معرفی کامل داروی مترونیدازول (Metronidazole)
داروی مترونیدازول چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در چه شرایطی و به چه صورت مصرف می شود؟ عوارض جانبی آن کدامند؟ چه داروهایی را نباید به طور همزمان با داروی مترونیدازول مصرف کرد؟ این سوالات، به همراه نکات و اطلاعات مهم درباره‌ی این دارو، در مطلب پیش‌رو بررسی خواهد شد.
معرفی دارو
داروی مترونیدازول (Metronidazole)، که با نام تجاری فلاگیل یا متروژل نیز شناخته می‌شود، یک نوع آنتی بیوتیک است که با باکتری‌ها مبارزه می‌کند. در واقع داروی مترونیدازول برای درمان عفونت‌های باکتریایی مربوط به واژن، معده یا روده‌ها، کبد، پوست، مفاصل، مغز، قلب و دستگاه تنفسی استفاده می‌شود.
متروژل (که در واقع مترونیدازول، موضعی است)، برای درمان بیماری پوستی روزاسه (که یک بیماری پوستی است که رگ‌های خونی صورت بزرگ می‌شوند به طوری که ناحیه‌ی گونه‌ها و بینی به رنگ قرمز در می‌آیند) مورد استفاده قرار می‌گیرد. ژل مترونیدازول واژنی نیز برای درمان عفونت‌های باکتریایی در قسمت واژن استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که مترونیدازول برای درمان عفونت‌های مخمری در ناحیه‌ی واژن کاربرد ندارد.
اطلاعات مهم درباره مترونیدازول
اگر نسبت به مترونیدازول حساسیت دارید یا اینکه در دو هفته‌ی اخیر از داروی دی سولفیرام استفاده کرده‌اید، نباید از آن استفاده کنید.
در دوره‌ای که مترونیدازول استفاده می‌کنید، تا حداقل یک روز بعد از قطع مصرف این دارو، از مصرف الکل اجتناب کنید و همچنین از مصرف غذا یا داروهایی که حاوی پروپیلن گلوکول هستند، خودداری نمائید. در غیر این صورت ممکن است با یک سری عوارض جانبی مانند ضربان قلب تند، گرمی یا قرمزی در زیر پوست، مورمور شدن، حالت تهوع و استفراغ مواجه شوید.
در بیمارانی که در حال مصرف مترونیدازول هستند، مواردی مثل تشنج یا دیگر وضعیت‌های غیرعادی سیستم عصبی، گزارش شده است. در صورتی که هر گونه علائم مربوط به سیستم عصبی شامل تشنج، سردرد، تغییرات در دید، ضعف، بی حسی یا مورمور شدن مشاهده کردید، مصرف مترونیدازول را سریعاً قطع کنید.
این دارو برای درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی معمولی یا آنفولانزا به کار نمی‌رود.
در مطالعاتی که بر روی حیوانات (موش‌ها) انجام شده است، مصرف این دارو باعث ایجاد انواعی از سرطان یا تومورها شده است. هنوز مشخص نشده که آیا این تاثیرات در انسان‌هایی که این دارو را مصرف می‌کنند هم اتفاق می‌افتد یا خیر. در مورد خطرات ناشی از مصرف این دارو، با دکتر خود مشورت کنید.
نکات مهمی که قبل از مصرف مترونیدازول باید رعایت کرد
مجدداً تاکید می‌شود که اگر نسبت به مترونیدازول حساسیت دارید یا اینکه در دو هفته‌ی اخیر از داروی دی سولفیرام استفاده کرده‌اید، نباید از آن استفاده کنید.
استفاده از مترونیدازول در اولین سه ماهه‌ی بارداری، می‌تواند به جنین آسیب بزند. در صورتی که باردار هستید و یا در دوره‌ی مصرف این دارو باردار می‌شوید، حتماً به دکتر خود اطلاع دهید.
برای اطمینان از این موضوع که مصرف مترونیدازول برای شما خطری در پی ندارد، اگر تا کنون هر کدام از موارد زیر را داشته‌‌اید، به دکتر خود اطلاع دهید:
- بیماری کبد یا کلیه؛
- بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی؛
- سندورم کوکائین (یک ناهنجاری ژنتیکی نادر)؛
- بیماری‌های معده یا روده مانند بیماری کرون؛
- ناهنجاری‌های مربوط به گلبول‌های خونی مانند کم خونی (کم بودن میزان گلبول‌های قرمز خون) یا کم بودن تعداد گلبول‌های سفید خون؛
- هر نوع عفونت قارچی در هر جایی از بدن؛
- هر ناهنجاری عصبی؛
در مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام شده است، مصرف مترونیدازول باعث ایجاد انواع خاصی از تومورها شده است که برخی از آن‌ها سرطانی بوده‌اند. البته، دوز بسیار زیادی از این دارو در مورد حیوانات استفاده شده است. هنوز مشخص نشده است که آیا این تاثیرات در انسان‌هایی که دوز معمولی از این دارو را استفاده می‌کنند نیز اتفاق می‌افتد یا خیر. در مورد میزان خطر این دارو، با دکترتان صحبت و مشورت نمائید.
