آهن از عناصر مهم و ضروری برای بدن است که کمبود آن ممکن است زمینه ابتلا به بیماریها یا احساس کسالت شود. اگر بهتدریج از حالت سرزنده و پرانرژی به احساس خستگی و تقلا رفتهاید، کمبود آهن ممکن است در این زمینه ممکن است دخیل باشد.
این کمبود رایجترین کمبود تغذیهای در ایالاتمتحده است وزنان در مورد آن در معرض خطر بیشتری نسبت به مردان هستند. شما بهطور رسمی زمانی مبتلای به آنمی (کمخونی) هستید که آهن کافی در بدن شما برای ایجاد مقدار لازم هموگلوبین وجود ندارد. هموگلوبین مهمترین مولکول گلبول قرمز است و مانند سیستم حملونقل برای اکسیژن در بدن شما عمل میکند.
هنگامیکه بدن شما بهاندازه کافی آهن برای ایجاد هموگلوبین ندارد، تعداد گلبولهای قرمز شما کاهش پیدا میکند و برای بافتهای شما این امر مشکلساز میشود که اکسیژن موردنیاز خود را دریافت کنید که معمولاً این امر باعث خستگی و تنگی نفس میشود. درحالیکه خوردن غذاهای غنی از آهن بیشتر میتواند به درمان کمخونی کمک کند، اگر شما واقعاً آنمی داشته باشید، احتمال در این است که کمبود آهن در رژیم غذایی مشکل شما نیست.
کمبود آهن اغلب ناشی از عدم توانایی جذب آهن، عوارض جانبی داروها یا جراحی، تولید ناکافی گلبول قرمز و یا از دست دادن خون میباشد. درحالیکه برخی از نشانههای کمبود آهن مانند خستگی و تنگی نفس مورد انتظار است، دیگر نشانهها به نظر میرسند که نباید هیچ ارتباطی با سطح آهن خون شما داشته باشند. در اینجا ۶ مورد از این نشانهها را معرفی و بررسی میکنیم.
۱. کمبود آهن و تمایل به خوردن خاک
اگر مثل یک بچه خاک خورده باشید، ممکن است کمبود این عنصر را داشته باشد. به دلایلی محققان هنوز مطمئن نیستند که افراد دارای نارسایی شدید اغلب مواد غیرخوراکی مانند خاک، خاک رس، نشاسته ذرت، چیپس رنگی، مقوا و مواد پاککننده را دوست دارند.
این شرایط که پیکا نامیده میشود میتواند دشوار باشد زیرا مردم خجالت میکشند اعتراف کنند که این اعتیاد عجیبوغریب رادارند؛ اما برای بیمارانی که ناراحتیهای غیر غذایی را گزارش میدهند، مکملهای حاوی این عنصر اغلب کمککننده است.
۲. ناخن قاشقی از نشانه های کمبود آهن
اگرچه ممکن است به نظر برسد که این مسئله به بقیه بدن شما مربوط نمیشود ولی ناخنها واقعاً میتوانند در مورد سلامت شما صحبت کنند، ازجمله اینکه آیا شما کمبود آهندارید یا خیر. ناخنهای ضخیم و شکننده، همچنین ناخنهای کولونیچیا نامیده میشود، میتواند نشاندهنده یک مشکل اساسی باشند.
ازآنجاییکه ناخنهای قاشقی نیز ممکن است ناشی از آسیب مانند قرار گرفتن در معرض حلالهای نفتی و سایر مسائل باشد، پزشکان آمریکایی آکادمی پزشکان خانواده توصیه میکنند که پزشکان آزمایش خون را در برای سنجش کمخونی و یا دلایل دیگری برای ایجاد مشکل ناخن قاشقی انجام دهند.
