کولونوسکوپی روشی برای بررسی داخل روده‌هاست. این تست به پیدا کردن علت علائم روده کمک می‌کند. یک لوله دراز و انعطاف پذیر به همراه یک دوربین کوچک داخل آن از طریق مقعد عبور داده می‌شود. قبل از کولونوسکوپی به شما ملین داده می‌شود تا روده ها خالی باشند.
کولونوسکوپی چیست؟
کولونوسکوپی روشی است که پزشک (معمولا متخصص گوارش) را قادر می‌سازد تا داخل کولون (روده بزرگ) را بررسی کند. کولونوسکوپ یک لوله ۴ فوتی (۱/۲ متر) انعطاف پذیر با ضخامت یک سانتی‌متر با یک دوربین و منبع روشنایی در نوک آن است. نوک کولونوسکوپ به داخل مقعد وارد شده و سپس به آرامی و تحت کنترل در مانیتور، به درون رکتوم و از طریق کولون معمولا نزدیکی سکوم (کور روده و ابتدای روده بزرگ) فرستاده می‌شود که نخستین بخش روده بزرگ است. همچنین می‌توان آن را در چند سانت انتهایی روده باریک هم فرستاد.
چرا کولونوسکوپی انجام می‌شود؟
کولونوسکوپی به دلایل مختلفی انجام می‌شود. اکثر موارد کولونوسکوپی به عنوان بخشی از برنامه‌های غربالگری برای تشخیص سرطان روده بزرگ انجام می‌شود. این روش تشخیصی به دلایل دیگری هم انجام می‌شود که اکثر اوقات به دلیل تشخیص علت خون در مدفوع، درد شکمی، اسهال، تغییر در عادات روده یا اختلال دیده شده در عکس رادیولوژی یا سی تی اسکن است.
افرادی که سابقه قبلی پولیپ یا سرطان روده بزرگ و افرادی خاص با سابقه بعضی از انواع سرطانهای غیر کولونی یا مشکلات روده بزرگ که ممکن است همراه با سرطان روده بزرگ باشند (همانند پولیپهای روده بزرگ) ممکن است توصیه به کولونوسکوپی دوره‌ای شود چون احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپهای روده برای آنها بیشتر است.
اینکه چند وقت یک بار باید کولونوسکوپی انجام شود، بستگی به میزان خطر ابتلا به سرطان و ناهنجاریهای موجود در کولونوسکوپی‌های قبلی دارد. یکی از توصیه‌های پذیرفته شده این است که حتی افراد سالم در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ نیز باید در سن ۵۰ سالگی و هر ۱۰ سال پس از آن به منظور از بین بردن پولیپهای کولون قبل از سرطانی شدن، تحت عمل کولونوسکوپی قرار گیرند.
در کل کولونوسکوپی برای بررسی در مورد این مشکلات انجام می‌شود:
- بررسی علائم و مشکلات روده‌ای: کولونوسکوپی می‌تواند به پزشک در مورد توضیح علل احتمالی درد شکمی، خونریزی مقعدی، یبوست مزمن، اسهال مزمن و سایر مشکلات روده است.
- غربالگری برای سرطان: اگر ۵۰ ساله یا بالاتر و در معرض خطر میانگین سرطان روده بزرگ هستید، عوامل خطر سرطان روده بزرگ به جز سن را ندارید، پزشک ممکن است توصیه کند هر ۱۰ سال یکبار یا گاهی اوقات زودتر برای غربالگری سرطان کولون مراجعه کنید. کولونوسکوپی گزینه مناسبی برای غربالگری سرطان روده بزرگ است. با پزشکتان در مورد گزینه‌های دیگر هم می‌توانید مشورت کنید. غربالگری سرطان روده بزرگ در کشورهای غربی با توجه به شیوع بالای این نوع بیماری، برای افراد بالای ۵۰ سال اجباری است.
- بررسی پولیپها: اگر قبلا پولیپ داشتید، احتمالا پزشک شما کولونوسکوپی پیگیری را برای برداشتن پولیپهای دیگر توصیه خواهد کرد. این امر خطر سرطان روده بزرگ را کاهش خواهد داد.
آنچه باید به پزشکتان بگویید
قبل از کولونوسکوپی، پزشکتان باید در مورد هر یک از شرایط خاص پزشکی که دارید از جمله موارد زیر مطلع باشد:
- بارداری
- بیماریهای ریه
- بیماری های قلبی
- آلرژی به داروها
- اگر دیابت دارید یا داروهایی مصرف می‌کنید که ممکن است بر لخته شدن خون اثر بگذارند؛ باید این داروها را قبل از کولونوسکوپی با نظر پزشک تنظیم شود.
هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید. در صورت داشتن مشکلات زیر ممکن است لازم باشد که آنتی بیوتیک مصرف کنید:
- داشتن دریچه قلب مصنوعی
- اخیرا عمل جراحی و یا دندانپزشکی داشتید و آنتی بیوتیک مصرف می‌کردید
آمادگی برای کولونوسکوپی به صورت پیشرفته
از آنجایی که برای انجام این روش، روده باید خالی و بدون مواد زائد باشد. این نیازمند یک سری ملینهای قوی برای پاک کردن روده‌ها در ساعات قبل از عمل است. شما باید چندین ساعت در دستویی بمانید و با عوارض جانبی ناخوشایند همانند اسهال برخورد خواهید داشت.
وقتی پزشک از شما می‌خواهد کولونوسکوپی انجام دهید، یک سری اطلاعات توسط وی و یا کلینیکی که این عمل در آن انجام می‌شود، خواهد داد که در مورد نحوه آمادگی برای آن، چه چیزی انجام می‌شود و شما چه نتیجه‌ای به دست خواهید آورد. این اطلاعات به احتمال زیاد کارهایی را که طی روزهای قبل از انجام دهید، خواهد گفت. اگر چه برنامه زمانی زیر می‌تواند به شما درک کلی از فرایندی که انجام می‌شود، بدهد اما یقینا پزشکتان بهترین منبع برای پاسخ به سوالات و یا نگرانی‌های شماست.
۷ روز قبل: خرید وسایل لازم
حداقل یک هفته قبل از کولونوسکوپی کار روی آمادگی قبل از آن شروع کرده و خرید وسایل لازم را انجام هید. در زیر به شما خواهیم گفت چه چیزی نیاز دارید و کجا باید مراجعه کنید.
ملینها
بعضی از پزشکان داروهای ملین نسخه‌ای تجویز می‌کنند. بعضی هم ترکیبی از داروهای بدون نسخه را توصیه می‌کنند. این داروها را طبق سفارش دکتر خریداری کرده و اگر هر گونه سوالی در مورد آنها دارید در مطب دکتر بپرسید تا نحوه مصرف را بدانید.
دستمال مرطوب
دستمال کاغذی معمولی خیلی خشک است چون شما بارها و بارها باید به دستشویی بروید. برای تهیه دستمال مرطوب به داروخانه بروید و دستمال مرطوب یا دستمالهای طبی یا آنهایی که همراه با آلوئه ورا و ویتامین E هستند بخرید. این مواد همراه دستمال باعث می‌شود که پوست تحریک شده، تسکین یابد. دستمال مرطوب بایول با جلد مشکی یک نمونه خوب از این نوع دستمالهاست که می‌توانید آن را از سایت دیجی کالا خریداری کنید.
کرم محافظ پای بچه (کرم ادرار سوختگی)
قبل از اینکه آمادگی قبل از کولونوسکوپی را شروع کنید، روی مقعد خود را یک لایه کرم ادرار سوختگی بزنید. در طول این مدت زدن کرم را تکرار کنید. این کرم از سوزش پوست ناشی از اسهال و دستمال کشیدن، جلوگیری خواهد کرد.
غذاها و نوشیدنیهای ورزشی
هفته قبل از کولونوسکوپی شما باید غذاهایی بخورید که سریع از روده رد شده و به احتمال کمتری موجب یبوست می‌شوند. از قبل این غذاها را خریداری کرده و در یخچال بگذارید. این غذاها عبارتند از:
- غذاهای با فیبر پایین
- نوشیدنیهای ورزشی
- آب میوه‌های شفاف (ترکیب آب آشامیدنی و میوه خوب است)
- آب گوشت یا آب مرغ
- ژلاتین
- بستنی یخی یا یخمک
باید حداقل ۲ لیتر آب بنوشید تا ملینها را مصرف کنید بنابراین طبق برنامه عمل کنید. نوشیدنیهای ورزشی یا نوشیدنیهای کمرنگ طعم دار هم می‌توانند به شما کمک کنند داروها را راحت‌تر مصرف کنید.
۵ روز قبل: رژیم غذایی خود را تنظیم کنید
در این زمان، شما باید شروع به تنظیم رژیم غذایی خود که شامل غذاهایی ست که سریع از طریق سیستم گوارش رد می‌شوند.
