استراتژی  به معنای هدف نیست. استراتژی یک وسیله ا‌ست برای رسیدن به هدف . قدم برداشتن در دنیای کسب و کار، بدون داشتن یک استراتژی موثر، یعنی هدر دادن زمان و سرمایه‌. به بیانی دیگر نداشتن استراتژی، یعنی نرسیدن به هدف.

تعریف استراتژی در دیکشنری کسب و کار businessdictionary :

۱-    شیوه‌ای که سبب شود آینده دلخواه بدست آید.

۲-  هنر و علم برنامه‌ریزی و سپس هدایت امکانات، برای کسب استفاده‌های موثر و کارآمد از آن‌ها.

به ازای هرکسب و کار، چندین استراتژی می‌تواند وجود داشته باشد. پس وقتی تعداد استراتژی‌ها بینهایت است، راز پیروزی شما چیزی نیست جز اینکه متوجه شوید کدام استراتژی برای کسب و کار شما مناسب است.

وقتی گفته می‌شود استراتژی‌ها شبیه هم نیستند یعنی شما نمی‌توانید از استراتژی شرکت رقیبتان برای خودتان استفاده کنید، چراکه طراحی یک استراتژی خوب، بستگی به  عوامل زیادی مثل مکان ، زمان ، امکانات، شرایط،  توانایی‌ها و غیره دارد. اما اگر ویژگی‌های کلی یک استراتژی خوب را بدانید، می‌توانید یک استراتژیست موفق باشید.

       ویژگیهای یک استراتژی کارآمد چیست؟  

استراتژی

برای طراحی یک استراتژی  خوب که مناسب کسب و کارتان باشد،  بایستی بتوانید  کاملا روشن و شفاف  به چهار  پرسش زیر پاسخ دهید.

 

 پرسش نخست:

 الان در کجای کار هستم؟ در آینده می‌خواهم به کجا برسم؟

فرض کنید کسب و کار شما شبیه  یک زمین مسابقه است، بایستی به خوبی بدانید در کجای این زمین قرار گرفته‌اید، و رقیبان شما در کجا هستند.  به بیان دیگر بایستی به طور دقیق بدانید که جغرافیای کسب و کار شما چیست.

 

 پرسش دوم:

کسب و کار من چه ویژگی منحصر به فردی باید داشته باشد تا برنده شوم؟

تا حالا از خودتان پرسیده‌اید که  مشتری‌ها چرا باید من را انتخاب کنند؟ کسب و کار من چه ویژگی منحصر به فردی دارد که باعث شود مشتری‌ها یکراست سراغ من بیایند؟  ویژگی‌هایی مثل :

–       قیمت مناسب

–        خاص بودن

–       در دسترس بودن

–       به مذاق مشتری خوش آمدن

–        قابل اعتماد بودن شما

–       و …

هرچه  رقابت تنگ‌تر باشد، تعداد ویژگیهای منحصر به فرد شما بایستی بیشتر باشد تا مشتری‌های بیشتری به سمت شما جذب شوند.

پرسش سوم:  

با چه منابع و امکاناتی می‌توانم ویژگی‌های منحصر به فرد را به‌دست آورم؟

برای پاسخ به این پرسش، ابتدا بایستی بدانید که منابع و امکانات به  دو دسته‌ تقسیم می‌شوند :

الف_  منابع ملموس( مثل سرمایه انسانی یا تکنولوژی برتر)

ب_ منابع غیر ملموس ( مثل  اعتبار بالا )

در  طراحی یک استراتژی‌ ، بایستی به خوبی بدانید که از چه منابعی باید استفاده نمایید. آیا نیاز به سرمایه‌ی انسانی خاصی دارید؟  نیاز به یک تکنولوژی برتر دارید؟ آیا به یک تیم کاری خوب نیاز دارید؟ آیا باید اعتبار بالایی کسب نمایید؟

قطعا این پاسخ‌ها در همه‌جا یکسان نیست.  پاسخ شما با پاسخ  رقیب شما فرق دارد. حتی ممکن است پاسخ امسال شما با سال آینده، فرق داشته باشد.

 

 پرسش چهارم:

چگونه می‌توان در این کسب و کار، ماندگار باقی ماند؟

تا اینجای مقاله متوجه شده‌اید که :

–       جغرافیای کسب و کارتان چیست

–       به کجا میخواهید بروید

–       چه ویژگی‌های خاصی باید داشته باشید

–       چگونه آن ویژگی‌ها را باید بدست آورید

سپس می رسیم به آخرین پرسش در طراحی یک استراتژی. این پرسش، خیلی مهم است. برای درک اهمیتش اجازه دهید سوال را اینگونه مطرح کنیم که:  آیا امکان دارد رقبای شما از شما تقلید کنند؟  اگر رقبا از شما کپی برداری کنند دیگر منحصر به فرد نخواهید بود.  به این فکر کرده‌اید که چطور غیرقابل تقلید باشید؟  

با داشتن  اینفوگرافی زیر می‌توانید چهار پرسش اساسی را برای همیشه همراه داشته باشید:

استراتژی

 

برای اینکه این بحث، زیاد پیچیده نشود، و  برای درک بهتر مطالبی که گفته شد، بهتر است  از یک مثال واقعی در دنیای کسب و کار کمک بگیریم  تا قدم به قدم آن‌را باهم  بررسی نماییم.  امیدواریم این مثال بتواند دید بهتر و بازتری به شما بدهد تا استراتژی مخصوص به خودتان را طراحی نمایید.مثال مورد نظر ما، شرکت مبل سازی  ایکیا   IKEA  است. شرکت ایکیا به این دلیل موفق شد که، استراتژی خوبی طراحی کرده بود. این استراتژی خوب و موثر،  منجربه فروش  بالا و بی‌رقیب بودن شرکت ایکیا گردید.

