داروی اکسلون یا ریواستیگمین چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در چه شرایطی و به چه صورت مصرف می شود؟ عوارض جانبی آن کدامند؟ چه داروهایی را نباید به طور همزمان با داروی اکسلون یا ریواستیگمین مصرف کرد؟ این سوالات، به همراه نکات و اطلاعات مهم درباره‌ی این دارو، در مطلب پیش‌رو بررسی خواهد شد.
معرفی داروی اکسلون یا ریواستیگمین
داروی اکسلون (Exelon)، که با نام عمومی ریواستیگمین (Rivastigmine) نیز شناخته می‌شود، عملکرد سلول‌های عصبی در مغز را بهبود می‌بخشد. این دارو، مانعِ از کار افتادن یک ماده‌ی شیمیایی در مغز که برای پردازش حافظه، فکر کردن و استدلال کردن بسیار اهمیت دارد، می‌شود. در مغز افرادی که به زوال عقل یا آلزایمر دچار هستند، این ماده‌ی شیمیایی به میزان بسیار اندکی وجود دارد.
داروی اکسلون برای درمان زوال عقل خفیف تا متوسط، که ناشی از آلزایمر یا بیماری پارکینسون است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دارو ممکن است در موارد دیگری نیز مصرف شود.
اطلاعات مهم درباره اکسلون
داروی اکسلون ممکن است بر روی اندیشیدن یا واکنش نشان دادن شما تاثیر بگذارد. بنابراین در صورتی که قصد دارید رانندگی کنید یا هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد را انجام دهید، مراقب باشید و احتیاط کنید.
اگر تا به حال دچار قرمزیِ شدید، خارش یا تحریکات پوستی که ناشی از مصرف اکسلون پوستی (نوعی از این دارو که به صورت یک پد بر روی پوست بدن چسبانده می‌شود و اندک اندک جذب بدن می‌شود) بوده شده‌اید، قرص اکسلون را مصرف نکنید.
در صورتی که دچار استفراغ یا اسهال مزمن و یا در حال تشدید، کاهش اشتها، کاهش وزن، تعریق زیاد، گرم و خشک شدن پوست، مدفوع به رنگ سیاه یا مدفوع خونی، سرفه به همراه بالا آوردن خون، لرزش (تکان‌های بی اراده و غیر قابل کنترل)، حرکات و بی‌قراری‌های ماهیچه‌های چشم، زبان، آرواره یا گردن شدید، بلافاصله به دکتر اطلاع دهید.
قبل از استفاده از داروی اکسلون، اگر بیماری کبدی، اختلالات ضربان قلب (مثلاً سندروم سینوس بیمار) (ضربان قلب بسیار آهسته)، کاهش وزن یا از دست دادن اشتها که در روزهای اخیر رخ داده باشد، بزرگ شدن پروستات، مشکلات ادراری، تشنج یا صرع، آسم یا آلرژی، رعشه یا حرکات بی قرار‌گونه‌ی ماهیچه‌ها به صورت غیر قابل کنترل، یا سابقه‌ی زخم معده دارید، به دکتر خود اطلاع دهید.
در مورد استفاده از اکسلونی که بر روی پوست استفاده می‌شود، دقت کنید که قبل از اینکه اکسلون بعدی را بر روی پوست بدن قرار دهید، پد قبلی را از روی پوست بردارید و هرگز دو پد اکسلون را به طور همزمان بر روی پوست قرار نداده و استفاده نکنید.
نکات مهمی که قبل از مصرف اکسلون (ریواستیگمین) باید رعایت کرد
اگر نسبت به ریواستیگمین یا داروهای مشابه آن – مانند نئوستیگمین، مپروبامات، کاریسوپرودول – حساسیت دارید، از داروی اکسلون استفاده نکنید.
یادآوری می‌شود که اگر تا به حال دچار قرمزیِ شدید، خارش یا تحریکات پوستی که ناشی از مصرف اکسلون پوستی (نوعی از این دارو که به صورت یک پد بر روی پوست بدن چسبانده می‌شود و اندک اندک جذب بدن می‌شود) بوده شده‌اید، قرص اکسلون را مصرف نکنید.