غذاهای کم فیبر
چند روز قبل از انجام آزمون تشخیصی، غذاهای کم فیبر مصرف کنید. بعضی از این غذاها عبارتند از:
- نان سفید
- پاستا
- تخم مرغ
- برنج
- گوشتهای بدون چربی همانند مرغ و ماهی
- سبزیجات خوب پخته بدون پوست
- میوه بدون پوست یا میوه
غذاهای نرم
حداقل ۴۸ ساعت قبل از کولونوسکوپی، استفاده از غذاهای نرم، آمادگی را راحت‌تر می‌کند. غذاهای نرم عبارتند از:
- تخم مرغ سرخ کرده
- اسموتی
- پوره سبزیجات و سوپ
- میوه‌های نرم همانند موز
غذاهایی که باید اجتناب کنید
در طول این مدت باید از مصرف یک سری غذاها هم خودداری کنید چون هضم آنها سخت است و یا به هنگام کولونوسکوپی در مسیر دوربین قرار می‌گیرند، خودداری کنید. اینها عبارتند از:
- غذاهای چرب و سرخ شده
- گوشتهای سفت
- غلات کامل
- تخمه‌ها، دانه‌ها و مغزهای خوراکی
- پاپ کورن
- سبزیجات خام
- پوست سبزیجات
- بروکلی، کلم یا کاهو
- ذرت
- لوبیا و نخود
داروها
از دکترتان راجع به اینکه داروهایتان را می‌توانید در طول دوره آمادگی، مصرف کنید یا تا بعد از انجام این عمل، قطع کنید، سوال کنید. توجه کنید که حتما راجع به هر نوع ویتامین، مکمل یا هر نوع داروی بدون نسخه هم که در طول روز مصرف می‌کنید، سوال کنید. آسپرین، رقیق کننده‌های خون، انسولین و آهن نمونه‌هایی از داروهایی هستند که ممکن است نیازمند توجه ویژه باشند.
یک روز قبل از کولونوسکوپی
یک روز قبل از کولونوسکوپی باید رژیم غذایی مخصوص را کنار گذاشته و کل روز را فقط مایعات مصرف کنید. به دلیل اینکه بدن شما نیاز به مدت زمانی برای از بین مواد زائد از روده دارد تا کولونوسکوپی با موفقیت انجام شود.
اگر روده بزرگ شما مشخص نباشد، ممکن است پزشکتان دوباره یک وقت دیگر برای اینکار تعیین کند. به این معنا که باید در آینده دوباره این کار را انجام دهید.
در طول این دوره باید بدن شما هیدراته باشد. شما می‌توانید هر گونه نوشیدنی شفافی را که دوست دارید، مصرف کنید اما یک قانونی که باید دنبال کنید این است که هر موقع که بیدار هستید، در هر ساعت یک لیوان آب بخورید. هر ساعت یک لیوان آب یا نوشیدنی ورزشی را سر بکشید و دیگر مشکلی نخواهید داشت.
شب قبل
حالا زمانی است که روده بزرگ شما شروع می‌کند به پاکسازی مواد زائد باقیمانده در روده. برای این کار، پزشک شما یک ملین قوی تجویز می‌کند. اکثر پزشکان امروزه دو نیم دوز ملین را توصیه می‌کنند: شما نصف مخلوط را عصر روز قبل از انجام عمل می‌خورید و نصف دوز بعدی را شش ساعت قبل از انجام کولونوسکوپی مصرف می‌کنید. ممکن است در شروع فرایند هم قرص مصرف کنید. اگر عمل شما در ابتدای صبح است، این فرایند را برای ۱۲ ساعت قبل از شروع کولونوسکوپی برنامه ریزی کنید و نیمه شب نیم دوز دومتان را باید مصرف کرده باشید. به دلیل تلخ بودن ملین ممکن است مشکلاتی برای خوردن آن برای شما بوجود آید. سعی کنید این روشها را انجام دهید تا برای شما راحت‌تر شود:
- آن را با نوشیدنی ورزشی ترکیب کنید: نوشیدنیهای طعم دار می‌تواننند هر نوع مزه ناخوشایندی را کم کنند.
- سرد کردن: نوشیدنی و ملین را ۴ ساعت قبل از شروع به آمادگی، مخلوط کنید. آن را در یخچال بگذارید تا سرد شود. گاهی اوقات خوردن نوشیدنی سرد راحت‌تر است.
