اگر رویدادهای مهم مد و نمایش‌های مد را دنبال کرده باشید حتما با لباس‌های عجیب و غربی که در مجموعه‌های طراحان معروف خودنمایی می‌کردند مواجه شدید. مدلی که درون یک دسته گل فرورفته است و یا لباسی که از قطعات ریز اسباب بازی‌های پلاستیکی پوشیده شده است، آیا این‌ها واقعا لباس هستند و قرار است به زودی مد شوند یا این که معنای دیگری در ورای ظاهر این لباس‌های عجیب نهفته است؟ این سبک‌های غیرعادی از گذشته وجود داشته است و به عنوان طراحی مفهومی شناخته می‌شود اما چطور می‌توان به معنای این طراحی‌ها و لباس‌های عجیب دست پیدا کرد؟ در این مقاله تخصصی از مجله قرمز نگاهی به این لباس‌های غیرعادی و عجیب در رویدادهای مد می‌اندازیم تا ببینیم آیا معنایی دارند یا خیر.
درک لباس‌های عجیب
بیشتر افرادی که آشنایی زیادی با دنیای مد ندارند با مشاهده لباس‌های عجیب و غریب تصور می‌کنند این‌ها هم مدل‌های جدیدی هستند که قرار است به زودی همه جا مشاهده شوند. البته ممکن است در برخی موارد این طور باشد چون در طول تاریخ همین خلاقیت‌ها بوده است که پوشش‌ها را از شکل سنتی به شکل مدرن و پیشروی امروزی تغییر داده است اما در بیشتر موارد لباس‌های عجیب و غیرعادی قرار نیست به لباس‌های روزمره مردم تبدیل شوند. این‌ها آثار هنری هستند که طراحان قصد داشته‌‌اند به کمک آن‌ها معنا و پیامی را به مخاطب انتقال دهند که این معنا می‌تواند یک معنای زیبایی شناسی، تاریخی، اجتماعی و یا چیزهای دیگر باشد. برای درک بهتر این مفاهیم لازم است که آشنایی درستی با تاریخ مد، سبک طراحان مختلف و اصول هنرهای تجسمی داشته باشید به طور مثال گرت پیو طراح انگلیسی در سال‌های فعالیت خود با نمایش لباس‌هایی خاص و غیرمعمول نشان داده است که نباید انتظار چیزی عادی از وی داشته باشیم و باید برای درک مجموعه‌های او مطالعه کافی انجام دهیم.
در حالی که مجموعه لباس‌های زک پوزن همیشه نزدیک به استانداردهای پذیرفته شده است و با دامن‌های بلند و گلدوزی‌های زیبا همیشه حس زیبایی شناسی همه گروه‌های مخاطبان را ارضا می‌کند چه کسانی که متخصص مد و فشن هستند و چه کسانی که در حد یک تماشاگر عادی و بی اطلاع نظاره گر نمایش‌های مد هستند. در هر صورت در کنار این درک و انتقال پیام، تفسیرها و نقدهایی که کارشناسان و منتقدان مد از مجموعه‌های مد و لباس ارائه می‌دهند می‌تواند تصویر بهتر و دقیق‌تری را از معنا و پیام این مجموعه‌ها ارائه دهند. مقاله‌ای که می‌خوانید ترجمه مقاله سوزان برسلین برای مجله فوربس است که در نقد و تحلیل نمایش‌های مد بهار و تابستان ۲۰۱۸ نوشته است.
مجموعه لباس‌های عجیب
در نمایش برند موسکینو جرمی اسکات لباس عجیبی برای مدل معروف جیجی حدید انتخاب کرده بود، او حدید را در میان گل‌هایی قرار داده بود و پارچه کاغذی سفیدی را به دور این دسته گل غول پیکر پیچیده و با روبان بسته بود، البته جرمی اسکات همیشه به سبک فانتزی خود شهرت دارد اما این بار از مفهوم لباس فاصله زیادی گرفته بود که نشان از طبع شورشی وی داشت. این تنها نمونه‌ای نبود که در هفته‌های مد اخیر شاهد بودیم، در برند مزون مارگیلا جان گالیانو مدل‌ها را با همه چیزهایی که برای سفر کردن نیاز داشتند پوشانیده بود از بالش سفری گرفته تا ماسک چشم و بارکدهایی که روی چمدان‌ها زده می‌شود! عجیب‌ترین مجموعه متعلق به ریک اونز Rick Owens بود که با ایجاد حجم‌هایی غیرعادی روی بدن و با استفاده از پارچه‌های کشی روی آن‌ها ترکیبی نامانوس اما جالب توجه و جدید را به وجود آورده بود. البته برند گوم دگارسونز با طراح خلاقش ری کاواکوبو هم از قافله عقب نمانده بود و لباس‌هایی را ارائه کرد که روی آن با اسباب‌بازی و عروسک و عجیب‌ترین چیزهای ممکن پوشیده شده بود.