۳. لبهای کدر و کمبود آهن
با تشکر از زمستانهای دشوار، یک اتاق خشک و یا عادت لیسیدن لبهای خود، میتواند تمام چیزی باشد که در مورد درد لبهای ترکخورده هر کس میداند؛ اما در حدود یکسوم افراد مبتلابه کمبود این عنصر، به نوع خاصی از ترکخوردگی دچار میشوند که کولیت زاویهای نامیده میشوند که بر گوشههای دهان شما اثر میگذارد و این گوشههای ترکخورده میتواند خوردن، لبخند و حتی فریاد زدن را دشوار کند.
در مطالعهای که در مورد افراد مبتلابه کولیت زاویهای انجام شد، محققان دریافتند ۳۵٪ از بیماران مبتلابه کمبود آهن هستند. در این موارد، آنها گفتند، درمان کولیت زاویهای بهتنهایی کمکی به این وضعیت نمیکند. شما باید کمبود آهن را درمان کنید تا ترک خوردن دوباره اتفاق نیفتد.
۴. تشخیص کمبود آهن با تورم زبان
یکی دیگر از علائم غیرقابل تشخیص کمبود آهن، گلوسیتیس آتروفی است که بهعنوان ورم و حساسیت زبان نیز شناخته میشود. کسی که گلوسیتیس زبان داشته باشد، زبان او بهاندازه کافی متورم میشود، بنابراین ضربههای معمول روی سطح زبان ناپدید میشوند و زبان شما به نظر صاف میرسد. تورم زبان میتواند مشکلات جویدن، بلعیدن یا صحبت کردن را ایجاد کند.
۵. اشتیاق ثابت برای یخ
اشتیاق به خوردن یخ یک فرم مخصوص پیکا است که به نام pagophagia نامیده میشود. اشتیاق به یخ یکی از شایعترین نشانههای کمبود آهن است.
گرچه دلایل این اشتیاق مشخص نیست، بعضی از پزشکان تئوری را مطرح میکنند که یخ جویدن باعث افزایش هوشیاری در افراد فقیر ازنظر این ماده معدنی شده (که بهطورمعمول دیر یا زود خسته میشوند) یا اینکه زبانشان را تسکین میدهند؛ اما اگر دوست دارید که در یخ باقیمانده در فنجان خود را بخورید، اکنون و بعداً نگران نباشید. افراد مبتلابه پاتوفیزیا صرفاً یک مکعب یخ را نمیخورند. آنها همیشه اشتیاق دارند و هرروز از چند فنجان تا چند پوند یخ مصرف میکنند.
۶. بی حسی و سوزش پاها
اگر شما تابهحال در صندلی نشستهاید، اما نمیتوانید راحت باشید، احساس میکنید که باید پاهای خود تکان دهید، شما این فکر را کردهاید که ممکن است سندرم پاهای بیقرار (RLS) داشته باشید؟ این احساس مثل سوزش، بیحسی، سوزن شدن یا مانند حس گزیده شدن توسط حشراتی که در مورد پاهای شما توصیفشده است. درحالیکه پزشکان هنوز کاملاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این بیماری میشود، برخی تحقیقات اولیه نشان میدهد که کمبود آهن میتواند یک مشکل اساسی در این زمینه باشد.
بیشتر بخوانید: علائم کمبود آهن و کم خونی
زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید
اگرچند مورد از علائم بالا را داشتید، ممکن است زمان دیدن پزشک شما باشد؛ اما به یاد داشته باشید، اینها فقط مواردی عجیبوغریب هستند. اگر متوجه شدید که خستهتر از معمول هستید، هنگامیکه از پلهها یا ورزش تمرین میکنید، سعی میکنید نفس بکشید، سرگیجه میگیرید یا احساس ضعف میکنید، این علائم همچنین میتواند مشکل در سطوح آهن را در شما نشان دهد. اگر مشکوک به کمبود این ماده معدنی هستید، برای آزمایش خون، با پزشک خود ملاقات کنید. خوددرمانی با مکملهای آهن و یا حتی یک رژیم غذایی غنی از آهن میتواند خطرناک باشد چون آهن زیاد میتواند باعث مشکلات مانند از دست دادن استخوان و آسیب کبدی شود.