- از نی استفاده کنید: به هنگام خوردن نوشیدنی نی را داخل گلو بگذارید و با نی نوشیدنی را بنوشید تا مزه آن را کمتر احساس کنید.
- مزه بد را از بین ببرید: یک تکه لیمو را فشرده و آب آن را بگیرید و یا آب لیموی طبیعی را بعد از نوشیدن ملین در دهان بریزید تا مزه آن را از بین ببرد. همچنین می‌توانید از آب نبات استفاده کنید.
- طعم دهنده اضافه کنید: زنجبیل، لیمو ترش و سایر مواد معطر به مایعات کمی طعم اضافه می‌کنند. این کار نوشیدن ملین را خوشایندتر می‌کند.
وقتی که ملین مصرف می‌کنید، روده‌ها شروع به بیرون ریختن مواد زائد را با سرعت زیاد می‌کنند. این موجب اسهال شدید و مکرر خواهد شد. این امر همچنین موجب علائم زیر می‌شود:
- درد شکمی
- نفخ
- ناراحتی در شکم
- تهوع
- استفراغ
اگر هموروئید داشته باشید ممکن است دوباره تحریک شود. این ترفندها کمک می‌کند تا به هنگام این فرایند راحت‌تر باشید.
- گذاشتن وسایل سرگرمی در دستشویی: شما باید مدت زمانی را در دستشویی بگذرانید که در عین حال همراه با ناراحتی است بنابراین وسایل راحتی خود را فراهم کنید. تبلت، مجله، کتاب و موبایل به شما کمک می‌کند تا این زمان را به راحتی رد کنید.
- از محصولات بهداشتی مناسب استفاده کنید: شما باید دستمال مرطوب یا طبی و همچنین کرمها و لوسیونهای گفته شده در بخش خرید را استفاده کنید. حالا زمانی است که باید از آنها برای راحتی بدن خود استفاده کنید.
۲ ساعت قبل
دیگر نه چیزی بخورید و نه بنوشید. این مرحله مهم است که به شما کمک می‌کند تا از بیمار شدن پس از انجام عمل، بیمار نشوید. افرادی که دقیقا قبل از انجام آزمون، نوشیدنی می‌خورند، دچار تهوع می‌شوند و داخل ریه‌هایشان استفراغ می‌کنند. بعضی از بیمارستانها می‌گویند که باید زمان طولانی‌تری را بدون خوردن مایعات باشید، بنابراین طبق دستورالعمل آنها عمل کنید.
کولونوسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
روزی که می‌خواهید به بیمارستان برای انجام کولونوسکوپی بروید، دوش بگیرید اما از لوسیون، عطر یا دئودورانت استفاده نکنید. جواهرات و سایر وسایل ارزشمند و ملحقات خود و لنزهای تماسی را در خانه بگذارید. این عمل به ترتیب زیر انجام خواهد شد:
- از شما خواسته می‌شود که لباس بیمارستان بپوشید و تزریق به شما شروع خواهد شد تا موقع انجام کار احساس راحتی کنید. این مواد شامل مسکن، خواب آور، آرامبخش که از طریق یک لوله کوچک در بازو داده می‌شود تا به آرامش شما کم کند، گاز و هوا که به شما کمک می‌کند تا موقع این عمل نفس بکشید و آرام باشید. البته همه بیمارستانها این کار را انجام نمی‌دهند. این عمل ممکن است تحت بیهوشی عمومی انجام شود. دادن داروهای آرام بخش باعث می‌شود احساس درد نکنید و حس صدمه به بدن نداشته باشید.
- بیمار روی پهلوی چپ دراز می‌کشد و زانوها به سمت قفسه سینه جمع می‌شود.
- پزشک سر کولونوسکوپ را که یک لوله انعطاف پذیر همراه با لامپ و دوربین است از طریق مقعد وارد بدن می‌کند.
- کمی هوا استفاده می‌شود تا روده بزرگ باز شود و دکتر بتواند دیواره‌های کولون را ببیند.
- به هنگام انجام این عمل، ممکن است کمی احساس دردهای شکمی و نفخ داشته باشید. دردهای شکم با تنفس عمیق و کند کاهش می‌یابد.
- وقتی که نوک کولونوسکوپ به آخرین بخش روده باریک (سکوم یا روده باریک)، به آرامی برگردانده شده و دیواره کولون از طریق مونیتور به دقت بررسی می‌شود.
