داروی دیلانتین یا فنی توئین چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در چه شرایطی و به چه صورت مصرف می شود؟ عوارض جانبی آن کدامند؟ چه داروهایی را نباید به طور همزمان با داروی دیلانتین یا فنی توئین مصرف کرد؟ این سوالات، به همراه نکات و اطلاعات مهم درباره‌ی این دارو، در مطلب پیش‌رو بررسی خواهد شد.
معرفی دارو
داروی دیلانتین (Dilantin)، که با نام عمومی فنی توئین (Phenytoin) نیز شناخته می‌شود، با نام فِنیتک (Phenytek) نیز به فروش می‌رود. دیلانتین یک داروی ضد صرع است و همچنین ضد انعقاد نیز محسوب می‌شود. این دارو، پالس‌هایی را که در مغز باعث ایجاد تشنج می‌شوند را کاهش می‌دهد.
داروی مورد نظر، برای کنترل تشنج مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته فنی توئین، برای درمان همه نوع تشنجی مفید نیست و در واقع، پزشک متخصص شما تشخیص می‌دهد که آیا در شرایط فعلی، مصرف این دارو برای شما مفید است یا باید داروی دیگری مصرف کنید.
لازم به ذکر است که این دارو ممکن است در موارد دیگری که در اینجا ذکر نشده نیز استفاده گردد.
اطلاعات مهم درباره دیلانتین یا فنی توئین
اگر در حال مصرف دلاویردین (یا Rescriptor) هستید، یا نسبت به فنی توئین، اتوتوئین (یا Peganone)، فسفنی توئین (Cerebyx) یا مفنی توئین (یا Mesantoin) حساسیت دارید، نباید داروی دیلانتین را استفاده کنید.
اگر باردار هستید، هرگز شروع به مصرف داروی دیلانتین نکنید؛ مگر در زمانی که دکتر به شما اجازه‌ی مصرف این دارو را بدهد. داروی مورد نظر، می‌تواند باعث صدمه و آسیب در جنین شود اما این نکته را هم باید مد نظر داشت که اگر مادر در دوران بارداری دچار تشنج شود، برای هر دوی مادر و جنین خطرناک می‌باشد. در صورتی که در دوره مصرف دیلانتین باردار شدید، هرگز بدون تجویز پزشک، خودسرانه اقدام به قطع مصرف این دارو نکنید. کنترل تشنج در دوران بارداری مساله‌ای بسیار مهم است و مزیتِ جلوگیری از تشنج با مصرف این دارو، به هر خطری که در اثر استفاده از دیلانتین رخ دهد، می‌ارزد.
هر گونه علائم جدید و یا بدتر شدن علائم خود را به دکتر اطلاع دهید. مثلاً: تغییرات رفتار یا خلق و خو، افسردگی، اضطراب، یا اگر احساس بی‌قراری، بیش‌فعالی (جسمی یا روحی)، تلاطم و آشوب، احساسات خصمانه یا داشتن افکاری در مورد خودکشی یا صدمه زدن به خود.
نکات مهمی که قبل از مصرف دیلانتین باید رعایت کرد
اگر نسبت به فنی توئین یا داروهای مشابه آن، مثل اتوتوئین (یا Peganone)، فسفنی توئین (Cerebyx) یا مفنی توئین (یا Mesantoin) حساسیت دارید، یا موارد زیر را دارید، نباید داروی دیلانتین را استفاده کنید:
- سابقه‌ی بیماری‌های کبدی که در اثر مصرف فنی توئین ایجاد شده است؛
- برخی از مشکلات قلبی؛
- سابقه‌ی ضربان قلب آرام به طوری که باعث غش کردن شما شده باشد؛
- وضعیتی که تحت آن، دلاویردین (یا Rescriptor) نیز مصرف می‌نمائید؛
برای اطمینان از اینکه مصرف داروی دیلانتین برای شما خطری در پی ندارد، اگر موارد زیر را دارید، به دکتر خود اطلاع دهید:
- بیماری کبدی؛
- سابقه‌ی ضربان قلب غیر معمول که توسط دستگاه نوار قلب (الکتروکاردیوگراف) تشخیص داده شده باشد؛
- دیابت؛
- سابقه‌ی افسردگی؛
- سابقه‌ی داشتن افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی؛
- کاهش ویتامین دی یا هرگونه شرایطی که منجر به کاهش تراکم استخوان‌ها شده باشد؛
- پورفیری (porphyria) (تعریف: یک اختلال آنزیمی که ژنتیکی است و علائم آن بر روی پوست یا سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد)؛
- در صورتی که به میزان بسیار زیادی نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنید؛
ممکن است در دورانی که از داروی دیلانتین استفاده می‌کنید، افکاری در مورد خودکشی داشته باشید. لازم که دکتر، به طور منظم شما را ویزیت کند تا میزان پیشرفت را بررسی نماید. خانواده یا سایر نزدیکان یا مسئولان مراقبت پزشکی که با شما در ارتباط هستند، باید نسبت به تغییرات خلق و خو یا علائم شما، آگاه باشند.
