با افزایش سن بسیاری از جنبه‌های سلامتی از جمله سلامتی قلب بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند. سلامتی قلب و عروق یکی از مولفه‌های مهم پیری سالم است. بنابراین لازم است بدانیم چگونه می‌توانیم به سالم ماندن سیستم قلبی و عروقی خود کمک کنیم. ما برای یافتن اطلاعات معتبر پیرامون این موضوع به سایت موسسه ملی سالمندی آمریکا مراجعه کرده و مقاله حاضر را ارائه کرده‌ایم. فهرست مطالب ارائه‌شده به صورت زیر است:
- قلب ما چگونه کار می‌کند؟
- سلامتی قلب با افزایش سن چه تغییراتی می‌کند
- بیماری قلبی چیست؟
- علائم بیماری قلبی
- برای سلامتی قلب و پیشگیری از بیماریهای قلبی چه باید کرد؟
- سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
- آینده تحقیقات افزایش سن و سلامتی قلب
بنابراین با ما همراه باشید و در انتها نظرات و تجربیات ارزشمندتان را در قسمت دیدگاه‌ها با ما و دیگران به اشتراک بگذارید 🙂
داستان النا
النا حواسش به شوهرش فرانک است تا مطمئن شود او از قلبش مراقبت می‌کند. اما، او در قرار ملاقات پزشکی اخیرش شگفت‌زده شد وقتی که دکتر درمورد سابقه بیماری قلبی در خانواده‌اش پرسید. وقتی دکتر شنید که مادر النا در سن ۵۸ سالگی پس از حمله قلبی فوت کرده است، به النا گفت که او نیز باید از یک شیوه زندگی سالم پیروی کند. او گفت هر زن و مرد مسنی می توانند مشکلات قلبی داشته باشند. بنابراین اکنون، النا و فرانک هر دو برنامه‌هایی در جهت سلامتی قلب‌شان دارند.
Photo by Karolina Grabowska from Pexels
قلب ما چگونه کار می‌کند؟
قلب، ماهیچه‌ای قوی است که خون را به بدن‌مان پمپاژ می‌کند. یک قلب معمولی و سالم بالغ تقریباً به اندازه یک مشت گره‌شده است. همانطور که موتور، یک ماشین را به حرکت درمی‌آورد، قلب نیز بدن شما را فعال نگه می‌دارد. قلب دارای دو طرف است، هر کدام دارای یک محفظه بالا (دهلیز) و یک حفره پایین (بطن) است. سمت راست قلب خون را برای دریافت اکسیژن به داخل ریه‌ها پمپ می‌کند. سمت چپ خون غنی از اکسیژن را از ریه‌ها دریافت کرده و آن را در شریان‌های سراسر بدن پمپ می‌کند. یک سیستم الکتریکی در قلب ضربان قلب (ضربان قلب یا نبض) را کنترل کرده و انقباض حفره‌های بالا و پایین قلب را با هم هماهنگ می‌کند.
سلامتی قلب با افزایش سن چه تغییراتی می‌کند
افراد ۶۵ سال به بالا بیشتر از جوانان در معرض حمله قلبی، سکته مغزی، بیماری عروق کرونر قلب (که معمولاً بیماری قلبی نامیده می‌شود) و نارسایی قلبی قرار دارند. بیماریهای قلبی یکی از عوامل اصلی ناتوانی است، یعنی فعالیت‌ها را محدود کرده و کیفیت زندگی میلیون‌ها سالمند را تضعیف می‌کند.
افزایش سن می‌تواند باعث تغییراتی در قلب و عروق خونی شود. به عنوان مثال، با بالا رفتن سن، قلب دیگر نمی‌تواند مانند زمانی که شما جوانتر بودید در حین فعالیت بدنی یا هنگام استرس به سرعت بتپد. با این حال با افزایش سن تعداد ضربان قلب در حالت استراحت تغییر چندانی نمی‌کند.
تغییراتی که با افزایش سن اتفاق می‌افتد ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. یکی از علل اصلی بیماریهای قلبی تجمع رسوبات چربی در دیواره عروق در طی سالیان متمادی است. خبر خوب این است که کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای به تاخیر انداختن، کاهش و احتمالاً اجتناب یا معکوس کردن این خطرات انجام دهید.
