داروی ویوانس یک محرک سیستم عصبی مرکزی است. این دارو بر روی مواد شیمیایی در مغز و اعصاب تأثیر می‌گذارد که به بیش فعالی و حرکات تکانه‌ای کمک می‌کند. این دارو برای درمان اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) در افراد بزرگ‌سالی و کودکانی که حداقل ۶ سال دارند استفاده می‌شود. از این دارو همچنین برای درمان اختلالات تغذیه‌ای متوسط و شدید در بزرگ‌سالان استفاده می‌شود. این دارو نباید برای کنترل چاقی یا کاهش وزن استفاده شود. در این مقاله به بررسی مفصل و جامع این دارو خواهیم پرداخت.
اطلاعات مهم در مورد داروی ویوانس
مصرف این دارو ممکن است ایجاد عادت کند و این دارو یک داروی است که ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرد. اگر مشکلی د مورد سوءمصرف مواد یا الکل یا نوشیدنی‌های الکلی دارید، به پزشک خود دراین‌باره اطلاع دهید.
داروهای تحریک‌کننده باعث ایجاد سکته مغزی، حمله قلبی و مرگ ناگهانی در افراد مبتلابه فشارخون بالا، بیماری قلبی یا نقص قلبی می‌شوند.
همچنین اگر شما یک مهار کننده مونوآمین اکسیداز (MAO) در ۱۴ روز گذشته مصرف کرده‌اید از این دارو استفاده نکنید. ممکن است که یکتداخل دارویی خطرناک رخ دهد. مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز ( MAO) شامل ایزوکاربوکسازید، لینزولید، فنلزین، رزاژیلین،سلژیلین و ترانیل سیپرومین هستند.
داروی ویوانس ممکن است موجب ایجاد بیماری روانی جدید یا بدتر شدن (افکار غیرمعمول یا رفتار غیرعادی) شود، به‌خصوص اگر شما سابقه افسردگی، بیماری روانی یا اختلال دوقطبی داشته باشید.
ممکن است دچار مشکلات گردش خون شوید که ممکن است باعث ایجاد بی‌حسی، درد و یا تغییر رنگ در انگشتان دست یا انگشتان شما می‌شود.
درصورتی‌که: علائم مشکلات قلبی، درد قفسه سینه، احساس سرگیجه یا تنگی نفس را احساس کردید؛ یا علائم روان‌پریشی مانند پارانویا، عصبانیت، مشکلات رفتاری جدید، دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند و یا علائم مشکلات گردش خون مانند زخم ناشناخته روی انگشتان یا پنجه پای شما به پزشک خود دراین‌باره اطلاع دهید.
نکاتی که باید قبل از استفاده از این دارو بدانید
- مشکلات قلبی یا نقص مادرزادی قلبی.
- فشارخون بالا؛
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا مرگ ناگهانی.
در این موارد برای اینکه مطمئن شوید مصرف این دارو برای شما ایمن است و خطری در پی ندارد، با پزشک مشورت کنید:
- افسردگی، بیماری روحی، اختلال دوقطبی، روان‌درمانی یا افکار یا اقدامات انتحاری؛
- بیماری کلیوی؛
- بیماری شریان کرونر (مسدود شدن شریان‌ها)؛
- مشکلات گردش خون در دست یا پا؛
- اعتیاد به مواد مخدر یا الکل.
برخی از داروها می‌توانند با این دارو تداخل ایجاد کنند و باعث ایجاد یک بیماری جدی به نام سندرم سروتونین شوند. اطمینان حاصل کنید که اگر شما همچنین داروهای محرک، داروهای مخدر، داروهای گیاهی یا داروهایی را برای درمان افسردگی، بیماری‌های روانی، بیماری پارکینسون، سردرد میگرنی، عفونت‌های جدی یا پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ مصرف می‌کنید، پزشک شما از این امر خبر داشته باشد. قبل از هرگونه تغییر در نحوه و زمان مصرف داروهای خود، از پزشک خود دراین‌باره سؤال کنید.
