افتادگی پلک یا پتوز زمانی رخ می‌دهد که پلک بالایی به سمت پایین می‌افتد. پزشکان می‌توانند افتادگی پلک را با جراحی درمان کنند البته این ممکن است بستگی به علت داشته باشد. دلایل افتادگی پلک شامل ژنتیک یا صدمه به چشم و مشکلات مربوط به افزایش سن است.
در مورادی که تاثیری روی دید نداشته باشد نیازی به درمان آن نیست. البته پلک افتاده می‌تواند روی مردمک را پوشانده و دید را در برخی موارد کاهش دهد.
پتوز ممکن است موقع تولد ظاهر شود اما ممکن است بعدها به مرور زمان در طول زندگی به دلایل زیر بوجود آید:
- آسیب یا کشیدگی عضلات یا رباطهای پلک
- آسیب به عصب کنترل کننده پلک
- پیری
- عوارض جراحی چشم
- عوارض تزریق بوتاکس
علتهای افتادگی پلک
پتوز ارثی از زمان تولد وجود دارد و دلایل ژنتیکی دارد. این امر می‌تواند بر یک یا هر دو پلک اثر داشته باشد. افتادگی پلک ارثی ممکن است دید را مختل کند و موجب آمبلیوپی شود که گاهی اوقات به عنوان تنبلی چشم شناخته می‌شود. در یک تحقیق در سال ۲۰۱۳، در مورد ۱۰۷ کودک مبتلا به پتوسیس، پژوهشگران متوجه شدند که تنبلی چشم در هر ۱ نفر از ۷ نفر شرکت کننده وجود دارد. افراد همچنین می‌توانند بعدها در زندگی دچار پتوز شوند.
اگر افتادگی پلک دارید ممکن است علامت یک بیماری زمینه‌ای باشد بخصوص اگر این مشکل بر هر دو چشم اثر بگذارد. اگر فقط یکی از پلکها افتادگی دارد، ممکن است ناشی از زخم یا یک اثر موقت جراحی لیزیک یا جراحی آب مروارید باشد که گاهی اوقات باعث پتوز می‌شود که در نتیجه وجود کشیدگی در تاندون یا عضله است.
یک علت شایع آن کشیدگی تصادفی یا پارگی غلاف ماهیچه لواتور است که یک غلاف تاندون مانند است که اجازه می‌دهد تا پلک حرکت کند. صدمه ممکن است ناشی از عوامل زیر باشد:
- مالش زیاد چشم
- استفاده از کنتاکت لنزهای سخت
- جراحی چشم
چشمها و پلکها ظریف و حساس هستند و چندین علت بالقوه برای افتادگی پلک اکتسابی وجود دارد از جمله:
- تومورهای چشم، کیستها یا تورم
- سندرم هورنر
- مشکلات عضله‌ای
- صدمه عصب در عضلات چشم
- بیماریهای عصبی
- ضربه به چشم
- تزریق بوتاکس
عوامل خطر
عوامل خطر برای افتادگی پلک عبارتند از:
- سن
- کنتاکت لنز
- مالش زیاد چشم
- جراحی چشم
- سندرم هورنر
- میاستنی گراویس
پیشگیری
متوقف کردن بروز افتادگی پلک مشکل است بخصوص اگر ارثی باشد. افتادگی پلک اکتسابی ممکن است علتهای غیر قابل پیشگیری داشته باشد. یک نمونه از افتادگی پلک اکتسابی موقعی ست که فرایند طبیعی پیری باعث ضعیف شدن عضلات پلک شود. اجتناب کردن از عوامل دیگری همچون ضربه به چشم، جراحی یا بروز صدمه عصبی و عضله‌ای هم مشکل است. یک تحقیق در مجله جراحی زیبایی خاطر نشان کرد که هیچ ارتباطی میان عوامل سبک زندگی از جمله سیگار کشیدن، استفاده از الکل یا شاخص توده بدنی وجود ندارد. البته خودداری کردن از مالیدن زیاد چشم و استفاده نکردن از کنتاکت لنز هم می‌تواند خطر افتادگی پلک اکتسابی را کاهش دهد. یک مقاله در سال ۲۰۱۶ در مجله درماتولوژی زیبایی و بالینی نشان داد که تزریق بوتاکس بوسیله افراد غیر متخصص عمدتا با تفادگی پلک در طب زیبایی، ارتباط دارد.
انتخاب یک فرد متخصص در زمینه تزریق بوتاکس معمولا شانس ابتلا به افتادگی پلک را به هنگام تزریق بوتاکس برای خطوط اخم میان ابروها، کاهش می‌دهد.