شایع‌ترین تغییری که با افزایش سن ایجاد می شود، افزایش سفتی عروق بزرگ است که به آن تصلب شرائین (arteriosclerosis) یا سفت شدن شریان‌ها می‌گویند. این مشکل باعث فشار خون بالا یا پرفشاری خون می‌شود که با افزایش سن شایع‌تر می‌شود.
فشار خون بالا و سایر ریسک فاکتورها مانند افزایش سن، خطر ابتلا به تصلب شرایین را افزایش می‌دهد. از آنجا که چند ریسک فاکتور قابل اصلاح برای تصلب شرایین وجود دارد، این مشکل لزوماً بخشی طبیعی از پیری نیست. پلاک‌های خونی (موادی که در داخل رگ‌ها رسوب می‌کنند) در داخل دیواره رگ‌ها ایجاد شده و با گذشت زمان، عروق را سفت و باریک می‌کند و این امر جریان خون غنی از اکسیژن به اندام‌ها و سایر قسمت‌های بدن را دچار مشکل می‌کند. اکسیژن و مواد مغذی داخل خون از طریق عروق کرونر به عضله قلب انتقال می‌یابند. بیماری قلبی زمانی ایجاد می‌شود که پلاک در عروق کرونر جمع شده و اندازه جریان خون به ماهیچه قلب را کاهش می‌دهد. با گذشت زمان، ماهیچه قلب می‌تواند ضعیف و یا آسیب‌دیده شود و در نتیجه نارسایی قلبی ایجاد می‌شود. آسیب قلبی می‌تواند ناشی از حملات قلبی، فشار خون بالا و دیابت طولانی‌مدت و مصرف مزمن الکل باشد.
برای کمک به سلامتی قلب تان فشار خون خود را بررسی کنید
با افزایش سن، مهم است که فشار خون خود را به طور منظم کنترل کنید، حتی اگر سالم هستید. این توصیه به این دلیل است که تغییراتی که افزایش سن در عروق ایجاد می‌کند می‌تواند منجر به فشار خون بالا شود. ممکن است حال عمومی شما خوب باشد اما فشار خون بالا در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به سکته مغزی و مشکلات قلبی و مشکلاتی در چشم، مغز و کلیه‌ها شود. برای مدیریت فشار خون بالا، ورزش، تغییر رژیم غذایی و کاهش مصرف نمک می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما از آنجا که با افزایش سن تغییراتی در عروق ایجاد شده و در اغلب اوقات باعث فشار خون بالا می‌شود، اغلب اوقات مصرف دارو ضروری است. معمولاً برای کنترل فشار خون به بیش از یک دارو نیاز خواهید داشت.
افزایش سن می‌تواند باعث تغییرات دیگری نیز در سیستم قلبی شود. مثلا:
سیستم الکتریکی قلب نیز در اثر افزایش سن دچار تغییراتی می‌شود که می‌تواند منجر به آریتمی – ضربان قلب سریع، کند یا نامنظم– شود. همچنین دریچه‌ها–قسمت‌های یک طرفه، مانند در که برای کنترل جریان خون بین حفره‌های قلب باز و بسته می‌شوند– ممکن است ضخیم‌تر و سفت‌تر شوند. دریچه‌های سفت‌تر می‌توانند جریان خون را دچار مشکل کرده و ممکن است ایجاد نشتی کنند، که در نهایت می‌تواند باعث تجمع مایع در ریه‌ها یا بدن (پاها و شکم) شود.
با افزایش سن ممکن است اندازه حفره‌های قلب افزایش یابد. از طرف دیگر دیواره قلب ضخیم می‌شود و بنابراین مقدار خونی که حفره‌ها می‌توانند نگه دارند با وجود افزایش اندازه آنها کاهش می‌یابد. از طرفی با افزایش سن قلب کندتر پر می‌شود. پرفشاری خون طولانی‌مدت علت اصلی افزایش ضخامت دیواره قلب است که می‌تواند خطر فیبریلاسیون دهلیزی، مشکل رایج در ریتم قلب در افراد مسن را افزایش دهد.
با افزایش سن، افراد نسبت به نمک حساس‌تر می‌شوند، که ممکن است باعث افزایش فشار خون و/یا تورم مچ پاها شود.
