همان طور که خانه و وسایل خانه ما نیاز به نظافت و خانه تکانی دارد رایانه شخصی و لپ تاپ نیز به نظافت و تمیز شدن نیاز دارد. البته منظور از نظافت تمیز کردن فیزیکی دستگاه نیست، هرچند پاکسازی فیزیکی نیز جزو موارد حائز اهمیت به شمار می‌رود اما پاکسازی کامپیوتر خانگی و لپ تاپ شخصی شما باید هرچند وقت یک بار از فایل‌ها و برنامه‌های اضافی و قدیمی پاک شود تا فضای اشغال شده حافظه آن آزاد شده و سرعت عملکرد سیستم افزایش یابد. اگر تاکنون پاکسازی کامپیوتر خود را به روش علمی و اصولی انجام نداده‌اید این مقاله اختصاصی از مجله قرمز را مطالعه کنید و با روش خانه تکانی رایانه‌ای آشنا شوید و با پاکسازی کامپیوتر خود، آن را نو کنید.
ابتدا از شر برنامه‌های قدیمی و بی استفاده خلاص شوید
شاید فکر کنید برنامه‌های قدیمی و بدون استفاده ضرری به کامپیوتر شما نمی‌رسانند اما باید بدانید که این برنامه‌ها نه تنها حافظه کامپیوتر شما را اشغال می‌کنند بلکه باعث کاهش سرعت عملکرد سیستم نیز می‌شوند. این برنامه‌ها در ورودی‌های منوی استارت قرار می‌گیرند، در لیست باز کردن فایل‌ها قرار می‌گیرند و آپدیت‌ها را دانلود کرده و نصب می‌کنند. همه این کارها سرعت عملکرد سیستم شما را کاهش می‌دهد و جالب‌تر آن که توسط نرم افزارهایی انجام می‌شود که شما از آن‌ها استفاده نمی‌کنید. علاوه بر این، هر برنامه جدیدی که روی سیستم شما نصب می‌شود هدفی برای حمله هکرها است و باعث می‌شود سیستم شما بیشتر در معرض خطرات امنیتی قرار بگیرد. پس هرچه برنامه کمتری روی سیستم خود داشته باشید ظرفیت حافظه کمتر اشغال می‌شود، عملکرد سیستم سریع‌تر می‌شود و امنیت سیستم شما بالاتر می‌رود.
بنابراین لازم است که برای پاکسازی کامپیوتر خود وقت بگذارید و با مشاهده لیست برنامه‌های نصب شده در کنترل پنل سیستم بخش Programs، برنامه‌هایی را که مدت‌ها است مورد استفاده قرار نمی‌دهید و نیازی به آن‌ها ندارید پاک کنید. شما در این بخش می‌توانید برنامه‌ها را بر اساس سایز، زمان نصب و … مرتب کنید و برنامه‌های قدیمی را شناسایی کرده و پاک کنید. برخی از نرم افزارها برای پاک شدن به فرآیند Uninstall نیاز دارند و باید از طریق این گزینه حذف شوند. البته در این فرآیند ممکن است نرم افزارهایی را پیدا کنید که فراموش کرده‌اید روی کامپیوترتان وجود دارند و برای کار شما مفید هستند، در این صورت آن‌ها را آپدیت کرده و مورد استفاده قرار دهید.
با پاکسازی کامپیوتر خود، با بی‌نظمی مقابله کنید
با استفاده روزمره از کامپیوتر و نرم افزارهای مختلف فایل‌های زباله Junk Files در سیستم شما به وجود می‌آیند که عملکردی ندارند ولی فضای زیادی را در حافظه سیستم اشغال می‌کنند. این فایل‌ها اگرچه فایل‌های موقتی هستند اما خود به خود پاک نمی‌شوند و روی هم انباشته می‌شوند در حالی که شما از وجود آن‌ها نیز اطلاعی ندارید در نتیجه پس از مدتی متوجه می‌شوید که فضای محدودی در حافظه سیستم شما وجود دارد و مجبور به پاک کردن و انتقال فایل‌های ضروری می‌شوید. تولید این فایل‌ها غیرقابل اجتناب هستند اما شما می‌توانید آن‌ها را به طور کامل پاک کرده و فضای حافظه کامپیوتر خود را آزاد کنید.
اگر خود را یک متخصص رایانه می‌دانید می‌توانید خودتان دست به کار شده و فایل‌ها را به صورت دستی پاک کنید اما کارشناسان توصیه می‌کنند در این شرایط از برنامه‌های مخصوص پاکسازی سیستم مثل CCleaner استفاده کنید و حافظه کامپیوتر خود را از وجود این فایل‌ها پاک کنید. البته لازم نیست به این برنامه‌ها بسنده کنید، کافی است نگاهی به فولدرها و فایل‌های خود بیندازید و مواردی را که دیگر لازم ندارید پاک کنید. همچنین می‌توانید این فایل‌ها را به یک حافظه جانبی انتقال دهید تا فضای حافظه کامپیوتر شما آزاد شود بدون آن که فایل‌ها را از دست داده باشید.
