تست کراتینین خون Creatinine سطح کراتینین در خون را اندازه گیری می‌کند. نتیجه این آزمایش خون خیلی کاربردی است چون یک شاخص مهم برای چگونگی عملکرد کلیه است.
کراتینین ماده زائد کراتین است که ماهیچه‌ها برای تولید انرژی استفاده می‌کنند. معمولا کراتینین موجود در خون به کلیه‌ها منتقل می شود که از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود. سطح بالای آن در خون ممکن است نشان دهنده این باشد که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند.
آزمایش خون کراتینین به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری کلیه را تشخیص دهند. یک کلیه ضعیف نمی‌تواند مثل حالت عادی، کراتینین را تصفیه کند و موجب افزایش میزان کراتینین در خون می‌شود.
تست کراتینین به چه منظور انجام می‌شود؟
بدن کراتینین را به میزان مشخصی تولید می‌کند و اندازه گیری سطح آنه تنها نیازمند یک نمونه معمولی از خون است. اندازه گیری میزان کراتینین یک روش عالی برای تشخیص میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) است که نشان دهنده عملکرد کلی کلیه است.
افرادی که چند علامت و نشانه بیماری کلیه مزمن دارند بنابراین کنترل سطح کراتینین حیاتی است.
چه چیزی در تست کراتینین موثر است؟
یک پزشک یا یک کارشناس پزشکی این آزمایش خون را انجام خواهد داد.
قبل از تست، آنها سوالاتی را در این مورد خواهد پرسید از جمله:
- رژیم غذایی
- فعالیت جسمانی
- استفاده از مکملها
- داروهایی که مصرف می‌کنید
بهتر است در مورد هر گونه مشکلات پزشکی و هر گونه سابقه خانوادگی بیماریهای کلیوی در زمان آزمایش خون بحث شود. نیازی نیست که از غذا یا نوشیدنی قبل از آزمایش خون خودداری شود.
تست خون شامل جمع آوری خون از یک رگ دست یا بازو است. پزشک بعدا نمونه را به آزمایشگاه برای آنالیز خواهد فرستاد.
بالا یا پایین بودن نتیجه تست کراتینین چه معنی می‌دهد؟
کلیه‌ها مسئول حفظ سطح کراتینین در خون در سطحی نرمال هستند میزان معمول کراتینین در سرم خون ۶۰ تا ۱۱۰ میکرومول در لیتر (mmol/L) یا ۰/۷ تا ۱/۲ میلی گرم در دسی لیتر برای مردان و ۴۵ تا ۹۰ میلی مول (mmol/L) یا ۰/۵ تا ۱ میکروگرم بر دسی لیتر برای زنان است.
| جنسیت | میزان نرمال کراتینین |
| زنان | ۴۵ تا ۹۰ (mmol/L) یا ۰/۵ تا ۱ (mg/dL) |
| مردان | ۶۰ تا ۱۱۰ (mmol/L) یا ۰/۷ تا ۱/۲ (mg/dL) |
علتهای بالا بودن سطح کراتینین
بعضی از علتهای بالا بودن سطح کراتینین از قرار زیر است:
بیماری مزمن کلیه
وقتی کلیه آسیب ببیند، با دفع کراتینین از خون مشکل پیدا می‌کنند و سطح آن بالا می‌رود.
پزشکان از نتیجه تست کراتینین خون برای محاسبه GFR استفاده می‌کنند که یک ابزار ویژه تری است که بیماری مزمن کلیه را نشان می‌دهد.
یک GFR 60 یا بالاتر نرمال است، GFR کمتر از ۶۰ ممکن است نشان دهنده بیماری کلیه است. سطح ۱۵ یا کمتر از لحاظ پزشکی به عنوان نارسایی کلیه مشخص می‌شود.
انسداد کلیه
انسداد در جریان ادرار همانند بزرگی پروستات یا سنگ کلیه می‌تواند موجب انسداد کلیه شود. این انسداد می‌تواند باعث برگشت ادرار به درون کلیه شود و توانایی کلیه برای عملکرد صحیح را با اختلال مواجه کند که ممکن است سطح کراتینین را بالا ببرد. اصطلاح پزشکی برای این بیماری هیدرونفروز است.
کم آبی بدن
کم آبی شدید بدن یک عامل خطر برای صدمه به کلیه است که بر سطح کراتینین اثر می‌گذارد.
افزایش تجمع پروتئین
چیزهایی که شخص می‌خورد تاثیر زیادی بر سطح کراتینین دارد. به عنوان مثال، پروتئینها و گوشت پخته حاوی کراتینین است بنابراین خوردن بیش از حد توصیه شده گوشت یا پروتئینهای دیگر برای سطح فعالیت، افزودن پروتئین زیاد به رژیم غذایی از طریق مکملها می‌تواند موجب بالا رفتن سطح کراتینین شود.
ورزش شدید
کراتین در عضلات حضور دارد و به آنها برای تولید انرژی کمک می‌کند. ورزش شدید می‌تواند میزان کراتینین را بوسیله افزایش تجزیه عضله، زیاد کند.
داروهای خاص
آنتی بیوتیکهایی همچون تریمتوپریم و بلوکرهای هیدروژن همچون سایمتیدین می‌تواند موجب افزایش موقت در سطح کراتینین خون می‌شوند.
علت پایین بودن سطح کراتینین خون
سطح کراتینین به دلایل احتمالی زیر ممکن است پایین باشد:
توده عضلانی پایین
از آنجایی که تجزیه عضله، کراتینین تولید می‌کند، توده عضلانی پایین می‌تواند موجب کاهش سطح کراتینین شود. افراد مسنتر بیشتر در معرض خطر هستند چون توده عضلانی با افزایش سن کاهش می‌یابد. سو تغذیه نیز می‌تواند باعث کاهش توده عضلانی و کراتینین پایین شود. بیماریهای مزمن همانند میاستنیا گراویس یا دیستروفی عضلات ممکن است منجر به کاهش کراتینین شود.
بارداری
بارداری موجب افزایش در جریان خون کلیه شده که منجر به افزایش تولید ادرار و تجزیه سریعتر کراتینین می‌شود که منجر به کاهش سطح آن می‌شود.
کاهش وزن شدید
کاهش وزن می‌تواند منجر به کاهش توده عضلانی شود که منجر به کاهش سطح کراتینین می‌شود.
کلام آخر
انتخابهای غذایی و فعالیت فیزیکی نقش مهمی در تنظیم سطح کراتینین خون دارد. توصیه می‌شود پروتئین در محدوده توصیه شده برای سن و سطح فعالیت مصرف شود.
در مورد گزینه‌های درمان با پزشک صحبت کنید به خصوص اگر سطح کراتینین در خون بالا باشد. اگر در سطح بالا باقی بماند افراد لازم است که به یک متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنند. درمان زود هنگام افزایش سطح کراتینین برای جلوگیری از بیماریهای مهم کلیه ضروی است.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday