نشانه‌های کم‌خونی علائمی هستند که به شما کمک می‌کند که حدس بزنید که آیا شما مبتلابه کم‌خونی (آنمی) هستید یا نه. علائم و نشانه‌های این اختلال خون متداول معمولاً به دلیل علت اصلی کم‌خونی شما متفاوت است، اما علائم هشداردهنده‌ای وجود دارد که در صورت درمان مؤثر در هنگام تشخیص زودهنگام می‌تواند به‌طور چشمگیری سرعت عمل و شانس بهبودی از بیماری را در فرد مبتلا افزایش دهد. علائم ذکرشده در زیر به ۴ دسته تقسیم‌شده‌اند: علائم کم‌خونی معمولی، علائم کم‌خونی ناشی از فقر آهن، علائم کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 و علائم کم‌خونی مزمن ناشی از مسمومیت با سرب. اگر از هر یک از این علائم رنج می‌برید، بلافاصله با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید. در این مقاله به بررسی این علائم می‌پردازیم.

 

خستگی و کمبود انرژی از مهم‌ترین نشانه‌های کم‌خونی

خستگی یک علامت بسیار شایع از نشانه‌های کم‌خونی است. در حقیقت، این نشانه اغلب یکی از اولین نشانه‌های یک مشکل  در حوزه سلامت است که افراد مبتلا  و کمبود از دست دادن انرژی به طرزی غیرقابل توضیح می‌شوند و به همین دلیل نیاز است در این زمینه با پزشک خود مشورت کنند. با توجه به گزارش درمانگاه Mayo، برخی از آنمی ها، مانند کم‌خونی فقر آهن و یا کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12، به علت هموگلوبین کم باعث خستگی شدید  در فرد مبتلا می‌شوند. بااین‌حال، خستگی اغلب می‌تواند علت بسیاری از مشکلات دیگر مربوط به‌سلامت باشد (به‌عنوان‌مثال، خونریزی داخلی). برای غلبه بر این مشکل، مصرف مولتی‌ویتامین با آهن و خوردن غذاهای با آهن بالا (مانند گوشت قرمز) همچنین ممکن است باعث افزایش سطح آهن شود.

خستگی از جمله نشانه‌های کم‌خونی

افزایش قابل‌توجهی در تعداد ضربان قلب، به‌خصوص در هنگام ورزش

بر اساس تحقیقات موسسه ملی قلب و ریه (NHLBI)، کم‌خونی به‌عنوان باری بر روی سیستم قلب و عروق (و قلب) است و نشان‌دهنده این واقعیت که بدن نیاز به آهن برای تولید هموگلوبین (یک ماده ضروری است که اکسیژن را از ریه‌ها به بافت و اندام‌های مختلف می‌برد) دارد. این بدان معنی است که اگر آهن تحویل داده‌شده کم باشد اکسیژن موردنیاز و درنتیجه عملکرد اندام‌ها دچار مشکل خواهد شد. کاهش تحویل اکسیژن به بافت‌ها و اندام‌ها به‌طور چشمگیری بر عملکرد سیستم قلبی عروقی و بافت‌های عضلانی مرتبط خواهد بود. بیماران مبتلابه کم‌خونی تعداد قابل‌توجهی از گلبول‌های قرمز را تولید می‌کنند که حاوی هموگلوبین کافی برای انتقال اکسیژن خون نیستند. کمبود اکسیژن خون منجر به خستگی شدید، تحمل اکسیژن نامناسب توسط سیستم قلبی عروقی و درنهایت آسیب ناشی از اندام‌های بدن (مغز و قلب) می‌شود.

