سندرم متابولیک مجموعه‌ای از مشکلات شامل افزایش فشارخون، قند خون بالا، وجود چربی بیش‌ازحد در اطراف کمر و میزان غیرطبیعی کلسترول و تری گلیسیرید است که باهم اتفاق می‌افتند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، سکته مغزی و بیماری دیابت را در فرد مبتلا افزایش می‌دهند. داشتن یکی از این مشکلات بالا لزوماً به این معنی نیست که سندرم متابولیک دارید. بااین‌حال، هر یک از این مشکلات باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری‌های جدی و خطرناک می‌شود. داشتن بیش از یک مورد از این موارد ممکن است خطر بیشتری را در فرد مبتلا ایجاد کند. اگر شما سندرم متابولیک یا هر یک از اجزای آن را داشته باشید، تغییرات شیوه زندگی می‌تواند موجب بروز یا حتی باعث پیشگیری از بروز مشکلات جدی سلامتی شود.
فرم بدنی گلابی و سیب شکل
افراد مبتلابه سندرم متابولیک معمولاً دارای بدن به شکل سیب هستند، به این معنی که آنها دارای کمرهای به بزرگتری هستند و وزن زیادی در اطراف شکم دارند. تصور می‌شود که داشتن یک بدن به شکل جالب که بیشتر وزن فرد را در اطراف کمر قرار نداشته باشد و دارای کمر باریک باشد، خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و سایر عوارض سندرم متابولیک را افزایش نمی‌دهد.
علائم عارضه سندرم متابولیک
اکثر اختلالات مرتبط با سندرم متابولیک هیچ نشانه‌ای ندارند، اگرچه دور کمر بزرگ یک نشانه قابل‌مشاهده است. اگر قند خون شما بسیار بالا باشد، ممکن است علائم و نشانه‌های دیابت را در فرد مبتلا می‌شود، ازجمله افزایش تشنگی و ادرار، خستگی و تاربینی.
چه وقت باید با یک پزشک ملاقات کنید
اگر می‌دانید حداقل یک جزء سندرم متابولیک دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا شما نیاز به آزمایش برای بررسی سایر اجزای سندرم متابولیک دارید.
علل پیدایش سندرم متابولیک
سندرم متابولیک به‌شدت با اضافه‌وزن یا چاقی و عدم فعالیت و تحرک بدنی در ارتباط است. این وضعیت همچنین با مشکل مقاومت نسبت به انسولین در ارتباط است. به‌طورمعمول، سیستم گوارش شما غذاها را که شما می‌خورید را به قند (گلوکز) تجزیه می‌کند. انسولین یک هورمون ساخته‌شده توسط پانکراس شما است که کمک می‌کند که قند وارد سلول‌های شما شده و به‌عنوان سوخت استفاده می‌شود. در افراد دارای مقاومت به انسولین، سلول‌ها به‌طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی‌دهند و گلوکز نمی‌تواند به‌راحتی به سلول‌ها وارد شود. درنتیجه، باوجود تلاش بدن برای کنترل گلوکز توسط ترشح بیشتر انسولین سطوح گلوکز خون شما افزایش می‌یابد.
عوامل خطر
عوامل زیر باعث افزایش احتمال ابتلای به عارضه سندرم متابولیک می‌شوند:
سن: خطر ابتلا به سندرم متابولیک با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
چاقی: داشتن وزن بیش‌ازحد، به‌ویژه در ناحیه شکم، خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می‌دهد.
دیابت: اگر در دوران بارداری (دیابت بارداری) مبتلابه دیابت هستید یا سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲ دارید احتمال بیشتری دارد که شما مبتلابه سندروم متابولیک شوید.
اگر شما تابه‌حال بیماری‌های دیگری نظیر بیماری قلبی عروقی، بیماری کبد چرب غیر کلاسیک یا سندرم تخمدان پلی کیستیک داشته‌اید، خطر ابتلا به سندرم متابولیک در شما بالاتر است.
عوارض جانبی ناشی از ابتلای به سندرم متابولیک
ابتلا به سندرم متابولیک می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را در شما افزایش دهد:
دیابت: اگر تغییرات شیوه زندگی برای کنترل وزن بیش‌ازحد خود را انجام ندهید که همین امر می‌تواند منجر به مقاومت به انسولین شود، میزان گلوکز شما همچنان افزایش خواهد یافت. شما پس‌ازآن ممکن است مبتلابه بیماری دیابت شوید.
بیماری‌های قلب و عروقی: کلسترول بالا و فشارخون بالا می‌توانند باعث ایجاد پلاک در شریان‌های شما شوند. این پلاک‌ها می‌توانند شریان‌های شما را تنگ و سفت کنند که همین امر می‌تواند به مشکل حمله قلبی یا سکته مغزی در فرد منجر شود.
تشخیص
سازمان‌های متعددی دارای معیارهای تشخیص سندرم متابولیک هستند. با توجه به دستورالعمل‌های مؤسسات ملی بهداشت، اگر سه یا بیشتر از این صفات داشته باشید یا برای کنترل آنها از دارو استفاده کنید مبتلابه سندرم متابولیک هستید:
دور کمر بزرگ: این معیار برای زنان حداقل ۳۵ اینچ (۸۹ سانتیمتر) و برای مردان حداقل ۴۰ اینچ (۱۰۲ سانتیمتر) است.
