اینترنت اشیاء از موضوعاتی است که این روزها مورد بحث در محافل علمی مختلف است اما یک تکنولوژی جدید با استفاده از تگهای قابل چاپ روی سطوح نازک مشابه کاغذ توانسته است اینترنت اشیاء را به چیزی قابل دسترس و ارزان تبدیل کند. محققان دانشگاه کالیفرنیا در یک پروژه تحقیقاتی توانستهاند سنسورهایی بسازند که نازک و انعطاف پذیر هستند و به راحتی میتوان آنها را روی اشیای روزمره متصل کرده و آنها را به چیزهایی هوشمند با قابلیتهای بالا تبدیل کنند و با کمک این قابلیتها زندگی انسانها را سادهتر کنند. در این مقاله اختصاصی از مجله قرمز به تکنولوژی جدید تگهای قابل چاپ که در حال متحول کردن اینترنت اشیاء هستند خواهیم پرداخت.
تگهای قابل چاپ و عملکرد آنها در ارتقاء اشیای روزمره
دانشمندان در دانشگاه کالیفرنیا اخیرا به تکنولوژی جدیدی دست یافتهاند که به کمک آن میتوان اشیای روزمره را به اشیای هوشمند و با قابلیتهای خاص تبدیل کرد. این کار به کمک تگهایی فلزی انجام میشود که میتوانند به اشیای ساده مثل بطری آب، دیوار و پنجره متصل شوند و آنها را به اشیایی هوشمند با قابلیت “اینترنت اشیاء” تبدیل کنند. این تگهای قابل چاپ به نازکی کاغذ هستند و پنلهای کنترلی کاملی را میسازند که میتوانند برای کنترل اسپیکرهای WiFi، لامپهای هوشمند و دیگر اشیای هوشمند داخل منزل به کار روند. این تگهای قابل چاپ از از جنس فویل مسی هستند که روی سطوح انعطاف پذیری شبیه به کاغذ چاپ میشوند و نسبت به لمس حساس هستند و از این طریق امواج رادیویی را منعکس میکنند.
این تگهای قابل چاپ تقریبا مثل آینه عمل میکنند و سیگنالهای رادیویی را از مودمهای وای فای منعکس میکنند. وقتی انگشت کاربر این تگها را لمس میکند، سیگنال منعکس شده به شکلی مختل میشود که گیرنده WiFi مانند گوشی هوشمند بتواند این اختلال را دریافت کند. این تگهای قابل چاپ را میتوان روی اشیایی که مردم به طور روزمره از آنها استفاده میکنند متصل کرد و از این طریق این اشیاء را هوشمند کرد و قابلیت انتقال داده و سیگنال توسط کاربر را در آنها به وجود آورد. این تگها مثل صفحه کلیدهای نازکی عمل میکنند که میتوان به کمک آنها اشیای هوشمند اطراف را کنترل کرد بدون این که نیاز به ریموت کنترل یا گوشی هوشمند باشد.
فواید و کاربردهای تکنولوژی تگهای قابل چاپ
شینیو ژانگ پروفسور مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه کالیفرنیا در سن دیه گو که مدیریت این پروژه علمی را در دست داشته است میگوید: “پیش بینی ما از آینده “اینترنت اشیاء” چیزی فراتر از اتصال گوشیهای هوشمند، ساعتهای هوشمند و دیگر اشیای تکنولوژیکی پیشرفته به یکدیگر است. ما در حال توسعه یک سیستم کم هزینه هستیم که نیازی به مصرف انرژی و باتری نداشته باشد و از تراشههای پیچیده در آن استفاده نشده باشد. سنسورها و تگهای قابل چاپ همه این ویژگیها را دارا هستند و به سادگی میتوان آنها را در اشیای روزمره مورد استفاده قرار داد.” تیم پروفسور ژانگ این پروژه را LiveTag نامگذاری کردهاند.
