داروی فنتانیل (Fentanyl) چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در چه شرایطی و به چه صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ عوارض جانبی آن کدامند؟ چه داروهایی را نباید به طور همزمان با داروی فنتانیل (Fentanyl) مصرف کرد؟ این سوالات، به همراه نکات و اطلاعات مهم درباره‌ی این دارو، در مطلب پیش‌رو بررسی خواهد شد.
داروی فنتانیل چیست؟
داروی فنتانیل (Fentanyl)، که با نام تجاری Sublimaze نیز شناخته می‌شود، یک داروی تسکین‌دهنده است که به نوعی مسکن محسوب می‌شود. این دارو به عنوان بخشی از داروهای بیهوشی و معمولاً توسط پزشک و افراد متخصص استفاده می‌شود و به جلوگیری از ایجاد درد بعد از عمل جراحی یا سایر فرآیندهای پزشکی، کمک می‌کند. داروی فنتانیل تحت نام‌ها و برندهای زیر نیز به فروش می‌رسد:
Abstral (قرص زیر زبانی) , Actiq, Duragesic, Fentora (قرص خوراکی), Ionsys, Lazanda (اسپری بینی) و Subsys (اسپری دهانی)
این دارو ممکن است در موارد دیگری نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
درباره فنتانیل چه اطلاعات مهمی را باید بدانیم؟
در صورتی که بیمار نسبت به فنتانیل یا سایر داروهای ضد درد (مسکن) حساسیت داشته باشد، نباید از داروی فنتانیل استفاده شود.
بسیار مهم است که وقتی پرستار در حال تزریق داروی فنتانیل است، دکتر بیمار را رصد کرده و نزدیک بیمار باشد. این کار به دکتر کمک می‌کند که متوجه شود آیا این دارو به خوبی روی شما تاثیر دارد یا خیر، و آیا شما باید به مصرف این دارو ادامه دهید و یا آن را متوقف کنید.
اگر لب‌ها یا پوست شما یا فرزندتان به رنگ آبی متمایل شد، درد در قفسه‌ی سینه داشتید، مشکلات تنفسی یا ضربان قلب سریع یا بی نظم داشتید، به تنگی نفس دچار شدید یا عضلات و ماهیچه‌های شما بعد از مصرف فنتانیل دچار سفتی شد، سریعاً به دکتر مراجعه کنید.
داروهای نارکوتیک (یا مسکن) ممکن است عوارضی از قبیل اعتیاد به این داروها، مصرف بیشتر از میزان مورد نیاز و یا حتی مرگ را برای افراد ایجاد کنند. این موارد به ویژه در کودکان و یا افرادی که بدون نسخه‌ی پزشک اقدام به مصرف این داروها می‌کنند، بیشتر ایجاد می‌شود.
چه نکات مهمی را قبل از مصرف فنتانیل باید رعایت کرد؟
مجدداً یادآوری می‌شود که اگر بیمار نسبت به فنتانیل یا سایر داروهای ضد درد (مسکن) حساسیت دارد، نباید از داروی فنتانیل استفاده شود.
بعضی از داروها ممکن است با فنتانیل واکنش نشان داده و موجب ایجاد وضعیتی به نام “سندروم سروتونین” شوند. اگر شما علاوه بر این دارو، از داروهای دیگری برای درمان افسردگی، بیماری‌های ذهنی و روانی، پارکینسون، سردردهای میگرنی، عفونت‌های مزمن، یا داروهای ضد تهوع و استفراغ استفاده می‌کنید، حتماً به دکتر اطلاع دهید.
قبل از اینکه هر تغییری در چگونگی مصرفتان و یا زمان مصرف این دارو ایجاد شود، باید به دکتر اطلاع داده شود.
برای اطمینان از اینکه مصرف داروی فنتانیل برای شما خطری در پی ندارد، اگر موارد زیر را دارید، به دکتر اطلاع دهید:
– هر گونه مشکل تنفسی و یا بیماری ریوی؛
– سابقه‌ی آسیب به مغز، و یا تومور مغزی؛
– بیماری کبدی یا کلیوی؛
– ضربان قلب آهسته؛
– اگر از آرام‌بخش‌هایی مانند والیوم (دیازپام، آلپرازولام، لورازپام، آتیوان، کلونوپین، رستوریل، ترنکسین، ورسد، زاناکس و امثالهم) استفاده می‌کنید؛
– اگر از داروهای مهار کننده‌ی MAO (مانند ایزوکربوکسازید، لینزولید، فنلزین، رازاگیلین، سلگیلین، ترانیل سیپرومین) در ۱۴ روز اخیر استفاده کرده‌اید؛
تاثیر داروی فنتانیل بر روی جنین یا نوزاد چیست؟
هنوز مشخص نیست که آیا مصرف این دارو بر روی جنین اثر بدی دارد یا خیر؛ اگر باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید، حتماً به دکترتان اطلاع دهید؛
همچنین هنوز مشخص نیست که آیا داروی فنتانیل به درون شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث آسیب به نوزاد می‌شود یا خیر؛ اگر شما در دوران شیردهی به سر می‌برید، حتماً به دکترتان اطلاع دهید؛
چگونه باید این دارو را مصرف کرد؟
فنتانیل به صورت تزریقی، به درون عضله، یا به درون رگ با استفاده از یک IV و توسط فرد متخصص (پرستار یا دکتر) تزریق می‌شود. معمولاً پرستار این تزریق را به عنوان قسمتی از فرآیند آرام‌بخشی شما انجام می‌دهد تا احساس درد پس از عمل جراحی و یا سایر اقدامات پزشکی، نداشته باشید.
نحوه‌ی تنفستان، فشار خونتان، میزان اکسیژن و سایر علائم حیاتی شما باید به دقت در هنگامی که تزریق فنتانیل برای شما انجام می‌شود، بررسی و چک گردد.
ممکن است به شما سایر مسکن‌ها نیز داده شود تا بعد از آنکه تزریق فنتانیل به پایان رسید، از آن‌ها استفاده کنید.
اگر دارو بیش از اندازه و یا کمتر از میزان لازم به بدن برسد، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
به دلیل اینکه داروی فنتانیل به وسیله‌ی یک پرستار یا پزشک یا شخص حرفه‌ای به شما تزریق می‌شود، آن هم فقط برای مدتی محدود و کوتاه، بنابراین دستورالعملی برای استفاده‌ی این دارو در طولانی مدت و در زمان‌های مشخص، وجود ندارد.
همچنین چون این دارو توسط پزشک یا پرستار یا یک فرد حرفه‌ای و متخصص به شما تزریق می‌شود، احتمال بیش از حد تزریق کردن آن تقریباً صفر است.
بعد از مصرف فنتانیل، از چه کارهایی باید خودداری کرد؟
مصرف این دارو ممکن است عوارضی به همراهش داشته باشد که باعث اختلال در تفکر شما و یا واکنش نشان دادنتان شود. بلافاصله بعد از تزریق این دارو، نباید رانندگی کنید و یا کاری را که نیاز به سطح هوشیاری بالایی دارد انجام بدهید؛ زیرا سرگیجه و یا خستگی ناگهانی، ممکن است باعث افتادن شما و یا انواع سانحه‌ها برایتان گردد.
از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، تا چند ساعت بعد از تزریق داروی فنتانیل خودداری کنید.
عوارض جانبی
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتماً از فوریت‌های پزشکی کمک بخواهید.
فنتانیل هم مانند سایر داروهای نارکوتیک یا آرام‌بخش، باعث آرام شدن تنفس شما می‌شود. اما اگر تنفس بیش از اندازه کند و آرام شود، ممکن است باعث مرگ فرد گردد.
کسانی که از شما مراقبت می‌کنند، باید هر گونه علائمی که به صورت عارضه‌ی جانبی در اثر مصرف این دارو رخ می‌دهد را به دقت مشاهده کنند. این عارضه‌ها ممکن است چند دقیقه بعد از اینکه تزریق این دارو را متوقف کردند یا کاهش دادند، رخ دهد:
– تنفس ضعیف یا کم عمق؛
– ضربان قلب تند و یا آهسته؛
– انقباض ماهیچه‌ها؛
– خستگی و ضعف شدید، احساس سبکی در سر و یا غش کردن؛
عوارض جانبی متداول در اثر تزریق داروی فنتانیل عبارت است از:
– آهسته شدن تنفس؛
– ضربان قلب آهسته؛
– سفت شدن ماهیچه‌ها و عضلات؛
– سرگیجه، مشکلات در بینایی؛
– حالت تهوع، استفراغ؛
– خارش، تعریق؛
– فشار خون بالا (علائم: گیجی، اضطراب، احساس تپش در گردن یا گوش‌ها)؛
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد. چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، به دکتر مراجعه کنید.
تاثیر داروهای دیگر بر فنتانیل – تداخل های دارویی
در کل، داروهای نارکوتیک یا آرام بخش با بسیاری از داروهای دیگر ممکن است تداخل داشته باشند و باعث عوارض جانبی خطرناکی برای فرد شوند. این تداخلات حتی ممکن است به مرگ فرد نیز منجر شود.
هر دارویی که مصرف می‌کنید یا قصد شروع یا قطع مصرف آن را دارید، با دکتر در میان گذارید؛ خصوصاً داروهای زیر:
– سایر داروهای نارکوتیک یا آرام‌بخش (مسکن) – مثلاً: داروهای تجویز شده برای سرفه، داروهای مسکن و غیره؛
– داروهایی که باعث خواب‌آلوده شدن و یا آهسته شدن تنفس شما می‌شوند – مانند: قرص خواب‌آور، شل‌کننده‌ی عضلات، آرام‌بخش‌ها، مسکن‌ها، داروهایی که برای مشکلات روحی روانی تجویز می‌شوند؛
– داروهایی که بر میزان سروتونین در بدن، تاثیر می‌گذارند – مانند: داروهای افسردگی، پارکینسون، سردردهای میگرنی، عفونت‌های شدید، داروهای ضد تهوع و استفراغ؛
البته لیست بالا همه‌ی داروهایی که با فنتانیل تداخل دارند را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند؛ اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی.
سایر اطلاعات
داروی فنتانیل فقط برای وضعیتی کنونی شما تجویز شده است.
همواره در مورد صحت اطلاعاتی که در این مطلب برای شما گرد آورده‌ایم، با دکترتان صحبت کنید که آیا در مورد شما نیز صدق می‌کند یا خیر؛ زیرا این اطلاعات، عمومی هستند و ممکن است برای برخی افراد صدق نکند.
دوست گرامی، اگر دارویی مد نظر شماست و دوست دارید در مورد آن اطلاعات موثق و کامل داشته باشید، در قسمت نظرات برای ما بنویسید تا در سریع‌ترین زمان ممکن ترجمه‌ی فارسی روان آن را در سایت مجله قرمز قرار بدهیم.
ترجمه ی اختصاصی مجله قرمز / با اندک تصرف و تلخیص
منبع : drugs.com
لامصب یجوری نوشته انگار داره در مورد استامینوفن توضیح میده مگه این چیزیه که داروخانه بهم بده که تو داری برای من از عوارض میگی بابا لامصب این مخدر قوی که صد برابر هروئین دارویی قدرت با سرعت اعجاب آور از پوسته محافظ مغز و طناب نخایی رد میشه فوق‌العاده خطرناکه حقا که چیزی بارت نیس