تصویر بدنی سالم به این معنی است که شما در بدن خود احساس راحتی می‌کنید و از ظاهر خود احساس خوبی دارید. این تصویر شامل آنچه درمورد ظاهر خود فکر می‌کنید و احساس می‌کنید و اینکه چگونه ارزشمندی خود را قضاوت می‌کنید، است. تصویر بدنی منفی از بدن می‌تواند شما را در معرض خطر بیشتر برخی از بیماری‌های روانی مانند اختلالات خوردن و افسردگی قرار دهد.
تصویر بدنی چیست؟
تصویر بدنی همان چیزی است که وقتی در آینه نگاه می‌کنید یا زمانی که خود را در ذهن خود تصویر می‌کنید، به آن فکر می‌کنید و درباره‌ی آن احساسی را تجربه می‌کنید. این تصویر شامل احساسات شما نسبت به ظاهرتان است؛ آنچه درمورد بدن خود فکر می‌کنید، مانند قد و وزن و اینکه در بدن خود چه احساسی دارید.
تصویر بدنی همچنین شامل نحوه رفتار شما در نتیجه‌ی تجربه‌ی افکار و احساسات است. تصویر بدنی می‌تواند مثبت یا منفی باشد. تصویر بدنی همیشه به وزن یا سایز شما مربوط نمی‌شود.
چرا تصویر بدنی سالم و مثبت مهم است؟
زنانی که تصویر بدنی مثبتی دارند، بیشتر از سلامت جسمانی و روانی برخوردار هستند. دختران و زنانی که افکار و احساسات منفی درمورد بدن خود دارند بیشتر در معرض ابتلا به برخی بیماری‌های روانی مانند اختلالات خوردن و افسردگی هستند. محققان فکر می‌کنند که نارضایتی از بدن ممکن است بخشی از دلایل افسردگی بیشتر زنان نسبت به مردان باشد.
تصویر منفی از بدن همچنین ممکن است منجر به اعتماد به نفس پایین شود که می‌تواند بر بسیاری از بخش‌های زندگی شما تأثیر بگذارد. در صورت داشتن تصویر بدنی منفی ممکن است نخواهید در اطراف افراد دیگر باشید یا ممکن است دائماً درمورد آنچه می‌خورید یا میزان ورزش خود وسواس داشته باشید. اما همیشه می‌توانید برای ایجاد تصویر بدنی سالم و مثبت گام بردارید.
Photo by Pavel Danilyuk from Pexels
آیا احتمال وجود تصویر بدنی منفی در برخی از افراد بیشتر است؟
بله. دختران بیشتر از پسران تصویر بدنی منفی دارند. این ممکن است به این دلیل باشد که بسیاری از زنان در ایالات متحده احساس می‌کنند که تحت فشار هستند تا مطابق با آرمان‌های زیبایی اجتماعی و فرهنگی سخت‌گیرانه و غیرواقعی رفتار کنند و همین می‌تواند منجر به تصویر منفی بدنی شود.
در ایالات متحوه دختران و زنان جوان سفیدپوست کمی بیشتر از دختران و زنان جوان آفریقایی-آمریکایی یا اسپانیایی‌تبار تصویر بدنی منفی دارند. با این حال، آرمان‌های زیبایی فرهنگی در طول زمان تغییر می‌کنند و اندازه‌گیری صحیح موضوع پیچیده‌ای مانند تصویر بدنی در میان زنان با پیشینه های مختلف می‌تواند دشوار باشد. فرزندان والدینی که رژیم می‌گیرند یا تصویر بدنی منفی دارند نیز بیشتر احتمال دارد که افکار ناسالمی درمورد بدن خود داشته باشند.
چرا خانم‌ها اینقدر روی تصویر بدنی تمرکز می‌کنند؟
در ایالات متحده، دختران و زنان پیام‌هایی را می‌شنوند و می‌بینند که از اولین لحظات زندگی، در طول دوران کودکی خود و تا بزرگسالی به آن‌ها می گوید که چگونه به نظر می‌رسند. دختران و نوجوانان جوان بیشتر به خاطر ظاهرشان مورد تحسین قرار می‌گیرند تا افکار یا اعمالشان.
تمرکز رسانه‌ها بر نشان دادن زنانی لاغر، جذاب و جوان است. تصاویر این زنان اغلب با استفاده از فناوری‌های کامپیوتری ویرایش می‌شود. در نتیجه، دختران و زنان جوان اغلب سعی می‌کنند به زیبایی و اندام‌های ایده‌آلی برسند که در دنیای واقعی وجود ندارد.
چه چیزی باعث ایجاد تصویر منفی بدنی می‌شود؟
اتفاقات و تجربیات گذشته می‌تواند باعث شود که شما تصویر بدنی منفی از خود داشته باشید، از جمله:
- در کودکی به خاطر ظاهرتان مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اید
- به شما گفته می‌شود که زشت، خیلی چاق یا خیلی لاغر هستید یا اینکه جنبه‌های دیگر ظاهر شما مورد انتقاد قرار می‌گیرد
- دیدن تصاویر یا پیام‌هایی در رسانه‌ها (از جمله رسانه‌های اجتماعی) که باعث می‌شود نسبت به ظاهر خود احساس بدی داشته باشید
- داشتن کمبود وزن، اضافه وزن یا چاقی
در موارد نادر، ممکن است افراد دید تحریف‌شده‌ای نسبت به بدن خود داشته باشند و به یک بیماری روانی به نام اختلال خود زشت انگاری (BDD: مخفف body dysmorphic disorder) مبتلا شوند. BDD یک بیماری جدی است که در آن فرد با نقص‌های فیزیکی جزئی یا خیالی خود درگیر است.
اختلال خود زشت انگاری
همه ما گاهی اوقات نگران ظاهر خود هستیم، اما اختلال خود زشت انگاری (BDD: مخفف body dysmorphic disorder) یک بیماری جدی است که در آن فرد بیش از حد نگران نقص‌های فیزیکی جزئی یا خیالی خود است. این عیوب تصورشده معمولاً برای دیگران آشکار نیستند یا جزئی به نظر می‌رسند.
فرد مبتلا به BDD ممکن است آنقدر درمورد این نقص‌های فیزیکی احساس اضطراب کند که از موقعیت‌ها و روابط اجتماعی اجتناب کند. این افراد همچنین ممکن است سعی کنند عیوب تصورشده‌ی خود را با جراحی زیبایی برطرف کنند.
بسیاری از ما گاهی اوقات نگران ظاهر خود هستیم یا از بخشی از ظاهر خود ناراضی هستیم، اما این نگرانی‌ها معمولاً بر زندگی روزمره ما تأثیر نمی‌گذارد، مانند اینکه به مدرسه یا سر کار می‌رویم. افراد مبتلا به BDD ظاهر خود را دائماً در آینه چک می‌کنند، سعی می‌کنند نقص تصورشده‌ی خود را بپوشانند، یا حداقل ساعاتی در روز نگران آن باشند، و این نگرانی به نوعی در زندگی آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
زنان مبتلا به BDD ممکن است نگران هر قسمتی از بدن خود مانند آکنه یا مشکل پوستی دیگر، جای زخم، اندازه و شکل بینی، اندازه سینه یا شکل بدن خود باشند.
علائم BDD چیست؟
- درگیر بودن با عیوب فیزیکی جزئی یا خیالی، که معمولاً توسط دیگران قابل مشاهده نیست.
- داشتن یک باور قوی مبنی بر اینکه نقصی در ظاهر خود دارید که شما را زشت یا بدشکل می‌کند
- داشتن اضطراب و استرس زیاد درمورد نقص مفروض و صرف زمان زیادی برای تمرکز بر روی آن
- ور رفتن مکرر با پوست
- بیش‌ازحد ظاهر خود را در آینه بررسی و خود را مرتب می‌کنید
- پنهان کردن نقص مفروض
- مقایسه مداوم ظاهر با دیگران تا جایی که بزرگترین تمرکز یا نگرانی شما باشد
- در مورد ظاهر خود دائماً به‌دنبال اطمینان گرفتن از دیگران هستید و وقتی آن‌ها از ظاهر شما تعریف می‌کنند آن‌ها را باور نمی‌کنید.