برای اطمینان از اینکه مصرف داروی اکسلون برای شما خطری در پی ندارد، در صورتی که موارد زیر را دارید، به دکترتان اطلاع دهید:
– بیماری کبدی یا کلیوی؛
– از دست دادن وزن یا کاهش اشتها در روزهای اخیر؛
– یک اختلال ضربان قلب (مانند سندروم سینوس بیمار) (ضربان قلب آهسته)؛
– بزرگ شدن پروستات و یا مشکلات ادراری؛
– صرع یا سایر اختلالات تشنجی؛
– آسم، بیماری انسداد مزمن ریه، یا سایر اختلالات تنفسی؛
– سابقه‌ی زخم معده؛
– لرزش یا حرکات ماهیچه‌ای غیر قابل کنترل؛
مصرف اکسلون در دوران بارداری و شیردهی
انتظار نمی‌رود که مصرف این دارو باعث آسیب به جنین شود. در هر صورت اگر در دوره‌ی درمان باردار هستید و یا قصد باردار شدن را دارید، به دکترتان اطلاع دهید.
هنوز مشخص نشده که آیا ریواستیگمین در شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث آسیب به نوزاد می‌شود یا خیر. بنابراین احتیاط کنید و در دوره مصرف این دارو، از شیردهی به نوزاد بپرهیزید.
نحوه مصرف
اکسلون یا ریواستیگمین معمولاً به صورت دو بار در روز استفاده می‌شود. تمامی دستورالعمل‌هایی که بر روی جعبه‌ی دارویتان نوشته شده را به دقت مطالعه کرده و از آن‌ها تبعیت کنید. پزشک ممکن است هر از گاهی در میزان دوز مصرفی شما تغییراتی را ایجاد کند تا بهترین نتیجه برایتان حاصل شود. از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، این دارو را مصرف کنید.
قرص اکسلون را به همراه غذا مصرف کنید.
نوعِ مایعِ داروی اکسلون را به میزان درست استفاده کنید (از پیمانه‌ی مخصوص برای اندازه گیری میزان مصرف استفاده کنید و اگر این پیمانه‌های مخصوص را ندارید، از داورخانه تهیه کنید) و در این باره از دستورالعملی که بر روی جلد دارو نوشته شده تبعیت نمائید. هرگونه سوالی در این مورد را از مسئول داروخانه و یا پزشک خود بپرسید.
شما می‌توانید نوع مایع این دارو را به تنهایی بنوشید و یا اینکه آن را با آب یا آب میوه مخلوط کرده و مصرف نمائید. مخلوط مورد نظر را به هم بزنید و تا ۴ ساعت بعد از مخلوط کردن دارو با آب یا آب میوه، آن را مصرف کنید (یعنی بیشتر از ۴ ساعت زمان نگذرد. دارو را تا حداکثر ۴ ساعت بعد از مخلوط شدن، مورد استفاده قرار بدهید).
برای اینکه حداکثر استفاده را از این دارو ببرید، آن را مرتب و منظم مصرف کنید. قبل از اینکه دارویتان تمام شود، برای خرید آن اقدام کنید.
اگر هر گونه تغییراتی در وزن خود مشاهده کردید، به دکترتان اطلاع دهید. میزان دوز مصرفی ریواستیگمین، بر مبنای وزن افراد است. بنابراین هر گونه تغییری در وزن شما، بر روی میزان دوز مصرفیتان از این دارو، موثر می‌باشد.
در صورتی که قرار است یک عمل جراحی بر روی شما انجام شود، از قبل به دکتر جراح خود اطلاع دهید که در حال استفاده از داروی اکسلون هستید. ممکن است نیاز باشد که برای مدت کوتاهی مصرف این دارو را متوقف کنید.
اگر شما به هر دلیل مصرف این دارو را متوقف کردید، بدون اینکه ابتدا به دکترتان اطلاع دهید، اقدام به مصرف مجدد این دارو نکنید.
دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما و رطوبت قرار دهید. نوع مایع این دارو را از یخ زدگی محافظت کنید.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم
اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اما چنانچه زمانِ به یادآوری شما، بسیار نزدیک به زمانِ مصرفِ بعدی بود، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. فقط در نوبت بعدی، اکسلون را مصرف کنید.
اگر چند مرتبه پشت سر هم مصرف این دارو را فراموش کردید، قبل از اینکه قرص را مجدداً مورد استفاده قرار دهید، به دکترتان اطلاع دهید و از او بپرسید.
