اگر با جریان فشن پیشرو در جهان آشنایی داشته باشید حتما نام ری کاواکوبو را شنیده‌اید. این طراح ژاپنی موسس برند کوم دگارسونز است که مرکز آن در فرانسه قرار دارد و نمایش‌های مد آن همه ساله در هفته مد پاریس برگزار می‌شود. ری کاواکوبو دیدگاهی بسیار متفاوت به فشن دارد که با دیدگاه غالب جهان امروز در تضاد است اما با وجود این دیدگاه خلاقانه و طرز تفکر متفاوت او به یک ستاره تبدیل شده است. در این مقاله تخصصی از مجله قرمز نگاهی داریم به زندگی ری کاواکوبو طراح لباس نامدار ژاپنی و سبک خاص و ساختارشکنی که در طراحی لباس دارد.
ری کاواکوبو
ری کاواکوبو Kawakubo Rei در ۱۱ اکتبر سال ۱۹۴۲ در توکیو به دنیا آمد. او تنها دختر خانواده و بزرگ‌ترین فرزند بود و پدر و مادرش متولیان دانشگاه کیو بودند، یک دانشگاه بزرگ و معتبر که در دوره اصلاحات آموزشی امپراطور میجی توسط فوکوزاوا یوکیچی (قهرمان اشاعه فرهنگ غربی در ژاپن) تاسیس شده بود. ری کاواکوبو هرگز در زمینه طراحی مد و فشن آموزش ندیده است و در دانشگاه کیو در رشته هنرهای زیبا و ادبیات تحصیل کرده است. پس از مدتی او در دانشگاه پدرش تغییر رشته داد و رشته تاریخ زیبایی شناسی را برگزید که به مطالعه هنرهای غربی و آسیایی می‌پردازد. پس از فارغ التحصیلی در سال ۱۹۶۴ ری در بخش تبلیغات یک کارخانه پارچه بافی مشغول به کار شد و در کنار آن به صورت خوداشتغالی به عنوان یک استایلیست مشغول به کار شد. دو سال بعد او کار طراحی لباس را آغاز کرد و لباس‌های خود را تحت نام کوم د گارسونز Comme des Garcons طراحی و تولید کرد. این کلمه به زبان فرانسوی به معنای “مانند پسران” است.
آغاز رسمی حرفه طراحی لباس و نهضت ضدمد
ری کاواکوبو پس از چند سال کار نیمه حرفه‌ای اما موفق تصمیم گرفت برند خود را ثبت کند و در سال ۱۹۷۳ کمپانی کوم دگارسونز را در توکیو تاسیس کرد و اولین بوتیک او در سال ۱۹۷۵ افتتاح شد. او ابتدا تنها پوشاک زنانه تولید می‌کرد اما خط تولید لباس‌های مردانه را نیز در سال ۱۹۷۸ راه اندازی کرد. سرعت موفقیت او بیش از حد انتظار بود و تنها سه سال طول کشید تا به نمایش‌های مد حرفه‌ای راه پیدا کند. او در سال ۱۹۸۲ اولین بوتیک خود را در پاریس تاسیس کرد و با نمایشی که همین سال در پاریس برگزار کرد جریان جدیدی را در صنعت مد به وجود آورد که “ضد مد” Anti-Fashion نام گرفت که اکنون ری کاواکوبو و برند کوم د گارسونز را به عنوان پیشروان این نهضت در تاریخ مد می‌شناسیم. این نهضت به عنوان یکی از شاخه‌های هنر مفهومی در فشن شکل گرفت که تحت عنوان فشن معمارانه یا ضدساختارگرایی Deconstractive هم شناخته می‌شود و هنوز هم با پیشروی ری کاواکوبو و تعداد دیگری از طراحان ژاپنی مثل یویجی یاماموتو و ایسی میاکه ادامه دارد.
پیش از پایان اولین دهه فعالیت حرفه‌ای کاواکوبو او دچار نوعی نارضایتی نسبت به حرفه خود شد. خود ری در مورد این دوره می‌گوید: “در این زمان من در مورد کاری که انجام می‌دادم احساس نارضایتی داشتم و معتقد بودم باید کاری انجام دهم که مهم‌تر و کلیدی‌تر و قوی‌تر از جریان معمولی فشن باشد. در دنیای مد شما باید بتوانید از کارهای گذشته جدا شوید، فولکلور و تاریخ را فراموش کنید و چیز جدیدی بیافرینید، من هم تصمیم گرفتم از صفر شروع کنم، از هیچ، تا بتوانم کاری را انجام دهم که قبلا انجام نشده است، کارهایی با تاثیر قوی و ماندگار.” همن طرز تفکر بود که او را به سمت نهضت ضد مد و هنر مفهومی در شاخه مد کشانید. بیشتر لباس‌هایی که او طراحی می‌کرد در رنگ‌های سیاه، خاکستری و سفید بودند و تاکید او روی رنگ مشکی باعث شد که رسانه‌های ژاپنی نام “کلاغ‌ها” را روی کارهای او بگذارند.