- جراحی زیبایی انجام می‌دهید اما از نتیجه آن راضی نیستید
چه کسانی به این اختلال دچار می‌شوند؟
از هر ۵۰ نفر یک نفر ممکن است BDD داشته باشد. این عارضه در زنان شایع‌تر است و معمولاً در سال‌های نوجوانی شروع می‌شود. افراد مبتلا به BDD اغلب دارای سایر مسائل سلامت روان هستند، به‌ویژه اختلالات خوردن، افسردگی و اضطراب.
چه چیزی باعث BDD می‌شود؟
محققان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث BDD می‌شود، اما احتمالاً عوامل خاصی در آن نقش دارند:
- تفاوت‌های مغزی: تغییرات فیزیکی در شکل مغز یا نحوه عملکرد آن ممکن است در ایجاد BDD نقش داشته باشد.
- سابقه خانوادگی: برخی از مطالعات نشان می‌دهند که BDD در افرادی که مادر، پدر یا خواهر و برادرشان نیز BDD یا اختلال وسواس فکری-عملی (obsessive-compulsive disorder) دارند، شایع‌تر است.
- تجربیات دوران کودکی: موقعیت‌ها یا رویدادهایی که در دوران کودکی شما رخ داده‌اند ممکن است شما را بیشتر در معرض ابتلا به BDD قرار دهند. به‌عنوان مثال، افرادی که درمورد بدن خود مورد تمسخر قرار می گیرند، خانواده آن‌ها فقط از طریق ظاهرشان کودک را ارزش‌گذاری می‌کنند، یا در دوران کودکی مورد آزار قرار می‌گیرند ممکن است بیشتر به BDD مبتلا شوند.
چه کسانی در معرض BDD هستند؟
به نظر می‌رسد موارد خاصی خطر ایجاد اختلال خود زشت انگاری را افزایش می‌دهند، از جمله:
- مادر، پدر یا خواهر یا برادر مبتلا به BDD یا اختلال وسواس فکری-عملی
- تجارب منفی زندگی، مانند مسخره شدن، آزار و اذیت شدن یا سوء استفاده
- داشتن یکی دیگر از مسائل سلامت روان، مانند افسردگی یا اختلال اضطراب
BDD چگونه درمان می‌شود؟
پزشک شما می‌تواند BDD را با تراپی و دارو درمان کند.
- درمان شناختی رفتاری: این نوع درمان ممکن است شامل قرار دادن خود در موقعیت‌های اجتماعی باشد که در آن خود را مجبور کنید که «نقص‌های» خود را بررسی نکنید یا بر روی آن‌ها سرپوش نگذارید. همچنین ممکن است درمانگر از شما بخواهد که رفتار یا محیط خانه خود را با برداشتن آینه‌ها، صرف زمان کمتر برای روتین زیبایی یا عدم استفاده از لوازم آرایش تغییر دهید.
- داروها: برخی از داروهای ضدافسردگی می‌توانند به افکار و رفتارهای وسواسی کمک کنند.
انجام جراحی زیبایی می‌تواند BDD را بدتر کند. افراد مبتلا به BDD اغلب از نتیجه جراحی راضی نیستند و همچنان بر روی نقص‌های خیالی خود وسواس دارند.
اضافه وزن یا چاقی چه تاثیری بر تصویر بدنی دارند؟
زنانی که چاقی دارند بیشتر تصورات منفی از بدن خود دارند، اما همه زنانی که چاقی یا اضافه وزن دارند از بدن خود ناراضی نیستند. اگرچه چاقی می‌تواند تصویر بدنی منفی زنان را شدیدتر کند اما زنان با وزن مناسب نیز می‌توانند تصویر بدنی منفی از خود داشته باشند.
وزن تنها بخش از بدن فرد نیست که تصویر بدنی را تعیین می‌کند. عزت نفس، گذشته‌ی فرد، عادات روزانه مانند آراستگی، و فرم خاص بدن، همگی در ایجاد تصویر بدنی نقش دارند. وزن بخش مهمی از تصویر بدنی است، اما تنها بخش نیست.