بیمارانی که نژاد آسیایی دارند، ممکن است بیشتر در معرض خطر واکنش‌های پوستیِ جدی نسبت به فنی توئین باشند. ممکن است دکتر، قبل از اینکه شما شروع به مصرف این دارو کنید، از شما یک آزمایش خون بگیرد تا احتمال ایجاد این واکنش پوستی را در شما ارزیابی کند.
کنترل تشنج در دوران بارداری مساله‌ای بسیار مهم است. اگر باردار هستید، بدون اجازه‌ی پزشک اقدام به شروع یا قطع مصرف داروی دیلانتین نکنید. داروی مورد نظر، می‌تواند باعث صدمه و آسیب در جنین شود اما این نکته را هم باید مد نظر داشت که اگر مادر در دوران بارداری دچار تشنج شود، برای هر دوی مادر و جنین خطرناک می‌باشد. اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید، بلافاصله به دکتر خود اطلاع دهید.
مصرف داروی دیلانتین ، می‌تواند تاثیر داروهای پیشگیری از بارداری را کاهش دهد. بنابراین در دورانی که از این دارو استفاده می‌کنید، در مورد روش‌های جلوگیری از بارداری غیر هورمونی (مثلاً استفاده از کاندوم یا روش‌های دیگر) با دکتر خود مشورت کنید.
فنی توئین می‌تواند در شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث ایجاد آسیب در کودک شود. اگر در دوران استفاده از این دارو هستید، نباید اقدام به شیردهی به نوزاد کنید.
نحوه مصرف
دیلانتین را حتماً با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید.
کپسول این دارو را نجوید، خرد یا تکه تکه نکنید و آن را باز ننمائید. به طور کامل آن را قورت دهید. از مصرف هر گونه کپسول دیلانتین که تغییر رنگ داده باشد، خودداری کنید و از دکتر خود بخواهید تا برای شما نسخه‌ی جدید بنویسد. اما قرصِ جویدنیِ دیلانتین، باید قبل از قورت دادن، جویده شود. در صورتی که از شربت دیلانتین استفاده می‌کنید، قبل از مصرف، آن را به خوبی تکان دهید.
در دوران مصرف این دارو، ممکن است لازم باشد تا به صورت دوره‌ای و منظم، آزمایش خون بدهید. همچنین در صورتی که قصد تغییر مصرف یک نوع فنی توئین به نوع دیگری از آن را دارید، قبل از آن ممکن است لازم باشد تا یک آزمایش خون انجام دهید. به طور منظم نزد دکتر بروید تا بررسی شوید.
اگر برای درمان تشنج، از داروی دیلانتین استفاده می‌کنید، حتی اگر احساس بهبودی داشتید، هرگز به طور ناگهانی مصرف آن را قطع نکنید. زیرا قطع مصرف ناگهانی این دارو، ممکن است باعث افزایش تشنج‌های شما شود. برای قطع مصرف، از دکترتان کمک بگیرید تا به آرامی و به طور ایمن، مصرف آن را قطع کنید.
در صورتی که به نظر نمی‌رسید مصرف این دارو، نسبت به قبل، بهبودی در وضعیت شما ایجاد کند، به دکتر مراجعه کنید.
همواره یک کارت شناسایی یا یادداشتی که نشان دهد شما در حال مصرف دیلانتین هستید، همراه خودتان داشته باشید. زیرا لازم است مسئول مراقب سلامتی شما یا هر پزشکی که بر بالین شما می‌آید، بداند که شما در حال استفاده از یک داروی ضد تشنج هستید.