سردرد و ضعف در تنفس، به‌خصوص در هنگام ورزش

علاوه بر احساس خستگی شدید و ضعف عضلانی ناشی از فقدان خون غنی از اکسیژن، کم‌خونی همچنین احتمالاً موجب سردرد، سرگیجه و تنگی نفس می‌شود، به‌خصوص اگر شما به‌طور ناگهانی از جای خود بلند شوید یا بعد از یک تمرین ورزشی. در کم‌خونی‌های شدید، بافت‌ها و اندام‌های بدن از خون و اکسیژن کافی برخوردار نیستند تا بتوانند به‌طور مؤثر عمل کنند. در طول زمان، سلول‌های بدن شروع به مردن می‌کنند، این وضعیتی است که به نام ایسکمی شناخته می‌شود. افرادی که مبتلابه کم‌خونی شدید یا کم‌خونی داسی شکل هستند، ممکن است به علت جریان خون مسدود شده، به‌ویژه در اندام‌ها (پا)، مشکل ایسکمی شدید داشته باشند وکه درنهایت به قطع عضو پا منجر شود. درکم خونی شدید و برای بیماران کم‌خون مبتلابه سرطان، از شایع‌ترین نشانه‌های کم‌خونی معمولاً خستگی و تنگی نفس است. این باعث می‌شود تا فرد به‌سختی بتواند سطح انرژی و فعالیت‌های معمولی خود را حفظ کرده و تأثیرات منفی زیادی بر زندگی روزمره او خواهد داشت.

سرگیجه

سرگیجه یا احساس سرگیجه ناگهانی اغلب به کم‌خونی در مرحله اولیه مربوط می‌شود و اغلب نشانه‌ای است که باعث می‌شود که پزشک تشخیص خواهد داد. سرگیجه می‌تواند به اختلالات مغز، مسائل بینایی، اختلالات گوش داخلی (سرگیجه) و حتی سیستم گوارشی مربوط باشد. بااین‌حال، برای افراد مبتلابه کم‌خونی که با کمبود تعداد گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین مشخص می‌شوند، سرگیجه نیز امری نسبتاً شایع است. کم‌خونی ناشی از کمبود یا اختلال تولید گلبول قرمز یا هموگلوبین است که مسئول انتقال اکسیژن خون به بافت‌ها و ارگان‌های ضروری است. هنگامی‌که جریان خون اکسیژن ناکافی است، بدن علائم خستگی ناگهانی، ضعف عضلانی، افزایش ضربان قلب، پوست پریده‌رنگ، تنگی نفس و سرگیجه یا گیجی را نشان می‌دهد. حتی غش و تشنج ممکن است رخ دهد.

سرگیجه از جمله نشانه‌های کم‌خونی

پوست رنگ‌پریده

پوست رنگ‌پریده یکی دیگر از علامت‌های معمول کم‌خونی است. این رنگ‌پریده یا ملایم، اغلب نشان‌دهنده کاهش جریان خون یا تولید کمتر گلبول قرمز است. رنگ‌پریدگی ناگهانی پوست امری که باید آن را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید، به‌خصوص اگر نشانه‌ای از کم‌خونی (مشکل خونی که در آن تولید گلبول قرمز (و هموگلوبین) کاهش می‌یابد) باشد. پوست پریده‌رنگ در بیماران مبتلابه کم‌خونی حاد که اغلب در اثر نوعی از آسیب که باعث خونریزی می‌شود (آسیب، جراحی، یا خونریزی داخلی) اتفاق می‌افتد. کم‌خونی مزمن (تدریجی) بسیار شایع است و هنگامی اتفاق می‌افتد که بدن (بدن گلبول‌های قرمز خون را از بین ببرد)  و یا آهن کافی تولید نکند. کم‌خونی مزمن می‌تواند به علت یک سری از مشکلات سلامتی مانند کم‌کاری تیروئید (کمبود هورمون تیروئید)، نارسایی مزمن کلیه و سرطان استخوان ایجاد شود.