سطوح بالای تری گلیسیرید: ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی لیتر، (mg / dL)، یا ۱.۷ میلی مول در لیتر (mmol / L)، یا مقادیری بیشتر از این نوع چربی موجود در خون
کاهش HDL کلسترول: کاهش HDL کلسترول به حد کمتر از ۴۰ mg / dL (1.04 mmol / L) در مردان و یا کمتر از ۵۰ mg / dL (1.3 mmol / L) در زنان این کلسترول فرم خوب و مفید کلسترول است.
افزایش فشارخون: ۱۳۰/۸۵ میلی‌متر جیوه (mmHg) یا بالاتر
افزایش قند خون ناشتا: ۱۰۰ mg / dL (5.6 mmol / L) یا بالاتر
درمان
اگر تغییر سبک زندگی مانند تغییر در رژیم غذایی و انجام فعالیت‌های بدنی و ورزش کافی نیست، پزشک شما ممکن است داروهایی برای کنترل فشارخون، سطوح بالای کلسترول و قند خون شما پیشنهاد کند.
آماده شدن برای ویزیت توسط پزشک
شما احتمالاً روند درمانی خود با ویزیت ارائه‌دهنده خدمات اولیه به خود شروع خواهید کرد. یا ممکن است بلافاصله بعد از مشکوک شدن به مشکلی به پزشک مراجعه کنید که احتمالاً متخصص بیماری‌های دیابت و سایر اختلالات غدد درون‌ریز (متخصص غدد درون‌ریز) یا متخصص بیماری‌های قلبی (متخصص قلب) خواهد بود.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
هنگام قرار ملاقات، درصورتی‌که نیاز به انجام هر کاری خاصی دارید، از قبیل ناشتا بودن برای انجام آزمایش خاصی این موارد را سؤال کنید و همچنین فهرستی از موارد زیر را یادداشت کنید:
• علائم شما، ازجمله مواردی که به نظر می‌رسد به دلایل مربوط به شما مرتبط نیست.
• اطلاعات کلیدی شخصی، ازجمله تنش‌های عمده که اخیراً ایجادشده، تغییرات زندگی و سابقه بیماری‌های خانوادگی.
• تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌های دیگری که شما مصرف می کنید، شامل دوز مصرفی این داروها.
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.
در صورت امکان، یک عضو خانواده یا دوستان خود برای کمک به اطلاعاتی که به شما داده می‌شود را همراه خود ببرید.
برای سندرم متابولیک، سؤالات اساسی برای پرسیدن از پزشک خود عبارت‌اند از:
• علت احتمالی به وجود آورنده عارضه من چیست؟
• علل احتمالی دیگر چیست؟
• به چه آزمایش‌هایی نیاز دارم؟
• مشکل من موقت است یا مزمن؟
• بهترین روش اقدام چیست؟
• آیا کاهش وزن به بهبود این عارضه در من کمک می‌کند؟
• من شرایط مشکلات بهداشتی دیگری را نیز دارم چگونه می‌توانم به بهترین شکل آنها را مدیریت کنم؟
• باید توسط یک پزشک متخصص ویزیت شوم؟
• آیا بروشور یا راهنمایی وجود دارد که من داشته باشم؟ چه وب‌سایت‌هایی را برای مطالعه بیشتر در مورد این عارضه توصیه می‌کنید؟
• اگر سؤالات در ذهن دارید آنها را مطرح کنید.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
تعهد به رعایت شیوه زندگی سالم معمولاً برای جلوگیری از مشکلات جدی بهداشتی مانند دیابت و بیماری قلبی ضروری است. این موارد شامل زیر است:
فعال بودن و تحرک بدنی: پزشکان توصیه می‌کنند که به‌طور روزانه ۳۰ دقیقه یا بیشتر ورزش شدید یا متوسط، مانند پیاده‌روی سریع را انجام دهیم. به دنبال انجام راه‌هایی برای افزایش فعالیت، مانند راه رفتن به‌جای رانندگی و استفاده از پله‌ها به‌جای آسانسور باشید.
کاهش وزن: کاهش وزن و حفظ وزن طبیعی می‌تواند مقاومت به انسولین و فشارخون را کاهش دهد و خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.
رعایت رژیم‌های غذایی سالم: برای متوقف کردن فشارخون بالا (DASH) رژیم غذایی مدیترانه‌ای مانند بسیاری از برنامه‌های تغذیه سالم، باعث محدود کردن مصرف چربی‌های ناسالم با تأکید بر مصرف میوه‌ها، سبزی‌ها، ماهی و دانه‌های کامل است. این رژیم غذایی برای افرادی که مؤلفه‌های سندرم متابولیک رادارند، دارای مزایای سلامت مهمی علاوه بر کاهش وزن است.
توقف سیگار کشیدن: سیگار کشیدن این عارضه را تشدید می‌کند و پیامدهای مربوط به‌سلامت سندرم متابولیک را بدتر می‌کند. اگر برای ترک سیگار خود به کمک نیاز دارید، با پزشک خود در این زمینه صحبت کنید.
مدیریت استرس: فعالیت‌های جسمانی، مراقبه (مدیتیشن)، یوگا و سایر برنامه‌ها می‌تواند به شما در مقابله با استرس کمک کند و سلامت احساسی و جسمی شمارا بهبود بخشد.
منبع مقاله : CDC
ترجمه اختصاصی این مقاله توسط مجله قرمز