آزمایش کراتینین، معیاری برای سنجش عملکرد کلیه ها برای تصفیه کردن مواد زائد از خون است. کراتینین، یک ترکیب شیمیایی است که از فرایند های تولید انرژی در عضلات، به جا می ماند. کلیه های سالم، کراتینین را از خون تصفیه می کنند و آن را از طریق ادرار، به عنوان یک ماده زائد از بدن خارج می کنند. اندازه گیری مقدار کراتینین در خون یا ادرار، به پزشک در تشخیص عملکرد صحیح کلیه ها کمک می کند.

اگر سطح کراتین بالا باشد، مواد سمی و مضر به درستی از بدن دفع نشده و با خون به بدن بر می گردند. بنابراین مهم است که بدانید چه چیزهایی کراتین خون را پایین می اورد؟ برخی مواد غذایی و داروهای تجویز شده توسط پزشک می تواند به شما در این زمینه کمک کند.

انتخابهای غذایی و فعالیت فیزیکی نقش مهمی در تنظیم سطح کراتینین خون دارد. توصیه می‌شود پروتئین در محدوده توصیه شده برای سن و سطح فعالیت مصرف شود.

چرا این آزمایش انجام می شود؟

پزشک ممکن است به دلایل زیر، انجام آزمایش کراتینین را توصیه کند:

  • در صورتی که علائم بیماری کلیوی دارید، برای اینکه بتواند تشخیص درستی داشته باشد.
  • برای بررسی بیماری کلیوی، در صورتی که مبتلا به دیابت، فشار خون بالا یا شرایط دیگری هستید که احتمال بیماری کلیوی را افزایش می دهند.
  • برای ارزیابی درمان بیماری کلیوی یا پیشرفت آن
  • برای بررسی عوارض جانبی دارو هایی که ممکن است به کلیه آسیب برسانند یا عملکرد کلیه را تغییر دهند.
  • برای بررسی عملکرد کلیه پیوندی

نحوه آماده سازی برای آزمایش

از یک آزمایش خون استاندارد برای اندازه گیری سطح کراتینین در خون (کراتینین سرم) استفاده می شود. پزشک ممکن است به شما بگوید شب قبل از آزمایش چیزی نخورید (ناشتا باشید). برای آزمایش ادرار کراتینین، ممکن است لازم باشد به مدت ۲۴ ساعت، ادرار خود را در محفظه های تهیه شده توسط کلینیک جمع آوری کنید.

چه چیزی در انتظار شماست؟

برای آزمایش کراتینین سرم، یکی از مراقبین سلامت، با وارد کردن سوزن درون رگ بازویتان، از شما خون می گیرد.

نتایج

نتایج به دست آمده از کراتینین موجود در خون یا ادرار، به شیوه های مختلفی از جمله موارد زیر اندازه گیری و تفسیر می شوند:

-سطح کراتینین سرم

کراتینین معمولاً وارد جریان خون شما می شود و در یک مقدار ثابت، از جریان خون تصفیه می شود. مقدار کراتینین خون، باید نسبتاً ثابت باشد. افزایش سطح کراتینین، ممکن است نشانه ی عملکرد ضعیف کلیه باشد. کراتینین سرم، به صورت میلی گرم کراتینین در دسی لیتر خون (mg/dL) یا میکرومول کراتینسن در لیتر خون (micromoles/L) گزارش می شود. محدوده ی طبیعی برای کراتینین سرم به این صورت است:

  • برای مردان میانسال، ۰.۷۴ تا ۱.۳۵ mg/dL
  • برای زنان میانسال، ۰.۵۹ تا ۱.۰۴ mg/dL

نشانه ی عملکرد ضعیف کلیه

-سرعت فیلتراسیون گلومرولی (GFR)

اندازه گیری کراتینین سرم، ممکن است برای ارزیابی سرعت فیلتر کردن خون توسط کلیه ها (سرعت فیلتراسیون گلومرولی) مورد استفاده قرار گیرد. به علت تفاوت میزان کراتینین سرم در افراد مختلف، سرعت فیلتراسیون گلومرولی، اطلاعات دقیق تری در مورد عملکرد کلیه ارائه می کند.

فرمول محاسبه  GRF، میزان کراتینین سرم و عوامل دیگری مانند جنسیت و سن را در نظر می گیرد. عدد  GFR زیر ۶۰، نشان دهنده ی وجود بیماری کلیوی است. محدوده اعداد زیر ۶۰، ممکن است برای ارزیابی درمان و میزان پیشرفت بیماری استفاده شوند.

-کلیرانس یا پاکسازی کراتینین

کلیرانس کراتینین، معیاری است که درستی عملکرد کلیه ها را برای تصفیه کراتینین از خون، جهت دفع در ادرار بررسی می کند. کلیرانس کراتینین، معمولاً از طریق اندازه گیری کراتینین در نمونه ادرار ۲۴ ساعته و از نمونه سرم گرفته شده در طول همان مدت زمان تعیین می شود.

گرچه، ممکن است از دوره زمانی های کوتاهتر نیز برای نمونه های ادرار استفاده شود. زمان بندی دقیق و جمع آوری نمونه ادرار، از اهمیت زیادی برخوردار است. محدوده طبیعی کلیرانس کراتینین در زنان نسبت به سن آنها، به این صورت می باشد:

۱۸ تا ۲۹ سال: ۷۸ تا ۱۶۱ mL/min/BSA

۳۰ تا ۳۹ سال: ۷۲ تا ۱۵۴ mL/min/BSA

۴۰ تا ۴۹ سال: ۶۷ تا ۱۴۶ mL/min/BSA

۵۰ تا ۵۹ سال: ۶۲ تا ۱۳۹ mL/min/BSA

۶۰ تا ۷۲ سال: ۵۶ تا ۱۳۱ mL/min/BSA

اندازه های استاندارد برای افراد مسن تر مشخص نشده اند. نتایج کمتر از محدوده طبیعی برای گروه سنی شما، ممکن است نشان دهنده ی عملکرد ضعیف کلیه یا شرایطی باشد که خونرسانی به کلیه ها را تحت تأثیر قرار می دهند.

-نسبت آلبومین به کراتینین

تفسیر دیگری از مقدار کراتینین ادرار، اندازه گیری نسبت آلبومین به کراتینین می باشد. آلبومین، پروتئین موجود در ادرار می باشد. کلیه های سالم، عمدتاً این ماده را از خون تصفیه نمی کنند، بنابراین هیچ آلبومینی نباید در خون وجود داشته باشد یا مقدار بسیار کمی باید یافت شود. نسبت آلبومین به کراتینین، مشخص می کند که در یک نمونه ادرار، به ازای مقدار مشخصی آلبومین، چه مقدار کراتینین وجود دارد. نتایج به صورت میلی گرم (mg) آلبومین نسبت به هر گرم (g) کراتینین گزارش می شوند. نتایجی که نشان دهنده ی یک کلیه سالم هستند، به این ترتیب می باشند:

  • برای مردان بزرگسال، کمتر از ۱۷ mg/g
  • برای زنان بزرگسال، کمتر از ۲۵ mg/g

نشانه ی بیماری کلیوی

نتیجه ی بیشتر از حد طبیعی، ممکن است نشانه ی بیماری کلیوی باشد و به طور ویژه ممکن است نشان دهنده ی یکی از عوارض دیابت به نام نفروپاتی دیابتی یا بیماری کلیوی دیابتی باشد. پزشک یا مراقب سلامت، در مورد نتایج آزمایش کراتینین با شما صحبت می کند و به شما در تفسیر اطلاعات آزمایش کمک می کند.