کودکان مبتلا به ADHD نیز همانند بسیاری از همسالان خود، که به این بیماری مبتلا نیستند، نیاز به انجام حرکات ورزشی دارند. اما آیا تمامی رشتههای ورزشی برای فعالیت آنها مناسب است؟ در مطلب پیش رو به این پرسش مهم پاسخ خواهیم گفت و به اتفاق یکدیگر نگاهی به ورزشهای مناسب برای کودکان مبتلا به ADHD خواهیم داشت. پس در صورت تمایل میتوانید همچنان با مجله قرمز همراه باشید.
درگیر کردن کودکان با فعالیتهای مختلف ورزشی مزایای فراوانی را برای آنان به همراه خواهد آورد. مزایایی نظیر بهرهمندی از آمادگی جسمانی و فیزیکی مناسب، توسعهی مهارتهای اجتماعی و بالا رفتن حس اعتماد به نفس که میتواند در سلامت جسم و روان آنها بسیار تاثیرگذار باشد. با این حال تمام کودکان از شرایط مشابهی برخوردار نیستند و برخی از آنها از وجود بیماریها، مشکلات و اختلالاتی نظیر ADHD رنج میبرند. بنابراین هنگام انتخاب رشتهی ورزشی مناسب برای کودکان، به خصوص آنهایی که با مشکلاتی مانند ADHD دست به گریبان هستند، همواره باید به این نکته توجه داشت که چه ورزشهایی میتواند برای آنها بهتر و مناسبتر باشد.
شرایط کودکان مبتلا به ADHD
اختلال کمبود توجه (ADD) و اختلال فزونکاری کمبود توجه (ADHD) از جمله رایجترین اختلالات شناخته شده در کودکان به شمار میروند. این دو اختلال نشانههایی از درهمگسیختگی رفتاری یا بینظمی یادگیری محسوب میشوند و سببساز علائمی نظیر مشکلات توجه و حواس جمعی، بیشفعالی و رفتارهای آنی و تکانشی هستند. با این حال علائم مذکور در کودکان مبتلا به ADHD در سطوح مختلفی بروز مییابد و در تمام آنها یکسان جلوه نمیکند. امری که میتواند تشخیص درست این علائم را به عملی پر چالش تبدیل سازد.
در حال حاضر اصلیترین روش درمان اختلال ADHD و ADD مهار آن توسط دارو است. البته این امر مستلزم تشخیص درست نشانهها در کودکان مبتلا به ADHD یا ADD خواهد بود و بر اساس این تشخیص صحیح است که میتوان دوز مناسب دارو را برای آنها تجویز کرد.
مطالعات انجام شده توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها در کشور امریکا نشان از آن دارد که اکنون چیزی نزدیک به ۱۱.۱ درصد از کودکان و نوجوانان منطقهی میشیگان، که سنی مابین ۴ تا ۱۷ سال دارند، از اختلال ADHD رنج میبرندند و با سه نشانهی مهمی که در سطور پیشین این متن به آن ها اشاره شد (عدم توجه، بیشفعالی، رفتارهای آنی و تکانشی) دست به گریبان هستند.
با توجه به شدت و سختی این نشانهها، هر کدام از کودکان مبتلا به ADHD میتوانند به سمت برخی از رشتههای خاص ورزشی جذب شوند و علاقهی بیشتری به آنها نسبت به سایر رشتهها نشان دهند. در این میان عواملی نظیر میزان پویایی فرآیند آموزش، سرعت کلی ورزش مورد نظر و خاصیت تیمی یا انفرادی بودن آن میتواند در امر تصمیمگیری برای انتخاب بهترین و مناسبترین رشتهی ورزشی برای کودکان مبتلا به ADHD کاملا تاثیرگذار باشد.
بهترین رشتههای ورزشی برای کودکان مبتلا به ADHD
بهترین و ایدهآلترین فعالیتهای ورزشی برای کودکان مبتلا به ADHD فعالیتهای ورزشی تک نفره است. گرچه در بسیاری از این فعالیتها، ورزشکاران به عنوان یک فرد تنها مقابل رقیبان خود قرار میگیرند، اما در نهایت نتایج کسب شده توسط آنها در قالب نتایج یک تیم ثبت میشود. تیمی که آنها به فعالیت در آن مشغول هستند و وظیفهی موفقیت و سربلندی آن را بر عهده دارند. بنابراین ورزشکاران فعال در رشتههای تک نفره در عین این که به عنوان یک فرد با رقیبان خود مسابقه میدهند، فعالیت در قالب یک تیم را نیز تجربه میکنند.