مصرف مترونیدازول در دوران بارداری و شیردهی
مترونیدازول می‌تواند در شیر مادر نفوذ پیدا کند. اما هنوز مشخص نیست که آیا مصرف این دارو می‌تواند به نوزاد آسیب بزند یا خیر. اگر در دوران شیردهی خود قرار دارید، به دکترتان اطلاع دهید.
بدون نسخه و تجویز پزشک، این دارو را به کودکان ندهید.
نحوه مصرف
مترونیدازول را حتماً با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره‌ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید.
نوع مابع این دارو را قبل از اینکه استفاده کنید، به خوبی تکان دهید. قرص این دارو را نباید بجوید، تکه تکه کنید و یا خرد کنید؛ بلکه آن را به تمامی قورت دهید.
اگر به دلیل عفونت واژنی، در حال مصرف این دارو هستید، ممکن است نیاز باشد تا همسرتان نیز از مترونیدازول استفاده کند (حتی اگر هیچ گونه علائمی در ایشان وجود ندارد). در غیر این صورت ممکن است شما مجدداً به عفونت دچار شوید.
معمولاً مترونیدازول برای حداکثر ۱۰ روز پشت سر هم، مورد استفاده قرار می‌گیرد. ممکن است نیاز باشد که چند هفته بعد، مجدد این دارو را مصرف کنید.
داروی مورد نظر را در تمام طول مدتی که دکتر آن را برای شما تجویز کرده، مورد استفاده قرار دهید. علائم شما، ممکن است قبل از این که عفونت به کلی از بدن شما پاک شود، از بین بروند؛ قطع مصرف دارو ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌هایی که نسبت به آنتی‌بیوتیک مقاوم هستند را در شما افزایش دهد.
مترونیدازول نمی‌تواند برای درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی معمولی و یا آنفولانزا به کار رود.
مصرف مترونیدازول ممکن است باعث شود نتایج برخی از آزمایش‌های شما دچار تغییر شوند. بنابراین هر آزمایش که برای شما نوشته می‌شود، به دکتر مربوطه اطلاع دهید که در حال مصرف این دارو هستید.
دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما و رطوبت قرار دهید.
اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، چه کنید؟
در صورتی که در یک نوبت فراموش کردید این دارو را مصرف کنید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مورد مصرف قرار دهید. البته اگر زمانی که به یاد می‌آورید، بسیار نزدیک به زمانی است که باید دوز بعدی را مصرف کنید، لازم نیست دو بار این دارو را استفاده کنید. بلکه دوز فراموش شده را مصرف نکرده و فقط دوز بعدی را استفاده نمائید. هرگز برای جبران دوز مصرفیِ فراموش شده، داروی اضافی مصرف نکنید.
اگر به اشتباه، بیش از حد این دارو را استفاده کردید، چه کنید؟
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، از دست دادن تعادل بدن یا هماهنگی اعضا، بی حسی یا مور مور شدن، تشنج؛
در هنگام مصرف مترونیدازول، از مصرف چه داروهایی باید خودداری کرد؟
در حین مصرف مترونیدازول، از مصرف الکل و همچنین غذا یا داروهایی که حاوی پروپیلن گلوکول هستند، خودداری نمائید. در غیر این صورت ممکن است دچار عوارض جانبی ناخوشایندی مانند معده درد ، حالت تهوع و استفراغ و قرمزی پوست شوید.
از مصرف الکل یا پروپیلن گلیکول حداقل ۳ روز بعد از قطع مصرف این دارو، خودداری نمائید. برچسب محتویات هر دارو یا ماده‌ی غذایی که مصرف می‌کنید را بررسی کنید تا مطمئن شوید که حاوی الکل یا پروپیلن گلوکول نیستند.
مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک ممکن است منجر به اسهال شوند که البته ممکن است نشانه‌ی یک عفونت جدید هم باشد. اگر اسهال دارید به طوری که بسیار رقیق و یا خونی باشد، به دکتر خود اطلاع دهید. به صورت خودسرانه از داروهای ضد اسهال استفاده نکنید مگر اینکه دکتر به شما گفته باشد.
عوارض جانبی مترونیدازل
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتماً بلافاصله به دکتر اطلاع دهید و یا از فوریت‌های پزشکی کمک بخواهید.