معلوم نیست که آیا مصرف این دارو به جنین آسیب می‌رساند یا نه. بااین‌حال، مصرف دارو در دوران بارداری می‌تواند باعث زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا علائم ترک مصرف مواد در نوزاد شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود دراین‌باره اطلاع دهید.
این دارو می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد شیرخوار انتقال یابد. اگر در حال شیردادن یک نوزاد هستید، بدون اطلاع به پزشک خود این دارو را مصرف نکنید.
مصرف این دارو برای درمان ADHD در کودکان کمتر از ۶ ساله تائید نشده است. همچنین مصرف این دارو برای افراد مبتلابه اختلال خوردن غذا در افراد جوان‌تر از ۱۸ سال تائید نشده است.
چگونه باید این داروی ویوانس مصرف کنید؟
این دارو را دقیقاً همان‌طور که توسط دکتر شما تجویز می‌شود، مصرف کنید. راهنمایی‌های بر روی برچسب نسخه خود را خوانده و بر اساس آن عمل کنید. این دارو را در دوز های بیشتر و یا کمتر از مقادیر توصیه‌شده، مصرف نکنید. پزشک شما برای حصول بهترین نتایج گاهی ممکن است دوز مصرف این دارو را در شما افزایش دهد.
مصرف این دارو ممکن است باعث ایجاد عادت شود. هرگز این دارو را با شخص دیگری به اشتراک نگذارید، به‌ویژه افرادی که سابقه سوءمصرف مواد یا اعتیاد دارند. دارو را درجایی که دیگران نمی‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند، نگهدارید. فروش و یا دادن این دارو به شخص دیگری غیرقانونی است و مصرف این دارو صرفاً با از طریق تجویز پزشک توصیه می‌گردد.
این دارو را می‌توانید با یا بدون غذا به‌عنوان اولین چیز در صبح مصرف کنید.
تمام اطلاعات ارائه‌شده به بیمار، راهنماهای دارویی و ورق‌های آموزشی ارائه‌شده به شما را بخوانید. اگر سؤالی دارید، از پزشک خود یا یک دکتر داروساز بپرسید.
قرص‌های جویدنی قبل از قورت دادن باید کاملاً جویده شوند.
کپسول ویوانس را خرد نکنید، نجوید، نشکنید یا تقسیم نکنید. کپسول را به‌صورت کامل ببلعید.
برای راحتی بلعیدن، شما ممکن است کپسول را باز کنید و آن را به یک لیوان آب یا آب‌پرتقال اضافه کنید و یا با ماست مخلوط کنید. پس از حل دارو، سریعاً نوشیدنی یا غذا را بخورید. این مخلوط را برای استفاده‌های بعدی نگهداری نکنید.
در هنگام استفاده از این دارو، پزشک شما باید با معاینات منظم خود پیشرفت روند درمانی را در شما رصد کند. به هر پزشک که شما را تحت درمان قرار داده است، در مورد اینکه شما از این دارو استفاده می‌کنید اطلاع دهید.
این دارو را در دمای اتاق و دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید. پیگیری مصرف دارو خود باشید یک دارو، یک داروی است که ممکن است مورد سوءاستفاده قرار دهید و اگر کسی داروی شما را به‌طور نامناسب یا بدون تجویز پزشک مصرف می‌کند، شما باید از این امر مطلع باشید.
مقادیر مصرف نشده این دارو را در یک ظرف یا کیسه دور بیندازید. از داروساز خود بپرسید که کدام یک از برنامه‌های دفع بهداشتی این را پیشنهاد می‌کند.
چه اتفاقی می‌افتد اگر شما یک دوز از این دارو را فراموش کنید؟
اما به‌محض اینکه شما دوز فراموش‌شده را به یاد آوردید البته به شرطی که چندان دیرهنگام نباشد، آن را مصرف کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش‌شده اجتناب کنید. برای جبران دوز ازدست‌رفته قبلی در دوز بعدی از داروی اضافه استفاده نکنید.