کمبود وزن چه تاثیری بر تصویر بدنی دارد؟
زنانی که به دلیل مسائلی مانند اختلالات خوردن، سرطان یا بیماری کرون دچار کمبود وزن هستند، ممکن است به دلیل تأثیرات وضعیت جسمی خود، تصویر بدنی منفی داشته باشند. اگر بدون داشتن هیچ بیماری یا اختلالی کمبود وزن دارید و دیگران درمورد وزن شما نظر منفی می‌دهند یا نگرش‌های منفی دیگری را بیان می‌کنند نیز ممکن است تصویر بدنی منفی از خود داشته باشید .
Photo by Pavel Danilyuk from Pexels
چگونه می توانم تصویر بدنی سالم و مثبتی داشته باشم؟
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، در صورت مشارکت یک برنامه کاهش وزن، حتی اگر به اندازه‌ای که انتظار داشتید وزن کم نکنید، در تصویر بدنی شما اثر مثبت خواهد داشت. برنامه کاهش وزن باید شامل تمرکز بر تغذیه سالم و فعالیت بدنی باشد.
اگر کمبود وزن و همچنین تصویر بدنی منفی نسبت به ظاهر خود دارید، می‌توانید با یک پزشک یا متخصص برای افزایش وزن به روشی سالم همکاری کنید. اگر سالم غذا بخورید و به اندازه کافی ورزش کنید، ممکن است وزن‌تان در تصویر بدنی شما اهمیت کمتری داشته باشد.
هرچه بیشتر تمرین کنید که افکار مثبت بیشتر و افکار منفی کمتری درمورد بدن خود داشته باشید، احساس بهتری نسبت به اینکه چه کسی هستید و چگونه به نظر می‌رسید خواهید داشت. اگرچه افراد بسیار کمی درمورد هر جنبه‌ای از بدن خود نظرات ۱۰۰% مثبت دارند، اما افزایش افکار مثبت و کاهش افکار منفی می‌تواند به تمرکز روی جنبه‌هایی که دوست دارید کمک کند. همچنین، بیشتر افراد با افزایش سن متوجه می‌شوند که ظاهر تنها بخشی از شخصیت آن‌ها است.
کار روی پذیرش ظاهرتان سالم‌تر از تلاش مداوم برای تغییر آن است.
چگونه می‌توانم به فرزندانم کمک کنم که تصویر بدنی سالمی از خود داشته باشند؟
تصویر بدنی شما نقش مهمی در نگاه فرزندانتان به خودشان دارد. مطالعات نشان می‌دهد که دختران در هنگام رژیم غذایی مادرانشان دو برابر بیشتر درمورد رژیم غذایی فکر می‌کنند. اگر برای سالم‌تر زندگی کردن می‌خواهید وزن‌تان را کاهش دهید، به صحبت‌هایی که در این زمینه در فضای خانواده دارید بیشتر توجه کنید.
به جای صحبت درمورد “رژیم غذایی”، توضیح دهید که می‌خواهید غذاهای سالم بخورید. به همراه خانواده خود غذاهای سالم بپزید، غذاهای سالم را در رستوران‌ها سفارش دهید و فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید. به فرزندان خود درمورد انتخاب‌های غذایی هوشمندانه آموزش دهید و به آن‌ها کمک کنید تا عادات غذایی سالم و ورزش را در زندگی‌شان پیاده کنند.
شما می‌توانید با استفاده از موارد زیر به فرزندان خود کمک کنید تا تصاویر بدنی سالمی نسبت به خود داشته باشند:
- اطمینان حاصل کنید که فرزندانتان متوجه شده‌اند که افزایش وزن و رشد بخش‌های طبیعی از تکامل هستند، به‌خصوص در دوران بلوغ
- عدم اظهار نظر منفی درمورد غذا، وزن و اندازه و شکل بدن – نسبت به خودتان، فرزندانتان یا هر کس دیگری
- به فرزندان خود اجازه دهید تا درمورد انتخاب غذایشان خودشان تصمیم بگیرند و در عین حال اطمینان حاصل کنید که وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های سالم و مغذی فراوانی در دسترس آن‌ها است.