عوامل دیگر مانند بیماری تیروئید یا شیمی‌درمانی نیز ممکن است ماهیچه قلب را ضعیف کنند. مواردی که در کنترل شما نیستند، مانند سابقه خانوادگی، ممکن است خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. اما، داشتن یک شیوه زندگی که برای قلب خوب باشد می‌تواند به شما در جلوگیری یا به تاخیر انداختن بیماریهای خطرناک کمک کند.
Photo by Karolina Grabowska from Pexels
بیماری قلبی چیست؟
بیماری قلبی ناشی از تصلب شرایین است که در اثر تجمع رسوبات چربی یا پلاک‌ها در دیواره عروق کرونر در طول سالیان متمادی ایجاد می‌شود. عروق کرونر قسمت بیرونی قلب را احاطه کرده و مواد مغذی خون و اکسیژن را به ماهیچه قلب می‌رسانند. هنگامی که پلاک در داخل رگ‌ها جمع می‌شود، فضای کمتری برای جریان طبیعی خون و رساندن اکسیژن به قلب وجود دارد. اگر با تجمع پلاک، جریان خون به قلب کاهش یابد یا در صورت گسست ناگهانی پلاک مسدود شود، می تواند باعث آنژین ( angina : درد یا ناراحتی در قفسه سینه) یا حمله قلبی شود. وقتی که عضله قلب اکسیژن کافی و مواد مغذی خون را دریافت نکند، سلول‌های عضله قلب می‌میرند (حمله قلبی) و عملکرد کلی قلب را ضعیف می‌کنند و این امر توانایی پمپاژ خون به بقیه بدن را کاهش می‌دهد.
علائم بیماری قلبی
در اغلب اوقات بیماری قلبی اولیه علائم ندارد یا علائم آن به سختی قابل توجه است. به همین دلیل معاینات منظم پزشکی بسیار مهم است.
در صورت احساس درد، فشار یا ناراحتی در قفسه سینه، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. با این حال، درد قفسه سینه علامت کمتر شایعی از بیماری قلبی است که در حال پیشرفت است، بنابراین نسبت به علائم دیگر آگاه باشید. در صورت داشتن علائم زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- درد، بی حسی و/یا سوزن سوزن شدن در شانه‌ها، بازوها، گردن، فک یا پشت
- تنگی نفس هنگام فعالیت، در حالت استراحت یا در حالت خوابیده
- درد قفسه سینه در حین فعالیت بدنی که هنگام استراحت بهتر می‌شود
- سبکی سر
- سرگیجه
- گیجی
- سردرد
- عرق سرد
- تهوع/استفراغ
- خستگی یا کوفتگی
- تورم در پاها، مچ پا ساق پا، شکم و/یا گردن
- کاهش توانایی ورزش یا فعالیت بدنی
- مشکلات در انجام فعالیت‌های عادی
مشکلات آریتمی در افراد مسن بسیار بیشتر از افراد جوان شایع است. آریتمی حتما باید درمان شود. اگر احساس می‌کنید در قفسه سینه خود احساس لرزش دارید یا احساس می‌کنید قلب‌تان ضربان خود را از دست داده یا به شدت می‌تپد، به ویژه اگر بیشتر از حد معمول احساس ضعف کلی می‌کنید، سرگیجه دارید، خسته هستید یا هنگام فعالیت تنگی نفس دارید به پزشک مراجعه کنید.
آزمایشات پزشکی برای چک کردن سلامتی قلب
پزشک، فشار خون شما را بررسی می‌کند و آزمایش خون ناشتا را برای بررسی کلسترول انجام می‌دهد. کلسترول نوعی ماده چربی که می‌تواند باعث ایجاد پلاک در عروق شما شود. او همچنین ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سطح پروتئین‌هایی که نشانگر التهاب در بدن هستند انجام دهد و به شما پیشنهاد کند که نوار قلب (ECG یا EKG) بگیرید. نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب شما را بررسی می‌کند. اسکن اشعه ایکس قفسه سینه نیز نشان می‌دهد که آیا قلب شما بزرگ شده است یا در ریه‌های شما مایع وجود دارد یا نه. هر دو مورد می‌توانند نشانه‌ی نارسایی قلبی باشند. همچنین ممکن است پزشک آزمایش خون پپتید ناتریورتیک مغز (BNP مخفف brain natriuretic peptide) را نیز انجام دهد، این ماده هورمونی است که باعث افزایش نارسایی قلبی می‌شود. اگر متخصص قلب نیاز به بررسی عملکرد قلب و دریچه‌های آن داشته باشد، ممکن است یک اکوکاردیوگرام (echocardiogram) نیز انجام دهد. اکوکاردیوگرام یک آزمایش بدون درد است که در آن از امواج صوتی برای تولید تصاویری از حرکات قلب استفاده می‌شود.