فنی توئین می‌تواند باعث ایجاد تورم در لثه‌های شما گردد. برای جلوگیری از ایجاد این مشکل، دندان‌های خود را مسواک زده و نخ دندان استفاده کنید و به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.
دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما، نور و رطوبت قرار دهید.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم
اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اما چنانچه زمانِ به یادآوری شما، بسیار نزدیک به زمانِ مصرفِ بعدی بود، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. فقط در نوبت بعدی، دیلانتین را مصرف کنید. برای جبران دوز مصرفی از دست رفته، داروی اضافی مصرف نکنید.
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید. مصرف بیش از حد فنی توئین می‌تواند کُشنده باشد! علائم مصرف بیش از حد این دارو، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
حرکات ناگهانی چشم، لکنت زبان، از دست دادن تعادل، لرزش، سفت شدن یا ضعف ماهیچه‌ها، حالت تهوع، استفراغ، احساس سبکی در سر، غش کردن، تنفس آهسته یا کم عمق (تنگی نفس)؛
از چه مواردی در حین مصرف دیلانتین باید اجتناب کرد؟
در دوره‌ی مصرف دیلانتین، از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید. استفاده از الکل می‌تواند باعث افزایش میزان فنی توئین در شما و یا افزایش عوارض جانبی این دارو برایتان گردد. مصرف روزانه‌ی الکل می‌تواند باعث افزایش احتمال تشنج در شما شود.
به طور همزمان با مصرف این دارو، از آنتی‌اسیدها استفاده نکنید. زیرا آنتی‌اسیدها باعث می‌شوند که بدن شما میزان کمتری از داروی دیلانتین را جذب کند.
مصرف داروی مورد نظر می‌تواند باعث اختلال در فکر کردن یا واکنش نشان دادن شما گردد. اگر رانندگی می‌کنید یا قصد انجام کاری دارید که نیاز به هوشیاری زیادی دارد، مراقب باشید و بیشتر احتیاط کنید.
عوارض جانبی
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتماً به دکتر اطلاع دهید. اگر نژاد آفریقایی- آمریکایی دارید، احتمال بیشتری وجود دارد که واکنش‌های آلرژیکی در اثر استفاده از دیلانتین در شما رخ دهد.
در موارد نادری، فنی توئین ممکن است باعث ایجاد واکنش‌های دارویی شدیدی در فرد شود به طوری که بسیاری از قسمت‌های بدن را درگیر نماید. این نوع از واکنش، ممکن است چند هفته بعد از شروع مصرف شما از این دارو، اتفاق بیفتد.
در صورتی که دچار علائم جدید و یا بدتر شدن علائمی مثل تب، گلودرد، دردهای دهانی، جوش‌های پوستی قرمز یا تاول‌مانند، تورم صورت، علائم آنفولانزا، تورم غدد، احساس ضعف یا خستگی، به راحتی دچار کبودی شدن، خونریزی غیر طبیعی، درد در قسمت بالای شکم، حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، یرقان (زرد شدن پوست یا چشم‌ها)، کاهش وزن، درد یا سوزش در هنگام ادرار، درد در قسمت پایین کمر، تورم در پا، سرفه، درد در قفسه‌ی سینه و مشکلات تنفسی شدید، به فوریت‌های پزشکی مراجعه کرده یا اطلاع دهید.
هرگونه علائم جدید و یا بدتر شدن علائم خود را به دکتر اطلاع دهید؛ مثلاً: تغییرات خلق و خو یا رفتار، اضطراب، مشکلات در خوابیدن، یا اگر احساس بی قراری، تشویش، خشونت، بیش‌فعالی (جسمی یا روحی)، افسردگی بیشتر، یا افکاری در مورد خودکشی یا صدمه زدن به خود دارید.