- از فرزندانتان بیشتر به خاطر تلاش‌ها، استعدادها، دستاوردها و ارزش‌های شخصی قدردانی و کمتر از ظاهرشان تعریف کنید.
- محدود کردن زمان نمایشگر: کودکانی که برنامه‌های تلویزیونی یا فیلم‌ها را تماشا می‌کنند یا بازی‌های آنلاین انجام می‌دهند، علاوه‌بر ورزش کمتر، در اغلب اوقات بدن زنانه غیرواقعی را می‌بینند. بنابراین با بچه‌ها درمورد تصاویر رسانه‌ای که می‌بینید صحبت کنید.
- همیشه با فرزندان خود صحبت کنید و به آن‌ها نشان دهید که همیشه برای گوش دادن به آن‌ها حضور دارید
عادت‌های مضری را به فرزندان خود می‌آموزید اگر:
- اغلب از وزن یا فرم بدن خود شکایت دارید
- اغلب رژیم‌های جدید “معجزه آسا” را امتحان می‌کنید
- به فرزندان خود می‌گویید اگر وزن کم کنند جذاب‌تر می‌شوند
آیا برخی از کودکان بیشتر در معرض مشکلات تصویر بدنی هستند؟
بله. بسیاری از موارد هستند که می‌توانند باعث نگرانی‌های مربوط به وزن دختران یا پسران شوند و بر عادات غذایی آن‌ها تأثیر بدی بگذارند:
- داشتن مادرانی که به‌شدت نگران وزن خود هستند
- داشتن مادرانی که به‌شدت نگران وزن و ظاهر فرزندانشان هستند
- افزایش وزن و سایر تغییرات طبیعی بدن در دوران بلوغ
- فشار همسالان برای خاص به‌نظر رسیدن
- چالش داشتن در عزت نفس
- تصاویر رسانه‌ای که اندام ایده‌آل زنان را لاغر نشان می‌دهد
بسیاری از دختران نوجوان دارای وزن متوسط فکر می‌کنند اضافه وزن دارند و از بدن خود راضی نیستند. داشتن نگرانی‌های شدید درمورد وزن – و عمل به این نگرانی‌ها – می‌تواند به رشد اجتماعی، فیزیکی و عاطفی دختران آسیب برساند. حذف وعده‌های غذایی یا مصرف قرص‌های لاغری می‌تواند منجر به تغذیه نامناسب و مشکل در یادگیری شود.
تلاش شدید برای کاهش وزن در برخی از نوجوانان می‌تواند منجر به اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی شود. برای برخی دیگر، فشار برای لاغری می‌تواند منجر به اختلال پرخوری شود، پرخوری‌ای که با احساس گناه شدید همراه است. دختران بیشتر از پسران با تلاش برای کاهش وزن به روش‌های ناسالم مانند سیگار کشیدن، سلامت خود را به خطر می‌اندازند.
آیا جراحی زیبایی برای ایجاد تصویر بدنی سالم خوب است یا بد؟
بستگی دارد. اگر به دنبال جراحی زیبایی هستید، باید با خودتان صادق باشید. چرا می‌خواهید جراحی کنید و انتظار دارید جراحی برای شما چه کاری انجام دهد؟ انجام جراحی زیبایی برای تحت تاثیر قرار دادن کسی غیر از خود هرگز ایده خوبی نیست. اگر همسر شما اصرار دارد که شما جراحی زیبایی انجام دهید، این یک نوع سوءاستفاده است و باید به روان‌شناس یا شخص دیگری که می‌تواند به شما کمک کند تا درمورد تصمیم خود بیشتر فکر کنید، بگویید.
از آنجایی که تغییرات ناشی از جراحی زیبایی اغلب چشمگیر و دائمی هستند، مهم است که قبل از عمل جراحی درک روشنی از احساسی که جراحی ممکن است در شما ایجاد کند داشته باشید.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منابع:
office on women’s health, Body image, Page last updated: March 27, 2019
office on women’s health, Body dysmorphic disorder, Page last updated: August 30, 2018