برای سلامتی قلب و پیشگیری از بیماریهای قلبی چه باید کرد؟
برای حفظ سلامتی قلب می‌توانید اقدامات زیادی انجام دهید:
سعی کنید فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید. با پزشک خود درمورد نوع فعالیت‌هایی که برای شما بهتر است صحبت کنید. در صورت امکان، حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته داشته باشید. بهتر است این میزان فعالیت بدنی را در روزهای هفته تقسیم کنید. نیازی نیست در یک نوبت انجام شود.
با انجام فعالیت‌هایی که از آنها لذت می‌برید شروع کنید. برای مثال پیاده‌روی سریع، رقص، بولینگ، دوچرخه‌سواری یا باغبانی. از نشستن‌های طولانی‌مدت پرهیز کنید.
اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید. سیگار کشیدن عامل اصلی مرگ‌های قابل پیشگیری است. سیگار کشیدن به دیواره عروق آسیب می‌رساند. هرگز برای بهره‌مندی از فواید ترک سیگار دیر نیست. ترک، حتی در دوران پیری، می‌تواند خطر بیماریهای قلبی، سکته مغزی و سرطان را کاهش دهد.
از رژیم غذایی سالم پیروی کنید. غذاهایی را انتخاب کنید که دارای چربی ترانس و اشباع، قندهای اضافی و نمک کمتری هستند. با افزایش سن، بدن ما به نمک حساس‌تر شده، که می‌تواند باعث تورم در ساق پا شود. مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غذاهای سرشار از فیبر بخورید، مانند غذاهایی که از غلات کامل تهیه شده‌اند.
وزن‌تان را در محدوده سالم نگه دارید. ایجاد تعادل در میزان کالری که از طریق غذاها و نوشیدنی‌ها دریافت می‌کنید با کالری سوزانده‌شده توسط فعالیت بدنی به حفظ وزن سلامتی کمک می‌کند. تلاش کنید با کسب اطلاعات درباره تغذیه سالم و فعالیت بدنی وزن‌تان را متعادل نگه دارید.
دیابت، فشار خون بالا و/یا کلسترول بالا را تحت کنترل داشته باشید. برای مدیریت این شرایط، توصیه‌های پزشک‌تان را دنبال کنید و داروها را طبق دستور مصرف کنید.
کلسترول
سطح بالای کلسترول خون می‌تواند منجر به تجمع پلاک در عروق شود. پزشک می‌تواند سطح کلسترول خون شما را با آزمایش خون بررسی کند. شما باید یک شب یا ۸ ساعت قبل از این آزمایش خون ناشتا باشید. این آزمایش درباره کلسترول کلی و همچنین LDL (کلسترول “بد“) ، HDL (کلسترول “سالم“) و تری‌گلیسیرید (نوع دیگری از چربی خون که شما را در معرض مشکلات قلبی قرار می‌دهد) اطلاعات کاملی را ارائه می‌دهد.
مصرف الکل را به شدت کم یا آن را حذف کنید.
استرس‌تان را مدیریت کنید. مدیریت استرس، داشتن آرامش و کنار آمدن با مشکلات برای بهبود سلامت جسمی و عاطفی را جدی بگیرید و درباره آن بیاموزید. فعالیت‌هایی مانند برنامه مدیریت استرس، مدیتیشن، فعالیت بدنی و صحبت کردن با دوستان یا خانواده را در این مورد در نظر داشته باشید.
Photo by Karolina Grabowska from Pexels
سوالاتی که می‌توانید درباره سلامتی قلب از پزشک خود بپرسید
برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و اقدامات لازم درمورد آن، از پزشک خود سوال کنید. اگر در معرض خطر بیشتری هستید یا از قبل مشکل قلبی دارید، درباره آنها تحقیق کنید.