اگر موارد زیر را دارید، بلافاصله به دکتر مراجعه کنید:
- تب، تورم غدد، گلودرد، دردهای دهانی، مشکلات تنفسی، درد در اطراف چشم‌ها؛
- جوش‌های پوستی، به راحتی کبود شدن یا خونریزی داشتن، ضعف شدید؛
- دردهای عضلانی شدید؛
- حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالای شکم، از دست دادن اشتها، ادرار تیره‌رنگ، یرقان (زرد شدن چشم‌ها یا پوست)؛
- دردهای استخوانی (به خصوص در نواحی لگن، پاها یا قسمت پایینی کمر)، مشکلات در راه رفتن؛
- واکنش‌های پوستی شدید – مثل: تب، گلودرد، تورم صورت یا زبان، سوزش یا قرمزی چشم‌ها، درد پوستی که به همراه جوش‌های پوستی به رنگ قرمز یا ارغوانی باشد و به خصوص در قسمت صورت یا نیمه‌ی بالایی بدن گسترش پیدا کرده و منجر به پوسته‌پوسته شدن یا ایجاد تاول گردد؛
عوارض جانبی متداول در اثر مصرف داروی دیلانتین یا فنی توئین عبارت است از:
- سرگیجه، ضعف، گیجی، عصبانیت؛
- لرزش، لکنت زبان، از دست دادن تعادل یا هماهنگی؛
- جوش؛
- حرکات چشمی غیر معمول؛
- سردرد؛
- مشکلات خواب (بی‌خوابی)؛
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد. چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، به دکتر مراجعه کنید.
تاثیر داروهای دیگر بر دیلانتین یا فنی توئین – تداخل های دارویی
گاهی اوقات، مصرف همزمان داروها ممکن است زیان‌آور بوده و برای بدن خطرآفرین باشد. برخی از داروها هستند که باعث افزایش یا کاهش میزان فنی توئین در خون می‌شود که ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی یا تاثیرِ کمترِ فنی توئین شوند. داروی دیلانتین نیز ممکن است بر روی برخی از داروها تاثیر بگذارد و باعث شود تاثیر کمتری داشته باشند و یا عوارض جانبی آن ها نمود پیدا کرده و افزایش بیابد.
بسیاری از دارو ها ممکن است با فنی توئین تداخل داشته باشند. تعداد کمی از این دارو ها در زیر آورده شده است. هر دارویی که مصرف می‌کنید یا قصد شروع یا قطع مصرف آن را دارید، با دکتر در میان گذارید؛ خصوصاً داروهای زیر:
- آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل سیکلوسیرین (یا Seromycin)، داکسی سایکلین (یا Doryx, Vibramycin, Adoxa)، ایسانیوزید (برای درمان بیماری سل)، لینزولید (Zyvox)، ریفامپین (Rimactane, Rifadin, Rifamate)، داروهای سولفایی (Bactrim, Septra, Sulfatrim, SMX-TMP و غیره)؛
- داروهای ضد افسردگی (مانند Elavil, Vanatrip, Limbitrol, Sinequan, Silenor, Pamelor, Paxil, Zoloft, Desyrel و غیره)؛
- آسپرین یا سایر سالیسیلات‌ها؛
- قرص های ضدبارداری یا جایگزین های هورمونی؛
- رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین (Coumadin, Jantoven)؛
- آرام‌بخش های خاص (مانند Librium, Librax, Limbitrol, Valium) or antidepressants (Desyrel, Luvox, Zoloft, Prozac, Rapiflux, Sarafem, Selfemra, Symbyax)؛
- داروهای قلب مانند آمیودارون (Cordarone, Pacerone)، دیگوکسین (digitalis, Lanoxin)، کوئینیدین و غیره؛
- پروکلوپرازین (یا Compazine, Compro)، پرومتازین (Pentazine, Phenergan, Anergan, Antinaus)، و سایر فنوتیازین ها؛
- داروهای استروئیدی (پردنیزون و غیره)؛
- دارهای تشنج (مانند Carbatrol, Equetro, Tegretol, Solfoton, Depakene, or Depakote)؛
- داروهای کاهش دهنده‌ی اسید معده (مانند Tagamet, Prilosec, Zegerid, Zantac, Pepcid, or Axid)؛
- تئوفیلین (Elixophyllin, Theo-Dur, Theo-Bid, Theolair, Uniphyl)؛
البته لیست بالا همه‌ی داروهایی که با دیلانتین تداخل دارند را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند؛ اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی.
ترجمه ی اختصاصی مجله قرمز / با اندک تصرف و تلخیص
منبع : drugs.com
اگر این مطلب برای شما مفید بود، پیشنهاد می‌شود مطلب معرفی داروی دیگری برای تشنج (دپاکوت) را نیز مطالعه کنید.