این تگهای فلزی نازک طوری طراحی شدهاند که تنها سیگنالهای خاصی را در دامنه WiFi انعکاس میدهند و با تغییر دادن جنس ماده و فرم این تگها میتوان سیگنالهای انعکاسی را هم تغییر داد و در دامنه بلوتوث و LTE قرار داد. این تگها نیازی به باتری و تراشههای سیلیکونی و اجزای الکترونیکی ندارند و به همین دلیل نیازی به باتری و تعمیر و نگهداری هم ندارند و کاملا بدون هزینه هستند. این تیم تحقیقاتی کار خود را در سمپوزیوم USENIX ارائه کردند که مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و در میان کارهای برتر در شاخه طراحی سیستمهای شبکهای انتخاب شد. برای اثبات کارایی این تکنولوژی جدید، گروه تحقیقاتی یک کنترل کننده موسیقی به نازکی کاغذ را ارائه کردند که دارای دکمه های پخش/قطع، ترک بعدی و تنظیم صدا بود و به شکلی کاملا موثر میتوانست دستگاه پخش موسیقی را کنترل کند.
اگرچه این نمونه یک نمونه ساده بود اما این نوید را میداد که در آینده بتوان قابلیتهای گستردهتر و پیچیدهتری را از این تگهای قابل چاپ انتظار داشت. این تگها میتوانند به دیوار، یخچال و حتی به بازوی شما بچسبند و به عنوان یک دستگاه ریموت کنترل مورد استفاده قرار بگیرند. محققان این پروژه در یک نمونه دیگر موفق شدند یک دستگاه کنترل آب بدن بسازند و با متصل کردن تگهایی روی بطریهای آب پلاستیکی میزان مصرف آب کاربر را بسنجند و در صورت عدم مصرف کافی آب به او هشدار دهند. با وجود این که بطری آب از جنس پلاستیک است و سیگنالها را از خود عبور نمیدهد اما با اتصال تگ فلزی به یک شیء الکترونیکی کارا تبدیل میشود که میتواند به گوشی هوشمند کاربر متصل شده و مصرف آب را به وی گوشزد کند.
آینده و دورنمای پروژه LiveTag
گروه تحقیقاتی پروفسور ژانگ به دنبال این هستند که در آینده بتوانند کنشهای انسانی با اشیای پیرامون او را ردیابی کنند. به طور مثال LiveTag میتواند به عنوان یک راه کم هزینه برای بهبود بیمارانی باشند که دچار سکته قلبی شدهاند. وقتی بیمار از بیمارستان به منزل بازمیگردد میتواند از این تکنولوژی برای مشاهده و بررسی فعالیتهای خود بهر ببرد. مثلا آیا بیمار همچنان مثل گذشته میتواند درهای منزل را باز و بسته کند و یا ظرف آب را از یخچال بردارد.
این اطلاعات مستقیما به پزشک او ارسال میشود و پزشک میتواند فرآین بهبودی بیمار را بررسی کند و تشخیص دهد که آیا او به درمان بیشتر نیاز دارد یا خیر. البته واضح است که این تکنولوژی با محدودیتهایی هم مواجه است مثلا ما در همه جا به WiFi دسترسی نداریم و دامنه آنتن دهی منبع وای فای بیش از چند متر نیست. اما محققان به دنبال روشهایی هستند که با این محدودیتها هم مقابله کنند و حتی تگهایی بسازند که نیاز به فویل فلزی نداشته باشد و روی کاغذ با جوهر معمولی قابل چاپ باشد تا هم ارزانتر باشند و هم قابلیت تولید انبوه داشته باشند. به هر حال این تکنولوژی افقهای جدیدی را به روی محققان الکترونیک گشوده است و امید میرود که در آینده نزدیک بتوانیم از قابلیتهای آن در زندگی روزمره استفاده کنیم.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت میتوانید مقالات مشابه را در بخش علمی در مجله قرمز شاخه تکنولوژی مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: Science Daily (ترجمه و تألیف اختصاصی توسط مجله قرمز)