- این عمل حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. ۱۲ دقیقه طول می‌کشد تا لوله پنج یا شش فوتی حرکت کند و ۱۲ دقیقه طول می‌کشد تا خارج شود. اگر پولیپی وجود داشته باشد که باید برداشته شود، این عمل ممکن است بیشتر طول بکشد. در کل زمان ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
- اگر کل روده بزرگ را نتوان مشاهده کرد، پزشک احتمالا دوباره کولونوسکوپی را در زمانی دیگر یا بدون یک آمادگی روده‌ای متفاوت انجام خواهد داد یا اینکه تصمیم بگیرد که عکس رادیولوژی یا سی تی اسکن برای وی انجام شود.
آنچه به هنگام شناسایی اختلالات حین کولونوسکوپی انجام می‌شود
اگر در ناحیه دارای اختلال نیاز به بررسی بیشتر باشد، یک نمونه برداری را می‌توان از طریق کانال داخل کولونوسکوپ عبور دارد و بیوپسی یا نمونه بافت را می‌توان به دست آورد. نمونه بافت برای بررسی زیر میکروسکوپ توسط پاتولوژیست به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود.
اگر مشکوک به عفونت باشد، معمولا نمونه برای کشت باکتری (و یا ویروس یا قارچ) یا بررسی زیر میکروسکوپ برای انگل، گرفته می‌شود.
اگر آندوسکوپی به دلیل خونریزی انجام شده باشد، محل خونریزی را می‌توان مشخص کرد، نمونه‌های بافت (در صورت ضرورت) گرفته و خونریزی بوسیله چند ابزار کنترل می‌شود. باید پولیپهایی وجود داشته باشد (توده‌های خوش خیمی که ممکن است سرطانی شوند) آنها تقریبا همیشه از طریق کولونوسکوپ برداشته می‌شوند. برداشتن این پولیپها روش مهمی برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ و رکتال است اگر چه اغلب پولپیها خوش خیم هستند و سرطانی نمی‌شوند.
هیچ یک از این اعمال اضافی معمولا درد ایجاد نمی‌کنند. نمونه بافتها به دلایل متعددی گرفته می‌شوند و لزوما به معنای این نیست که مشکوک به سرطان باشند.
پس از کولونوسکوپی
بیمار یک تا دو ساعت پس از انجام عمل در ریکاوری نگه داشته می‌شود تا اثرات داروهای داده شده از بین برود. اگر به بیمار قبل و یا حین کولونوسکوپی داروی آرام بخش داده شود، حتی اگر هوشیار هم باشد نباید رانندگی کند. باید شخص دیگری وی را به خانه برساند و یا اینکه تاکسی بگیرد چون رفلکسها و برداشت وی ممکن است برای کل روز دچار اختلال شود که رانندگی، کار با ماشینهای صنعتی یا تصمیم گیری وی نامطمئن است.
بیمار مقداری نفخ و درد شکمی دارد که این به مرور با خارج شدن گاز، از بین می‌رود و فرد باید پس از رفتن به خانه قادر به خوردن باشد. بعد از برداشتن پولیپها یا دستکاریهای دیگر، رژیم غذایی یا فعالیتهای بیمار باید برای یک دوره زمانی کوتاه محدود شود.
قبل از خروج بیمار از واحد کولونوسکوپی، می‌توان نتایج را با بیمار در میان گذاشت. با این وجود، در بعضی مواقع ممکن است برای تشخیص قطی منتظر تجزیه و تحلیل میکروسکوپی نمونه‌های بافت باشد که معمولا چند روز طول می‌کشد.
تغذیه پس از کولونوسکوپی
ممکن است پزشکتان توصیه کند که تا چند ساعت پس از این عمل، کم بخورید یا کلا چیزی نخورید. برای باقیمانده روز و روز بعد، به شما توصیه می‌شود که مقدار زیادی مایعات بنوشید و غذای نرم بخورید که به آسانی قابل هضم باشند که روده بزرگ را تحریک نکنند.
این توصیه‌های امنیتی غذایی معمولا فقط برای یک روز است اما هر کسی متفاوت است. اگر بدن شما نمی‌تواند بلافاصله بعد از این مدت، رژیم غذایی معمولی را تحمل کند، به خوردن غذاهای نرم و غذاهای آبکی برای یک یا دو روز دیگر ادامه دهید.
