صفت جامعه گریز بودن، این روزها به میزان زیادی در اذهان عمومی‌ و یا در رسانه‌ها به کار برده می‌شود و غالبا هم بار منفی دارد. اما طبق گفته‌ی روانشناسان، اولا به راحتی نمی‌توان تشخیص داد که اگر فردی جامعه گریز است آیا بیمار روانی هم هست یا نه، و ثانیا یک شخص جامعه گریز،  لزوما جامعه ستیز و خشونت طلب نیست.

در گذشته، جامعه گریزی را یک بیماری روانی محسوب می‌کردند و یا بعنوان یکی از شاخص‌های بیماریهای روانی به حساب می‌آوردند و از اصطلاح جامعه ستیز  استفاده می‌کردند.  اما امروزه، نگاه سهل‌تری به این مقوله وجود دارد و از اصطلاح جامعه گریز برای بیان مقصود استفاده می‌شود.  در واقع به افرادی که بیشتر ترجیح می‌دهند از جامعه دوری کنند تا در جامعه باشند جامعه گریز گفته می‌شود.

نکات کلیدی در مورد شخصیت‌های جامعه گریز

اگر چه اصلاح اختلال جامعه گریزی باب شده است اما این  اختلال ،لزوما به معنای بیماری روانی نیست و صرفا یکی از خصوصیات برخی افراد است.

صفات بارز افراد جامعه گریز شامل موارد زیر است:

• * کم بودن میزان همدلی آنها با دیگران
• * بی اعتنایی به هنجارهای مورد قبول جامعه چه از نوع درست آن چه اشتباه
• * دارای تکانش‌های عصبی بالا
• * دروغ‌گویی‌های مکرر
• * به سختی در روابط طولانی مدت باقی می‌‌مانند
• * ریسک‌پذیری بالا

تاریخ مختصری از پیدایش اصطلاح جامعه گریزی

برای اولین بار، در دهه‌ی ۱۸۸۰ اصطلاح جامعه یا اجتماع بعنوان یک پیشوند، در کنار سایر بیماری‌های روانی قرار گرفت و در بحث‌های پزشکی و روان‌شناسی رایج شد. یک عصب شناس و روانپزشک آلمانی-آمریکایی به نام Karl Birnbaum در سال  ۱۹۰۹ اصلاح جامعه گریز را ابداع کرد. سپس در سال ۱۹۳۰ یک روانشناس آمریکایی به نام George E. Partridge این اصطلاح را در غالب بیماری جامعه‌گریزی، مصطلح کرد.   او به افرادی که بر خلاف روال جامعه رفتار می‌‌کنند این ویژگی را اتلاق کرد. در یک مقاله در سال ۱۹۵۲ این ویژگی به نام اختلال جامعه‌گریزی منتشر شد. در طی گذشت زمان، این نام همچنان تغییراتی داشته و در دروان حاضر، این ویژگی را یکی از زیرمجموعه‌های اختلال شخصیت ضداجتماعی، به حساب می‌‌آورند.

نشانه‌های رفتاری و شخصیتی افراد جامعه گریز

افراد که جامعه گریز نیز نیستند، هر ازگاهی، برخی از ویژگی‌های افراد جامعه‌گریز را از خود بروز می‌دهند.  بنابراین برای تشخیص اینکه بدانیم آیا یک فرد، جامعه گریز هست یا نه، بایستی یکسری الگوی ثابت و نه متغیر را در طولانی مدت در وی ببینیم. چنانچه فرد دارای نشانه‌های ثابت و همیشگی زیر باشد، می‌توان به او این ویژگی را نسبت داد.

۱_  تطبیق ندادن خود با معیارها و قوانین جامعه

۲_دروغگویی.  بیشتر به دلایل شخصی و برای جلب محبت و خوشنودی دیگران. گاهی نیز دلایل دروغگویی آنها مشخص نیست.

۳_ رفتارهای تکانه‌ای (بر آشفتگی‌های ناگهانی و شدید)

۴_ عدم توانایی برنامه‌ریزی برای آینده‌ی خود

۵_ زود رنجی ، پرخاشگری و  ناتوانی در مدیریت خشم

۶_ مسئولیت‌پذیر نبودن  در روابط شخصی،  در کار و در تعهدات مالی

همانطور که گفته شد، اگر فردی این ویژگی‌ها را به طور همیشگی و ثابت داشته باشد می‌تواند در این دسته قرار گیرد ولی اگربرخی این ویژگی‌ها، به صورت موفقتی در شخص بروز کند لزوما جز دسته‌ی جامعه گریز قرار نمی‌گیرد.

به منظور تشخیص واقعی اینکه آیا یک فرد دارای اختلال جامعه‌گریزی هست یا نه، بایستی فاکتور سن را نیز مد نظر قرار دهیم،  یعنی شخص حتما باید بالای ۱۸ سال سن داشته باشد و رفتارهایی که در بالا به آنها اشاره شد را تا قبل از سن ۱۵ سالگی از خود بروز داده باشد. این رفتارها، نمی‌توانند در پیوند با سایر اختلالات شخصیتی مورد مطالعه قرار گیرند،  بلکه به تنهایی و به خودی خود بایستی مدنظر قرار گیرند.