گرفتگی عضلات پا

گرفتگی عضلات پا، اغلب در طول فعالیت‌های فیزیکی رخ می‌دهد، یکی دیگر از نشانه‌های کم‌خونی است. بااین‌حال، گرفتگی عضلات پا اغلب نشانه‌ای است که به در برخی از  دسته نشانه‌های کم‌خونی است که در آن فرد دچار گرفتگی عضلات می‌شود ولی گاها این نشانه دلالت بر مشکل پزشکی دیگری دارد. همان‌طور که ذکر شد، گرفتگی عضلات پا در بیماران مبتلابه کم‌خونی خفیف اغلب تنها در هنگام فعالیت‌های فیزیکی رخ می‌دهد. درحالی‌که در بیماران مبتلابه کم‌خونی شدید ممکن است حتی در هنگام استراحت، گرفتگی درد پا را تجربه کنند. بیماران مبتلابه آنمی خفیف، ممکن است پس از راه رفتن، دویدن یا ایستادن برای دوره‌های طولانی، گرفتگی عضلات ناخوشایندی در آن‌ها ظاهر شود. بااین‌حال، اگر گرفتگی عضلانی همراه با نشانه‌های دیگری ازجمله تنگی نفس، سرگیجه، خستگی شدید و غیرقابل توضیح، ضعف عضلانی و رنگ‌پریدگی صورت باشد، کم‌خونی ممکن است وجود داشته باشد.

بی‌خوابی

اگر از مشکل بی‌خوابی شبانه رنج می‌برید، ممکن است از کم‌خونی ناراحت شوید. بر اساس یک مطالعه ایرلندی در سال ۲۰۰۸ که تحت عنوان “سندرم پاهای بی‌قرار و اختلال جنبشی دوره‌ای در کودکان و نوجوانان” در مجله، سمینارهای پرستاری کودکان منتشرشده، بی‌خوابی و سایر مشکلات خواب (سندرم پاهای بی‌قرار) در کودکان و نوجوانان شایع است و همچنین بزرگ‌سالان و سالمندان به علت کمبود آهن (یا کمبود در ذخیره آهن) این مشکل را تجربه کنند. این مطالعه، گروهی از بیماران مسن را در یک بیمارستان ایرلندی تحت نظارت قرارداد و محققین در این مطالعه دریافتند که کمبود آهن (در بسیاری از موارد آنمی) باعث سندرم پای بی‌قراری می‌شود. هنگامی‌که بیماران مکمل‌های آهن را مصرف کردند، علائم سندرم پای بی‌قرار و بی‌خوابی به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت. مطالعۀ سال ۲۰۰۲ در کشور نپال همچنین نشان داد که سندرم پای بی‌قرار، ارتباطی قوی با وضعیت آهن موجود در بدن فرد دارد و ذخیره آهن غالباً باعث ایجاد سندرم بی‌خوابی پا و بی‌خوابی در گروهی از نوزادان ۶-۱۸ ماه می‌شوند. همان تحقیق، بهبود قابل‌ملاحظه‌ای در اختلالات خواب بی‌تحرک را بعد از درمان با آهن مشاهده کرد.

دشواری در تمرکز

هموگلوبین پروتئین حاوی اکسیژن در داخل گلبول‌های قرمز است. کمبود هموگلوبین نه‌تنها بر تولید گلبول قرمز و انتقال اکسیژن خون به اندام‌ها، عضلات و بافت بدن تأثیر می‌گذارد، بلکه هموگلوبین نامناسب نیز بر روحیه ما، سطح انرژی و توانایی تصمیم‌گیری و تمرکز کردن که نیازمند به ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی (فولات، آهن و ویتامین B12) برای ساخت گلبول‌های قرمز هستند، تأثیر می‌گذارد. وقتی بدن از مواد مغذی حیاتی برخوردار نیست، کم‌خونی ممکن است رخ دهد. حتی اگر اختلال خونی ناشی از مواد مغذی خفیف باشد، می‌تواند راندمان بدن را به‌آرامی پایین بیاورد. حالت روانی ناشی از این مشکل ممکن است بدتر شود و بیماران احساس تحریک‌پذیری شدید یا خستگی مفرط را تجربه کنند. سطح انرژی به‌طور غیرمنتظره‌ای کاهش می‌یابد و باعث خستگی شدید و ناشناخته می‌شود و همچنین توانایی تمرکز، تصمیم‌گیری و متمرکز شدن در فرد مبتلای به این بیماری می‌تواند به‌طور کامل کاهش یابد.

منبع: Activebeat.com

این مقاله به‌طور اختصاصی توسط گروه نویسندگان مجله قرمز ترجمه‌ و تألیف شده است.