غذاهایی که می‌توانید بخورید
بعد از کولونوسکوپی غذا و نوشیدنیهایی که می‌توانید بخورید برای سیستم گوارشی شما نرم هستند. نوشیدن مقدار زیادی مایعات و غذاهای آبکی به شما کمک می‌کند تا از کم آبی بدن پیشگیری کنید. پزشک توصیه به ادامه دادن رژیم غذایی کم پسماند و یا غذاهای نرم بلافاصله پس از عمل دارد. این شامل مقدار محدودی لبنیات، غذاهای کم فیبر است که هضم آنها آسان بوده و مدفوع کمتری تولید می‌کنند.
غذاها و نوشیدنیهایی که پس از کولونوسکوپی می‌توانید بخورید عبارتند از:
- نوشیدنیهای الکترولیتی
- آب
- آب میوه
- آب سبزیجات
- چای گیاهی
- کراکر نمکی
- کراکر گراهام
- سوپ
- سس سیب (سیب پخته)
- تخم مرغ سرخ شده نرم
- سبزیجات پخته نرم
- میوه کمپوت شده همانند هلو
- ماست
- ژله
- سیب زمینی پخته له شده
- نان سفید یا تست
- کره آجیلی نرم
- ماهی سفید نرم
- کره سیب
غذاهایی که نباید پس از کولونوسکوپی بخورید
کولونوسکوپی فقط ۳۰ دقیقه وقت می‌گیرد، اما بدن شما هنوز نیاز زمانی برای بهبودی است. بخشی از این مساله بخاطر خود عمل است و بخشی هم به دلیل آمادگی روده قبل از انجام عمل. برای کمک به بهبود سریعتر، تا یک روز پس از انجام عمل، اجتناب کردن از غذاهایی که برای گوارش سخت هستند، مفید خواهد بود. این شامل هر چیزی می‌شود که ممکن است روده‌ها را تحریک کند همانند غذاهای ادویه‌دار و سرشار از فیبر. غذاهای پرچرب نیز ممکن است احساس تهوع پس از بیهوشی را افزایش دهد.
موقع کولونوسکوپی، مقداری هوا وارد روده بزرگ می‌شود بنابراین ممکن است باز بماند. به همین دلیل شما ممکن است بعد از این وضعیت، گاز بیشتری را بیرون بدهید. در این صورت بهتر است از نوشیدنیهای گازدار که گاز بیشتری را وارد بدن می‌کنند، خودداری کنید.
اگر پولیپی که داشتید، برداشته شد، پزشک ممکن است دستورالعملهای غذایی بیشتری را توصیه کند. اینها شامل اجتناب از غذاهایی همچون دانه‌ها، آجیلها و ذرت بوداده به مدت ۲ هفته است.
غذاها و نوشیدنیهایی که روز پس از کولونوسکوپی باید اجتناب کنید عبارتند از:
- نوشیدنیهای الکلی
- استیک یا هر نوع گوشت سخت هضم
- نان غلات کامل
- کراکر غلات کامل یا کراکر همراه با دانه‌ها
- سبزیجات خام
- ذرت
- حبوبات
- برنج قهوه‌ای
- میوه همراه با پوست
- میوه خشک همانند کشمش
- نارگیل
- ادویه‌ها همانند سیر، کاری و فلفل قرمز
- غذاهای پرادویه
- کره آجیلی کرانچی
- پاپ کورن
- غذای سرخ شده
- آجیلها
خطرات احتمالی، اختلالات یا جایگزینهای کولونوسکوپی چه هستند؟
اختلالات کولونوسکوپی نادر هستند و وقتی که بوسیله پزشکی انجام شود که دوره مخصوص دیده و در زمینه کولونوسکوپی با تجربه است به ندرت این امر رخ می‌دهد. ممکن است در ناحیه نمونه برداری شده یا پولیپهای برداشته شده، خونریزی بوجود بیاید اما خونریزی معمولا جزئی است و خودش کم می‌شود و یا می‌توان از طریق کولونوسکوپ آن را کنترل کرد. نیاز به انتقال خون یا جراحی برای خونریزی پس از کولونوسکوپی بسیار غیر عادی و با احتمال کم است. یک عارضه کمتر شایع، سوراخ شدن یا پارگی از طریق دیواره کولون است اما حتی این سوراخها نیز ممکن است نیاز به جراحی نداشته باشند.
اختلالات احتمالی دیگر عکس العمل نسبت به آرامش بخشهای استفاده شده، سوزش موضعی در رگی که داروها در آن تزریق شده (به جای گذاشتن، توده دردناک یک تا دو روز)، یا اختلالاتی که ناشی از بیماری قلبی یا ریوی است. بروز همه این عوارض در کنار هم کمتر از یک درصد است.
