داروی زلجانز (توفاسیتینیب) یکی از داروهایی است که مکانیسم عمل آن بلاک کردن (غیرفعال کردن) آنزیم‌هایی است که باعث تغییرات شیمیایی در مغز و متعاقب آن ایجاد بیماری و ناخوشی می‌شوند. وقتی در افراد بزرگ سالی کهمبتلا به فرم متوسط تا شدید بیماری آرتریت روماتوئید هستند استفاده از داروهای دیگری مثل متوترکسات بی نتیجه و کم اثر است، از داروی زلجانز (توفاسیتینیب) برای درمان این بیماری استفاده می‌شود. همچنین این دارو زمانی برای کنترل بیماری در افراد بزرگ سال مبتلا به فرم فعال آرتریت پسوریاتیک (PsA) به کار می‌رود که متوترکسات یا دیگر داروهایی که معمولاً برای درمان این عارضه به کار می‌روند، فاقد نتیجه ملموس و رضایت بخش باشد. یکی دیگر از کاربردهای این دارو درمان افرادبزرگ سال مبتلا به فرم متوسط تا شدید بیماری کولیت اولسراتیو (بیماری زخمی بزرگ شونده روده بزرگ) استفاده می‌شود. در این مقاله به معرفی، چگونگی کارکرد و نکات طلایی حین مصرف این دارو می‌پردازیم.
اطلاعات مهم مربوط به داروی زلجانز
یکی از مواردی که در آن نیاز است که از مصرف این دارو پرهیز کنید ابتلای به فرم جدی عفونت است. بدین منظور برای شروع درمان با این دارو نیاز است که فرد مصرف کننده مطمئن شود که بدن او دچار عفونت نیست. به همین خاطر ممکن است برای تأیید عدم ابتلا به عفونت بر روی فرد مورد نظرآزمایش‌هایی صورت گیرد.
بعضی مواقع در طول درمان با داروی زلجانز، فرد مصرف کننده ممکن است دچار عفونت‌های شدید و مرگبار شود. اگر فرد دچار علائم ابتلا به عفونت مثل تب، لرز، گلودرد، زخم یا ترشحات و مواد سفید در دهان یا گلو، تعریق شبانه، درد معده، اسهال، کاهش وزن، قرمزی یا تورم پوست، سرفه یا درد قفسه سینه شد باید مصرف این دارو را متوقف کرده و فوراً در این زمینه به پزشک معالج خود اطلاع دهد.
نکاتی که باید قبل از استفاده از این دارو بدانید
اگر فردی که قصد مصرف این دارو را دارد، مبتلا به بیماری سل بوده ، در خانواده ای زندگی می کند که عضوی از آن دچار سل است، اگر دارای ارتباط اپیدمیولوژیک و پایدار با فرد مبتلا به این بیماری بوده و یا اخیرا در ناحیه ای زندگی کرده که این بیماری شایع است، نیاز است که در این زمینه به پزشک معالج خود خبر دهد.
اگر فردی که قصد مصرف این دارو را دارد، مبتلا به بیماری سل بوده، درخانواده‌ای زندگی می‌کند که عضوی از آن دچار سل است، اگر دارای ارتباطاپیدمیولوژیک و پایدار با فرد مبتلا به این بیماری بوده و یا اخیراً در ناحیه‌ایزندگی کرده که این بیماری شایع است، نیاز است که در این زمینه به پزشک معالج خود خبر دهد.
در این موارد برای اینکه مطمئن شوید، مصرف این دارو برای شما ایمن است و خطری در پی ندارد، با پزشک مشورت کنید:
- آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) یا سایر اختلالات تنفسی؛
- ابتلای به یک عفونت فعال یا مزمن؛
- ابتلای به هر گونه عفونت ایجاد شده توسط باکتری، قارچ یا ویروس؛
- تبخال ( عفونت ناشی از هرپس زوستر)؛
- وجود یک زخم پوستی آلوده؛
- ابتلای به بیماری دیابت؛
- بیماری کبدی (به ویژه اگر شما حامل بیماری هپاتیت B یا C باشید)
- بیماری کلیوی؛
- ابتلا به عفونت اچ آی وی یا بیماری ایدز؛
- سرطان پوستی یا ملانوم؛
- دیورتیکولیت، زخم معده یا حفره ( وجود یک سوراخ یا پارگی ) در مری، معده یا روده شما؛ یا
- داشتن یک سیستم ایمنی ضعیف در اثر ابتلای به یک بیماری یا استفاده از داروهای خاص (به ویژه متوترکسات یا داروهای استروئیدی مانند دگزامتازون).
مصرف داروی زلجانز با تغییراتی که در سیستم ایمنی فرد مصرف کننده این دارو می‌دهد و احتمالاً باعث تولید بیش از اندازه گونه خاصی از گلبول‌هایسفید خون شود، ممکن است باعث افزایش خطر ابتلای فرد مصرف کننده به برخی سرطان‌ها شود.
مشخص نیست که این دارو به یک جنین آسیب برساند یا نه . اگر باردار یا در حین درمان، باردار شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.فرد مصرف کننده این دارو تا ۴ هفته بعد از مصرف آخرین دوز از دارویزلجانز از یک روش مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده کند.
معلوم نیست که آیا این دارو می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد شیرخوار منتقل شود و به کودک آسیب برساند یا نه. لذا توصیه می‌شود که در حین مصرف این دارو، کودک شیرخوار خود را با شیر تغذیه نکنید.
نحوه مصرف داروی زلجانز
داروی زلجانز را دقیقاً همان‌طور که توسط دکتر شما تجویز می‌شود، مصرف کنید. قبل از شروع درمان توسط پزشک معالج، راهنمایی‌های بر روی برچسب نسخه خود را خوانده و بر اساس آن عمل کنید. این دارو را در دوز های بیشتر و یا کمتر از مقادیر توصیه‌شده، مصرف نکنید.
شما می‌توانید این دارو را با و یا بدون غذا مصرف کنید.
هرگز فرم گسترده رهش این دارو را نشکنید، نجوید و این دارو را به صورت کامل مصرف کنید.
مصرف این دارو می‌تواند باعث کاهش در شمارش سلول‌های خونی شود و همین امر می‌تواند زمینه را برای ابتلای به عفونت و لخته شدن خون فراهم کند. از این دارو در حین استفاده از این دارو معاینه و آزمایشات منظم توصیه می‌شود. در صورت وجود بعضی علائم ممکن است پزشک پوست فرد مصرف کننده این دارو را برای ابتلای به علائم سرطان مورد بررسی قرار دهد.
اگر فرد مصرف کننده داروی زلجانز مبتلای به بیماری هپاتیت B یا C است هنگام مصرف این دارو ممکن است علائم عود این بیماری‌ها را تجربه کند. از این رو ممکن است که نیاز باشد که در طول درمان با این دارو، علائم ایجاد شده توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد.
داروی توفاسیتینیب باید در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت نگهداری شود.
پوسته و لعاب این دارو به گونه‌ای که ممکن است توسط بدن جذب نشده و از این رو در مدفوع فرد مصرف کننده ظاهر شود. در این مورد نباید نگران بود چون این وضعیت یک عارضه جانبی طبیعی و بدون خطر این دارو است، باعث کاهش تأثیر این دارو نشده و همچنین مشکلی را متوجه فرد مصرفکننده نخواهد کرد و به طور طبیعی با اتمام دوره درمان توسط این دارو این عارضه نیز پایان می‌یابد.
چه اتفاقی می افتد اگر شما یک دوز از این دارو را فراموش کنید؟
به محض اینکه شما دوز فراموش شده را به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش شده اجتناب کنید. برای جبران دوز از دست رفته قبلی در دوز بعدی از داروی اضافه استفاده نکنید.
اگر از این دارو بیش از حد مصرف کنید، چه اتفاقی می افتد؟
با مراقبت‌های پزشکی اورژانس و یا کمک‌های اضطراری برای مسمومیت، تماس بگیرید.
در هنگام مصرف این دارو باید از چه مواردی اجتناب کنید؟
مصرف گریپ فروت و آب گریپ فروت، همراه با این دارو ممکن است باعث تداخل با اثر آن شود و در نهایت منجر به عوارض ناخواسته شود.در مورد استفاده از محصولات گریپ فروت با پزشک خود صحبت کنید و در هنگام مصرف این دارو از مصرف گریپ فروت و آب گریپ فروت خودداری کنید.
