در این مطلب، به بررسی داروی مورفین پرداخته می‌شود. ابتدا به معرفی این دارو و اطلاعات مهم درباره ی آن می‌پردازیم و سپس نحوه‌ی مصرف و عوارض جانبی مورفین را بیان می‌نمائیم.
معرفی دارو
مورفین، یکی از دارو های ضد درد مخدر است که برای تسکین درد های متوسط تا شدید استفاده می‌شود. نام عمومی (نام ژنریک) آن مورفین است و نام تجاری آن، که تحت برندهای مختلف عرضه می‌شود شامل AVINza, Kadian, MS Contin می‌باشد.
اطلاعات مهم درباره ی مورفین
– این دارو بلافاصله بعد از عمل های جراحی که بیمار درد های کوتاه مدتی دارد، استفاده نمی‌شود؛ مگر این که فرد قبل از انجام عمل جراحی، یک بار آن را مصرف کرده باشد.
_ اگر به آسم مبتلا هستید و یا مشکلات تنفسی، انسداد روده یا شکم، یک نوع انسداد روده به نام paralytic ileus دارید، بهتر است از این دارو استفاده نکنید.
– مورفین می‌تواند باعث کاهش تنفس شما و یا توقف آن شود. هرگز این دارو را به میزان زیاد یا به مدتی طولانی تر از آنچه که برای شما تجویز شده، مصرف نکنید.
– قرصی را که قبلا باز شده است مصرف نکنید و همچنین در استفاده از قرص مورفین، آن را تکه تکه نکرده و یا نجوید؛ بلکه آن را به طور کامل قورت دهید.
– این دارو می‌تواند در فرد ایجاد عادت کند. حتی میزان مصرف معمولی آن نیز می‌تواند فرد را دچار عادت به آن نماید. هرگز این دارو را با کسی سهیم نشوید به خصوص اگر آن فرد سابقه‌ی استفاده‌ی نادرست از دارو یا اعتیاد به دارو دارد. این دارو را در مکانی نگه دارید تا دسترسی افراد دیگر به آن به سادگی میسر نباشد.
– استفاده‌ی نادرست از داروهایی که جزء مخدر یا یا تسکین آورها محسوب می‌شوند، می‌تواند منجر به اعتیاد، علائم مصرف بیش از اندازه و حتی مرگ شود؛ خصوصاً در کودکانی که این دارو را استفاده کنند و یا افرادی که بدون نسخه‌ی پزشک از این دارو خودسرانه استفاده می‌نمایند.
– در دوره‌ی مصرف مورفین، از نوشیدنی های الکلی خودداری کنید؛ چرا که ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی خطرناکی در شما شود و یا حتی به مرگ منجر گردد.
نکات مهمی که قبل از مصرف مورفین باید رعایت کرد
اگر قبلا واکنش آلرژیکی نسبت به این دارو یا سایر داروهای مشابه داشته اید، آن را مجدداً استفاده نکنید. همچنین اگر مشمول موارد زیر می‌شوید، این دارو را استفاده نکنید:
– اگر آسم و یا یک مشکل تنفسی دارید.
– اگر انسداد در شکم یا روده دارید.
– اگر یک نوع انسداد روده به نام paralytic ileus دارید.
– اگر از یک مهارکننده‌ی MAO در طی ۱۴ روز گذشته استفاده کرده اید، از این دارو استفاده نکنید. چرا که یک تداخل دارویی خطرناک ممکن است اتفاق بیفتد. مهارکننده های MAO شامل ایزوکربوکسیزید (isocarboxazid)، لینزولید (linezolid)، متیلن (methylene blue injection)، فنلزین (phenelzine)، راساگیلین (rasagiline)، سلگیلین (selegiline)، ترانیل سیپرومین (tranylcypromine) و دیگر داروهای مشابه می‌باشند.
– بعضی از داروها با مورفین تداخل دارند و یک شرایط خطرناک به نام سندرم سروتونین ایجاد می‌کنند. در صورتی که از داروهای افسردگی، بیماری های روحی، بیماری پارکینسون، سردرد های میگرنی، عفونت های شدید و دارو های ضد تهوع و استفراغ استفاده می‌کنید، حتماً قبل از مصرف داروی مورفین به دکتر خود اطلاع دهید.
برای اطمینان از این که مورفین برای شما خطری در پی ندارد، در صورتی که موارد زیر را شامل می‌شوید، به دکتر خود اطلاع دهید:
– هر گونه مشکلات تنفسی یا بیماری های ریوی؛
– سابقه‌ی جراحت در سر، تومور مغزی، یا تشنج؛
– سابقه‌ی استفاده‌ی نادرست از دارو ها، اعتیاد به الکل یا مشکلات روانی؛
– مشکلات ادراری؛
– بیماری های کبد یا کلیه؛
– مشکلات مربوط به کیسه‌ی صفرا، لوزالمعده یا تیروئید؛
– اگر از یک داروی آرام بخش مثل والیوم (شامل داروهایی مثل دیازپام، آلپرازولام، لورازپام، آتیوان، کلونوپین، رستوریل، ترانزین، وِرسد، زاناکس و امثال این داروها) استفاده می‌نمائید.