این اختلالات نادر هستند اما لازم است که بیمار علائم اولیه یک اختلال را تشخیص دهد بنابراین ممکن است مجبور شوند دوباره به پزشک یا بخش اورژانس مراجعه کنند. شخصی که عمل کولونوسکوپی را روی بیمار انجام می‌دهد باید در صورتی که بیمار متوجه درد شکمی، خونریزی مقعدی بیش از نیم پیمانه یا تب و لرز داشت با وی تماس بگیرد.
کولونوسکوپی بهترین روش برای شناسایی، تشخیص و درمان اختلالات درون روده بزرگ است. جایگزینهای کولونوسکوپی آنیم باریوم است که یک تست با دقت کمتر است که با اشعه ایکس انجام می‌شود. این تست نسبت به کولونوسکوپی ناهنجاری‌ها را کمتر نشان می‌دهد و در صورت مشاهده ناهنجاری، ممکن است برای انجان نمونه برداری یا رفع آن لازم باشد از کولونوسکوپی استفاده شود. گاهی هم یک ناهنجاری یا ضایعه تشخیص داده شده با آنیم باریوم مدفوع یا غذای باقیمانده در روده‌ای ست که به خوبی تمیز نشده است.
برای روشن کردن ماهیت ضایعه معمولا لازم است کولونوسکوپی انجام شود سیگموئیدوسکوپی یک آزمون محدود است که از یک کولونوسکوپ کوتاهتر استفاده می‌کند و فقط یک سوم انتهایی روده بزرگ را بررسی می‌کند.
کولونوسکوپی مجازی چیست؟
یک جایگزین برای کولونوسکوپی، کولونوسکوپی مجازی است. کولونوسکوپی مجازی تکنیکی است که از سی تی اسکن برای گرفتن عکسهای روده بزرگ استفاده می‌کند که شبیه تصاویر کولون بوسیله مشاهده مستقیم از طریق کولونوسکوپی است. این تصاویر با استفاده از تصاویر سی تی اسکن ساخته می‌شوند بنابراین عکسهای واقعی را نشان نمی‌دهند. آنها تصاویر مجازی هستند.
برای آمادگی کولونوسکوپی مجازی، روز قبل از آزمایش، روده بزرگ بوسیله ملینها تمیز می‌شود. به هنگام آزمایش، یک لوله بزرگ داخل مقعد فرستاده شده و برای تزریق هوا به درون روده استفاده می‌شود. سی تی اسکن با کولون باز شده انجام می‌شود. و اسکنها آنالیز شده و تصاویر مجازی روده ساخته می‌شود. کولونوسکوپی مجازی می‌تواند موثر باشد. این روش حتی می‌تواند پولیپهای پنهان شده پشت تا خوردگی‌ها را که گاهی توسط کولونوسکوپی شناسایی نمی‌شوند، پیدا کند.
با این وجود، کولونوسکوپی مجازی محدودیتهایی دارد:
- کولونوسکوپی مجازی در تشخیص پولیپهای کوچک (کمتر از ۵ میلی متر) مشکل دارد که اینها در کولونوسکوپی معمولی به راحتی دیده می‌شوند البته پولیپهای کوچک کمتر احتمال سرطانی شدن دارند.
- کولونوسکوپی مجازی در تشخیص سرطانهای با ظاهر یکدست یا ضایعات سرطانی که مثل پولیپها بیرون زده نیستند، مشکلات زیادی دارد.
- کولونوسکوپی مجازی نمی‌تواند پولیپهای تشخیص داده شده را بردارد. ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد پولیپ روده بزرگ دارند. اگر پولیپها بوسیله کولونوسکوپی مجازی تشخیص داده شوند، پس باید آنها را بوسیله کولونوسکوپی معمولی از بین برد. به عبارت بهتر بسیاری از افرادی که کولونوسکوپی مجازی انجام می‌دهند مجبورند تا تحت یک عمل دوم که همان کولونوسکوپی است، قرار گیرند.
- کولونوسکوپی مجازی افراد را در معرض مقداری اشعه قرار می‌دهد.
- کولونوسکوپی مجازی نمی‌تواند از تکنیکهای جدیدتری که بین ضایعات طبیعی که نیاز به نمونه برداری دارند یا آنهایی که باید برداشته شوند، تفاوتی قائل شود.
بخاطر این محدودیتها، کولونوسکوپی مجازی جایگزین عمل کولونوسکوپی به عنوان ابزار اولیه برای افراد با افزایش خطر پولیپ یا سرطان روده بزرگ، نمی‌شود. این روش گزینه‌ای برای افرادی ست که خطر طبیعی پولیپها و سرطان روده را دارند اما نمی‌توانند کولونوسکوپی را تحمل کنند.
