والپروئیک اسید (والپروات سدیم، دی واپروئکس) یکی از داروهایی است که می‌تواند از فرایندها و مواد شیمیایی که باعث بروز بیماری صرع (تشنج) می‌شود، جلوگیری و یا آنها را کنترل کند. این دارو به تنها و یا به همراه دیگر داروهایی که برای درمان این بیماری مصرف می‌شود، به کار می‌رود. با توجه به اینکه بیماری اختلال دو قطبی می‌تواند شامل دو قسمت افسردگ و خلق پایین و مانیا یا شیدایی باشد، داروی والپروئیک اسید می‌تواند نقش مهمی ر تثبیت خلق و رفع علائم مانیک این بیماری داشته باشد. همچنین از داروی والپروئیک اسید ممکن است برای اهدافی غیر از مواردی که در این راهنمای دارویی ذکر شده، استفاده شود. در این مقاله به معرفی، چگونگی کارکرد و نکات کلیدی در حین مصرف این داروی موثر خواهیم پرداخت.
اطلاعات مهم مربوط به داروی والپروئیک اسید
یکی از موارد مهم در مورد این دارو احتمال ایجاد نارسایی کبدی است که به ویژه خطر آن در کودکان زیر دو سال و افرادی که به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به این عارضه هستند، بیشتر است.
اگر فرد مصرف کننده این دارو به عارضه‌هایی نظیر بیماری‌های کبدی، اختلال چرخه دفع اوره یا عارضه‌های ارثی مانند بیماری آلپرز یا سندرم آلپرز-هوتنلوچرمبتلا باشد، نباید این دارو را مصرف کند.
اگرچه مصرف این دارو ممکن است باعث آسیب رسانی به جنین شود و می‌تواند بعد از تولد بر توانایی‌های شناختی کودک نظیر ( استدلال، شعور، حل مسئله) تأثیر بگذارد. ولی وجود بیماری صرع در مادر باردار ممکن است آسیب بیشتری نسبت به عوارض جانبی ناشی از مصرف داروی والپروئیک اسید داشته باشد و فواید ناشی از مصرف این دارو، ضرورت را ایجاد کند که عوارض جانبی نادیده گرفته شود. از این رو نیاز است مصرف و یا ترک مصرف این دارو با مشورت و هماهنگی با پزشک معالج باشد.
در صورتی که فرد باردار است نباید از این دارو برای پیشگیری از بروز بیماری سردرد میگرنی استفاده کند.
در صورت مواجهه با عوارض نظیر از دست دادن اشتها، درد در قسمت بالایی معده (که ممکن است به کمر فرد نیز منتقل شود)، حالت تهوع یا استفراغ مداوم، ادرار تیره رنگ، تورم در صورت یا یرقان (زرد شدن پوست یا چشم)، باید فرد مصرف کننده سریعاً به پزشک مراجعه و یا موارد زیر رو فوراً به او اطلاع دهد.
مصرف این دارو را چون می‌تواند باعث بروز علائمی شود که زندگی فرد بیمار را به خطر بیندازد، نباید ناگهانی و بدون مشورت با پزشک معالج باشد.
نکاتی که باید قبل از استفاده از داروی والپروئیک اسید بدانید
- ابتلای به بیماری‌های کبدی؛
- یک عرضه در چرخه دفع ادرار. یا
- یک اختلال ژنتیکی میتوکندریایی مانند بیماری آلپرز یا سندرم آلپرز-هوتنلوچر، به ویژه در کودکانی با سن کمتر از ۲ سال.
- مشکلات کبدی ناشی از اختلال ارثی میتوکندریایی؛
- ابتلای به بیماری افسردگی، بیماری روانی یا افکار یا اقدام به خودکشی.
- سابقه خانوادگی یک اختلال در چرخه دفع ادرار یا مرگ و میر نوزادان با علت ناشناخته. یا
- ابتلای به عفونت HIV یا CMV (سیتومگالوویروس).
برخی از افراد جوان زمانی که برای اولین بار از این دارو استفاده می‌کنند، افکار خودکشی را تجربه می‌کنند. در مورد تغییرات در خلق و خوی و یا علائم ایجاد شده در خلق و قوی شما هشیار باشید و هر گونه علائم یا بدتر شدن آن علائم را به پزشک خود، اطلاع دهید. پزشک شما باید در ویزیت‌های منظم پیشرفت شما در درمان بررسی کند.
در حین مصرف این دارو برای پیشگیری از بروز عوارض ناخواسته بر جنین از یک روش مؤثر پیشگیری از بارداری استفاده کنید. در صورت باردار شدن فوراً به پزشک معالج خود اطلاع دهید. همچنین اگر از روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری که حاوی هورمون پروژسترون هستند استفاده می‌کنید یا استفاده از آن را متوقف کرده‌اید به پزشک خود سریعاً گزارش دهید چون ماده پژوسترون باعث تداخل در مصرف داروی والپروئیک اسید و کاهش اثر آن در کنترل بیماری صرع می‌شود.