فرم لباس‌های کاواکوبو افتاده روی بدن است و معمولا فرم طبیعی اندام را دنبال نمی‌کند و حالتی ناتمام و تمیزکاری نشده دارد، نامتقارن است و گاهی عمدا پارگی‌ها و سوراخ‌هایی روی لباس تعبیه شده است. در این پارگی‌ها و مندرس بودن عمدی فلسفه‌ای نهفته است که رسانه‌ها به آن “شیک از نوع هیروشیمایی” لقب دادند. این حرکت در ادامه نهضت زیبایی فقر بود که از چند سال قبل شروع شده و به دنیای مد هم راه پیدا کرده بود. البته پس از این دهه دامنه رنگ لباس‌های کوم دگارسونز گسترده‌تر شد و سبک‌های متنوع‌تری در آن‌ها مشاهده شد که هنوز هم ادامه دارد. در دهه ۱۹۸۰ کوم دگارسونز ۱۵۰ بوتیک در سراسر ژاپن داشت که تعدادی زیادی کارمند در آن‌ها مشغول به کار بودند و گردش سالانه مالی آن بیش از سی میلیون دلار بود. این مساله نشان می‌دهد که کاواکوبو در کنار سبک خاص و متفاوتی که دارد به جنبه‌های مختلف فعالیت خود توجه ویژه دارد و با بقیه هنرمندان مدرن که معمولا از جنبه تجاری و تبلیغاتی کار خود غافل می‌مانند و زمینه شکست خود را فراهم می‌کنند تفاوت اساسی دارد. او معتقد است تبلیغات هم بخش مهمی از شغل او است و ارتباط مستقیمی با مخاطب و درک او از کارش دارد. کاواکوبو در کنار طراحی لباس در زمینه طراحی دکوراسیون و طراح داخلی هم فعالیت می‌کند و در این بخش هم موفق عمل کرده است.
تاثیر ری کاواکوبو
با گذشت دو دهه از فعالیت‌های کاواکوبو او اکنون به عنوان یکی از طراح‌های به نام در صنعت مد شناخته می‌شود و نمایش‌های مد او در پاریس همه ساله بینندگان فراوانی دارد. سبک اصیل و خاص او الهام بخش طراحان زیادی در سال‌های اخیر بوده است و تحسین و تایید منتقدین را هم به دنبال داشته است. الکساندر مک کوئین زمانی در باره ری کاواکوبو گفت: ” وقتی به مجموعه‌های ری نگاه می‌کنید ابتدا به نظر عجیب و غیرعادی می‌آید، نه فقط برای عموم بلکه حتی برای حرفه‌ای‌ها. اما وقتی می‌بینید کسی این چنین خود را به چالش می‌کشد و هر فصل چیزهای جدیدی را ارائه می‌کند آن وقت می‌فهمید که حضور چنین افرادی است که باعث می‌شود دنیای مد زنده بماند و تازگی و طراوت خود را از دست ندهد.” ویکتور و رولف طراحان پیشگام اروپایی هم در مورد کاواکوبو گفته‌اند: ” وقتی در دهه ۸۰ کوم دگارسونز را شناختیم ۱۲، ۱۳ ساله بودیم و این برند تاثیر عمیقی روی ما گذاشت. خلاقیتی که کاواکوبو در کارهایش ارائه می‌کند چیزی بود که باعث جذب ما به فشن شد و ما کاملا به او مدیونیم.” در سال ۲۰۱۷ نمایشگاهی از آثار کاواکوبو در موزه متروپولیتن نیویورک برگزار شد. کاواکوبو اکنون با ۷۵ سال سن همچنان فعال است و به طراحی‌های خود ادامه می‌دهد و هر فصل مجموعه‌های جدید و خلاقانه‌ای را معرفی می‌کند.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت می‌توانید مقالات مشابه را در بخش دنیای مد در مجله قرمز شاخه مقالات تخصصی مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: WikiPedia (ترجمه و تألیف اختصاصی توسط مجله قرمز)