– هنوز این موضوع که آیا مصرف داروی مورفین به جنین آسیب می‌زند یا نه، معلوم نشده است. اگر شما در دوره‌ی بارداریتان مورفین مصرف می‌کنید، احتمال این که کودک شما نسبت به این دارو وابستگی پیدا کند وجود دارد. ممکن است کودک شما در هنگام تولد، علائمی خطرناک داشته باشد. کودکانی که هنگام تولد، نسبت به یکی از دارو های عادت آور، وابستگی پیدا کرده باشند، ممکن است برای چند هفته لازم شود که تحت مراقبت های ویژه قرار بگیرند. چنانچه باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید، با دکتر خود در میان گذارید.
– قبل از مصرف این دارو، نام روی جلد آن را با اسم عمومی مورفین و نام های تجاری آن مطابقت دهید و مطمئن شوید که قرصی که خریده اید درست است و با نسخه‌ی پزشکتان مطابقت دارد. هر گونه سوالی را که نسبت به این دارو دارید، از مسئول داروخانه بپرسید.
نحوه مصرف
مورفین را حتما با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، جداً خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید. این دارو می‌تواند باعث کاهش تنفس و یا متوقف شدن آن شود؛ به ویژه زمانی که برای اولین بار از آن استفاده می‌کنید یا در میزان مصرف شما تغییراتی به وجود می‌آید. بنابراین هرگز آن را به میزان زیاد مصرف نکنید.
در صورتی که این دارو دیگر تاثیری روی شما و کاهش دردتان نداشت، به دکتر خود اطلاع دهید.
دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما، رطوبت و نور قرار دهید.
مورفین می‌تواند در فرد ایجاد عادت کند. حتی میزان مصرف معمولی آن نیز می‌تواند فرد را دچار عادت به آن نماید. هرگز این دارو را با کسی سهیم نشوید به خصوص اگر آن فرد سابقه‌ی استفاده‌ی نادرست از دارو یا اعتیاد به دارو دارد. این دارو را در مکانی نگه دارید تا دسترسی افراد دیگر به آن به سادگی میسر نباشد.
استفاده‌ی نادرست از داروهایی که جزء مخدر یا یا تسکین آورها محسوب می‌شوند، می‌تواند منجر به اعتیاد، علائم مصرف بیش از اندازه و حتی مرگ شود؛ خصوصاً در کودکانی که این دارو را استفاده کنند و یا افرادی که بدون نسخه‌ی پزشک از این دارو خودسرانه استفاده می‌نمایند. خرید و فروش این دارو بدون مجوز، غیر قانونی است.
در دوره ای که مورفین را مصرف می‌کنید، سایر داروهای ضد درد را که از نوع تسکین دهنده یا مخدرها به شمار می‌آیند، استفاده نکنید.
برای این که قورت دادن این دارو به طور کامل، برای شما راحت تر شود، اگر کپسول مورفین با برند Avinza را دارید، محتویات آن را روی قطعه‌ی کوچکی سیب بپاشید و آن را بدون جویدن قورت دهید و برای استفاده‌ی بعد نیز نگه ندارید.
این دارو را در یک زمان ثابت، در هر روز استفاده کنید. همچنین مصرف آن را به طور ناگهانی قطع نکنید؛ زیرا ممکن است علائم ناخوشایندی برای شما رخ دهد. با دکتر خود درباره‌ی قطع مصرف این دارو مشورت کنید.
هرگز قرص مورفین را قطعه قطعه نکرده و استنشاق ننمائید و همچنین از مخلوط کردن قرص آن با یک مایع و تزریق آن به رگ جداً خودداری نمائید. چرا که این عمل منجر به مرگ شده است.
همواره به یاد داشته باشید که چه میزان از این دارو را تا کنون مصرف کرده اید تا در صورتی که شخص دیگری اشتباهاً یا عمداً از داروی شما استفاده کرد، از این موضوع مطلع شده و مانع از مصرف شخص دیگری، بدون نسخه‌ی پزشک شوید.
مایع اضافه‌ی مورفین و یا قرص آن را که اضافه آمده است، دور بریزید.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم
داروی مورفین، کهبرای کاهش درد به کار می‌رود، گاهی یک بار در روز و گاهی ۲ یا ۳ بار استفاده می‌شود. اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. تا دردتان بهبود پیدا کند. سپس مصرف بعدی را طبق الگوی زیر انجام دهید:
- اگر این دارو را ۳ بار در روز مصرف می‌کردید: زمان بعدیِ مصرف شما، ۸ ساعت بعد از این است که فراموش کرده بودید دارو را مصرف کنید و یکی از آن را بلافاصله که به یاد آوردید، استفاده کردید.
- اگر این دارو را ۲ بار در روز مصرف می‌کردید: زمان بعدیِ مصرف شما،۱۲ ساعت بعد از مصرف قبلی است.
- و اگر این دارو را ۱ بار در روز مصرف می‌کردید: زمان بعدیِ مصرف شما، ۲۴ ساعت بعد است.
برای جبران کردن دوزی که فراموش کرده اید، از مصرف اضافه‌ی این دارو خودداری نمائید.
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید. مصرف بیش از حد مورفین، می‌تواند کُشنده باشد؛ خصوصاً اگر یک کودک و یا فردی بدون نسخه‌ی پزشک، آن را مصرف کرده باشد. علائم استفاده‌ی بیش از حد از این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تنفس آرام، ضربان آهسته، خواب آلودگی شدید، ضعف عضلات، پوست سرد و مرطوب، کوچک شدن مردمک چشم، غش کردن.
در هنگام مصرف مورفین، از چه مواردی باید خودداری کرد؟
در هنگام مصرف این دارو، نوشیدنی های الکلی استفاده نکنید؛ چرا که ترکیب الکل با مورفین، ممکن است منجر به ایجاد عوارض جانبی خطرناک و یا حتی مرگ فرد شود.
استفاده از مورفین ممکن است بر روی فکر کردن و یا واکنش نشان دادن شما اختلال ایجاد کند. بنابراین از رانندگی کردن و یا سر و کار داشتن با ماشین آلات و وسایل، بعد از مصرف این دارو خودداری کنید؛ مگر این که مطمئن شده باشد که مورفین این تاثیرات را بر روی شما ندارد. گیجی و یا خواب آلودگی شدید، می‌تواند منجر به افتادن و یا صدمه دیدن شما گردد.
عوارض جانبی مورفین
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتما به دکتر اطلاع دهید.
مانند سایر دارو های ضد درد، که از نوع مخدرها به شمار می‌روند، مورفین نیز باعث آهسته کردن تنفس می‌شود. چنانچه سرعت تنفس بیش از حد آهسته شود، ممکن است به مرگ فرد منجر شود.
چنانچه موارد زیر در شما وجود داشت، به دکتر خود اطلاع دهید:
– ضربان قلب آرام، نفس کشیدنِ ضعیف و سطحی؛
– درد در قفسه‌ی سینه، ضربان قلب سریع و ضربه ای؛
– خواب آلودگی شدید، احساس این که ممکن است بیهوش شوید؛
– ناباروری، توقف عادت ماهیانه؛
– ضعف جنسی، مشکلات جنسی، کاهش تمایل به رابطه‌ی جنسی؛
– سطح کورتیزول پایین، حالت تهوع و استفراغ، بی اشتهایی، سرگیجه، بدتر شدن خستگی یا ضعف؛
اگر علائم سندروم سروتونین را داشتید، مراقبت های پزشکی لازم است برای شما انجام شود. این علائم شامل موارد زیر می‌باشد:
تب، تعریق، لرز، ضربان قلب تند، سفتی عضلات، کشش، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال.
احتمال این که مورفین باعث ایجاد مشکلات تنفسی در افراد مسن، افرادی که به شدت بیمارند یا دچار سوء تغذیه و سایر ناتوانی ها هستند، شود، بیشتر است.
عوارض جانبی متداول در اثر مصرف داروی مورفین عبارت است از:
- سرگیجه، خواب آلودگی
- یبوست، درد شکم، حالت تهوع، استفراغ
- سردرد، احساس خستگی
- اضطراب
- خارش خفیف
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد که بسیار نادر است. اما چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، فورا به دکتر مراجعه کنید.
تاثیر داروهای دیگر بر مورفین – تداخل های دارویی
بسیاری از دارو ها ممکن است با مورفین یا سایر داروهای ضد درد که از نوع مخدر هستند، تداخل داشته باشند و منجر به عوارض جانبی خطرناک و یا حتی مرگ شود. اگر از دارو های زیر استفاده می‌کنید، با دکتر خود حتماً در میان گذارید:
- سایر دارو های ضد درد و از نوعِ مخدر – داروهایی که برای سرفه تجویز می‌شوند؛
- دارو هایی که باعث خواب آلودگی یا آهسته شدن تنفس شما می‌شوند؛ مثلا قرص های خواب آور، شل کننده های عضلات، آرام بخش ها، یا دارو های آنتی سایکوتیک.
- دارو هایی که بر سطح سروتونین در بدن شما، تاثیر می‌گذارند؛ مثلا دارو های افسردگی، داروهای پارکینسون، دارو برای سردرد های میگرنی، دارو برای عفونت های شدید، دارو های ضد تهوع و استفراغ.
لیست بالا، کامل نبوده و همه‌ی داروهایی که باعث تداخل با مورفین می‌شوند را شامل نمی‌شود. سایر دارو ها نیز – شامل دارو های با نسخه یا بدون نسخه، ویتامین ها، دارو های گیاهی – می‌توانند با این دارو تداخل داشته باشند. چنانچه شما از داروی دیگری استفاده می‌کنید، حتما قبل از مصرف مورفین، با دکتر خود مشورت کنید.
ترجمه ی اختصاصی مجله قرمز
منبع : drugs.com
- اگر این مطلب برای شما مفید بود، پیشنهاد می‌شود به بخش سلامت و زیرشاخه‌ی معرفی دارو ها مراجعه کنید.