  •      اما استراتژی ایکیا شامل چه چیزهایی بود و شامل چه چیزهایی نبود؟

ایکیا در ابتدای کار، فهمید در کجای زمین بازی قرار دارد و به کجا می‌خواهد برسد یعنی به  اولین پرسش، پاسخ داد. سپس سراغ دومین پرسش رفت و تصمیم گرفت که باید از یک تکنولوژی برتر برای تولید قطعات مبل، استفاده نمایید تا بتواند به آن ویژگی‌های منحصر به فردی که مدنظر دارد، دست یابد. پس از آن، به دنبال پرسش سوم رفت یعنی به دنبال کسب منابع ملموس و غیر ملموس مورد نیازش.

           – پس تا اینجای کار،  ایکیا توسط یک تکنولوژی برتر، صاحب چندین ویژگی منحصر به فرد شد که اکنون باهم می بینیم چیست.

  • ایکیا  قطعه‌های هر مبل را جدا جدا می‌ساخت، سپس قطعه‌ها را در جعبه‌های قابل حمل و سبک قرار می‌داد و با قیمت بسیار ارزان به دست مشتریانش در هر کجای دنیا توسط پست می‌رساند.  مشتری‌های ایکیا، اغلب مردم معمولی بودند که به دنبال مبل‌های ساده، شیک، راحت، ارزان و قابل حمل  می‌گشتند. این استراتژی ایکیا،  باعث شد هزینه‌ی تولیداتش به طرز باورنکردنی کم شود و این یعنی قیمت بسیار ارزانی داشته باشد. پس ارزان بودن، یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد ایکیا شد.
  • ایکیا برای معرفی مبل‌هایش و کسب اعتبار بین مشتری‌هایش، نمایشگاههایی در مناطق مختلفی در سراسر دنیا  برپا می‌کرد تا مشتری‌ها از نزدیک با مبل‌های آنها آشنا شوند و به آنها اعتماد کنند.   ایکیا به مشتری‌هایش نشان می‌داد که ما فقط همین یک مدل مبل را به شما ارائه می‌دهیم، نه چیزی کمتر نه چیزی بیشتر.  و این یعنی هر مشتری، در هر زمان و در هرکجای جهان که مبل‌های ما را سفارش دهد، خیالش راحت باشد که استاندارد محصولات ما یسکان است. پس داشتن استاندارد یکسان در سراسر دنیا، ویژگی منحصر به فرد دیگر ایکیا شد.

این بخش را یکبار دیگر به طور خلاصه با هم مرور می‌کنیم تا ببینیم در استراتژی ایکیا، چه چیزهایی وجود داشت و چه چیزهایی وجود نداشت.

  •    استراتژی ایکیا شامل چه چیزهایی بود ؟

۱-     تولید مبل‌های ارزان با طراحی ساده، شیک و راحت

۲-    قابلیت حمل و نقل آسان

۳-    استاندارد یکسان محصول در همه جا

۴-    داشتن مشتری‌های نامحدود  در سراسر جهان

  • استراتژی ایکیا شامل چه چیزهایی نبود؟

یکی از نکات بسیار مهم که در طراحی یک استراتژی خوب باید بدانید،  این است که چه کارهایی را نباید انجام دهید. مثلا کارهایی که ایکیا هرگز انجام نداد، بدین شرح بود:

۱-    رقابت نکردن با مبل‌های گران قیمت

۲-     نداشتن طراحی‌های متنوع و زیاد

۳-     نداشتن سرویس خدمات پرهزینه

۴-  نداشتن خط تولید نهایی ( ایکیا قطعه‌ها را تولید میکرد، محصول نهایی توسط مشتری به‌هم متصل می‌شد.)

 

حالا به بررسی آخرین پرسش یعنی پرسش چهارم می پردازیم.  و آن اینکه:

  •     استراتژی ایکیا برای اینکه غیرقابل تقلید و ماندگار باشد، چه بود؟  

فرض کنید یکی از رقبای ایکیا ، بخواهد از آنها کپی‌برداری کند، واضح است که این رقیب، مجبور خواهد بود خط تولیدش را خراب کند و دوباره از اول بسازد، سپس سیستم فروشش را عوض کند، سپس سیستم توضیع محصولش را تغییر دهد و خلاصه اینکه  هزینه‌ی خیلی زیادی باید بابت این کپی‌برداری بپردازد تا شبیه به ایکیا شود.  آیا به صرفه است؟ قطعا نه.

اما اگر یک شرکت تازه تاسیس بخواهد از ابتدای کارش از ایکیا تقلید کند چه؟  خب قطعا استراتژیست  ایکیا می‌دانسته که باید قبل از هر کاری،  سیستم تولید و طراحی مبل‌هایش را ثبت کند تا امکان هرگونه کپی بردرای از آن، مسدود شود.

ایکیا طی چهار پرسش اساسی، توانست به بهترین استراتژی موثر و مفید دست یابد.

ذکر این مثال، صرفا برای درک چگونگی یک استراتژی روشن و شفاف بود از صفر تا صد.  شما  اگر قصد دارید به دنیای کسب و کار وارد شوید یا اگر مشکلی در کسب وکار فعلی‌تان دارید، قبل از هر اقدامی،  بهتر است با مطالعه‌ و بررسی دقیق و همه جانبه،  یک استراتژی خوب و کارآمد برای کسب و کارتان طراحی نمایید تا سرمایه و زمانتان به هدر نرود.


ترجمه و تالیف اختصاصی مجله قرمز

منابع : youtube

businessdictionary

simply-strategic-planning