پیشرفتهای جدید در کولونوسکوپی چه هستند؟
پیشرفتهای جدیدی در کولونوسکوپی به وجود آمده است. اکثر اینها بر تقویت تشخیص موارد دشوار ضایعات، موارد کوچک (به عنوان مثال پولیپهای کوچک) و موارد با ظاهر یکدست و همچنین قابلیت تعیین زمان کولونوسکوپی و اینکه آیا پولیپها و ضایعات به دلیل پیش سرطانی یا سرطانی بودن نیاز به برداشتن دارند، است. این خیلی مهم است چون بسیاری از این ضایعات پیش سرطانی یا سرطانی نیستند و مقدار زیادی زمان و پول صرف شده برای برداشتن آنها و فرستادن برای بررسی میکروسکوپی ضروری نیست.
تصاویر با رزولوشن بالا که به شناسایی ضایعات یکدست کمک می‌کند روی اکثر کولونوسکوپهای استاندارد شده است. بزرگنمایی تصاویر نیز می‌تواند شناسایی ضایعات را بهتر کند. تصویرسازی با پهنای کم که از طول موج خاصی از نور استفاده می‌کند که الگوی رگهای باریک را ارتقا می‌دهد که زیر دیواره کولون قرار گرفته‌اند.
الگوی این رگها به طور طبیعی در بافت پیش سرطانی و سرطانی متفاوت است. تعیین الگو به تشخیص راحت‌تر ضایعات بخصوص پیش سرطانی و ضایعات سرطانی با ظاهر یکدست را امکان پذیر می‌کند و همچنین تصمیم برای الزام نمونه برداری و یا برداشتن آنها در زمان کولونوسکوپی را بدون اینکه منتظر نتایج بررسی میکروسکوپی باشند، امکان پذیر می‌سازد.
کرومواندوسکوپی از رنگهایی استفاده می‌کند که روی دیواره روده اسپری می‌شوند تا بافت پوششی طبیعی از بافتهای نئوپلاستی (خوش خیم، پیش سرطانی و سرطانی) متفاوت باشد و مشخص کند که آیا باید ضایعات برداشته و یا نمونه برداری شوند.
اندوسکوپی فلورسنت از مواد شیمایی فلورسنت استفاده می‌ند که روی دیواره کولولون اسپری شده یا از طریق رگ تزریق می‌شوند. این مواد شیمیایی بوسیله سلولهای غیر طبیعی (پیش سرطانی و سرطانی) دیواره روده بیش از سلولهای طبیعی، جذب می‌شوند و نور خاصی تولید می‌کنند که مشخصتر دیدن این مناطق را ممکن می‌کند بنابراین می‌توان از آنها نمونه برداری کرد یا بطور کامل آنها را برداشته و از بین برد. اندوسکوپی لیزر کانفوکال از یک طول موج خاص نور استفاده می‌کند که به داخل دیواره کولون رنگ شده با فلوئورسنت تا چند میلی متر نفوذ می‌کند. سلولهای نابهنجار ممکن است با رنگ فلوئورسنت به تهایی مشخصتر باشند.
حتی کولونوسکوپی و ملحقاتی وجود دارد که دید رتروگراد (رو به عقب) از نوک کولونوسکوپ را امکان پذیر می‌سازد. به علاوه، تصاویر در دو جهت مخالف ۱۸۰ درجه به منظور تعیین ضایعاتی که ممک است پشت چین خوردگی‌های دیواره روده پنهان شده باشند، گرفته می‌شود که در روش معمولی دیده نمی‌شوند. حتی تلاشهایی برای ایجاد یک کولونوسکوپ خود پیشرفته وجود دارد.
اکثر اینها روشهای کولونوسکوپی جدید به جز تصاویر با رزولوشن بالا هستند که مثل موارد استاندارد نیستند. اینکه در نهایت کدام یک معیارهای ارزشمندی برای کولونوسکوپی به حساب می‌آیند، هنوز مشخص نشده است. نهایتا تصاویر MRI را می‌توان برای بررسی روده بزرگ به شیوه مشابه با کولونوسکوپی سی تی اسکن استفاده کرد. فایده مهم MRI این است که در معرض اشعه قرار نمی‌گیرید اما محدودیتهای آن مشابه کولونوسکوپی مجازی است.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منابع