سو هاضمه یکی از اختلالات رایجی است که معمولاً واضح‌ترین علت به وجود آمدن آن عادات نادرست در تغذیه است. سو هاضمه با علائمی که دارد، می‌تواند باعث رنج و مشقت فرد مبتلا و به مخاطره انداختن فعالیت‌های روزانه توسط فرد مبتلا شود. سو هاضمه و اختلال در فرایند هضم (و متعاقب آن طبیعتاً فرایند جذب) ناراحتی معده، احساس سنگینی سریع و یا درد یا سوزش در نواحی مری یا معده است. به جز عللی که تقریباً در بررسی این اختلال مشهور هستند، ممکن است علت ابتلای به این بیماری معلوم نشود و همین امر روند درمانی آن را پیچیده کند. در این مقاله سعی ما بر این است که به صورت فشرده و موجز نگاهی کلی به این عارضه شایع در جوامع انسانی بیندازیم.
فاکتورهای افزایش دهنده خطر ابتلا به عارضه سو هاضمه کدام هستند؟
- داشتن حالاتی روحی مانند اضطراب، افسردگی، یا استرس،
- استعمال سیگار و دیگر انواع دخانیات،
- کافئین، الکل، غذاهای تند و یا غذاهای غنی از چربی،
- مصرف داروهایی مانند NSAID ها، آستروئید ها، مواد مخدر یا آنتی بیوتیک ها،
- التهاب مری یا معده،
- زخم معده یا روده.
علائم و نشانه‌های ابتلا به اختلال سو هاضمه
- احساس نفخ و یا سنگینی معده، حتی بدون اینکه فرد غذای زیادی مصرف کند،
- سوزش سر دل ،
- نفخ زیاد،
- طعم بد در دهان،
- تهوع یا استفراغ،
سوءهاضمه چگونه تشخیص و درمان می‌شود؟
تشخیص سو هاضمه می‌تواند کلید اصلی برای درمان مؤثر این عارضه باشد. از این رو روش‌های مثل آندوسکوپی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش یعنی مری و معده و همچنین آزمایش خون گزینه‌های در دسترس هستند. بعد از تشخیص تیم پزشکی می‌تواند با ارائه دستورالعمل‌هایی از ادامه مصرف دارو و رفتارهایی که منجر به بروز علائم عارضه در فرد می‌شود، پیشگیری کرده و یا داروهای کارایی را برای رفع آن تجویز کند.
چگونه می‌توان علائم این عارضه را مدیریت کرد؟
پرهیز غذایی: اولین نکته در پیشگیری از بروز سو هاضمه رعای رژیم مناسب غذایی است. از این رو فرد باید از مصرف بی رویه غذاهای تند و چرب اجتناب کند. جدای از این نوشیدن الکل و یا نوشیدنی‌های الکی موجب تشدید علائم این بیماری خواهد شد و مصرف آن ممنوع است. همچنین نعناع، مرکبات و شکلات می‌تواند باعث تشدید علائم شوند از این توصیه می‌گردد که به میزان متعادلی مصرف شوند. همچنین با توجه به اینکه خوردن حجم زیادی از یک غذا در یک وعده فشار زیادی را به فرد مبتلا وارد می‌کند، بهتر است مصرف غذا در وعده‌های بیشتر و با حجم کمتری باشد. مضاف بر اینکه بدیهی است که صرف غذا باید در محیطی آرام و به دور تنش و هرگونه عجله برای اتمام غذا باشد.
داروهایی که باعث تحریک معده و در نتیجه سو ء هاضمه می‌شوند نیز باید محدود شوند. از جمله این داروها NSAIDs، استروئید ها، داروهای نارکوتیک هستند. از این رو باید مصرف این داروها با نظر پزشک و با احتیاط کامل باشد.
استفاده از روش‌های مختلفی که استرس را کاهش می‌دهند: روش‌های کارا برای حفظ آرامش و آسایش، نظیر ورزش، نفس عمیق، مدیتیشن یا گوش دادن به موسیقی می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
اجتناب از مصرف سیگار، قلیان و دیگر دخانیات: این مواد مضر با مواد شیمیایی و نیکوتینی که بدن فرد مصرف کننده انتقال می‌دهند در بروز اختلالات مختلف به خصوص بیماری‌های دستگاه گوارش با تاکید بر سو هاضمه مؤثر باشد. از این رو جایگزینی سیگارهای الکترونیکی که دارا ضرر کمتری برای بدن هستند، کاهش مصرف تدریجی و سپس ترک سیگار کلیدی طلایی برای به دست آوردن سلامتی و پیشگیری از ابتلای به بیماری‌های مزمن است. بنابراین مشورت با پزشک، مشاوره و یا مراقب سلامت برای برنامه ریزی در ترک سیگار امری مهم است.
در عارضه سو هاضمه نیاز به ارجاع به اورژانس پزشکی است؟
- مشکل در بلع غذا و مایعات،
- درد شکمی شدید که حتی پس از مصرف داروهای مسکن، از بین نمی‌رود.
- مدفوع تیره رنگ و یا وجود خون در استفراغ،
- تهوع یا استفراغ شدید،
- احساس توده در شکم.
در چه مواقعی باید به پزشک و یا مراقب سلامت مراجعه کرد؟
- در صورتی که فرد درد، ناراحتی یا یبوست داشته باشد،
- تهوع و استفراغ و نفخ،
- پوست پریده و یا کم رنگ و یا احساس ضعیف و خستگی بیش از حد معمول،
- اگر سؤالات یا نگرانی‌هایی در مورد وضعیت یا مراقبت‌های مربوط به خود دارد.
موافقت‌نامه مراقبت
شما حق دارید به برنامه‌ریزی مراقبت‌های خود کمک کنید. همچنین از وضعیت سلامتی خود و نحوه درمان آن مطلع شوید. در مورد گزینه‌های درمان با مراقبین خود بحث کنید تا تصمیم بگیرید چه مراقبت‌هایی را می‌خواهید دریافت کنید. شما همیشه حق دارید از درمان پیشنهادی استفاده نکنید. اطلاعات فوق تنها یک کمک آموزشی است. این راهنما به عنوان توصیه پزشکی برای مشکلات و روش‌های فردی در نظر گرفته نشده است. قبل از پیروی از هر رژیم پزشکی، به پزشک، پرستار یا داروساز خود بگویید که آیا برای استفاده از این روش درمانی یا مراقبتی شما ایمن و مؤثر است یا نه.
منبع: drugs.com
این مقاله به‌طور اختصاصی توسط امین ظهورتبار از گروه نویسندگان مجله قرمز ترجمه و تألیف شده است.