تفاوت بین فرد جامعه گریز با بیمار روانی

تفاوت بین این دو، بستگی به نوع تعریف ما از این دو مقوله دارد. امروزه سه نوع تعریف از اختلال جامعه گریزی وجود دارد که می‌توانند با تعاریف مربوط به یک بیمار روانی، مقایسه شوند.

تعریف اول:

_ برخی روانپزشک‌ها و برخی دانشمندان علم روانشناسی بر این عقیده اند که اگر جامعه گریزی فرد، به دلیل عوامل اجتماعی و محیطی که در آن زندگی می‌کند  باشد، به عنوان بیماری شناخته نمی‌شود و صرفا یک واکنش نسبت به محیط و جامعه‌ اطراف است. اما اگر جامعه‌گریزی یک فرد ریشه‌های ژنتیکی داشته باشد می‌تواند در دسته‌ی بیماری‌های روان قرار گیرد.

تعریف دوم:

_ برخی از محققان، اختلال جامعه گریزی را همراستا با بیماریهای روانی در نظر می‌گیرند. در این دسته بندی، یک فرد جامعه گریز را یک بیمار روانی تلقی می‌کنند.

تعریف سوم:

_ دکتر رابرت هار، روانشناس در شاخه‌ی جنایی در کشور کانادا،  اذعان دارد بیمار روانی که از جامعه گریزان است، کسی است که از کمترین اصول اخلاقی و همدلی برخوردار باشد، این درحالی‌ست که یک فرد عادی جامعه گریز چنین نیست و فقط نگرش او نسبت به  بودن در جامعه متفاوت است. چنین فردی بین بودن در جامعه یا گریزانی از جامعه، دومی را ترجیح می‌دهد.

جامعه گریزی چقدر فراگیر شده است؟

واقعیت این است که وقتی تعاریف متعدد برای جامعه گریزی وجود دارد، تشخیص و کشف آن نیز در افراد، سخت و پیچیده می‌شود.  در نتیجه فهم اینکه جامعه گریزی تا چه حد فراگیر شده است یا نه نیز، سخت می‌گردد. اما در هر حال ویژگی گریزان بودن از جامعه، امروزه یک چیز نادر و کمیاب نیست.

در سال ۲۰۰۸ مشخص شد که به میزان ۱.۲ درصد از افرادی که روی آنها تحقیق شده، دارای پتانسیل تبدیل شدن به یک فرد دارای بیماری روانی بوده‌اند. البته این افراد دارای سوء مصرف الکل، هوش کم و خشونت بالا نیز بوده‌اند.

در سال ۲۰۰۹ نیز در یک مطالعه دیگر در بریتانیا مشخص شد که یک شیوع ۰.۶ درصدی در افرادی که بیشترشان مرد بودند، مواد مخدر مصرف می‌کردند، خشونت و سن جوان داشتند و نیز دارای برخی اختلال‌های روانی بودند، دیده شده است.

تشخیص اختلال جامعه گریزی بعنوان یک بیماری روانی، در افرادی که مصرف الکل و مواد مخدر داشتند بیشتر دیده شده،  نسبت به سایر افراد معمولی جامعه. مسئله دیگری که مشخص شد این بود که افرادی که در زمان کودکی دارای اختلال بیش فعالی هستند، به میزان بیشتری درمعرض ابتلا به  اختلال جامعه گریزی در آینده قرار می‌گیرند.

همچنین اختلال بیماری جامعه‌گریزی در میان ۳ تا ۳۰ در صد از بیمارانی که مطب روانپزشک مراجعه می‌کنند و تحت درمان دارویی قرار دارند، دیده شده است. در سال ۲۰۰۲ مقاله‌ای منتشر شد که نشان می‌داد ۲۷درصد از زندانی‌های مرد و ۲۱ درصد از زندانی‌های زن، دارای این اختلال هستند.

میزان درمان پذیری این اختلال

اصولا افرادی که دارای اختلال جامعه گریزی هستند و یا افراد ضد اجتماعی هستند، تمایلی نیز به درمان خود نشان نمی‌دهند. حتی برخی مطالعات نیز نشان می‌دهند درمان کردن آشکار این افراد می‌تواند شرایط را بدتر از قبل کند. از طرفی نیز طبق اظهارات کلینیک درمانی مایو در آمریکا، هنوز داروی موثری که مختص درمان این اختلال باشد یافت نشده  که به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا  رسیده شده باشد.

استفاده از روش مشاوره درمانی نیز چندان موفقیت آمیز نیست چرا که این افراد از اساس حاضر نیستند بپذیرند دارای چنین اختلالی هستند و از سوی دیگر تمایلی نیز به تغییر کردن ندارند.

خبر خوب اینکه اگر این اختلال تا  سنین بلوغ تشخیص داده شود، شانس درمان آن  بیشتر می‌شود. این بدین معناست که اختلال رفتاری جامعه گریزی، یکی از اختلال‌هایی ست که پیشگیری آن راحت‌تر از درمان آن است.

((در مقاله‌ی اصلی به زبان انگلیسی-تمام منابع مورد استفاده، ذکر شده است)).

منبع :  thoughtco

ترجمه و تالیف اختصاصی مجله قرمز