عوارض جانبی داروی زلجانز
اگر شما نشانه هایی از یک واکنش آلرژیک به این دارو مانند : راش پوستی یا کهیر ( با یا بدون تب یا درد مفاصل ) ؛ اشکال در تنفس؛ تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو ، را مشاهده کردید، با اورژانس پزشکی تماس بگیرید.
گاه در اثر مصرف این دارو ممکن است فرد مصرفکننده عفونت‌های شدید وگاها کشنده‌ای را تجربه کند. درصورتیکه فرد مصرفکننده علائم زیر را تجربه کرد باید مصرف این دارو متوقف کرده و فوراً دراینباره به پزشک معالج خود اطلاع دهد:
- تب، لرز، احساس خستگی، تعریق شبانه؛
- درد معده، از دست دادن اشتها، اسهال، کاهش وزن، یا تغییر عادت در کارکرد دستگاه گوارش فرد مصرف کننده ؛
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- درد در بدن، گلودرد، سرفه، علائم آنفلوانزا، وجود زخم در دهان و یا گلوی فرد مصرف کننده.
- درد قفسه سینه، خستگی، احساس خستگی، سرفه همراه با مخاط و خون؛ یا
- قرمزی و تورم پوست.
مصرف این دارو ممکن است باعث ایجاد علائم شدید و جدی کبدی در فرد مصرف کننده شود. در صورت وقوع این علائم در فرد مصرف کننده نیاز است که او در این زمینه با پزشک متخصص خود مشورت کند:
- تب خیف، خارش، خستگی، ایجاد درد در بدن؛
- درد در قسمت فوقانی معده، از دست دادن اشتها؛
- ادرار تیره رنگ، مدفوع رنگ رسیده؛ یا
- یرقان (زرد شدن پوست یا چشم).
عوارض جانبی شایع داروی زلجانز عبارت اند از:
- سردرد
- اسهال؛ یا
- نشانه‌های سرماخوردگی مثل آبریزش از بینی، عطسه، گلودرد.
اینیک لیست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست و موارد دیگری ممکن است رخ دهد. برای توصیه‌های پزشکی در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت مشاهده عوارض جانبی به FDA این موارد را گزارش کنید.
چه داروهایی زلجانز را تحت تاثیر قرار می دهند؟
بسیاری از داروها ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند. این لیست کامل نیست. با پزشک خود در مورد تمام داروهای مصرفی فعلی خود و یا داروهایی که شروع و یا متوقف کرده‌اید، به خصوص موارد زیر مشورت کنید:
- آزاتیوپرین؛
- سیکلوسپورین؛
- آنتی بیوتیک یا داروهای مصرف برای درمان قارچ؛
- داروهای مصرف برای درمان بیماری های قلبی – عروقی یا فشار خون؛
- داروهای ضد ویروسی برای درمان هپاتیت C، یا HIV / AIDS؛
- داروهای ضد تشنج
- داروهای مصرف برای درمان سل؛ یا
- سایر داروهای مصرفی برای درمان بیماری آرتروز مانندAbatacept، Adalimumab، Anakinra، Certolizumab، Etanercept، Golimumab ، Infliximab، Rituximab، Secukinumab، Tocilizumab، Ustekinumab.
این یک لیست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست و ممکن است داروهای دیگری با این دارو تداخل داشته باشند. این داروها شامل داروهای تجویزی یا بدون نسخه، ویتامین‌ها، و محصولات گیاهی است. با پزشک خود در مورد تمام داروهای مصرفی فعلی خود و یا داروهایی که شروع و یا متوقف کرده‌اید، مشورت کنید.
اطلاعات بیشتر
به یاد داشته باشید که این دارو را به دور از دسترس کودکان نگه داری کرده و با فرد دیگری به خاطر عوارض احتمالی ناشی از مصرف یا مصرف نادرست آن به اشتراک نگذارید و این دارو را تنها زمانی مصرف کنید که توسط پزشک معالج برای شما تجویز شده باشد.
منبع مقاله Drugs.com
ترجمه و تالیف اختصاصی توسط مجله قرمز