التهاب لثه (Gingivitis) یک نوع شایع و خفیف از بیماری لثه (بیماری پریودنتال) است که سبب تحریک، قرمزی و تورم (التهاب) بخشی از بافت لثه شما در اطراف پایه دندان‌های شما می‌شود. بیماری این عفونت ناشی از میکروب‌ها به نام باکتری است. هنگامی که یک پلاک (چسبنده) بر روی دندان‌ها و لثه‌ها ایجاد می‌شود، التهاب لثه رخ می‌دهد. پلاک حاوی باکتری است که می‌تواند لثه‌ها را تحریک کند و باعث عفونت شود. مهم است که ژنژیویت را جدی بگیرید و آن را بلافاصله درمان کنید. التهاب لثه می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی‌تر مانند بیماری‌های پریودنتیت و از دست رفتن دندان شود. شایع‌ترین علت التهاب لثه، رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان است. عادت‌های بهداشت دهان و دندان، از قبیل مسواک زدن به صورت حداقل دو بار در روز، نخ کشیدن و شستشوی روزانه و مراجعه منظم به دندان‌پزشک، می‌تواند به پیشگیری و کاهش این عارضه کمک کند. التهاب می‌تواند از بین برود، اما ممکن است دوباره عود کند.
علائم التهاب لثه
لثه‌ها به صورت سفت و به رنگ صورتی رنگ‌پریده هستند و در اطراف دندان قرار دارند. علائم و نشانه‌های التهاب لثه عبارت‌اند از:
- لثه‌های تورم یا پف کرده
- لثه قرمز یا قرمز تیره
- لثه‌ای که به راحتی هنگام مسواک زدن یا نخ کشیدن خونریزی می‌کند.
- بوی بد دهان
- زخم معده
- حساس شدن لثه
چه وقت باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید؟
اگر متوجه علائم و نشانه‌های این عارضه در خود شدید، یک وقت ملاقات با دندان‌پزشک خود تنظیم کنید. هرچه زودتر به دنبال این مراقبت باشید، چون بهتر است شانس خود را برای از بین بردن آسیب از لثه و جلوگیری از پیشرفت آن به پریودنتیت بالا ببرید.
چه مواردی خطر ابتلا به التهاب لثه را افزایش می‌دهد؟
- اینکه هر روز دندان‌هایتان را مسواک نزنید و یا دندان‌ها را به اندازه کافی پاک کنید تا پلاک آن برداشته شده یا از تشکیل آن جلوگیری شود.
- به طور منظم برای سنجش سلامت و تمیز کردن دندان خود به دندان‌پزشک مراجعه نکنید.
- بارداری، دیابت، عفونت HIV و بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن شما را کاهش می‌دهد. سیستم ایمنی بدن شما با ایجاد عفونت مبارزه می‌کند.
- سیگار کشیدن و یا جویدن آدامس تنباکو، رژیم غذایی نامناسب و استرس.
- مصرف انواع خاصی از داروها نظیر استروئید، داروهایی که افسردگی را درمان می‌کنند و قرص‌های پیشگیری از بارداری.
- مشکلات دندانپزشکی که باعث سخت شدن حذف پلاک دندان می‌شود. این موارد ممکن است شامل پل‌ها یا پروتزهای است که مناسب نیست و یا کج بودن دندان.
- بالا رفتن سن و داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های لثه.
- کمبود ویتامین C
- خشکی دهان
- عوامل ژنتیکی
- ابتلا به عفونت ویروسی یا قارچی.
علل ابتلا به التهاب لثه
شایع‌ترین علت ژنژیویت، بهداشت دهانی ضعیف است که تشکیل پلاک را در دندان‌ها تشویق می‌کند و موجب التهاب بافت‌های اطراف لثه می‌شود. در اینجا اینکه چطور پلاک می‌تواند به التهاب لثه منجر شود بحث می‌کنیم:
- پلاک در دندان‌های شما شکل می‌گیرد: پلاک یک پوشش نامرئی و چسبنده است که عمدتاً از باکتری‌هایی است که بر روی دندان‌های شما شکل می‌گیرد و زمانی که نشاسته‌ها و قندهای خوراکی در غذا با باکتری‌هایی که معمولاً در دهان شما یافت می‌شوند، ایجاد می‌شود. پلاک نیاز به حذف روزانه دارد زیرا به سرعت شکل می‌گیرد.
- پلاک به رسوب تبدیل می‌شود: پلاک که روی دندان‌های شما قرار می‌گیرد می‌تواند به شکل رسوب که باکتری را جمع‌آوری می‌کند، سخت شود. رسوب باعث می‌شود پلاک به راحتی حذف نشود و یک لایه محافظ برای باکتری‌ها ایجاد می‌کند و موجب تحریک در طول خطوط لثه می‌شود. برای تمیز کردن این رسوبات، شما نیاز به تمیزکاری حرفه‌ای دندان دارید.
- لثه ملتهب می‌شود: زمان بیشتری که پلاک و دندان در دندان‌هایتان باقی می مانند، پلاک و رسوباتی که در اطراف دندان‌هایتان ایجاد می‌شوند، باعث التهاب می‌شوند. در طول زمان، لثه‌های شما متورم می‌شوند و به آسانی خونریزی می‌کنند. همچنین ممکن است به پوسیدگی دندان (کرم‌خوردگی دندان) نیز منجر شود. اگر این عارضه درمان نشود، ممکن است ژنژیویت به پریودنتیت و نابودی دندان کمک کند.
عوارض ناشی از ابتلای به التهاب لثه
التهاب لثه درمان نشده می‌تواند به بیماری لثه منتهی شود که به سمت بافت و استخوان‌بندی دندان (پریودنتیت) گسترش می‌یابد و یک بیماری بسیار جدی‌تر است که می‌تواند منجر به از دست رفتن دندان شود. تصور می‌شود که التهاب مزمن لثه‌ای با برخی بیماری‌های سیستمیک مانند بیماری‌های تنفسی، دیابت، بیماری عروق کرونر، سکته مغزی و آرتریت روماتوئید در ارتباط است. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که باکتری‌های مسئول ایجاد پریودنتیت می‌توانند به جریان خون شما را از طریق بافت آدامس وارد شوند و احتمالاً بر قلب، ریه‌ها و سایر قسمت‌های بدن تأثیر می‌گذارد؛ اما برای تأیید این فرضیه نیاز است مطالعات بیشتری انجام شود.
زخم دهانی که همچنین به عنوان ژنژیویت زخمی نکروز دهنده (NUG) شناخته می‌شود، نوعی شدید این عارضه است که سبب زخم‌های دردناک، آلوده، خونریزی و زخم می‌شود. امروزه در کشورهای توسعه‌یافته زخم دهانی نادر است، هرچند که در کشورهای درحال‌توسعه که تغذیه و شرایط زندگی نامناسبی دارند، معمول است.
تشخیص التهاب لثه
دندان‌پزشکان معمولاً مبتلایان به عارضه ژنژیویت را بر اساس موارد زیر شناسایی خواهند کرد:
- بررسی ابتلا و شرایط دندانی و پزشکی که ممکن است به تشخیص علائم در شما کمک کند.
- بررسی دندان‌ها، لثه‌ها، دهان و زبان برای وجود علائم پلاک و التهاب.
- اندازه‌گیری شیار بین لثه‌ها و دندان‌هایتان: با قرار دادن یک پروب دندانی در کنار دندان‌ها و زیر خط دندان و معمولاً در چندین محل در دهان شما انجام می‌شود. در دهان سالم، این اندازه معمولاً بین ۱ تا ۳ میلی‌متر (میلی‌متر) است. شیارهای عمیق‌تر از ۴ میلی‌متر ممکن است بیماری لثه را نشان دهد.
- تصویربرداری با اشعه ایکس از دندان: برای بررسی از دست دادن استخوان در مناطقی که دندان‌پزشک شما شیارهای عمیق‌تر را می‌بیند.
- آزمون‌های دیگر اگر روشن نیست که علت التهاب لثه شما چیست مورد نیاز است و دندان‌پزشک شما ممکن است توصیه کند که یک ارزیابی پزشکی برای بررسی شرایط بهداشتی مورد نیاز را انجام دهید. اگر بیماری لثه شما پیشرفته باشد، دندان‌پزشک شما ممکن است شما را به متخصص بیماری‌های لثه (پرتودنت) ارجاع دهد.
راه‌های پیشگیری از التهاب لثه
- بهداشت دهان و دندان: این امر به معنی مسواک زدن دندان‌ها را برای دو دقیقه و به صورت حداقل دو بار در روز در هنگام صبح و قبل از رفتن به رختخواب و همچنین نخ کشیدن به صورت حداقل یکبار در روز است. با این حال بهتر است پس از هر وعده غذایی یا میان وعده یا بعد از آن به توصیه‌های دندان‌پزشک خود دندان‌هایتان را با مسواک تمیز کنید. نخ کشیدن و مسواک زدن به شما اجازه می‌دهد ذرات و باکتری‌های سست شده را پاک کنید.
- مراجعه منظم به دندانپزشکی: برای اینکه دندان‌پزشک دندان شما را به طور منظم بررسی و تمیز کند، معمولاً هر ۶ تا ۱۲ ماه، به دندان‌پزشک مراجعه کنید. اگر فاکتورهای خطرناکی وجود داشته باشد که شانس ابتلا به پریودنتیت را افزایش می‌دهد مانند داشتن خشکی دهان، مصرف داروهای خاص یا سیگار کشیدن، ممکن است نیاز بیشتری به تمیز کردن حرفه‌ای داشته باشید.
- آزمایش سالانه اشعه ایکس: این مورد می‌تواند به شناسایی بیماری‌هایی که توسط معاینه دندانپزشکی دیده نمی‌شوند و باعث تغییرات در سلامت دندان شما می‌شوند، کمک کنند.
- روش‌های حفظ سلامتی لثه: تمرین‌هایی مانند غذا خوردن سالم و کنترل قند خون البته اگر دیابت دارید نیز برای حفظ سلامت لثه مهم است.
درمان التهاب لثه
درمان سریع درمان معمولاً علائم التهاب لثه را از بین می‌برد و مانع از پیشرفت آن به بیماری‌های جدی‌تر دندان و از دست رفتن دندان می‌شود. شما همچنین بهترین شانس موفق آمیز برای درمان موفقیت‌آمیز را در صورتی که روزانه از مراقبت‌های دهان و دندان نیز استفاده می‌کنید و از مصرف دخانیات اجتناب می‌کنید را خواهید داشت.
مراقبت‌های حرفه‌ای ژنژیویت شامل موارد زیر است:
- تمیز کردن حرفه‌ای دندانپزشکی: تمیز کردن حرفه‌ای اولیه شما شامل برداشتن تمام عوارض محصولات پلاک، رسوبات و باکتری‌ها می‌باشد که شناسایی و حذف این موارد است. با پاک‌سازی ریشه محصولات باکتریایی تولید شده توسط التهاب را از بین می‌برد، سطوح ریشه را مسطح می‌کند، از تخریب بیشتر توسط رسوبات و باکتری‌ها جلوگیری می‌کند و باعث بهبودی مناسب می‌شود. این روش ممکن است با استفاده از ابزار، یک لیزر یا دستگاه اولتراسونیک انجام شود.
- ترمیم دندان: در صورت نیاز. دندان‌های ناسازگار و یا تاج‌های کوچک، پل‌ها یا سایر ترمیم‌های دندانی ممکن است لثه‌های شما را تحریک کند و در طول روز، مراقبت‌های دهانی در مورد پلاک را سخت‌تر می‌کند. اگر مشکلات دندان‌هایتان یا ترمیم دندان‌ها به التهاب لثه در شما کمک کند، دندان‌پزشک شما ممکن است توصیه کند که این مشکلات را حل کنید.
- مراقبت دائمی از لثه: معمولاً بعد از تمیزکاری حرفه‌ای تا زمانی که بهداشت دهان و دندان را در خانه حفظ کنید، سلامت لثه شما دوام خواهد داشت. دندان‌پزشک شما به شما کمک خواهد کرد که یک برنامه مؤثر را در خانه برنامه‌ریزی کنید و یک برنامه منظم برای بازنگری حرفه‌ای و تمیز کردن دندان، لثه و دهان خود را در نظر بگیرید. اگر شما به صورت مداوم بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید، باید در عرض چند روز یا چند هفته بافت صورتی و سالم لثه را مشاهده کنید.
شیوه درست زندگی و درمان‌های خانگی
گام‌هایی که می‌توانید در خانه برای جلوگیری و معکوس شدن روند التهاب لثه انجام دهید عبارت‌اند از:
- دندان‌هایتان را دو بار در روز یا بعد از هر وعده یا میان وعده مسواک بشورید.
- از یک مسواک نرم استفاده کنید و حداقل برای هر سه تا چهار ماه آن را جایگزین کنید.
- استفاده از مسواک برقی را در نظر بگیرید که ممکن است در برداشتن پلاک و رسوبات از دندان شما مؤثر باشد.
- نخ کشیدن دندان‌ها به صورت روزانه
- برای کمک به کاهش پلاک بین دندان‌ها از یک دهان‌شویه استفاده کنید.
- مکمل مسواک زدن و نخ کشیدن استفاده از یک تمیزکننده بین دندان‌ها، مانند تمیزکننده دندان، برس بین دندان‌ها یا چوب دندان که مخصوص تمیز کردن دندان‌هایتان است.
- تمیز کردن حرفه‌ای توسط دندان‌پزشک: این مورد را در یک برنامه توصیه‌شده توسط دندان‌پزشک خود دریافت کنید.
- سیگار نکشید و آدامس تنباکو نجوید.
چه زمانی باید با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود باید تماس بگیرید؟
- وقتی خونریزی در لثه‌ها بدتر می‌شود.
- شما نمی‌توانید از مسواک استفاده کنید یا همچنین نمی‌توانید از نخ دندان استفاده کنید.
- شما بیش از ۳ هفته دچار زخم یا توده در لثه خود هستید.
- اگر تب دارید.
- شما یک یا چند دندان دارید که بیش از ۳ هفته شل شده‌اند و شما نمی‌دانید علت این امر چیست.
- اگر صورت یا گردن شما متورم شده است.
- لثه‌های شما دردناک و یا دردناک‌تر شده است.
چه موقع باید فوراً باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید؟
- اگر مشکل جدیدی در بلعیدن دارید.
- شما دچار مشکل تنفسی هستید.
آماده شدن برای یک قرار ملاقات
برنامه توصیه شده دندان‌پزشک خود را برای بررسی منظم دهان و دندان خود دنبال کنید. اگر متوجه علائمی لثه شدید، با دندان‌پزشک خود ملاقات کنید. در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به آماده شدن برای قرار ملاقات شما و دانستن آنچه باید برای آماده شدن انجام دهید، به شما ارائه شده است.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
برای آماده شدن برای قرار ملاقات خود، یک لیست از موارد زیر را آماده کنید:
- هر علامتی که شما تجربه می‌کنید، از جمله مواردی که ممکن است به دلایل قرار ملاقات شما مرتبط نباشد.
- اطلاعات شخصی کلیدی، مانند هر مشکلات پزشکی که ممکن است داشته باشید.
- تمام داروهایی که شما مصرف می‌کنید، از جمله ویتامین‌ها، گیاهان یا مکمل‌های دیگر و همچنین دوز مصرفی آن‌ها
- سوالاتی که از دندان‌پزشک خود بپرسید تا بهترین استفاده را از زمان خود داشته باشید.
برخی از سوالاتی که می‌توانید از دندان‌پزشک خود بپرسید عبارت‌اند از:
- آیا بروز التهاب لثه باعث ایجاد نشانه‌هایی در من می‌شود؟
- در صورت نیاز، چه نوع آزمایش‌هایی باید انجام شود؟
- گزینه‌هایی درمانی که شما پیشنهاد می‌دهید چه مواردی هستند؟
- چه مراحل را می‌توانم در خانه انجام دهم تا لثه‌ها و دندان‌هایم را سالم نگه‌دارم؟
- چه نوع خمیردندان، مسواک و نخ دندانی را شما برای استفاده توصیه می‌کنید؟
- آیا شما توصیه می‌کنید استفاده از دهان‌شویه استفاده کنم؟
- آیا پرهیز و محدودیت‌هایی وجود دارد که باید از آن آگاه باشم و رعایت کنم؟
- آیا بروشور یا سایر راهنماهایی وجود دارد که می‌توانم داشته باشم؟
- چه وب‌سایت‌هایی را برای مطالعه بیشتر در مورد این عارضه توصیه می‌کنید؟
- اگر در طول ملاقات شما سؤالات دیگری در ذهن شما وجود دارد از دندان‌پزشک خود این سؤالات را بپرسید.
چه چیزی مواردی انتظار می‌رود که دندان‌پزشک از شما بپرسد
دندان‌پزشک شما ممکن است در مورد علائم شما سؤالاتی نظیر موارد زیر را بپرسد:
- چه زمانی علائم در شما شروع شد؟
- علائم شما مداوم یا گاه‌به‌گاه است؟
- چند وقت یکبار مسواک می‌زنید؟
- آیا از نخ دندان استفاده می‌کنید؟ چند وقت یکبار؟
- چند بار دندان‌پزشک را می‌بینید؟
- چه مشکلات پزشکی دارید؟
- چه داروهایی استفاده می‌کنید؟
موافقت‌نامه مراقبت
شما حق دارید به برنامه‌ریزی مراقبت‌های خود کمک کنید. همچنین از وضعیت سلامتی خود و نحوه درمان آن مطلع شوید. در مورد گزینه‌های درمان با مراقبین خود بحث کنید تا تصمیم بگیرید چه مراقبت‌هایی را می‌خواهید دریافت کنید. شما همیشه حق دارید از درمان پیشنهادی استفاده نکنید. اطلاعات فوق تنها یک کمک آموزشی است. این راهنما به عنوان توصیه پزشکی برای مشکلات و روش‌های فردی در نظر گرفته نشده است. قبل از پیروی از هر رژیم پزشکی، به پزشک، پرستار یا داروساز خود بگویید که آیا برای استفاده از این روش درمانی یا مراقبتی شما ایمن و مؤثر است یا نه.
منبع این مقاله: drugs.com
این مقاله توسط مجله قرمز به صورت اختصاصی، ترجمه شده است.