برخی از والدین، شبیه به هلی کوپتر هستند. به آنها ” والدین هلی کوپتری ” لقب داده اند. آنها مرتبا دور و بر فرزندانشان چرخ می‌زنند، آنها را نظارت میکنند و بیش از حد در زندگی آنها دید می‌زنند. عبارت “والدین هلی کوپتری” یا به زبان عامیانه، والدینی که فرزندانشان را بچه ننه بار می آورند به کسانی گفته می‌شود که به طور بیش از حد لزوم و از فاصله‌ی خیلی نزدیک، مراقب مشکلات و کسب تجربه در فرزندانشان هستند به خصوص در مدرسه و دانشگاه.
خاستگاه اصطلاح والدین هلی کوپتری
برای بار اول، این اصطلاح توسط کتاب پرفروشی در سال ۱۹۶۹ به نام (Between Parent & Teenage) مصطلح شد که در آن کتاب یک نوجوان در مورد مادرش شکایت داشت که مادرش مثل هلی کوپتر دور سرش می‌چرخد. گرچه این عبارت سالها قبل یعنی در سال ۱۹۹۰ در کتاب دیگری نوشته شده بوده بود اما تا اوایل سال ۲۰۰۰ این اصطلاح هنوز فراگیر نشده بود. در سال ۲۰۰۰ عبارت والدین هلی کوپتری توسط مردم به کار گرفته شد که اشاره داشت به والدینی که سعی دارند تمام جنبه های زندگی فرزندانشان را تحت کنترل خود داشته باشند، از شکایت به معلم های مدرسه برای نمراتی که فرزندشان گرفته تا انتخاب مدل و رنگ لباس برای فرزندان خود.
کاری که والدین هلی کوپتری انجام می‌دهند چیست؟
وقتی که فرزندان هنوز کوچک هستند، والدین هلی کوپتری به طور تمام وقت همراه آنها هستند و از بازیهای کودکانه با بچه ها گرفته تا امر و نهی کردن آنها برای هر نوع رفتاری دست بردار نیستند. این نوع والدین حتی برای لحظه ای کوتاه هم فرزند خود را تنها نمی‌گذارند. وقتی کودکشان به دبستان می‌رود باید مطمئن شوند که به کلاس بهترین معلم مدرسه یا یک معلم خاصی که مدنظر آنهاست، خواهد رفت و سپس به طور دائم با معلم در ارتباط هستند و با او در مورد فرزندشان بحث میکنند.
این والدین حتی نوع ورزش یا فعالیت های اجتماعی که فرزند در مدرسه انجام می‌دهد یا حتی دوستان او را نیز انتخاب میکنند. میل به رشد و شماره یک بودن فرزندشان آنها را وا میدارد که حتی تکالیف یا پروژه های مدرسه‌ی کودکشان را نیز خودشان انجام دهند. وقتی دوران دبستان تمام شد و فرزند آنها به مقطع دبیرستان و سپس دانشگاه راه یافت، والدین هلی کوپتری سعی میکنند همچنان کنترل اوضاع را در دست داشته باشند از پیدا کردن و آوردن یک دستیار راهنما برای انتخاب رشته تحصیلی تا ملاقات با اساتید و حتی رئیس دانشگاه هم دست بردار نیستند.
برخی از والدین به این نیز قانع نبوده و نقش والد بودن خود را حتی بعد از اتمام دوره‌ی دانشگاه فرزندشان، یعنی در محیط کار آنها نیز به پیش می‌برند و با رئیس یا مدیر فرزند خود در مورد حقوق و یا بهبود شرایط کاری، بحث میکنند.
والدین هلی کوپتری در مقایسه با والدین ببری
اصطلاح مادر ببری، در سال ۲۰۱۱ در کتاب پر فروشی به نام (Battle Hymn of the Tiger Mother) رواج یافت که توسط یک نویسنده و وکیل آمریکایی به نام (Amy Chua) نوشته شد. این کتاب در سطح وسیعی مورد مطالعه قرار گرفت و در آن ادعا شده بود که سیاست تک فرزندی کشور چین یکی از دلایل رواج سیستم والدین هلی کوپتری در بین پدرو مادرهای این کشور می‌باشد. برخی مفسران در شبکه های اجتماعی نیز به این نکته اشاره داشته‌اند که تک فرزندی در چین، یکی از فاکتورهای افزایش رفتار کنترل گرا در بین والدین شده است. این میزان از کنترل کردن در والدین به حدی ست که یکی از دانشگاههای چین که جوانان چینی برای دادن امتحان کنکور به آنجا می روند، چون می‌داند والدین نیز به همراه فرزندانشان به آن شهر سفر میکنند، برای والدین نیز جای مخصوص استراحت تهیه کرده است.