سؤالت پیشنهادی:
- من چقدر در معرض بیماری قلبی هستم؟
- فشار خون من چقدر است؟
- اعداد کلسترول من چند است؟ (این اعداد شامل کلسترول کلی، LDL ، HDL و تری‌گلیسیرید است.) مطمئن شوید که پزشک نمونه خون ناشتا را برای تعیین سطح کلسترول شما بررسی کرده است.
- آیا برای سلامتی‌ام باید وزن کم کنم؟
- سطح قند خون من چقدر است و آیا این بدان معناست که من در معرض ابتلا به دیابت هستم؟
- چه آزمایش‌های غربالگری دیگری نیاز است تا به من بگویید که آیا در معرض بیماری قلبی هستم و چگونه خطر آن راکاهش دهم؟
- برای کمک به ترک سیگار چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
- چه میزان فعالیت بدنی برای محافظت از قلبم لازم است؟
- برنامه غذایی سالم برای قلب من چیست؟
- چگونه می‌توانم تشخیص دهم که دچار حمله قلبی شده‌ام؟ اگر فکر کردم دچار حمله قلبی شدم، باید چکار کنم؟
منبع سوالات : موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا
آینده تحقیقات افزایش سن و سلامتی قلب
بزرگسالان ۶۵ سال و بالاتر بیشتر از افراد جوانتر از بیماری قلبی عروقی رنج می‌برند، که شامل مشکلات قلبی، عروق خونی یا هر دو است. افزایش سن می‌تواند باعث تغییراتی در قلب و عروق خونی شود که ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را در فرد افزایش دهد.
برای درک چگونگی ارتباط پیری با بیماریهای قلبی عروقی به طوری که در نهایت بتوانیم درمان این گروه از بیماری‌ها را توسعه دهیم، ابتدا باید بدانیم که در قلب و رگ‌های خونی در روند پیری سالم چه می‌گذرد. این دانش در ۳۰ سال گذشته پیشرفت چشم‌گیری داشته است.
امروزه، بیش از هر زمان دیگری، دانشمندان می‌دانند چه چیزی باعث پیری عروق خونی و قلب می‌شود و چگونه پیر سدن سیستم قلبی عروقی به بیماریهای قلبی و عروقی منجر می‌شود. علاوه‌براین، دانشمندان ریسک فاکتورهایی که شانس ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را در فرد افزایش می دهد، پیدا کرده‌اند. آنها درمورد چگونگی تأثیر فعالیت بدنی، رژیم غذایی و سایر عوامل شیوه زندگی بر “میزان پیری” در قلب و عروق بیشتر تحقیق و بررسی می‌کنند. پیری سایر سیستم‌های بدن، از جمله ماهیچه‌ها ، کلیه‌ها و ریه‌ها نیز به احتمال زیاد به ایجاد بیماری قلبی کمک می‌کنند. تحقیقات برای کشف چگونگی تأثیر پیری این سیستم‌ها بر یکدیگر ادامه دارد و ممکن است روش‌های جدیدی برای درمان کشف شوند.
در آینده، مداخلات پزشکی یا درمان‌هایی که سرعت پیری قلب و عروق را در افراد جوان و میانسال کند می‌کند، می‌تواند از بروز بیماریهای قلبی، سکته مغزی و سایر اختلالات قلبی عروقی در آینده جلوگیری کند یا آنها را به تاخیر اندازد. برخی از مداخلات که ما از قبل می‌دانیم سرعت پیری در قلب و عروق را کند می‌کنند شامل تغذیه سالم، ورزش، کاهش استرس و ترک سیگار است. به عنوان مثال، هرچه بیشتر تغییرات ایجاد شده در سلول‌ها و مولکول‌ها در دوران پیری را درک کنیم، بیشتر به امکان طراحی داروهایی که این تغییرات را هدف می‌گیرند نزدیک می‌شویم. ژن‌درمانی نیز تغییرات سلولی خاصی را مورد هدف قرار می‌دهد و به طور بالقوه می‌تواند راهی برای مداخله در روند پیری سیستم‌های بدن باشد. در حالیکه منتظر توسعه این درمان‌های جدید هستیم، می‌توانیم از فعالیت‌هایی مانند ورزش و رژیم غذایی سالم که برای قلب‌مان مفید هستند لذت ببریم.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: سایت موسسه ملی سالمندی آمریکا (National Institute on Aging, Content reviewed: June 01, 2018)