یکی از مهمترین فایدههایی که شرکت در ورزشهای تک نفره برای کودکان مبتلا به ADHD با خود به همراه میآورد، کنش متقابلی است که به شکل مستقیم میان آنها و مربیشان شکل میگیرد. در واقع ورزشهای تک نفره از نوعی فرآیند آموزشی پویا برخوردارند که از ساختاری تک به تک و رو در رو بهره میبرد. موضوعی که موجب میشود ارتباط کودک و مربی به شکل کاملا مستقیم شکل گیرد. به این تریب کودکان مبتلا به ADHD در حین فرآیند آموزش کمتر دچار گیجی یا حواسپرتی میشوند. این در حالی است که اگر آنها در قالب یک تیم تحت آموزش قرار بگیرند، رفتار مربی با آنها نیز تحت قالب یک تیم خواهد بود و این موضوع میتواند از میزان تمرکز و توجه آنها نسبت به فعالیتی که مشغول انجام آن هستند بکاهد. بر این اساس، به دلیل نوع آمادهسازی ورزشکاران و نقش مهمی که تمرکز فردی در این امر ایفا میکند، میتوان از ورزشهای زیر به عنوان بهترین نمونههای موجود برای انتخاب توسط کودکان مبتلا به ADHD نام برد:
- کشتی
- هنرهای رزمی
- شنا
- دو صحرانوردی
البته در کنار ورزشهای تک نفره، فعالیت در برخی از ورزشهای تیمی نیز میتواند برای کودکان مبتلا به ADHD مناسب باشد. ورزشهایی که از میان آنها میتوان به نمونههای زیر اشاره کرد:
- بسکتبال
- هاکی
- فوتبال
این ورزشها از آن جهت برای کودکان مبتلا به ADHD مناسب هستند که از تحرک فراوانی برخوردارند و حین انجام آنها لحظههای ایستا یا زمانهای مردهی قابل توجهی مشاهده نمیشود. در واقع کسانی که به انجام مسابقات مبتنی بر ورزشهای گروهی یاد شده میپردازند، در تمام لحظات مسابقه ناگزیر از حرکت و جنب و جوش خواهند بود. بنابراین در حین انجام فعالیتهای ورزشی فوق مجال چندانی برای اتلاف وقت یا حواس پرتی کودکان مبتلا به ADHD باقی نمیماند و آنها میتوانند به بهترین شکل ممکن انرژی خود را تخلیه کنند.
توجه به درمان دارویی کودکان مبتلا به ADHD هنگام انجام فعالیتهای ورزشی
مهمترین نکتهای که باید در رابطه با کودکان مبتلا به ADHD به رعایت آن پرداخت، تداوم درمان آنها توس دارو و حفظ نظم موجود در پروسهی درمان است. به این معنی که نباید به بهانهی انجام فعالیتهای ورزشی در درمان کودکان مبتلا به اختلال فزونکاری کمبود توجه، خلل و بینظمی ایجاد شود.
فرآیند درمان بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD هنگام حضور روزانهی آنها در مدرسه با دقت بیشتری انجام میشود. دقتی که باید هنگام حضور این کودکان در فعالیتهای ورزشی پس از مدرسه نیز مورد توجه والدین و مربیان آنان قرار گیرد. در واقع رژیم دارویی کودکان مبتلا به این اختلال باید هنگام انجام فعالیتهای ورزشی به طور کامل رعایت شود و تاثیر متقابل این دو فرآیند بر یکدیگر نیز به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
البته انجام فعالیتهای ورزشی، آن هم به شکل حرفهای، برای نوجوانان به مراتب پرچالشتر از کودکان مبتلا به ADHD خواهد بود. به این معنی که اگر آنها بخواهند در تیمهای ورزشی دانشگاه خود به شکل حرفهای به فعالیت بپردازند، و همزمان مراحل درمان خود را نیز ادامه دهند، شاید با برخی چالشها و دشواریها روبرو گردند. به این دلیل که بسیاری از مواد مورد نیاز در درمان ADHD از سوی اتحادیه ملی ورزش دانشگاهی در لیست مواد ممنوعه قرار گرفته است.
البته اتحادیه ملی ورزش دانشگاهی همواره برای افراد مبتلا به ADHD استثنا قائل میشود و اجازهی مصرف دارو را به آنها میدهد. اما تنها در صورتی که پروندهی کامل و جامعی برای ورزشکاران مبتلا به این اختلال تهیه شده باشد. بنابراین مربیان ورزشکاران مبتلا به ADHD باید در عین اهمیت دادن به مراحل درمان شاگردان خود، پروندهی مناسبی را هم برای آنها تهیه کنند تا مانع چندانی بر سر راه انجام فعالیتهای حرفهای ورزشی آنان وجود نداشته باشد.
در مجموع با انتخاب درست و مناسب رشتههای ورزشی برای کودکان مبتلا به ADHD، آنها نیز میتوانند همانند سایر همسن و سالان خود از انجام فعالیتهای ورزشی لذت ببرند و از تاثیرات مثبت این قبیل فعالیتها بهرهمند گردند.
برای آشنایی با تاثیرات منفی بازنشستگی در ورزشکاران حرفهای میتوانید به این مطلب مراجعه کنید.
منبع: دیترویت فری پرس (همراه با ترجمه، تالیف و ویرایش اختصاصی نویسندگان و مترجمان مجله قرمز)
در صورت تمایل میتوانید با نظرات خود در بخش کامنت، ما را در بهبود کیفیت مطالب بخش ورزش مجله قرمز یاری کنید.