اهدای خون (Blood Donation ) یکی از مواردی است که به جز کمک به افراد دیگر که ممکن است دچار حادثه شده باشند و یا به خاطر مواردی مثل عمل جراحی و… نیاز به گروه‌های خونی دارند، دارای مزایای فراوان و خوبی برای فرد اهدا کننده خون است. مزایایی نظیر کمک به بهبود کلی سلامت و احساس شادابی در فرد اهدا کننده، پایین آوردن ریسک و شانس ابتلای به انواع سرطان و هموکروماتوز. همچنین این عمل انسان دوستانه در کاهش خطر آسیب‌های وارده به کبد و پانکراس و همچنین بهبود سلامت قلب و عروق و پیشگیری از ابتلای به بیماری چاقی نقش موثری دارد. در این مقاله سعی خواهیم کرد که علاوه بر نگاهی مختصر و گذرا بر روند اهدای خون به معرفی فواید یاد شده در بالا بپردازیم.
اهدای خون چیست؟
اهدای خون (Blood Donation ) عملی است که در آن فرد خون خود را بهطور رایگان در اختیار سازمان‌های پزشکی مورد نیاز قرار می‌دهد. این عمل انسان دوستانه هر روزه در اقصی نقاط جهان انجام شده و علاوه بر فواید زیاد برای حفظ و بهبود سلامت در فرد اهدا کننده خون، به سادگی می‌تواند در نجات جان میلیون‌ها نفر از افراد که به گروه‌های خونی نیاز دارند و یا دچار حادثه شده‌اند نقشی مؤثر داشته باشد. البته این امری بدیهی است که انتقال خون باید در شرایطی بهداشتی و تحت نظارت کادر پزشکی در مراکزی مجهز مثل بیمارستان، کلینیک و یا بانک‌های خون انجام شود. قبل از اهدای خون کارشناسان مربوطه به فرد مشاوره‌ای رایگان در مورد بعضی بیماری‌ها یا رفتارهای پر خطر می‌دهند تا اطمینان حاصل کنند که خون اهدا شده فاقد ریسک برای انتقال بیماری به فرد یا افراد دریافت کننده متعاقب آن است. این امر در صورتی که دقیق انجام شود از اکثر این خطرات بالقوه پیشگیری خواهد کرد.
به جز حوادث و یا اعمال جراحی که غالباً نیاز به تأمینگروه‌های خونی برای آن وجود دارد، اهدای خون می‌تواند در درمان بیماری‌هایی مثل سرطان، انواع خونریزی‌ها، کمخونی‌های در ارتباط با سرطان و سایر اختلالات خونی که جنبه وراثتی دارند، به کار رود. نکته حائز اهمیتی که در اینجا وجود دارد این است که بدانیم که خون، فاکتوری نیست که آن را مثل دارو یا خیلی از اقلام مورد نیاز در پزشکی بتوان تولید کرد و تنها منبع تأمین گروه‌های خونی خود مردم هستند و به همین دلیل نیاز است که مردم بتوانند در این زمینه با اهدای خون خود به افرادی که نیازمند هستند کمک کنند و یا در آینده در صورت نیاز خود از این امر بهره گیرند.
قبل از شروع این فرایند نیاز است که معاینه پزشکی مختصری توسط تیم مربوطه انجام گیرد و ابتلای به بیماری‌هایی مثل فشارخون، بیماریهای عفونی، انجام رفتار پرخطر و یا مواردی مثل حجامت و یا خالکوبی مورد بررسی و پرسش قرار گیرند. با توجه به اینکه بیماری ایدز و ابتلای به عفونت HIV و هپاتیت‌های خونی از راه خون و فراورده‌های خونی انتقالمی‌یابند کسانی که مبتلای به این بیماری باشند چون می‌توانند در نقش ناقل این بیماری عمل کنند. از این رو افراد مبتلا به این بیماریهای رفتاری و خونی نباید خون خود را اهدا کنند. همچنین افرادی که اخیراً واکسن و یا فراورده‌های خونی و یا ایمونوگلوبولین دریافت کرده‌اند و یا مبتلا به بیماری‌هایی نظیر سرطان، آنفلوانزا، سرماخوردگی، دیابت هستند باید قبل از اهدای خون، با متخصصین مربوطه و کارشناسان بهداشتی در مورد باید و نبایدهای این زمینه مشورت کنند. همچنین زنان باردار نیز در این مواقع باید قبل از اهدای خون خود، با کارشناسان مربوطه مشورت‌های لازم را انجام دهند.