اگر از این دارو بیش از حد مصرف کنید، چه اتفاقی می افتد؟
با مراقبت‌های پزشکی اورژانس و یا کمک‌های اضطراری برای مسمومیت، تماس بگیرید. استفاده بیش‌ازحد از این دارو می‌تواند مرگبار باشد.
علائم مصرف بیش‌ازحد این دارو ممکن است شامل بی‌قراری، ترمور (لرزش بدنی)، سخت شدن عضلانی، تنفس سریع، خصومت، خشونت، وحشت، درد عضلانی یا ضعف و ادرار تیره‌رنگ باشد. این علائم ممکن است به دنبال افسردگی و خستگی باشد. مصرف بیش‌ازحد این دارو ممکن است باعث تشنج یا کما شود.
در هنگام مصرف این دارو باید از چه مواردی اجتناب کنید؟
مصرف داروی ویوانس ممکن است تفکر یا پاسخ دهی شما را مختل کند. اگر شما در حال رانندگی و یا در حین انجام هر کاری هستید که نیاز دارد که به گوش باشید، هوشیار باشید.
عوارض جانبی داروی ویوانس
اگر شما نشانه هایی از یک واکنش آلرژیک به داروی ویوانس مانند : راش پوستی یا کهیر ( با یا بدون تب یا درد مفاصل ) ؛ اشکال در تنفس؛ تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو ، را مشاهده کردید، با اورژانس پزشکی تماس بگیرید.
اگر موارد زیر را مشاهده کردید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید :
- علائم مشکلات قلبی، درد قفسه سینه، احساس سرگیجه یا تنگی نفس را احساس کردید؛
- علائم روان‌پریشی مانند پارانویا، عصبانیت، مشکلات رفتاری جدید، دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند؛
- علائم مشکلات گردش خون مانند زخم ناشناخته روی انگشتان یا پنجه پای شما به پزشک خود دراین‌باره اطلاع دهید.
در صورت علائم سندرم سروتونین، در صورت بروز علائم سندرم سروتونین، ازجمله: تحریک، توهم، تب، عرق کردن، لرزیدن، بالا رفتن سرعت قلب، سفتی عضلانی، ترمور، از دست دادن هماهنگی، تهوع، استفراغ یا اسهال، فوراً به اورژانس پزشکی مراجعه کنید.
مصرف این دارو می‌تواند بر رشد کودکان تأثیر بگذارد. در صورت استفاده از این دارو، اگر فرزند شما در حالت طبیعی رشد نمی‌کند، به پزشک خود دراین‌باره اطلاع دهید.
عوارض جانبی شایع این دارو عبارت اند از:
- خشکی دهان، از دست دادن اشتها، کاهش وزن؛
- مشکلات خواب (نظیر بی‌خوابی)؛
- بالا رفتن سرعت ضربان قلب، احساس عصبی بودن؛
- سرگیجه، احساس اضطراب یا تحریک‌پذیری؛
- تهوع، استفراغ، درد معده، اسهال، یبوست.
این یک لیست کامل از عوارض جانبی این دارو نیست و موارد دیگری ممکن است رخ دهد. برای توصیه‌های پزشکی در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت مشاهده عوارض جانبی به FDA این موارد را گزارش کنید.
چه داروهایی مصرف این دارو را تحت تاثیر قرار می دهند؟
قبل از استفاده از داروهای اسید معده (ازجمله Alka-Seltzer یا بی‌کربنات سدیم) از پزشک خود دراین‌باره سؤال کنید. بعضی از این داروها می‌توانند باعث تغییر در جذب این دارو توسط بدن شما شوند و عوارض جانبی ناشی از مصرف آن را افزایش دهند.
بسیاری از داروهای دیگر اگر همراه با این دارو استفاده شود، می‌تواند با آن تداخل پیدا کند. این داروها شامل داروهای تجویزی یا بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی است. داروهای جدید را بدون مشورت کردن با پزشک خود شروع نکنید.
منبع: drugs.com
این مقاله توسط مجله قرمز به صورت اختصاصی، ترجمه شده است.