اگر موارد زیر را دارید، بلافاصله به دکتر اطلاع دهید:
- اسهال؛
- ادرار دردناک یا به سختی ادرار کردن؛
- مشکلات در خوابیدن، افسردگی، زودرنجی و بدخلقی؛
- سردرد، سرگیجه، ضعف؛
- احساس سبکی در سر (احساس اینکه هر آن ممکن است بیفتید)؛
- تاول یا زخم دهانی، قرمزی و تورم لثه‌ها، مشکلات در بلع؛
در صورتی که عوارض جانبی مربوط به سیستم عصبی (که بیشتر زمانی احتمال رخ دادن آن‌ها زیادتر است که شما به صورت طولانی مدت مترونیدازول را مصرف کنید) در خود مشاهده کردید، مصرف دارو را قطع کرده و بلافاصله به دکتر اطلاع دهید. این عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بی حسی، مور مور شدن، درد و سوزش در دست‌ها یا پاها؛
- مشکلات در بینایی، درد در قسمت پشت چشم؛
- ضعف عضلات، مشکلات در هماهنگی اعضای بدن؛
- مشکلات در صحبت کردن یا متوجه شدن حرف افرادی که با شما سخن می‌گویند؛
- تشنج؛
- تب، سفتی در ناحیه‌ی گردن، افزایش حساسیت نسبت به نور؛
در افرادی که دچار سندروم کوکائین هستند، مصرف مترونیدازول می‌تواند باعث ایجاد مشکلات حاد کبدی که تهدید کننده‌ی جدی سلامت فرد هستند، شود. در صورتی که دچار این سندروم هستید، در صورتی که نشانه‌هایی از مشکلات کبدی – شامل حالت تهوع، معده درد (در قسمت بالا و راست)، ادرار تیره رنگ، مدفوع تیره رنگ، یرقان (زرد شدن پوست یا چشم‌ها)- در خود مشاهده کردید، مصرف مترونیدازول را قطع کرده و به دکتر مراجعه کنید.
احتمال بروز عوارض جانبی در افراد بالغ و مسن دارند، بیشتر است.
عوارض جانبی متداول در اثر مصرف داروی مترونیدازول عبارت است از:
- حالت تهوع، استفراغ، نداشتن یا کاهش اشتها، معده‌درد؛
- اسهال، یبوست؛
- سردرد؛
- مزه‌ی ناخوشایندی شبیه فلز در دهان؛
- جوش، خارش؛
- خارش واژن یا ترشحات واژنی؛
- درد در قسمت دهان؛
- زبان متورم، قرمز یا پرمو؛
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد. چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، به دکتر مراجعه کنید.
تاثیر داروهای دیگر بر مترونیدازول – تداخل های دارویی
برخی اوقات، نباید داروهای خاصی را به طور همزمان با یک دارو مصرف کرد چرا که می‌تواند باعث ایجاد مشکلات و یا کمتر شدن تاثیر داروی مورد نظر شود.
بسیاری از دارو ها ممکن است با مترونیدازول تداخل داشته باشند. تعداد کمی از این دارو ها در زیر آورده شده است. چنانچه شما از داروی دیگری استفاده می‌کنید، حتماً قبل از مصرف مترونیدازول، با دکتر خود مشورت کنید.
هر دارویی که مصرف می‌کنید یا قصد شروع یا قطع مصرف آن را دارید، با دکتر در میان گذارید؛ خصوصاً داروهای زیر:
- بوسولفان؛
- لیتیوم؛
- رقیق کننده‌های خون – مانند وارفارین، کمادین، جانتوون؛
- فنیتوئین یا فنوباربیتال؛
البته لیست بالا همه‌ی داروهایی که با مترونیدازول تداخل دارند را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند؛ اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی.
سایر اطلاعات
به یاد داشته باشید که این دارو و در کل همه‌ی داروها را از دسترس کودکان دور نگه دارید. هرگز داروهای خودتان را به دیگران ندهید.
داروی مترونیدازول را فقط برای وضعیتی که برای شما و توسط دکتر موربوطه تجویز شده، مصرف کنید.
همواره در مورد صحت اطلاعاتی که در این مطلب برای شما گرد آورده‌ایم، با دکترتان صحبت کنید که آیا در مورد شما نیز صدق می‌کند یا خیر؛ زیرا این اطلاعات، عمومی هستند و ممکن است برای برخی افراد صدق نکند.
دوست گرامی، اگر دارویی مد نظر شماست و دوست دارید در مورد آن اطلاعات موثق و کامل داشته باشید، در قسمت نظرات برای ما بنویسید تا در سریع‌ترین زمان ممکن ترجمه‌ی فارسی روان آن را در سایت مجله قرمز قرار بدهیم.
ترجمه ی اختصاصی مجله قرمز / با اندک تصرف و تلخیص
منبع : drugs.com