این نوع از والدین ببری که مدل هلی کوپتری آن در غرب وجود دارد، باهم قابل مقایسه اند. اما در برخی جزییات نیز تفاوت هایی دارند که در مجله ی تایمز در مقاله ای که توسط (Nancy Gibbs) نوشته شده به آن اشاره شده است. بعنوان مثال والدین ببری بر روی چیزهای مشخص تمرکز میکنند مثلا موفقیت فرزندشان در ریاضیات یا در موسیقی، در حالیکه والدین هلی کوپتری با وسواس زیاد سعی در جلوگیری از هر گونه کمبود یا نارسایی در زندگی فرزند خود دارند. تفاوت دیگر این است که والدین ببری تاکید بر کار سخت با اتخاذ روشی اقتدارگرایانه نسبت به فرزند خود دارند که در تضاد است با والدین هلی کوپتری که فرزندان خود را بعنوان گنجی می دانند که مرتبا باید از آن مراقبت نمود.
چرا والدین به والدین هلی کوپتری تبدیل می شوند؟
چند دلیل وجود دارد که بیان کننده عشق نادرست و بیش از حدِ لازم والدین به فرزندان است.
۱ – تشویش : والدین ممکن است نگران شوند اگر فرزندشان را بابت اشتباهاتی که در آینده انجام می‌دهد و ممکن آنها را به خطر اندازد، راهنمایی نکنند. اشتباهاتی مانند استفاده از مواد مخدر یا انجام اعمال خشونت آمیز. والدین احساس نیاز میکنند که فرزندشان را به طور مرتب حمایت کنند. آنها بر این باورند که نمرات پایین، ممکن است فرزندشان را در راهیابی به دانشگاه مورد نظرشان با شکست مواجه کند. یا اگر تیم فوتبال مورد نظر فرزندشان شکل نگرفت شاید روی آینده آنها تاثیر منفی بگذارد و آنها نتوانند خودشان را در آینده ببخشند. این حس تشویش باعث هلی کوپتری شدن والدین می‌شود.
۲ – احساس گناه : این احساس، ناشی از نوعی چشم و هم چشمی ست. وقتی والدین یک فرنزد، بقیه ی والدین را می‌بینند که بیش از حد، خودشان را درگیر مسائل فرزندانشان کرده اند، حسی مثل حس گناه به آنها دست می‌دهد و فکر میکنند آنها هم باید همان کار را انجام دهد و به این ترتیب سعی میکنند بیش از حد درگیر مسائل فرزند خود گردند. و به این ترتیب پدر و مادر هایی چشم و هم چشم گرا، تبدیل می‌شوند به والدین هلی کوپتری.
۳ – جبران بیش از حد لزوم : جامعه ی مدرن امروزی ما و نهادهای آموزشی آن از جمله مدارس و دانشگاهها، بیش از همیشه در حالتی رقابتی گرفتار شده اند. در این جامعه قانون جان سالم به در بردن از مهلکه به شدت کاربرد پیدا می‌کند.
مهلکه ی کمبود دانشگاه و کمبود فرصتهای شغلی و افزایش هر ساله‌ی نیازمندان به دانشگاه و فرصتهای شغلی، باعث ایجاد یک میدان رقابت شده است و والدین احساس میکنند اگر فرزند خود را حمایت و کمک نکنند، فرزندشان در این رقابت پیروز نمی‌شود.
۴- والدین با تحصیلات بالا و مرفه : در دنیا و به خصوص در منقطه‌ی آسیا، تعداد افرادی که دانش کامپیوتری دارند و نیز والدینی که دارای تحصیلات بالا و زندگی مرفه هستند، روز به روز در حال افزایش است. این والدین به خصوص مادران اگر شغل بیرون از منزل نداشته باشند، وقت بیشتری را برای تربیت فرزندشان می‌گذارند و همین امر نیز می‌تواند پدیده‌ی والدین هلی کوپتری را تولید نماید.
