هوش مصنوعی در دنیای امروز در حال متحول کردن جنبه‌های مختلف زندگی ما است و هر روز جنبه‌ای جدید از این فن آوری زندگی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما قابلیت‌های هوش مصنوعی تا چه اندازه است؟ ما چقدر می‌توانیم از ربات‌ها انتظار داشته باشیم؟ آیا انتظارات ما از قابلیت‌های هوش مصنوعی تحت تاثیر دنیاهای علمی و تخیلی قرار گرفته است و با واقعیت فاصله دارند؟ این‌ها سوالاتی هستند که دانشمندان علوم شناختی و فن آوری به آن پاسخ داده‌اند و ما در این مقاله اختصاصی از مجله قرمز درباره قابلیت‌های هوش مصنوعی و انتظاراتی که می‌توانیم از موجودات هوشمند مصنوعی داشته باشیم مطالبی را بیان خواهیم نمود.
ربات‌های قاتل و موجودات هوشمندی که برای خودشان تصمیم می‌گیرند و هدفی جز نابودی بشر ندارند سال‌هاست که موضوع داستان‌ها و فیلم‌های علمی تخیلی بوده است اما این تصورات تا حد زیادی در ذهن مردم رسوخ کرده و وحشت از تکنولوژی یا همان تکنوفوبیا به این شکل خود را در عقاید عموم مردم نشان می‌دهد اما آیا این تصورات می‌توانند روزی به واقعیت بپیوندند؟ دهه‌ها قبل آلن تورینگ سوالی مطرح کرد: “آیا ربات‌ها می‌توانند بیندیشند؟” و ما در حال حاضر ما از این مرحله فاصله بسیاری داریم و ربات‌های امروزی نه تنها می‌توانند بیندیشند بلکه می‌توانند تصمیم بگیرند، تحلیل کنند و بسیاری از فعالیت‌های مغز انسانی را انجام دهند. اما قابلیت‌های هوش مصنوعی تا چه اندازه است؟ این توسعه تا چه مرحله‌ای قرار است ادامه پیدا کند؟
علم هوش مصنوعی در سال‌های اخیر با سرعتی بسیار چشمگیر در حال پیشرفت است و روز به روز به سرعت پیشرفت آن افزوده می‌شود و تاثیر این تغییرات در زندگی روزمره ما نیز به خوبی قابل مشاهده است به طوری که تفاوت سبک زندگی امروز با دو تا سه سال گذشته غیرقابل اغماض است. این تغییرات و پیشرفت‌ها ناشی از توسعه بخش‌های مختلف علوم مرتبط با هوش مصنوعی مثل علوم شناختی، شبکه‌های عصبی مصنوعی و یادگیری ماشین‌ها است که به پیشرفت ربات‌ها و افزایش قابلیت‌های هوش مصنوعی منجر شده است. حال ما می‌توانیم به ربات‌ها چیزهای جدیدی بیاموزیم و حتی به آن‌ها بیاموزیم که خودشان با دسترسی و جستجو در دنیای بیکران اطلاعات چیزهای جدیدی یاد بگیرند. همین چیزها باعث شده که مردم نسبت به تکنولوژی‌های جدید احساس هراس و ناامنی داشته باشند و تصور کنند که ربات‌ها و موجودات هوشمند مجازی قرار است جای آن‌ها را در کره زمین بگیرند. اما دانشمندان به شما اطمینان می‌دهند که این ترس‌ها و نگرانی‌ها کاملا بی‌مورد است.