مزایای بهداشتی ناشی از اهدای خون
اهدای خون نه تنها باعث کمک به فرد گیرنده خون خواهد شد، مضاف بر آن برای اهدا کننده نیز دارای مزایای زیادی است که کمک می‌کند سطح سلامت فرد اهدا کننده خون بالاتر رود. مزایای ذکر شده در مطلب زیر آمده است که در ادامه آنها را با هم بررسی می‌کنیم.
پیشگیری از عارضه هموکروماتوز
هموکروماتوز یک عارضه درگیر کننده سلامتی است و هنگامی به وجود می‌آید که فرد در بدنش جذب بیش از حدی از عنصر آهن را داشته باشد. از عواملی که ممکن است باعث این وضعیت شوند، مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی، کم خونی و یا دگر اختلالات با زمینه وراثتی است. از جمله مزایای ناشی از اهدای خون کاهش خطر ابتلای به بیمری هموکروماتوز از طریق کاهش بار اضافی آهن و پیشگیری از ابتلای به این عارضه است.
اثرات ضد سرطان بودن
با اهدای خون، میزان ذخیره آهن در بدن فرد اهدای کننده می‌تواند در این زمینه کاهش یابد. کاهش سطح آهن در بدن با کاهش خطر سرطان دارای ارتباط مستقیمی است. پس یکی از مزایای اهدای خون کاهش ریسک ابتلای به سرطان است.
حفظ سلامت قلب و کبد
بعد از مصرف غذاهای غنی از ترکیبات آهن به جز بالا رفتن مقایر و سطوح آهن به خاطر محدود بودن جذب عنصر آهن، آهن باقیمانده که جذب نشده در قلب، کبد و پانکراس فرد مصرف کننده این غذاها ذخیره می‌شود. در نهایت این امر می‌تواند با بالا رفتن خطر ابتلای به سیروز کبدی، نارسایی کبدی، وارد شدن صدمه به پانکراس فرد و احتمال ابتلای به بیماریهای قلبی – عروقی مانند نامنظم شدن ریتم ضربان قلب می‌شود. کاهش بار اضافی آهن در بدن به نوبه خود دارای اثرات مفید دیگری از جمله کاهش ریسک ابتلای به بیماریهای قلبی – عروقی و کبدی ناشی از بالا بودن بار آهن در بدن فرد اهدای کننده است.
کاهش وزن و پیشگیری از ابتلای به بیماری چاقی
از دیگر فواید اهدای خون می‌تواند کاهش وزن و در نتیجه کاهش احتمال ابتلای به اضافه وزن و بیماری‌هایی مثل چاقی است. این امر در مورد افراد چاقی که به طور طبیعی در معرض خطر بالاتری برای ابتلای به بیماریهای قلبی –عروقی و دیگر بیماریهای مزمن مثل فشار خون و یا بیماری دیابت هستند، بسیار مفید واقع شود.
تحریک رشد سلولهای خونی
بدن فرد اهدای کننده پس از فرایند اهدای خون با توجه به نیاز بدن، با تحریک بدن به تولید سلولهای خونی جدید این امر انجاممی‌شود که دارای اثرات مفیدی در حفظ سلامت فرد اهدای کننده خون است.
منبع مقاله :organic facts
این مقاله به طور اختصاصی توسط مجله قرمز ترجمه شده است.