علائم
علامت اصلی افتادگی پلک، پلکی ست که حالت افتاده داشته باشد. این افتادگی در بسیاری از موارد قابل توجه نیست و موجب درد نمی‌شود. در بعضی موارد، ممکن است فرد متوجه شد که این عارضه اثر منفی روی ظاهر وی دارد و این موضوع به لحاظ روانی روی وی تاثیر بدی دارد. در بعضی موارد پلک ممکن است بخشی از چشم را بپوشاند به حدی که باعث اختلال در دید می‌شود که به هنگام خواندن و یا نگاه به سمت پایین ممکن است بدتر شود. همچنین می‌تواند باعث بالا رفتن برای جبران دید شود که می‌تواند باعث خستگی عضلات صورت و سردرد شود.
افتادگی پلک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک بیمار را معاینه می‌کند و از وی شرح حال خواهد گرفت. وقتی که بیمار در مورد میزان افتادگی پلک و مدت زمانی که دچار آن شده، توضیح بدهد، پزشک هم آزمونهایی برای یافتن علت ترتیب خواهد داد. به احتمال قوی معاینه با اسلیت لامپ انجام خواهد که طی آن دکتر می‌تواند از نزدیک و با کمک نور با شدت بالا به چشم بیمار نگاه کند. ممکن است از فرد خواسته شود چشمان خود را برای این آزمون خیلی باز کند و این موجب ناراحتی در چشم وی شود.
آزمون تشخیصی دیگری که می‌توان برای تشخیص مشکلاتی از جمله افتادگی پلک استفاده کرد، آزمون تنسیلون است. پزشک ممکن است یک دارو به نام تنسیلون را که نام ژنریک آن ادروفونیوم است، داخل رگ بیمار تزریق کند. ممکن است از بیمار خواسته شود چندین بار پاها را روی هم انداخته یا از هم جدا گذاشت یا از شما خواسته شود چند بار بلند شوید و بنشینید. پزشک شما کنترل می‌کند تا ببیند آیا تنسیلون کشش عضلات شما را بهتر خواهد کرد. این به پزشکان کمک خواهد کرد که ببینند آیا بیماری میاستنی گراویس موجب افتادگی پلک شده است.
درمان
جراحی
درمان پتوز بستگی به شدت آن دارد. پتوز به ندرت باعث ناخوشی یا مشکلات دیگر سلامتی می‌شود بنابراین در اغلب اوقات نیازی به درمان ندارد. درمان بیشتر به منظور زیبایی انجام می‌گیرد تا رفع اختلالات دید. جراحی افتادگی پلک در بعضی موارد خاص انجام می‌شود. هدف از این جراحی معمولا بستن عضله بالا برنده برای ترمیم غلاف ماهیچه‌ای عضله بالا برنده است که می‌تواند به بالا بردن پلک کمک کند. این روش مطمئن است اما اختلالاتی هم ممکن است رخ بدهد. این روش پلکها را بیش از حد بالا یا پایین نگه می‌‌دارد و بعدا نیاز به جراحی دارد. در یک تحقیق در سال ۲۰۱۸، پژوهشگران نرخ بازیابی دید پس از جراحی پتوز را در میان ۱۵۱۹ بیمار بررسی کردند و دریافتند که ۸/۷ درصد آنها بعدها نیاز به جراحی مجدد داشتند.
درمان پتوز پلک که بوسیله تزریق بوتاکس ایجاد شده باشد می‌تواند شامل تحریک عضله با پشت یک مسواک برقی، استفاده از قطره‌های چشم، یا صرفا اجازه دهیم که زمانی طی شود چون معمولا این نوع افتادگی پلک در عرض ۳ تا ۴ هفته برطرف می‌شود.
عینک مخصوص افتادگی پلک
پتوز کراچ در واقع یک گزینه غیر جراحی است که شامل افزودن یک قطعه به قابهای عینک است. این قطعه یا گیره از افتادگی پلک بوسیله نگه داشتن پلکها سر جای خودشان جلوگیری می‌کند. دو نوع گیره افتادگی پلک وجود دارد: نوع قابل تنظیم و نوع غیر قابل تنظیم. گیره‌های قابل تنظیم به یک سمت فریم عینک متصل می‌شوند در حالی که نوع سخت به هر دو سمت فریمها متصل می‌شوند. گیره‌ها را تقریبا روی همه عینکها می‌توان متصل کرد، اما روی قابهای فلزی بهتر متصل عمل می‌کنند. اگر علاقه مند به استفاده از گیره افتادگی پلک هستید باید با چشم پزشک یا جراح پلاستیکی که افتادگی پلک را درمان می‌کند، صحبت کنید.
کلام پایانی
افتادگی پلک بعید است تاثیری روی سلامتی داشته باشد. در اغلب موارد پتوز قابل توجه نیست و تاثیر زیادی روی زندگی روزمره شخص ندارد. اما در مواردی هم ممکن است بینایی شخص را مختل کند یا تاثیر قابل توجهی روی ظاهر شخص داشته باشد. روشهای درمانی شامل جراحی را می‌توان برای ترمیم آن بکار برد. امکان درمان افتادگی پلک وجود دارد مگر اینکه علت آن تزریق بوتاکس باشد اما درمان می‌تواند براحتی این عارضه را کنترل کند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday