داروی هیدرومورفون چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در چه شرایطی و به چه صورت مصرف می شود؟ عوارض جانبی آن کدامند؟ چه داروهایی را نباید به طور همزمان با داروی هیدرومورفون مصرف کرد؟ این سوالات، به همراه نکات و اطلاعات مهم درباره‌ی این دارو، در مطلب پیش‌رو بررسی خواهد شد.
معرفی دارو
داروی هیدرومورفون (hydromorphone)، که با نام های تجاری دایلادید (Dilaudid) (یا دیلادید)، اگزالگو (Exalgo) و هیدروستات آی آر (Hydrostat IR) نیز شناخته می‌شود، یک داروی مسکن است که گاهی به عنوان مخدر نیز شناخته می‌شود. این دارو برای تسکین دردهای متوسط و شدید استفاده می‌شود. هیدرومورفون ممکن است برای موارد دیگری نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
اطلاعات مهم درباره هیدرومورفون یا دیلادید
مشکلات تنفسی: اگر دچار مشکلات تنفسی شدید هستید یا انسداد معده یا روده دارید، نباید از داروی مورد نظر استفاده کنید. زیرا مصرف هیدرومورفون می‌تواند باعث آهسته شدن یا قطع تنفس شما گردد به خصوص زمانی که به تازگی شروع به استفاده از این دارو می‌کنید و یا تغییراتی را در دوز مصرفی خود ایجاد می‌نمائید.
میزان و دوره مصرف: هرگز از هیدرومورفون به میزان زیاد و یا طولانی‌تر از مدت زمانی که برای شما تجویز شده، استفاده نکنید.
نحوه مصرف قرص: قرص این دارو را نجوید و نشکنید. بلکه آن را به صورت کامل قورت دهید تا دچار آسیب ناشی از قرار گیری مستقیم در معرض مواد تشکیل دهنده‌ی آن نشوید.
اعتیاد در اثر استفاده نادرست: مصرف داروی هیدرومورفون می‌تواند در شما ایجاد عادت کند به طوری که حتی در دوزهای مصرفی معمولی، وابسته به مصرف آن شوید. این دارو را دقیقاً همان طور که برای شما تجویز شده استفاده کنید و هرگز آن را با فرد دیگری سهیم نشوید. استفاده‌ی نادرست از داروهای مسکنی که از نوع مخدرها به شمار می‌روند، ممکن است باعث ایجاد اعتیاد، مصرف بیش از اندازه و تبعات آن و یا حتی مرگ فرد شود. این موضوع، خصوصاً در کودکان و یا افرادی که بدون نسخه اقدام به مصرف این دارو می‌کنند، می‌تواند اتفاق بیفتد.
مصرف در دوران بارداری: اگر باردار هستید، به دکتر خود اطلاع دهید. زیرا اگر مادری در دوران بارداری خود از این دارو استفاده کرده باشد، ممکن است نوزاد وی دچار اعتیاد خطرناک و علائمی ناشی از مصرف هیدرومورفون باشد.
استفاده از الکل: الکل مصرف نکنید! زیرا ترکیب الکل و هیدرومورفون ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی خطرناک و یا حتی مرگ شود.
نکات مهمی که قبل از مصرف هیدرومورفون باید رعایت کرد
در صورتی که تا به حال، واکنش های الرژیکی (حساسیتی) نسبت به مصرف هیدرومورفون یا سایر داروهای مسکن مخدر داشته‌اید، و یا موارد زیر را دارید، از مصرف این دارو خودداری کنید:
- آسم یا مشکلات تنفسی شدید؛
- انسداد معده یا روده ها؛
- انسداد روده‌ی ناگهانی (که انسداد روده‌ی فلجی نامیده می‌شود)؛
اگر در ۱۴ روز گذشته از یک داروی مهارکننده‌ی MAO استفاده کرده‌اید، هیدرومورفون را مصرف نکنید. داروهای مهار کننده‌ی MAO شامل ایزوکاربکسازید، لینزولید، فنلزین، رازآگیلین، سلگیلین، ترانیل سایپرومین و غیره می‌باشند.
بعضی از داروها با هیدرومورفون ایجاد تداخل می‌کنند و باعث ایجاد وضعیت خطرناکی به نام سندروم سروتونین می‌شوند. اگر از داروهای دیگری، مثلا داروهای افسردگی، بیماری‌های روحی، پارکینسون، سردردهای میگرنی، عفونت‌های شدید، یا داروهای ضد تهوع و استفراغ استفاده می‌کنید، به دکتر خود اطلاع دهید. قبل از اینکه تغییری در زمان و نحوه‌ی مصرف داروهای خود ایجاد کنید، از دکتر در این باره سوال نمائید.
در صورتی که به تازگی، تحت درمان با استفاده از سایر داروهای مشابه یا هیدرومورفون (یعنی از نوع مسکن و مخدر) و عدم تاثیر آن ها بر روی شما نبوده‌اید، نباید اقدام به مصرف داروی هیدرومورفون کنید. اگر مطمئن نیستید که بدن شما نسبت به داروهای مسکنِ مخدر مقاوم است و این داروها بر روی شما تاثیری ندارند، با دکتر خود در این خصوص صحبت کنید.
داروی مورد نظر ممکن است باعث ایجاد عادت در فرد نسبت به مصرف آن شود. بنابراین هرگز آن را با فرد دیگری سهیم نشوید. خصوصاً افرادی که سابقه‌ی استفاده‌ی نادرست از داروها و یا اعتیاد به دارو را داشته‌اند. دارو را در مکانی نگهداری کنید که به راحتی در دسترس افراد دیگری نباشد. فروش یا دادن داروی هیدرومورفون به هر شخصی، غیر قانونی می‌باشد.
برای اطمینان از اینکه مصرف داروی هیدرومورفون برای شما خطری در پی ندارد، اگر موارد زیر را دارید، به دکتر خود اطلاع دهید:
- هرگونه مشکلات تنفسی یا بیماری‌های ریوی؛
- سابقه‌ی آسیب به سر، تومور مغزی یا تشنج؛
- سابقه‌ی مصرف نادرست داروها، اعتیاد به الکل، یا بیماری روحی؛
- مشکلات ادراری؛
- بیماری کبدی یا کلیوی؛
- آلرژی (حساسیت) نسبت به سولفیت؛
- بیماری آدیسون یا سایر اختلالات مربوط به غدد فوق کلیوی؛
- مشکلات مربوط به کیسه‌ی صفرا، پانکراس (لوزالمعده)، تیروئید؛
- اگر از یک آرام‌بخش مانند والیوم (شامل دیازپام، الپرازولام، لورازپام، آتیوان، کلونوپین، رستوریل، زاناکس و غیره) استفاده می‌کنید.
مصرف در دوران بارداری و شیردهی
هنوز مشخص نیست که آیا مصرف این دارو بر روی جنین تاثیر می‌گذارد یا خیر؛ اگر در دوران بارداری از داروی هیدرومورفون استفاده می‌کنید، احتمال دارد کودک شما نسبت به این دارو وابستگی پیدا نماید. این موضوع ممکن است باعث ایجاد علائمی خطرناک در نوزاد شما پس از تولد شود. کودکانی که نسبت به داروهای اعتیاد آور وابستگی پیدا کرده‌اند، ممکن است لازم شود تا برای چندین هفته تحت مراقبت‌های پزشکی باشند. در صورتی که باردار هستید و یا قصد باردار شدن را دارید، به دکتر خود اطلاع دهید.
هیدرومورفون می‌تواند در شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث ایجاد آسیب در نوزاد گردد. در دوره‌ی مصرف این دارو، نباید اقدام به شیردهی کنید.
نحوه مصرف
هیدرومورفون را حتماً با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. مصرف هیدرومورفون می‌تواند باعث آهسته شدن یا قطع تنفس شما گردد به خصوص زمانی که به تازگی شروع به استفاده از این دارو می‌کنید و یا تغییراتی را در دوز مصرفی خود ایجاد می‌نمائید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید. اگر این دارو مثل قبل بر روی شما تاثیر ندارد و یا تاثیر خود را از دست داده است و التیامی برای دردهای شما نیست، به دکتر خود اطلاع دهید.
مصرف هیدرومورفون ممکن است باعث ایجاد عادت در فرد گردد. بنابراین دارو را دقیقاً به همان صورتی که دکتر برای شما تجویز کرده، مصرف کنید. استفاده‌ی نادرست از داروهای مسکن از نوع مخدر، ممکن است باعث ایجاد اعتیاد، مصرف بیش از اندازه و تبعات آن و یا حتی مرگ گردد.
نوع مایع این دارو را با استفاده از پیمانه‌ی مخصوص خود آن، اندازه گیری و مصرف کنید و با قاشق معمولی، میزان آن را برای مصرفتان اندازه‌گیری نکنید. اگر پیمانه‌ی مخصوص آن را ندارید، از داروخانه تهیه کنید.
مصرف داروی مورد نظر را به صورت ناگهانی قطع ننمائید. وگرنه ممکن است دچار علائم ناخوشایندی شوید. از دستورالعمل پزشک درباره‌ی چگونگی قطع مصرف این دارو استفاده کنید.
هرگز قرص هیدرومورفون را نشکنید و تکه تکه نکنید تا پودر آن را استنشاق کنید و یا آن را با مایعی مخلوط کرده و تزریق نمائید. این عمل (استفاده‌ی نادرست از داروی هیدرومورفون و یا سایر داروهای مشابه آن) منجر به مرگ شده است.
دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما، نور و رطوبت قرار دهید. هرگونه مایعِ این دارو را که مصرف نشده، بعد از ۹۰ روز دور بریزید.
تعداد قرص‌هایی را که مصرف می‌کنید، در ذهن خود داشته باشید تا اگر شخصی اشتباهاً یا به عمد و بدون نسخه‌ی پزشک، از داروی شما استفاده کرد، متوجه شوید. زیرا استفاده‌ی نادرست و غیرضروری از این دارو خطرناک است.
باقیمانده‌ی دارو را نیز برای مدت زمان زیادی نزد خود نگهداری نکنید و آن را دور بریزید.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم
به دلیل اینکه این دارو، یک داروی مسک برای التیام درد است، احتمال اینکه مصرف آن فراموش شود کم است. در هر صورت، اگر زمانِ به یادآوری شما، بسیار نزدیک به زمانِ مصرفِ بعدی بود، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. فقط در نوبت بعدی، هیدرومورفون را مصرف کنید. هرگز برای جبران دوز مصرفیِ از دست رفته، داروی اضافی مصرف ننمائید.
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید. مصرف بیش از اندازه‌ی داروی هیدرومورفون می‌تواند کُشنده باشد؛ خصوصاً در کودکان و یا سایر افاردی که بدون نسخه اقدام به مصرف این دارو می‌کنند. علائم مصرف بیش از اندازه‌ی این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تنفس آرام و ضربان قلب آهسته، خواب‌آلودگی شدید، ضعف عضلات، پوست سرد و مرطوب، کوچک شدن مردمک چشم، و غش کردن؛
از چه مواردی در حین مصرف این دارو باید اجتناب کرد؟
الکل استفاده نکنید! زیرا زمانی که الکل با هیدرومورفون ترکیب شود، باعث ایجاد عوارض جانبی خطرناک و یا حتی مرگ می‌گردد.
مصرف داروی مورد نظر مکن است بر روی اندیشیدن و یا واکنش نشان دادن شما تاثیر بگذارد و اختلال ایجاد کند. تا قبل از اینکه مطمئن نشده‌اید که تاثیرات این دارو بر روی شما چگونه است، از رانندگی کردن و یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید. سرگیجه یا خواب‌آلودگی شدید ممکن است باعث افتادن و یا آسیب دیدگی شما گردد.
عوارض جانبی
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتماً به دکتر اطلاع دهید.
هیدرومورفین نیز مانند سایر داروهای مسکن از نوع مخدر، می‌تواند باعث آهسته شدن تنفس شما شود. در صورتی که تنفس بیش از حد آهسته شود، ممکن است مرگ فرد اتفاق بیفتد.
اگر موارد زیر را دارید، بلافاصله به دکتر اطلاع دهید:
- تنفس ضعیف یا سطحی؛
- گیجی، احساس خوشحال یا ناراحتی بسیار زیاد؛
- ضعف یا خواب‌آلودگی شدید؛
- احساس سبکی در سر، احساس اینکه هر آن ممکن است بیفتید؛
- ناباروری، دچار عادت ماهیانه نشدن؛
- ضعف جنسی، مشکلات جنسی کاهش میل جنسی؛
- میزان کورتیزول پایین – علائم: حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، سرگیجه، بدتر شدن ضعف یا خستگی؛
اگر علائم مربوط به سندروم سروتونین را دارید، بلافاصله به مراقبت‌های پزشکی مراجعه کنید؛ این علائم عبارتند از:
آشفتگی، توهم، تب، تعریق، لرزش، ضربان قلب تند، سفت شدن و ناگهان جمع شدن ماهیچه‌ها، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال.
احتمال ایجاد مشکلات تنفسی در اثر مصرف داروی هیدرومورفون در افراد مسن و کسانی که به سختی بیمارند، دچار سوء تغذیه یا سایر ناتوانی‌ها هستند، بیشتر است.
عوارض جانبی متداول در اثر مصرف داروی هیدرومورفون عبارت است از:
- حالت تهوع، استفراغ، یبوست، دل درد؛
- سرگیجه، ضعف؛
- سردرد، احساس خستگی؛
- احساس خوشحالی یا ناراحتی زیاد؛
- خشکی دهان؛
- گلگون شدن (گرمی، قرمزی یا احساس سوزش)؛
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد. چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، به دکتر مراجعه کنید.
تاثیر داروهای دیگر بر هیدرومورفون – تداخل های دارویی
داروهای مسکن از نوع مخدر، با بسیاری از داروهای دیگر ممکن است ایجاد تداخل نمایند و منجر به ایجاد عوارض جانبی خطرناک و یا حتی مرگ فرد شود. اگر از داروهای زیر نیز استفاده می‌کنید، به دکتر خود اطلاع دهید:
- سایر داروهای مسکن مخدر ؛ داروهایی که برای سرفه تجویز شده‌اند؛
- داروهایی که باعث خواب‌آلودگی شما و یا آهسته شدن تنفستان می‌شوند؛ مانند قرص خواب آور، شل کننده‌های عضلات، آرام‌بخش ها یا داروهای ضد روان پریشی؛
- داروهایی که بر روی مزان سروتونین بدن شما تاثیرگذار هستند؛ مثلاً داروهای افسردگی، پارکینسون، سردردهای میگرنی، عفونت‌های شدید، یا داروهای ضد تهوع و استفراغ؛
البته لیست بالا همه‌ی داروهایی که با هیدرومورفون تداخل دارند را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند؛ اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی.
ترجمه ی اختصاصی مجله قرمز / با اندک تصرف و تلخیص
منبع : drugs.com
اگر این مطلب برای شما مفید بود، پیشنهاد می‌شود مطلب آشنایی با مورفین را نیز مطالعه کنید.