والد هلی کوپتری بودن چه عواقبی دارد؟
والدین هلی کوپتری در کوتاه مدت نتایج مثبتی به دست می آورند. کودکشان از مسائل منفی یا دوستان بد دور شده و به خوبی حمایت می‌شود و زندگی برای او آسانتر می‌شود. اما این روش، نتایج دراز مدت بدی را در فرزند به جای خواهد گذاشت از جمله:
۱ – بالا رفتن میزان اضطراب در کودکان
۲ – پایین آمدن میزان اعتماد به نفس در کودکان
۳- عدم درک مهارت های زندگی در کودکان
۴- عدم یادگیری مهارت های مقابله ای در کودکان
چگونه میتوان به والدین هلی کوپتری تبدیل نشد؟
چگونه میتوان از اینکه به والدین هلی کوپتری تبدیل شویم جلوگیری کنیم ولی در عین حال هم به کودک خود عشق بورزیم، او را دوست داشته باشیم و از او مراقبت نماییم بدون اینکه مانع از رشد مهارت های زندگی در او باشیم؟
۱ – به فرزندان خود اجازه دهید فعالیت هایی که به اقتضای سن و سال آنهاست را انجام دهند.
۲ – به محض اینکه فرزند شما قادر بود بند کفشش را بندد اجازه دهید خودش اینکار را انجام دهد. یا موهایش را شانه بزند یا دکمه های لباسش را ببندد یا به حمام برود و غیره.
۳- به فرزندان خود اجازه دهید برخی مهارت های پایه ای زندگی را یاد بگیرند. مثلا مهارت آشپزی کردن را. در طول تعطیلات برای یاد دادن پخت یکسری غذاهای اصلی به فرزند خود زمان بگذارید. مثلا طرز تهیه برنج یا مرغ یا انواع خورشت و غیره.
۴ – هرگز و هرگز تحت هیچ شرایطی، تکالیف مدرسه‌ی فرزند خود را انجام ندهید. اگر هم پروژه ای از طرف مدرسه یا دانشگاه به او محول شده استفقط در صورتی انجام دهید که اجازه ی داشتن یک دستیار به او داده شده ، در غیر این صورت انجام ندهید.
۵ – اگر فرزند شما با دوستش یا همبازی اش دعوا می‌کند هرگز وارد دعوای آنها نشوید. می‌توانید فقط به فرزند خود برخی اندرزها و مهارت ها را یاد دهید، اما هرگز مستقیما وارد دعوای او نشوید.
۶ – اجازه دهید فرزند شما مدتی زمانی را در محیط خارج از خانه، تنها باشد تا بودن در طبیعت یا جامعه را بدون داشتن حامی تجربه کند.
۷ – وقتی به خرید می‌روید به فرزند خود اجازه دهید برخی چیزهای مورد نیاز خانه را او انتخاب کند و شما هیچ دخالتی نکنید و فقط هزینه‌اش را بپردازید.
۸ – اگر فرزندتان دچار مشکلی شد، شما آن مشکل را برای او حل نکنید در عوض او را تشویق کنید که برای حل مشکلش فکر کند و ایده های جدیدی را بیابد و شما صرفا فرزند خود را برای رسیدن به بهترین ایده راهنمایی کنید نه بیش از این.
۹ – هرگز برای اشتباهی که فرزندتان انجام داده است، شما عذر خواهی نکنید، بگذارید خودش بابت اشتباهش عذرخواهی نماید.
۱۰ – به فرزند خود اجازه بدهید خودش با عواقب انجام اشتباهات خود روبرو شود.
این مقاله قصد گفتن این مطلب را ندارد که والدین باید فرزندان خود را تنها بگذارند بلکه به این معناست که عشق و علاقه‌ی واقعی به فرزند وقتی نمود پیدا می‌کند که در جهت رشد و نمو او باشد و تشویق او برای مستقل بودن و داشتن شجاعت و مهارت در زندگی.
ترجمه اختصاصی مجله قرمز از kidsworldfun