار باید درحالی‌که این افراد بیمار هستند، مایعات زیادی بخورند. از دست دادن آب بدن می‌تواند برای نوزادان خطرناک باشد، بنابراین مهم است که والدین با ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد گزینه‌های درمان برای نوزادان خود صحبت و مشورت کنند.
کودک من اسهال ندارد، اما به تازگی تشخیص داده شد که به عفونت ژیاردیا مبتلا است. ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی می گوید برای کنترل این عفونت درمان لازم نیست. آیا این درست است؟
اگر در کودک ما عفونت نشانه‌ای ندارد، کودک شما معمولاً به درمان نیاز ندارد. بااین‌حال، چند استثنا وجود دارد. اگر کودک شما اسهال ندارد، اما علائمی مانند حالت تهوع یا ناراحتی معده، خستگی، کاهش وزن یا کمبود گرسنگی در او وجود دارد، شما و ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است نیاز به فکر کردن در مورد درمان داشته باشید. مشابه این شرایط وضعیتی است که بسیاری از اعضای خانواده بیمار هستند یا اگر یک عضو از خانواده باردار است و قادر به مصرف داروهای مؤثر برای درمان ژیاردیا نیست. برای توصیه‌های مربوط به درمان خاص، با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید.
اگر آب من از یک چاه تأمین می‌شود ، آیا باید آب مصرفی من آزمایش شود؟
میلیون‌ها انگل ژیاردیا می‌تواند در یک حرکت روده‌ای از انسان یا حیوان آلوده منتشر شود. زباله‌های انسانی یا حیوانات می‌توانند از راه‌های مختلف ازجمله جریان‌های فاضلاب، سیستم‌های فاضلاب که به‌درستی کار نمی‌کنند، روان آب‌های آلوده و رواناب‌های مورداستفاده در کشاورزی آب چاه را آلوده کنند. ممکن است چاه ها به چنین آلودگی‌ها پس از سیل آسیب‌پذیرتر باشد، به‌خصوص اگر چاه‌های کم‌عمق، حفرشده یا مستعمل باشند یا برای مدت طولانی از سیلاب‌ها غرق‌شده باشند. اگر مشکوک به مشکلی در مورد چاه هستید و آب آشامیدنی شما از یک چاه خصوصی تأمین می‌شود، می‌توانید از یک کارشناس بهداشت محیط برای آزمایش آب مصرفی کمک بگیرید. برای خنثی کردن یا غیرفعال شدن این انگل ، یک دقیقه آب مصرفی خود را (در ارتفاع بیش از ۶۵۰۰ فوت، سه دقیقه آن را بجوشانید) بجوشانید. سپس آب باید سرد شود و در یک مخزن تمیز شده با پوشش جامد و یخچال نگهداری شود. یک جایگزین برای جوشیدن آب فیلتر تصفیه آب است. فیلتر تصفیه آب Giardia را حذف می‌کند. فیلترهایی که برای برداشتن انگل طراحی‌شده‌اند باید شرایط لازم را داشته باشند. برای اینکه کارهای موردنیاز برای ضدعفونی چاه آب آشامیدنی خود را انجام دهید، مهم است که توجه داشته باشید که ژیاردیا نسبتاً مقاوم به کلر است. برای مراحل توصیه‌شده با اداره بهداشت محلی تماس بگیرید. به خاطر داشته باشید که آب چاه خود را به‌طور مرتب، حداقل یک‌بار در سال، پس از ضدعفونی کردن آزمایش کنید تا اطمینان حاصل شود که مشکل دوباره تکرار نشود.
چه کاری می توان برای جلوگیری و کنترل بیماری ژیاردیازیس انجام داد؟
برای جلوگیری و کنترل بیماری ژیاردیازیس و عفونت ناشی از انگل ژیاردیا، مهم است که:
• بهداشت و نظافت شخصی را رعایت کنید
• اجتناب از خوردن آب (نوشیدنی یا تفریحی) که ممکن است آلوده باشد
• از خوردن غذاهایی که ممکن است آلوده باشند اجتناب کنید
• جلوگیری از تماس و آلودگی با مدفوع (دیگر اخلاط و ترشحات بدن) در طول رابطه جنسی
آیا این امکان وجود دارد که به بیماری ژیاردیازیس از طریق حیوان خانگی مبتلا شد؟
خطر ابتلا به عفونت ژیاردیا از سگ‌ها و گربه‌ها در افراد کم است. نوع دقیق ژیاردیا که انسان را آلوده می‌کند، معمولاً مشابه نوعی نیست که سگ‌ها و گربه‌ها را آلوده می‌کند.
منبع مقاله CDC
این مقاله به‌طور اختصاصی توسط گروه نویسندگان سایت مجله قرمز ترجمه و تالیف شده است.