استفاده از این دارو در زمان شیردهی چندان ایمن نیست. در مورد خطرات ناشی از مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
روش مصرف داروی والپروئیک اسید
چه اتفاقی می افتد اگر شما یک دوز از این دارو را فراموش کنید؟
به محض اینکه شما دوز فراموش شده را به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اگر تقریبا موقع نوبت بعدی مصرف دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش شده اجتناب کنید . برای جبران دوز از دست رفته قبلی در دوز بعدی از داروی اضافه استفاده نکنید.
اگر از این دارو بیش از حد مصرف کنید، چه اتفاقی می افتد؟
با مراقبت های پزشکی اورژانس و یا کمک های اضطراری برای مسمومیت، تماس بگیرید.
در هنگام مصرف این دارو باید از چه مواردی اجتناب کنید؟
فرد مصرف کننده این دارو باید از مصرف الکل و یا نوشیدنی‌های الکلی اجتناب کند زیرا مصرف آن موجب بالا رفتن احتمال ابتلای شدید به عوارض جانبی ناشی از مصرف این دارو می‌شود.
عوارض جانبی داروی والپروئیک اسید
- سردرگمی و گیجی، خستگی، احساس سردی، استفراغ، تغییر در وضعیت روحی فرد مصرف کننده.
- کبودی، خونریزی غیرمعمول (در نواحی بینی، دهان یا لثه)، لکه‌های بنفش یا قرمز رنگ در زیر پوست فرد.
- خواب آلودگی شدید.
- بدتر شدن حالت تشنج؛ یا
- علائم التهاب در بدن فرد مصرف کننده مانند تورم عقده‌های بدن، علائم آنفولانزا، سوزن سوزن شدن یا بی حسی، ضعف عضلانی، درد قفسه سینه، سرفه جدید یا بدتر شدن سرفه همراه با بروز تب، مشکل در تنفس.
هرگونه علائم جدید یا بدتر شدن در وضعیت شما مانند: تغییرات خلقی یا رفتاری، افسردگی، اضطراب، بی خوابی، و یا اگر احساس می‌کنید تحریک‌پذیر، آشفتگی، رفتار خصمانه، دارای رفتار تهاجمی، بی‌قراری، افسردگی شدید (ذهنی یا جسمی) ، یا افکار را در مورد خودکشی یا صدمه زدن به خودتان دارید، در این باره به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت مواجهه با عوارض نظیر از دست دادن اشتها، درد در قسمت بالایی معده (که ممکن است به کمر فرد نیز منتقل شود)، حالت تهوع یا استفراغ مداوم، ادرار تیره رنگ، تورم در صورت یا یرقان (زرد شدن پوست یا چشم)، باید فرد مصرف کننده سریعاً به پزشک مراجعه و یا موارد زیر رو فوراً به او اطلاع دهد.
عوارض جانبی شایع این دارو شامل موارد زیر است :
- تهوع، استفراغ، درد در ناحیه معده، اسهال؛
- سرگیجه، خواب آلودگی، ضعف؛
- سردرد؛
- لرزش، مشکلات در راه رفتن یا هماهنگی در حرکات بدن.
- تاری دید، دوبینی بینایی.
- ریزش مو؛ یا
- تغییر در اشتها، افزایش وزن.
این موارد، یک لیست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست و موارد دیگری ممکن است رخ دهد. برای توصیه‌های پزشکی در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت مشاهده عوارض جانبی به FDA این موارد را گزارش کنید.
چه داروهایی مصرف داروی والپروئیک اسید را تحت تاثیر قرار می دهند؟
گاه مصرف دو دارو به صورت همزمان ایمن نیست و ممکن است باعث تداخل دارویی و در نتیجه کاهش یا افزایش اثر دارویی یکی از داروها و همچنین افزایش بروز عوارض جانبی در فرد مصرف کننده شود.
با پزشک خود در مورد تمام داروهای مصرفی فعلی خود و یا داروهایی که شروع و یا متوقف کرده اید ، به ویژه موارد زیر مشورت کنید. این لیست کامل نیست و بسیاری از داروهای دیگر می‌توانند با این دارو تداخل ایجاد کنند. این داروها شامل داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی است. فهرستی از تمام داروهای خود را به هر ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی که به شما ارائه دهید.
اطلاعات بیشتر در مورد داروی والپروئیک اسید
به یاد داشته باشید که این دارو را به دور از دسترس کودکان نگه داری کرده و با فرد دیگری به خاطر عوارض احتمالی ناشی از مصرف یا مصرف نادرست آن به اشتراک نگذارید و این دارو را تنها زمانی مصرف کنید که توسط پزشک معالج برای شما تجویز شده باشد.
منبع این مقاله: drugs.com این مقاله به‌طور اختصاصی توسط امین ظهورتبار از گروه نویسندگان مجله قرمز ترجمه و تألیف شده است.