در گام بعد سراغ مرورگرها بروید
ما هر روز وقت زیادی را در اینترنت می‌گذرانیم و با استفاده از مرورگر خود صفحات ده‌ها و صدها صفحه اینترنتی را مشاهده می‌کنیم. فرقی نمی‌کند از چه مرورگری استفاده کنید، در هر صورت پس از مدتی استفاده از هیستوری این مرورگر از فایل‌ها و زباله‌های دیجیتال انباشته شده و فضای زیادی اشغال می‌شود در حالی که نه شما به این اطلاعات نیاز دارید و نه مرورگر شما. در این شرایط پاک کردن هیستوری مرورگر می‌تواند فضای زیادی را در حافظه رایانه شما خالی کند، اگر از کروم استفاده می‌کنید به بخش تنظیمات بروید و Show advanced settings را فعال کرده و Clear browsing data را انتخاب کنید تا همه فایل‌های cache، هیستوری، اطلاعات پلاگ این و … پاک شوند. در فایرفاکس به قسمت Preferences, Advanced, Network بروید و Cached Web Content را انتخاب کنید. در میکروسافت اج سراغ تنظیمات بروید و Clear browsing
Data را فعال کنید و در نهایت در مرورگر سافاری منوی برنامه را باز کنید و Clear History را انتخاب کنید. علاوه بر این، سراغ فولدرهای دانلود هم بروید و دانلودهای نصفه نیمه و … را پاک کنید. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که یک یا دو مرورگر برای کارهای شما کافی است و پاک کردن مرورگرهایی که مورد استفاده شما نیستند می‌تواند علاوه بر ایجاد فضای اضافی در حافظه، باعث بالا رفتن امنیت و سرعت سیستم شود.
با پاکسازی کامپیوتر خود، آن را سازماندهی کنید
اگر به جز شما کسی از کامپیوترتان استفاده نمی‌کند پس چه دلیلی برای سازماندهی و مرتب کردن آن وجود دارد؟ اما آیا شما در مورد منزل خود نیز چنین طرز فکری دارید؟ قطعا خیر. منظم بودن و در دسترس بودن همه چیز نه تنها عملکرد سیستم شما را تسریع می‌‌کند بلکه خودتان نیز راحت‌تر می‌توانید به فایل‌ها و برنامه‌ها دسترسی داشته باشید. اگر شما هم جزو افرادی هستید که همه چیز را روی دسکتاپ کامپیوتر می‌ریزند و علاقه‌ای به مرتب کردن و نامگذاری فولدرها ندارند باید در رفتار خود تجدید نظر کنید چون حافظه انسان چیز قابل اعتمادی نیست و در نهایت این شما هستید که باید برای پیدا کردن یک فایل ده‌ها فولدر را باز کنید و بگردید. اما اگر فایل‌ها و فولدرها مرتب و نامگذاری شده باشند امکان گم شدن و فراموش شدن آن‌ها بسیار کمتر است.
پس در این گام لازم است برای مرتب کردن و سازمان دهی فایل‌های موجود در سیستم خود وقت کافی اختصاص دهید و این فایل‌ها را بر اساس نوع و کاربرد دسته بندی کرده و در فولدرهایی با نام مرتبط قرار دهید. از تلنبار کردن آیکن‌ها و فایل‌ها در دسکتاپ خود اجتناب کنید و تنها شورت‌کات‌هایی را در دسکتاپ قرار دهید که زود به زود به آن‌ها نیاز پیدا می‌کنید. منوی استارت و تسک بار را نیز فراموش نکنید، شما با پین کردن برنامه‌ها و فایل‌ها به این قسمت می‌توانید به سرعت به آن‌ها دسترسی داشته باشید بدون آن که نیازی به قرار دادن آیکن برنامه در دسکتاپ داشته باشید. اگر فایل‌هایی در سیستم خود دارید که حساس و حیاتی هستند حتما دو یا سه بک آپ از آن‌ها داشته باشید، هاردهای اکسترنال گزینه مناسبی هستند اما نسبت به آسیب مصون نیستند، در چنین شرایطی می‌توانید از سیستم‌های ذخیره ابری اطلاعات مثل DropBox و گوگل درایو کمک بگیرید.
و در نهایت واقعا کامپیوتر خود را تمیز کنید!
همان طور که گفتیم پاکسازی کامپیوتر از لحاظ فیزیکی نیز اهمیت زیادی دارد و پس از پاکسازی کامپیوتر از لحاظ دیجیتالی نوبت به تمیز کردن فیزیکی آن می‌رسد. اگر کامپیوتر یا لپ تاپ شما طوری است که به سادگی قابل باز شدن است، این کار را انجام دهید و قطعات داخل آن را گردگیری کنید. بهتر است برای این کار از دستگاه کمپرس هوا و یا باد سرد سشوار کمک بگیرید. اما اگر سیستم شما طوری است که باز کردن آن ساده نیست بهتر است به یک تعمیرکار کامپیوتر مراجعه کنید تا این کار را برای شما انجام دهد. فراموش نکنید که ماندن گرد و غبار و کثیفی داخل سیستم باعث متوقف شدن فن خنک کننده و گرم شدن آن می‌شود و این گرما می‌تواند به سیستم آسیب برساند. پس از تمیز کردن داخل سیستم سطح کامپیوتر و صفحه نمای را نیز با کمک پاک کننده‌های مخصوص پاک کنید و از کامپیوتر نو و مرتب خود به بهترین شکل استفاده کنید.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت می‌توانید مقالات مشابه را در بخش فن آوری در مجله قرمز شاخه آموزش و کامپیوتر و لپ تاپ مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: PopSci (ترجمه و تألیف اختصاصی توسط مجله قرمز)