قابلیت‌های هوش مصنوعی در دنیای واقعی
واقعیت این است که هر ربات یا موجود مصنوعی هوشمندی برای یک قابلیت خاص آموزش می‌بیند و او نمی‌تواند مانند انسان‌ها باشد و خارج از این محدوده فکر کند. ربات‌ها معنای زندگی را نمی‌دانند و آن را درک نمی‌کنند، آن‌ها مانند انسان‌ها جاه طلب نیستند و احساس ندارند. دستگاه‌های گیرنده و فرستنده ربات‌ها از نظر فیزیکی محدود است و جایی برای خلاقیت و خیال پردازی در آن‌ها وجود ندارد. هوش مصنوعی همان طور که از نامش برمی‌آید توانایی یادگیری و پیشرفت دارد و به مرور زمان می‌تواند بیاموزد و مجموعه داده‌های خود را کامل‌تر کند اما هرگز کامل و بی‌نقص نخواهد شد. در حال حاضر جنبه‌های جدیدی از این تکنولوژی در مراحل تئوری و آزمایش قرار دارند و به زودی شاهد ورود آن‌ها به دنیای تکنولوژی و زندگی روزمره خود نیز خواهیم بود اما وقتی از یک ربات قابلیت و وظیفه خاصی انتظار می‌رود او خارج از این وظیفه عمل نمی‌کند و هرگز به یک هوش بی‌نقص و با تمام قابلیت‌ها تبدیل نخواهد شد، همان طور که هیچ هوش انسانی هرگز نمی‌تواند بی‌نقص باشد. مثل راننده تازه کاری که با تمرین کردن ماهرتر می‌شود سیستم‌های مبتنی برا هوش مصنوعی نیز با کار کردن و و عمل کردن بهتر می‌شوند اما همیشه موقعیت‌ها و یا داده‌هایی وجود خواهد داشت که آن‌ها را غافلگیر کند.
ما از ربات‌ها چه انتظاراتی می‌توانیم داشته باشیم؟
هدف از ابداع هوش مصنوعی راحت‌تر کردن زندگی انسان‌ها بوده است و این تکنولوژی ثابت کرده است که قابلیت‌های بیشماری در این زمینه دارد و به خصوص در بخش‌های مختلفی مثل سلامت و حمل و نقل تاثیر چشمگیری بر زندگی ما داشته است. در آینده‌ای نزدیک با کمک قابلیت‌های هوش مصنوعی می‌توان داروهایی تولید کرد که دقیقا برای نقشه ژنتیکی شما ساخته شده‌اند و در چند ساعت می‌توانند هر نوع بیماری و اختلالی را درمان کنند. با پیشرفت‌های علم رباتیک از این پس می‌توان شاهد بود که قطارها خود به خود حرکت کنند و بدون نیاز به چراغ‌های هشدار و … احتمال برخورد و سانحه تقریبا به صفر خواهد رسید. این آینده بسیار نزدیک‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و هم اکنون نیز تاثیرات هوش مصنوعی در علم اقتصاد، تولید و … باورنکردنی است. این تاثیرات اگرچه شگفت انگیزند اما بی‌نقص نیستند و هوش مصنوعی همچنان دچار خطا خواهد شد. به طور مثال اتومبیل‌هایی که با هوش مصنوعی حرکت می‌کنند باز هم ممکن است تصادف کنند و عابرانی کشته شوند اما این میزان مرگ و میر با زمان حال قابل مقایسه نخواهد بود.
پس ما باید چه انتظاری از هوش مصنوعی داشته باشیم؟ دنیای امن‌تر و بهتر تنها انتظاری است که می‌توان از این تکنولوژی داشت و این تغییر از سال‌ها پیش آغاز شده است. حس بدبینی و وحشت نسبت به آینده هوش مصنوعی ناشی از ذهنیت انسانی ما است و دلیل آن این است که ما ربات‌ها را با خودمان مقایسه می‌کنیم، موجوداتی که همه گونه‌های رقیب خود را روی زمین از بین برده تا به حاکمان بلامنازع آن تبدیل شوند. حال اگر روزی برسد که این حس تمامیت خواهی و سلطه طلبی نیز از طریق کدها و برنامه‌ها به ربات‌ها قابل انتقال باشند ممکن است ربات‌های یاغی و نابودگر نیز پا به عرصه بگذارند.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت می‌توانید مقالات مشابه را در بخش علمی در مجله قرمز شاخه رباتیک و هوش مصنوعی مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: Tech News World (ترجمه و تألیف اختصاصی توسط مجله قرمز)