اگر اهل اپلیکیشن‌های کاربردی تلفن همراه باشید حتما نام اوبر را شنیده‌اید. این اپلیکیشن هرچند در کشور ما قابل استفاده نیست اما نسخه‌های مشابه آن در ایران هم وجود دارند و فعالیت می‌کنند. امروزه راننده اوبر بودن یکی از مشاغل نیمه وقت پرطرفدار در جهان است اما طبق بررسی‌هایی که انجام شده مشخص شده است که زنان راننده اوبر نسبت به مردان درآمد کمتری دارند و به ازای هر یک دلاری که مردان دریافت می‌کنند دستمزد زنان برابر ۸۹ سنت است. اما علت این تفاوت چیست؟ آیا این اپلیکیشن با تبعیض جنسیتی همراه است؟ در این مقاله اختصاصی از مجله قرمز پس از آشنایی مختصر با اپلیکیشن اوبر به این سوال پاسخ می‌دهیم.
اوبر چیست؟
اوبر Uber یک سرویس آنلاین همسفری است که از طریق مکان‌یابی اپلیکیشن تلفن همراه به طور خودکار مسافران را به نزدیک‌ترین راننده مرتبط می‌کند و افراد می‌توانند سریع‌تر و با هزینه کمتر به مقصد برسند، خود اپلیکیشن اوبر هم هزینه سفر را محاسبه کرده و امکان پرداخت آن را فراهم می‌کند. این اپلیکیشن ابتدا در ایالات متحده راه اندازی شد اما امروز در ۶۶ کشور جهان در دسترس است و پس از آن شرکت‌های دیگری هم راه اندازی شدند که عملکردی مشابه اوبر دارند. این شرکت اولین استارت آپ دنیا بود که هرچند اعتراض شرکت‌های تاکسیرانی را به همراه داشت اما در مدت کوتاهی صاحب گران‌ترین سهام شد و اکنون یک ایرانی به نام دارا خسروشاهی مدیریت آن را بر عهده دارد.
چرا زنان راننده اوبر درآمد کمتری نسبت به مردان دارند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد زنان راننده اوبر به طور متوسط ۷ درصد کمتر از مردان راننده اوبر درآمد دارند در حالی که هیچ تفاوتی میان الگوریتم تعیین کننده دستمزد این دو گروه وجود ندارد و این الگوریتم کاملا مستقل از جنسیت عمل می‌کند. اما در مطالعه‌ای که در سال‌های اخیر انجام شده آن عملکرد ۱.۸ میلیون راننده اوبر و ۷۴۰ میلیون سفر در ایالات متحده از ژانویه ۲۰۱۵ تا مارس ۲۰۱۷ بررسی و تحلیل شده است. نتایج این مطالعه توسط پنج اقتصاددان بزرگ به صورت یک مقاله با نام “تفاوت دستمزد میان جنسیت‌ها در مشاغل اینترنتی” به چاپ رسیده است، از این پنج تن، دو نفر جزو کارکنان رده بالای شرکت اوبر، دو نفر از اساتید اقتصاد دانشگاه استنفورد و یک نفر نیز رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه شیکاگو هستند.
در این مقاله آمده است که به ازای هر یک دلاری که مردان راننده اوبر به دست می‌آورند زنان درآمدی برابر با ۸۹ سنت دارند. با توجه به این که این روزها نابرابری جنسیتی در زمینه‌های مختلف بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است، زنان امروز به دنبال فرصت‌های برابر و دستمزدهای برابر در ازای کار برابر با مردان هستند و شاید چنین تفاوتی در محیط‌های کاری سنتی قابل اغماض باشد اما در مشاغل اینترنتی قابل انعطاف امروزی که عصر جدید را پیش روی ما قرار داده‌اند قابل چشمپوشی نیست. افراد عادی معتقدند این مساله می‌تواند دو دلیل عمده داشته باشد، دلیل اول این است که زنان تعداد ساعات کمتری را در هفته به رانندگی برای اوبر اختصاص میدهند در نتیجه ساعات پرکار را از دست میدهند. دلیل دوم هم این است که مسافران به طور کلی رانندگان مرد را به رانندگان زن ترجیح میدهند.
اما کارشناسان اقتصادی معتقدند مساله به این سادگی نیست، ابتدا باید نحوه پرداخت دستمزد رانندگان اوبر بررسی و تحلیل شود که با روش‌های سنتی متفاوت است و توسط اپلیکیشن اوبر صورت می‌گیرد و به عواملی مثل مسافت سفر، زمان سفر و … بستگی دارد اما به جنسیت راننده هیچ ارتباطی ندارد. پس چطور این تفاوت جنسیتی به وجود آمده است؟ کارشناسان اقتصادی سه عامل محل سوار شدن، تجربه و سرعت حرکت راننده را در این مساله دخیل می‌دانند. مطالعات نشان می‌دهد:
- ۷۷ درصد از زنان راننده اوبر ۶ ماه پس از شروع، کار خود را رها می‌کنند در حالی که این میزان برای مردان ۶۵ درصد است.
- رانندگانی که بیش از ۲۵۰۰ سفر داشته‌اند به طور متوسط سه دلار در ساعت بیشتر از رانندگانی درآمد دارند که کمتر از صد سفر داشته‌اند بنابراین مردان راننده تجربه بیشتری در این شغل کسب کرده و درآمد بیشتری به دست می‌آورند. یک سوم تفاوت درآمد بین زنان و مردان راننده اوبر مربوط به این فاکتور است.
- نیمی از این تفاوت هم به سرعت رانندگی زنان مربوط می‌شود. مطالعات نشان داده است که مردان ۲.۲ درصد سریع‌تر از زنان رانندگی می‌کنند که این مساله مختص اوبر نیست. بنابراین زمان سفرها کاهش می‌یابد و تعداد سفرها و درآمد ناشی از آن‌ها افزایش می‌یابد.
- مابقی این تفاوت درآمد (حدود یک ششم) مربوط به مسیرهایی است که رانندگان انتخاب می‌کنند، مشاهدات نشان می‌دهد که رانندگان مرد در مکان‌هایی شلوغ‌تر و پررفت و آمدتر تردد دارند و زمان کمتری را منتظر مسافر می‌مانند در نتیجه درآمد بیشتری کسب می‌کنند.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت می‌توانید مقالات مشابه را در بخش فن آوری در مجله قرمز شاخه اپلیکیشن مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: The Verge (ترجمه و تألیف اختصاصی توسط مجله قرمز)