معنای این لباس‌ها چیست؟
برند مزون مارگیلا برای اشاره به کیف‌های بالشی بزرگ طراحی شده توسط جان گالیانو از عبارت “صدای شکوه” استفاده کرد اما این مدل کیف‌ها بیشتر یادآور زمانی است که می‌خواهید برای خوابیدن به جایی دیگر نقل مکان کنید. در هر صورت هر یک از منتقدان و مجلات مد تفسیر متفاوتی درباره این نمونه داشتند به طور مثال مجله ووگ آن را کیف عصر جدید نامید و از فرم بالشی جذاب آن دفاع کرد. منتقدان دیگر آن را به ابرهای آسمان تشبیه کردند در حالی که شاید از نظر بیشتر مخاطبان تنها یک کیف بزرگ و سنگین و غیرعادی به نظر برسد که قرار است با قیمت گزاف فروخته شود. به نظر می‌رسد صنعت پوشاک زنانه در حال حرکت به سمت سنگینی و چیزهای اضافی است.
زنانی که چنین چیزهای زیاد و بی استفاده‌ای را با خود حمل می‌کنند قطعا نمی‌توانند آزاد و رها باشند و این طراحی‌ها می‌تواند تصویری نادرست از زنان در جامعه ارائه دهد، یعنی کسانی که همیشه چیزهای زیادی با خود همراه دارند. علاوه بر این، پوشاندن بدن و لباس با این حجم‌های اضافی از نظر بصری در حال تغییر دادن فرم اصلی بدن زنان است و از نظر مفهومی نیز آنان را در زرهی از مادی گرایی قرار می‌دهد، یعنی زنان کالاهایی مصرفی هستند که ما تعیین کننده شکل و نقش آن‌ها هستیم. البته این سبک در همه مجموعه‌ها مشاهده نشد و دیدگاه غالب دنیای مد و فشن نیست. بیشتر طراحان به خصوص طراحان زن در صدد هستند مجموعه‌هایی را ارائه کنند که تصویری واقعی از زن ارائه دهد و حضور او را در اجتماع پررنگ‌تر و موثرتر نشان دهند و بسیاری از آنان مثل ویکتوریا بکهام، میوچیا پرادا، اندرسون، آلتوزارا، میسونی و کالوین کلاین نیز در رسیدن به این هدف موفق بوده‌اند بدون آن که چیزی از خلاقیت و نوآوری خود بکاهند.
مفهوم آزادی و برابری از این نوع را بیش از هر مجموعه دیگری می‌شد در مجموعه دیور اثر ماریا گرازیا چیوری مشاهده کرد. او شعاری خاص برای نمایش خود برگزیده بود، “چرا هرگز هنرمندان زن بزرگی نداشته‌ایم؟” این شعار به عنوان مقاله‌ای اشاره دارد که در سال ۱۹۷۱ توسط تاریخ شناس معروف لیندا نوچلین به چاپ رسیده و موضوع بحث زیادی را در محافل فلسفی و هنری به وجود آورده بود. ماریا چیوری این شعار را روی لباس‌های طراحی شده هم چاپ کرده بود تا تاکید بیشتری روی آن داشته باشد.اما واقعا چرا هنرمندان زن نتوانسته‌اند به جایگاه واقعی خود دست پیدا کنند؟ شاید به خاطر قدرت برتری باشد که همیشه بالای سر آن‌ها وجود داشته و آن‌ها را از جلو رفتن و پیشرفت کردن بازداشته است. شاید هم به خاطر این است که زنان فرصت حرکت نداشته‌اند چون در چیزهای عجیب و لباس‌های حجیم دفن شده‌اند.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت می‌توانید مقالات مشابه را در بخش دنیای مد در مجله قرمز شاخه مقالات تخصصی مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: Forbes (ترجمه و تألیف اختصاصی توسط مجله قرمز)