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
حالت تهوع، استفراغ، ترشح بزاق، تعریق، ضربان قلب آهسته، تنفس ضعیف یا کم عمق، غش کردن، تشنج؛
از چه مواردی در دوره مصرف این دارو باید اجتناب کرد؟
داروی اکسلون ممکن است بر روی اندیشیدن یا واکنش نشان دادن شما تاثیر بگذارد. بنابراین در صورتی که قصد دارید رانندگی کنید یا هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد را انجام دهید، مراقب باشید و احتیاط کنید.
عوارض جانبی
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتماً به دکتر اطلاع دهید.
اگر موارد زیر را دارید، بلافاصله به دکتر اطلاع دهید:
– استفراغ شدید یا ادامه دار، یا اسهال به همراه کاهش وزن؛
– مدفوع خونی یا قیری رنگ، سرفه به همراه بالا آوردن خون، استفراغی که شبیه دانه‌های قهوه باشد؛
– احساس سبکی در سر (احساس اینکه هر لحظه ممکن است بیفتید)؛
– رعشه و لرزش (تکان خوردن غیر قابل کنترل)، حرکات ماهیچه‌های چشم، زبان، گردن یا فک به طور بی قرارگونه؛
– صرع یا تشنج؛
– ادرار دردناک یا به سختی ادرار کردن؛
– قرمزیِ شدیدِ پوست، خارش، تحریکات پوست؛
– اگر به شدت احساس گرما یا تشنگی می‌کنید، قادر به ادرار کردن نیستید، به شدت عرق می‌کنید، پوست گرم و خشک دارید؛
عوارض جانبی متداول در اثر مصرف داروی اکسلون (ریواستیگمین) عبارت است از:
– معده‌درد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال؛
– از دست دادن اشتها؛
– ضعف؛
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد. چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، به دکتر مراجعه کنید.
تاثیر داروهای دیگر بر اکسلون- تداخل های دارویی
اگر در حال استفاده از نوعی از داروی اکسلون هستید که بر روی پوست زده می‌شود و به تدریج جذب پوست می‌شود، همزمان از نوع مایع این دارو یا کپسول اکسلون استفاده نکنید.
هر دارویی که مصرف می‌کنید یا قصد شروع یا قطع مصرف آن را دارید، با دکتر در میان گذارید؛ خصوصاً داروهای زیر:
– آتروپین (atropine)؛
– متوکلوپرامید (metoclopramide)؛
– داروهای سرماخوردگی یا حساسیتی که دارای آنتی هیستامین هستند (بنادریل و غیره)؛
– داروهای درمان بیماری پارکینسون؛
– داروهای درمان اسید اضافه‌ی معده، زخم معده، حالت تهوع به هنگام حرکت (رانندگی، در کشتی رفتن و غیره)، سندروم روده‌ی تحریک پذیر؛
– داروهای مسدود کننده‌ی بتا – مانند آتنولول، کارودیلول، لابتالول، متوپرولول، نادولول، نبیوولول، پروپرانولول، سوتالول و غیره؛
– داروهای مربوط به مثانه یا ادرار – مانند: داریفناسین، فسوترودین، اُکسی بوتینین، تولترودین ، سولیفناسین؛
– Bronchodilator ها – مانند: آکلیدینیوم، ایپراتروپیوم، تیوتروپیوم؛
البته لیست بالا همه‌ی داروهایی که با اکسلون (ریواستیگمین) تداخل دارند را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند؛ اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی.
سایر اطلاعات
به یاد داشته باشید که این دارو و در کل همه‌ی داروها را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
هرگز داروهای خودتان را به دیگران ندهید.
داروی اکسلون را فقط برای وضعیتی که برای شما تجویز شده، مصرف کنید.
همواره در مورد صحت اطلاعاتی که در این مطلب برای شما گرد آورده‌ایم، با دکترتان صحبت کنید که آیا در مورد شما نیز صدق می‌کند یا خیر؛ زیرا این اطلاعات، عمومی هستند و ممکن است برای برخی افراد صدق نکند.
ترجمه ی اختصاصی مجله قرمز / با اندک تصرف و تلخیص
منبع : drugs.com
اگر این مطلب برای شما مفید بود، پیشنهاد می‌شود مطلب تاثیر موسیقی بر آلزایمر (موسیقی درمانی) را نیز مطالعه کنید.